FILIPINO SA PILING LARANGAN

MODYUL – UNANG MARKAHAN

Akademik

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 TALAAN NG NILALAMAN
Yunit I: Introduksyon sa Akademikong Pagsulat
Aralin 1: Kahulugan at Kalikasan ng Akademikong Pagsulat
Aralin 2: Pagkilala sa Iba’t Ibang Akademikong Sulatin
PANIMULA Aralin 3: Pagsulat ng Bionote

Ang pagsulat ay isa sa limang makrong kasanayan; pagsasalita, pagbasa, pagsulat, Aralin 4: Pagsulat ng Abstrak
pakikinig at panonood na siyang nililinang sa isang indibidwal. May kakayahan ang bawat Aralin 5: Pagsulat ng Replektibong Sanaysay
isa na sumulat ng isang akda, pang-akademiko man o para sa pansariling kahingian
lamang. Pinagagana nito ang ating isipan, ang lawak ng ating kaalaman at ang likot ng Aralin 6: Pagsulat ng Lakbay Sanaysay
ating imahinasyon.
Aralin 7: Pagsulat ng Photo Essay
Sa asignaturang ito Filipino sa Piling Larangan - Akademik, aalamin natin ang mga
Aralin 8: Pagsulat ng Posisyong Papel
salik na dapat ninyong matutunan hinggil sa iba’t ibang sulating pang-akademiko gayundin
aalamin natin ang kahulugan, kalikasan, kaanyuan at layunin ng mga ito. Isa sa mga layunin Aralin 9: Pagsulat ng Talumpati
ng asignaturang ito na ikaw ay makalikha ng isang akademikong sulatin na naaayon sa
kahingian ng iyong napiling propesyon o disiplina. Pauunlarin natin ang iyong kaalaman
hinggil sa mga teknikal na pagsulat at kung paano ito susuriin ayon sa disiplina. Ilalahad Yunit II: Akademikong Pagsualt para sa Trabaho
din sa asignaturang ito ang pagkakaiba ng akademikong pagsulat sa personal na pagsulat.
Aralin 10: Introduksyon sa Pagsulat para sa Trabaho
Ilan sa mga inaasahang output na iyong magagawa ay Bionote, Talumpati,
Replektibong Sanaysay, Posisyong Papel, Lakbay-Sanaysay at Photo Essay. Mapag- Aralin 11: Pagsulat ng Resume at Liham-Aplikasyon
aaralan din natin sa asignaturang ito ang iba’t ibang akademikong pagsulat para sa trabaho
Aralin 12: Pagsulat ng Adyenda
katulad na lamang ng Resume at Liham Aplikasyon, Adyenda, Katitikan ng Pulong,
Pagsulat ng Panukalang Proyekto. Aralin 13: Pagsulat ng Katitikan ng Pulong
Aralin 14: Pagsulat ng Panukalang Proyekto

