Sandwijck

Artikel
Overleg
Lezen
Bewerken
Brontekst bewerken
Geschiedenis weergeven

Hulpmiddelen
Coördinaten 52° 6′ 7″ NB, 5° 10′ 25″ OL (Kaart)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Sandwijck

Sandwijck (2009)
Locatie
Locatie De Bilt
Coördinaten 52° 6′ NB, 5° 10′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie Buitenplaats
Huidig gebruik Appartementen
Start bouw 1770
Architectuur
Bouwstijl Hollands classicisme
Bouwinfo
Eigenaar Stichting Het Utrechts Landschap
Erkenning
Monumentstatus Rijksmonument
Monumentnummer 514659
Portaal Portaalicoon Civiele techniek en bouwkunde
De buitenplaats Sandwijck bevindt zich ten zuiden van De Bilt, Utrechtseweg nr. 305
en omstreken.

Geschiedenis
Oorspronkelijk waren de landerijen waarop later Sandwijck zou ontstaan, eigendom
van het klooster Oostbroek. Na verkoop aan Carel van Utenhove, heer van Rijnestein,
verkochten diens erfgenamen het land in 1644 aan de familie Van Hattum. Nog in de
17e eeuw werd er een boerderij gebouwd. Deze kwam uiteindelijk door vererving in
het bezit van Adriana Voet van Winssen in 1759. Door haar werd in 1770 opdracht
gegeven de boerderij te vervangen door een buitenhuis. Ook het park werd aangelegd
in de Engelse landschapsstijl. Dit park werd echter in 1833 sterk gewijzigd door
Hendrik van Lunteren. In 1788 verkochten de erfgenamen van Paul Engelbert Voet van
Winssen en Adriana van Halm Sandwijck aan de Utrechtse muntmeester Johannes
Sebastiaan van Namen.

In 1854 kwam Sandwijck door vererving in het bezit van mevrouw Elisabeth Charlotta
Petronella Both Hendriksen (1809-1880) en haar man, Christiaan Willem Johan baron
van Boetzelaer, heer van Dubbeldam (1806-1872). Tot 1963 bleef de familie van
Boetzelaer eigenaar. In dat jaar werd het huis verkocht aan de stad Utrecht, die
het daarna in 1967 doorverkocht aan de Universiteit Utrecht.

De universiteit wilde het huis gaan gebruiken als huisvesting voor haar gasten en
de tuin moest deel gaan uitmaken van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Van
die plannen kwam echter niets terecht, mede door de aanleg van de rijksweg 28
tussen De Uithof en het huis Sandwijck. Vervolgens stond het huis ruim 16 jaar
leeg, waarbij het landhuis en landgoed verwaarloosd werden. Het raakte in verval en
vrijwel alles van waarde werd uit het huis ontvreemd. Ten slotte werd er een
sloopvergunning aangevraagd.
De sloop ging echter niet door, doordat in maart 1980 het huis gekraakt werd en de
bewoners hard aan de slag gingen om de leeggeroofde bouwval te restaureren. Ook
werd door een groep vrijwilligers, de Werkgroep Sandwijck, het achterstallige
onderhoud van het landgoed aangepakt.

Tien jaar later werd het huis gelegaliseerd, en in de periode 1989-1991 werd het
monumentale pand professioneel gerestaureerd. Vanaf deze restauratie heeft
Woonstichting De Key het landhuis voor de bewoners in eigendom, waarbij de
Stichting Het Utrechts Landschap de nieuwe eigenaar van de grond werd en deze deels
in erfpacht uitgeeft. Het pand is nu een complex met onzelfstandige appartementen,
waarbij de bewoners een woongroep vormen. In september 2020 werd het pand door De
Key verkocht aan de monumentenorganisatie Stadsherstel Utrecht.

Het landgoed is ca. 72 ha groot. Het park gaat via een gesloten bos over in een
weidegebied met houtsingels en enkele boomgroepen. Sandwijck onderscheidt zich van
andere landgoederen in de regio door een grote verscheidenheid aan bomen. In de
negentiende eeuw is door de toenmalige eigenaar een aantal exotische boomsoorten
uit andere werelddelen aangeplant. Op het landgoed bevinden zich onder meer een
kapelletje en een pergola. Beide zijn respectievelijk in 1998 en 1999
gerestaureerd.

Bewoners
1644 C. Utenhoven
1759 Adriana Voet van Winssen
1807 - 1880 familie Both Hendriksen
(1854) 1880 - 1963 familie Van Boetzelaer
1963 - 1967 Gemeente Utrecht
1967 Universiteit van Utrecht
1980 - 1989 Krakers
1989 - heden Woongroep
Huidige doeleinden
Het landgoed is opengesteld voor het publiek. Niet voor honden en fietsen. Groot
deel is rustgebied voor natuur, wandelen kan op de paden in het parkgedeelte.

Het huis is opgedeeld in appartementen en wordt bewoond door een woongroep. Het
huis is niet toegankelijk voor het publiek.

Zie ook
Landgoed Koelenberg Het naastgelegen landgoed

Zie de categorie Huis Sandwijck van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit
onderwerp.
Bronnen, noten en/of referenties
Historische Kring De Bilt
Kastelen in Utrecht
Het Utrechts Landschap
Natuurkaart
Utrechtse Buitenplaatsen
Gebieden van het Utrechts Landschap
Amerongse Bos · Amerongse Bovenpolder · Landgoed Beerschoten · Beukenburg · Biltse
Duinen · Birkhoven · Blauwe Kamer · Blikkenburg · Bloeidaal · Bornia · Bosch en
Duin · Breeveen · Broekerbos · Buitenplaatsen Driebergseweg · Dartheide · Elster
Buitenwaarden · Grebbeberg · Heidestein · Hoge Ginkel · Hooge Kampse Plas · Hoog
Moersbergen · Houdringe · Juliusput · Kasteelbos Renswoude · De Kievit · Kooilust ·
Kozakkenput · De Krakeling · Laarsenberg · De Leyen · Lockhorsterbos ·
Lunenburgerwaard · Maartensdijkse Bos · Middelwaard · Moersbergen · Niënhof ·
Noordhout · Okkersbos · Oostbroek · Over-Holland · Palmerswaard · De Paltz · Panbos
· Plantage Willem III · Pleinesbos · De Pol · Ridderoordse Bos · Sandenburg ·
Sandwijck · De Schammer · Stameren · Landgoed Stoutenburg · Viaanse Bos · Viaanse
polders en uiterwaarden · Vikinghof · Park Vliegbasis Soesterberg · Vijverbos ·
Vijverhof · Voordorpse polder · Willem Arntszbos · Witte Hull · De Woerd ·
Wulperhorst · Zeisterbos