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
PARA SA MGA MAG-AARAL:
Ang modyul na ito ang magsisilbi mong gabay sa pag-aaral habang ikaw ay
nasa inyong tahanan. Nilalaman ng modyul na ito ang iba’t ibang gawain at aralin
na marapat mo lamang matutunan. Bilang pasimula, narito ang ilang mga bagay na
dapat mong maunawaan nang sa gayo’y maging matagumpay ang daloy ng iyong
pagkatuto. Ang bawat aralin ay kakikitaan ng iba’t ibang bahagi at icon na dapat
mong maunawaan:
Sa bahaging ito nakalahad ang mga dapat
TUNGUHIN mong mapagtagumpayan matapos ang
bawat aralin.
Sa bahaging ito, tayo ay magkakaroon ng
isang gawain upang magkaroon ka na ng
TUKLASIN pahapyaw na introduksyon para sa aralin.
Sa bahaging ito, atin ng tatalakayin ang
TALAKAYIN mga konsepto hinggil sa ating paksa.
Magkakaroon na rin dito ng elaborasyon.
Binubuo ng bahaging ito ay ang ilang mga
pagsasanay nang sa gayo’y magkaroon
TANGHALIN ng pagpapanatili ng aralin sa iyong
kaisipan.
Sa bahaging ito ating susukatin ang iyong
TAYAIN natutunan batay sa aralin na ating natapos
nang talakayin.
Karagdagan:
Sa bahaging ito, nakalista ang mga
TALASANGGUNIAN pinagbatayan para sa mga impormasyong
ating nakalap.
MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO
PAMANTAYANG PAMANTAYAN SA PAGGANAP
PANGNILALAMAN (Performance Standards)
(Content Standards)
Nauunawaan ang kalikasan, layunin Nasusuri ang kahulugan at kalikasan
at paraan ng pagsulat ng iba’t ibang ng pagsulat ng iba’t ibang anyo ng
anyo ng sulating ginagamit sa pag- sulatin
aaral sa iba’t ibang larangan
Natitiyak ang angkop na proseso ng Nakasusulat ng 3-5 na sulatin mula sa
pagsulat ng piling sulating nakalistang anyo na nakabatay sa
akademiko pananaliksik
Nagagamit ang angkop na format at Nakagagawa ng palitang pagkikritik
teknik ng pagsulat ng akademikong (dalawahan o pangkatan) ng mga
sulatin sulatin
PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA
Likhang-sulat (Written Works)
- Mga awtput, pagsusulit, pagsasanay, takdang aralin 25%
Gawaing Pagganap (Performance Task)
- Indibidwal na gawain, iba’t ibang akdang sulatin 45%
-
Pangunahing Pagsusulit (Major Exam)
- Midterm at Final na pagsusulit 30%
-
Pangkabuuan 100%
Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 GABAY SA PAG-AARAL

Upang matiyak ang iyong tagumpay bilang isang mag-aaral ng kursong ito,
ang mga sumusunod ay ang mga bagay na gagabay sa iyong pag-aaral; sa
pagkumpleto ng iyong mga itinalagang gawain; at sa pagharap sa mga konsepto
o aralin sa paksang ito.
✓ Sanayin ang sarili sa pagbabasa, siguraduhing ikaw ay maglalaan ng
oras sa pagbabasa ng mga materyales na ibinabahagi ng iyong guro,
bagamat may mga pagkakataon na may mga bahagi kang hindi lubos na
maunawaan, basahin mong muli ito at lagyan ng tanda nang sa gayo’y
madali mo itong makikita. Suriin at alamin ang kahulugan ang mga
kahulugan ng mga salitang hindi lubos naunawaan nang sa gayo’y maging
sistematiko ang iyong pagbabasa hinggil sa paksa.
✓ Magtala ng mga mahahalagang detalye o paksa, sa bawat talakayan at
aralin na iyong napagtatagumpayan, siguraduhin na mayroon kang mga
tala sa iyong kwaderno ng mga mahahalagang detalye na marapat mong
matandaan hinggil sa paksang tinalakay.
✓ Huwag ipagpaliban ang mga gawain, tiyaking ikaw ay nakasunod sa
bawat petsa na ibinibigay ng iyong guro, huwag hahayaan na matabunan
ang mga dapat na maunang gawain, sundin ang iyong study schedule
✓ Humingi ng tulong kung kinakailangan, hindi madali ang iyong
prosesong mapgdadaanan upang mapagtagumpayan ang kursong ito,
hindi masamang magtanong o magpatulong sa mga taong nakapaligid sa
iyo, nariyan ang iyong pamilya at ang iyong guro. Hanggat maaari kung
may nais bigyang linaw, huwag mahihiyang magtanong.
✓ Maging handa sa bawat pagkakataon, sa pagsisimula ng isang bagong
aralin ikaw ay nangangailangan na nasa magandang kondisyon, hindi
tinatamad, hindi nag-iisip ng iba’t ibang gawain at kailangang nakatuon
ang iyong isipan sa bawat tunguhin na makikita sa bawat aralin. Sapagkat
isa sa mga gantimpala na matatamasa mo ay ang makita mo ang iyong
progreso.
✓ Maging positibo, naway ang bawat gawain na nakalathala rito’y maging
kawili-wili, may mga pagkakataon na ikaw ay makararamdam ng hirap
ngunit laging isaisip na ang bawat hamon na ating nararanasan ay may
kalakip na tagumpay.

✓ Maging tapat, ang mga gawain na nakalatag sa modyul na ito ay hindi

nangangailangan na lahat ng kasagutan ay makikita sa modyul na ito,
hindi masamang ikaw ay kumuha ng mga ideya sa iba’t ibang reperensiya
pakatatandaan lamang na marapat mong bigyang pagkilala ang orihinal
na awtor ng iyong mga kinuhang reperensiya.

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 GABAY SA PAGSUSULIT

Ang iyong responsibilidad bilang isang mag-aaral ay hindi lamang tumitigil sa E. Pangongopya (Plagiarism) - pagsipi ng kopya ng ibang may-akda na
pagkumpleto ng iyong mga nakatalagang gawain ngunit umuusbong din sa hindi nabigyan ng nararapat na pagkilala.
pagsasagawa nito ang buong katapatan at integridad, sa pamamagitan ng
pagsunod sa mga patnubay sa ibaba: F. Sabotage - kapag pinipigilan ng isang mag-aaral ang iba na makumpleto
1. HUWAG MANDAYA! Sa kahit na anong paraan o pamamaraan huwag na ang kanilang gawain
huwag mandaya! Ang mga sumusunod ay mga pamamaraan o paraan na
maituturing na pandaraya:
Bilang bahagi ng mga panuntunan at regulasyon ng paaralan ang bawat
A. Hindi pagiging matapat sa aspetong akademiko - kasama rito ang paglabag ay may kaukulang parusa na maaaring saklaw ang mga sumusunod:
hindi sinasadyang pagkuha ng mga larawan ng mga sagot at
a. Pagbabawas ng puntos sa pagsusulit;
pagpapadala nito sa isang kaibigan habang ang pagsusulit ay
b. kumperensya ng magulang / tagapag-alaga;
kasalukuyang nagaganap. Maaari ring isama rito ang pakikipagtalastasan
c. serbisyo sa komunidad;
tungkol sa parehong pagsusulit kasama ang ibang mag-aaral mula sa
d. pagsuspinde;
ibang klase sa magkakaibang oras.
e. pagpapatalsik sa paaralan.
B. Panlilinlang - pagbibigay ng maling impormasyon sa isang guro Ang iyong kredibilidad bilang isang mag-aaral ay nasa mataas na peligro
patungkol sa pormal na akademikong pagsasanay, pagbibigay ng hindi sa tuwing ikaw ay lumalabag sa mga panuntunan ng paaralan at kahit na sa
ttama at / o hindi tapat na mga dahilan. tingin mo ito ay kanilang karaniwang ginagawa – piliin mong laging pumanig
sa katotohanan!
C. Pagmamanipula ng impormasyon- may kasamang pagdaraya ng data,
impormasyon o pagsipi sa anumang pormal na pang-akademikong
pagsasanay.

D. Panggagaya (Impersonation)- isang anyo ng pagdaraya kung saan ang

ibang tao ang tumatapos ng mga gawain o kaya’y pagsusulit na hindi
naman niya pagmamay-ari.

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 ibang padrong pandiskurso, gaya ng tekstong naratibo, deskriptibo,
INTRODUKSYON SA
AKADEMIKONG PAGSULAT persuweysib, at argumentatibo.
PAGTUKLAS BLG. 1
ARALIN 2
Panuto: Magsaliksik ng tatlong halimbawa ng mga akademikong sulatin alamin
ang gamit ng mga sulatin na ito. Ilahad ang iyong kasagutan sa graphic organizer
PAGKILALA SA IBA’T IBANG na nasa ibaba.

AKADEMIKONG SULATIN Halimbawa ng Sulatin: _____________________

Halimbawa ng Sulatin: _____________________

TUNGUHIN
Matapos ang aralin na ito ang mga mag-aaral ay inaasahang:
▪ Nakikilala ang iba’t ibang akademikong
sulatin ayon sa: Halimbawa ng Sulatin:_____________________
(a) Layunin (b) Gamit
(c) Katangian (d) Anyo
▪ Nakapagsasagawa ng panimulang pananaliksik kaugnay ng
kahulugan, kalikasan, at katangian ng iba’t ibang anyo ng
sulating akademiko

MAGLAHAD NG MGA KATANUNGAN HINGGIL SA ARALIN:

TUKLASIN
___________________________________________________________________
Ang pagsulat ay isang pangangailangan. Nagsusulat ang tao upang _________________________________________________________________________
tugunan ang mga personal na pangangailangan gaya ng pagpapahayag ng _________________________________________________________________________
saloobin at pagbubuo at pagpapatatag ng mga ugnayan tungo sa pagpapabuti
_________________________________________________________________________
ng sarili. Maliban sa mga ito, nagsusulat din ang tao upang tugunan ang mga
_________________________________________________________________________
akademiko at propesyonal na panganagailangan.
_________________________________________________________________________
Ngunit dahil ang pagsulat ay patuloy na nagbabago, may ilang manunulat _________________________________________________________________________
n apinagsasannib ang mga kumbensyon sa akademikong pagsulat at
malikhaing pagsulat sa pagbuo ng akademikong teksto. Makikita ito sa iba’t

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 TALAKAYIN 5. May Pananagutan – Ang mga ginamit na mga sanggunian ng mga nakalap
ng datos o impormasyon ay dapat na bigyan ng nararapat na pagkilala.
ANG AKADEMIKONG PAGSULAT
PAGSASANAY BLG.1
Ang Akdemikong Pagsulat o Intelektuwal na pagsulat isa iting uri ng
pagsulat na kailangan ang mataas na antas ng pag-iisip. Ang mahusay na Panuto: Isa-isahin ang mga katangiang dapat taglayin ng akademikong
manunulat ng akademikong teksto ay may mapanuring pag-iisip. May Pagsulat gamit ang concept map sa ibaba. Magtala ng maikling paliwanag sa bawat
kakayahang mangalap ng impormasyon o datos, mag-organisa ng mga idea, katangian.
mag-isip nang lohiko at makatwiran, magpahalaga ng orihinalidad at inobasyon,
at magsuri at maggawa ng sintesis.
Ito ang mga ilang Halimbawa ng akademikong teksto ang Abstrak, Bionote,
Panukalang Proyekto, Talumpati, Sintesis, at Replektibong sanaysay. Bahagi
na rin ng Gawain ng
mga propesyonal ang masulat ng mga tekstong tulad ng katitikan ng pulong
(minutes of the meeting), posisyong papel at adyenda. Itinuturing din na KATANGIAN NG
akademikong sulatin ang photo essay at lakbay-sanaysay o travel essay. AKADEMIKONG
SULATIN
MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG
AKADEMIKONG PAGSULAT
Mahalagang maunawaan din ng mga katangiang dapat taglayin ng
akademikong pagsulat. Ilan sa mga ito ang mga sumusunod:
1. Obhetibo – Una sa lahat ang akademikong pagsulat ay dapat na maging
obhetibo ang pagkakasulat. Iwasan ang paggamit ng mga pahayag na
batay sa aking pananaw o ayon sa aming haka-haka o opinyon.
2. Pormal – Dahil nga karaniwang ginagamit sa akademikong pagsulat ay
akademikong Filipino, nangangahulugan lamang ito ng pagiging pormal.
3. Maliwanag at Organisado – Ang paglalahad ng datos at kaisipan ay MGA GAMIT O PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT
nararapat na maging malinaw at ognaisado. Ang mga talata ay Una sa lahat, dapat mabatid ang mga bagay na dapat isaalang-alang sa
kinakailangang kakitaan ng maayos na pagkakasunod-sunod at pagsusulat partikular ng akademikong pagsulat. Narito ang ilan sa mga ito:
pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na binubuo nito.
4. May Paninindigan – Mahalagang mapanindigan ng sumulat ang 1. Wika – Ang wika ang nagsisilbing behikulo upang maisatitik ang mga kaisipan,
paksang nais niyang bigyang pansin o pag-aralan. kaalaman, damdamin, karanasan, impormasyon, at iba pang nais ilahad ng isang
taong nais sumulat. Mahalagang magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak at
payak na paraan.

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
2. Paksa – Mahalagang magkaroon ng isang tiyak na paksa o tema ng isusulat.
Ito ang magsisilbing pangkalahatang iikutan ng mga ideyang dapat mapaloob
sa akda.
3. Layunin – Ang layunin ang magsisilbing mapa mo sa paghahabi ng mga
datos o nilalaman ng iyong isusulat. Kailangang matiyak na matutugunan ng
iyong isusulat ang motibo ng iyong pagsulat nang sa gayon ay maganap nito
ang iyong oakay sa katauhan ng mga mambabasa.
organisado, obhetibo at masining na pamamraan mula sa panimula ng akda
hanggang saw akas nito.
PAGSASANAY BLG. 2
Panuto: Sagutin ang katanungang nasa ibaba sa pamamagitan ng pagbuo sa
acronym na “AKADEMYA”. Maaaring isang salita lamang bawat titik, maaari rin
naming pangungusap.

4. Pamamaraan ng pagsulat – May limang pamamaraan ng pagsulat upang Tanong: Bakit mahalagang matutuhan ang kahalagahan, kalikasan, at
mailahad ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay sa layunin o pakay sa katangian ng pagsulat partikular ang pagsulat ng akademikong sulatin?
pagsusulat.
A. Paraang impormatibo – Ang pangunahing layunin nito ay magbigay
ng impormasyon o kabatiran sa mga mambabasa.
B. Paraang ekspresiboI – Na naglalayong magbahagi ng sariling opinion,
paniniwala, ideya, obserbasyon at kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa
batay sa kanyang sariling karanasan.
C. Pamaraang Naratibo – Ang pangunahing layunin nito ay magkuwento
o magsalaysay ng mga pangyayari batay sa magkakaugnay at tiyak na
pagkakasunod-sunod.
D. Pamaraang deskriptibo – Ang pangunahing pakay ng pagsulat ay
maglarawan ng mga katangian, anyo, hugis, ng mga bagay o pangyayaribatay
sa nakita, narinig, natunghayan, naranasan at nasaksihan.
E. Pamamaraang argumentatibo – Ang pagsusulat ay naglalayong
manghikayat o mangumbinsi sa mga mambabasa.
5. Kasanayang pampag-isip – Dapat taglayin ng manunulat ang kakayahang
PAMANTAYAN SA PAGSASANAY
mag-analisa o magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong mahalaga, Malinaw na pagkakalahad ng
o maging ng mga impormasyong dapat isama sa akdang isusulat. 15 pts.
opinyon
May kaisahan ang ideya 10 pts.
6. Kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsulatb – Dapat ding isaalang-
Malinis ang pagkakasulat at
alang sa pagsulat ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at retorika. 5 pts.
pagkakagawa
7. Kasanayan sa Paghahabi ng Buong Sulatin – Tumutukoy ito sa KABUUAN 30 PTS.
kakayahang mailatag ang mga kaisipan at imporamsyon sa isang maayos,

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL
 MGA URI NG PAGSULAT
1. Malikhaing Pagsulat (Creative Writing)- Pangunahing layunin nitong TANGHALIN
maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin at makaantig ng imahinasyon at
isipan ng mga mambabasa. Panuto: Magsasagawa ng panimulang pananaliksik kaugnay ng kahulugan
at katangian ng uri ng akademikong sulatin na Bionote, Abstrak at Sanaysay sa
2. Teknikal na Pagsulat (Technical Writing)- Ang uring ito ay ginagawa sa tulong ng graphic organizer na nasa ibaba.
layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya naman ay buno ng isang pag-
aaral na kailangan ara lutasin ang isang problema o suliranin. PAMANTAYAN SA PAGSASANAY
3. Propesyonal na Pagsulat (Professional Writing)- Ang pagsulat na ito ay may May kaisahan ang mga detalyeng
15 pts.
kinalaman sa mga sulating may kinalaman sa isang tiyak na larangang inilahad
Konektado ang mga inilahad sa
natutuhan sa akademya o paaralan. 10 pts.
kahingian.
4. Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing) – Ito ay may kinalaman sa Malinis ang pagkakalikha ng output 5 pts.
mga sulating may kaugnayan sa pamamahayag. Kasama na rito ang pagsulat KABUUAN 30 PTS.
ng balita, editorial, lathalain at iba pa.
5. Reperensiyal na Pagsulat (Referential Writing)- Layunin ng sulating ito na BIONOTE
bigyang-pahkilala ang mga pinagkunang kaalaman o impormasyon sa paggawa
ng konseptong papel, tesis at disertasyon. Kahulugan:_______________________________________________
6. Akademikong Pagsulat (Academic Writing) – Ang akademikong pagsulat ________________________________________________________
ay isang intelektuwal. Ang gawaing ito ay na nakatutulong sa pagpapataas ng ________________________________________________________
kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larangan. ____________________________________________________
Katangian:_________________________________________________
_________________________________________________________
MGA KATANUNGANG NAIS LINAWIN HINGGIL SA ARALIN _________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________________________________________
_________________________________________________________________ Sanggunian:________________________________________________
_________________________________________________________________ __________________________________________________________
_________________________________________________________________ __________________________________________________________
_________________________________________________________________ ___
_________________________________________________________________
_______________________________________________________________

Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL

ABSTRAK
Kahulugan:_________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
______________________________________________
Katangian:__________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
_______________________________________________
Sanggunian:________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
SANAYSAY
Kahulugan:_______________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
____________________________________________________
Katangian:_________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
____________________________________________________
Sanggunian:________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
TAYAIN
I. Panuto: Alamin kung anong uri g akademikong sulatin ang inilalarawan
ng mga sumusunod na pangungusap. Isulat ang sagot sa patlang bago
ang numero.
_____________________1. Ang akademikong pagsulat na ito ay isang
intelektuwal.
_____________________2. Ang uring ito ay ginagawa sa layuning pag-
aralan ang isang proyekto.
_____________________3. Ang pagsulat na ito ay may kinalaman sa
mga sulating may kinalaman sa isang tiyak
na larangan.
_____________________4. Ito ay may kinalaman sa mga sulating may
kaugnayan sa pamamahayag.
_____________________5. Layunin ng sulating ito na bigyang-pagkilala
ang mga pinagkunang kaalaman o
impormasyon.
II. Panuto: Sagutin ang sumusunod na katanungan:
1. Bakit mahalagang matutunan ang iba’t ibang uri ng akademikong
sulatin?
2. Kung ikaw ay maidadagdag pa sa ilang mga katangian sa pagsulat ng
akademikong sulatin, ano ito at bakit?
TALASANGGUNIAN
Julian, Ailene B, et.al (2017), Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling
Larangang – Akademik, Phoenix Publishing House,
Quezon City
Reyes, Alvin ringgo C. (2019), Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan:
Akademik, Diwa Learning Systems,Inc. Makati City
Eksklusibo lamang sa IETI College of Science and Technology San Pedro– SENIOR HIGH SCHOOL