Masusing Banghay-Aralin sa Filipino

I. LAYUNIN:

Sa pagtatapos ng talakayan ay ang mga mag-aaral ay inaasahang:

Nailalahad ang pagkakaiba ng salitang may at mayroon sa wastong kalagayan;

Naipapahayag ang kanilang mga pahayag o kasagutan gamit ang mga salitang
may at mayroon;

Nakabubuo ng isang repleksyon tungkol sa isang isyu na naayon sa paksang

tinalakay (salitang may at mayroon).

II. PAKSA: Ang wastong gamit ng may at mayroon.

III. KAGAMITAN:

Cartolina
Laptop
Projector
Larawan
Sipi ng Dula-dulaan

IV. PROSESO NG PAGKATUTO

GAWAIN NG GURO GAWAIN NG MAG-AARAL

A. PANIMULANG GAWAIN

PAGGANYAK

Magandang Umaga! Magandang umaga din po!

Alam ba ninyo kung ano ang dula-

dulaan?

Sino ang makapagbibigay ng

kahulugan ng dula-dulaan klas?

Sige nga, Michael? Ito po ay isang uri ng panitikan na ang

pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan.
Tama!

Sino pa ang may ibang kasagutan?

Yes, Mary Joy, ibahagi mo ga ang

iyong nalalaman ukol sa dula-dulaan? Ito rin po ay nahahati sa ilang yugto at ang
bawat yugto'y maraming tagpo.
Ang tagpo ay ang paglabas-masok sa
tanghalan ng mga tauhan.

Okay, tama ang inyong ibinigay na

kasagutan.

Ako’y may inihandang dula-dulaan na

kinapapalooban ng diyalogo ng mga
iba’t-ibang tauhan.

Ang bawat isa sa inyo ay aatasan kong

magbasa batay sa tauhang nakaatas
sa kanila. Pagkatapos ay may mga Opo, Ma’am.
katanungan akong ibibigay sa inyo.

PAGHAWI NG BALAKID

Bago natin basahin ang dula ay atin

munang bigyang linaw ang mga
bagong talasalitaan upang lalong Opo, Ma’am.
maintindihan ang mga ito. Malinaw ba
iyon klas?

Ann, basahin ang unang pangungusap. Tumutugtog ang kampana.

Ang ibig sabihin po ng salitang kampana

ay isang instrumentong lumiklikha ng
Ang ibig sabihin ng kampana ay? tunog o mas kilala sa katawagang “bell”
Tama! sa ingles.

Jessica, pakibasa ang pangalawang “Mag-ingat kayo sa paglalakad sa

pangungusap. kalsada.”

Ano ang ibig sabihin ng salitang

kalsada? Ang ibig sabihin po ng salitang kalsada ay
Tama! ang daanan ng mga sasakyan.

Arnel, pakibasa ang ikatlong

pangungusap. “Mayroon akong puto at kutsinta.”

Ano ang ibig sabihin ng salitang Ang ibig sabihin po ng salitang kutsinta ay
kutsinta? isang uri ng malagkit na puto.

Tama!

“Kaawaan kayo ng Diyos, mga anak.”

Mark, pakibasa ang ikaapat na
pangungusap.

Ano ang ibig sabihin ng salitang Ang ibig sabihin po ng salitang kaawaan
kaawaan? ay ang pagbibigay basbas o blessing sa
isang tao.
Tama!

“Para sa ating salu-salo ang lahat ng

Wharren, pakibasa ang ikalimang niluto ko.”
pangungusap.
Ano ang ibig sabihin ng salitang salu- Ang ibig sabihin po ng salitang salu-salo
salu? ay marami o iba’t-iba.

Tama!

Nakahanda na ang mga pagkain natin

Michael, pakibasa ang huling para sa Noche Buena.”
pangungusap.

Ano ang ibig sabihin ng salitang Noche Ang ibig sabihin po ng salitang Noche
Buena? Buena ay ang araw bago sumapit ang
Tama! pasko.

Ngayon klas, maaari niyo ng basahin at

isadula ang ibinigay kong halimbawa
ng dula-dulaan batay sa iniatas kong
tauhan.

Lolo at Lola- gagananap ay si Michael

Ninang at Ninong- gaganap ay si

Mark

Tatay at Nanay- gaganap ay si Mary

PASKO - Dula-dulaan
Joy
Unang Tagpo
Mga Anak- gaganap ay sina Ann at
(Tanawin: Loob ng bahay)
Glenda
(Naghahanda ang mag-anak papunta sa
Tagapagsalaysay- gaganap ay si
simbahan. Tumutugtog ang kampana.)
Jessica.
Nanay: “Dalian ninyo mga anak.
Mayroon nang misa ngayon baka
mahuli tayo.”

Anak 1: “Nandiyan na po ako, Nanay.”

Anak 2: “Hintayin ninyo ako. Hindi ko

makita ang sapatos ko.”

Anak 3: “Handa na po ako, Tatay.”

Anak 4: “Ako rin po.”

Nanay: “O sige, hihintayin namin kayo

sa labas ng bahay, mga anak.”

Tatay: “Mag-ingat kayo sa paglalakad

sa kalsada at may dumaraang mabibilis
na sasakyan doon.”

(Lalakad ang mag-anak papuntang

simbahan.)

Tilon

Pangalawang Tagpo
(Tanawin: Labas ng simbahan matapos
ang misa)

(May tindera at may tugtuging

pamasko.)

Nanay at Tatay: “Maligayang Pasko sa

inyo, mga anak.”

Mga Anak: (Magmano) “Maligayang

Pasko rin po sa inyo, Nanay at Tatay.”

(May mararaanang mga tindera ang

mga bata paglabas ng simbahan.)

Anak 1: “Ano po ang tinda ninyo?”

Tindera 1: “Mayroon akong puto at

kutsinta.”

Anak 1: “Pagbilhan po ninyo ako ng

puto.”

Anak 2: “Mayroon ba kayong suman?”

Tindera 2: “May tinda akong suman,

anak. Ilan ba ang gusto mo?”

Anak 2: “Dalawa po.”

Anak 3: “Kina Lolo at Lola na lang ako

kakain sapagkat mayroon silang
inihanda, Ate. Hindi pa naman ako
gutom.”

Anak 4: “Ako rin; maraming magluto si

Lola, marasap pa!”

Nanay: “Halina kayo kina Lolo at Lola.

Hinihintay nila tayo.”

Tatay: (Kakatok sa pinto ng bahay nina

Lolo at Lola.)

Lolo: (Bubuksan ang pinto.) “Tuloy

kayo mga anak.”

Tilon

Pangatlong Tagpo
(Tanawin: Loob ng bahay nina Lolo at
Lola)

Mga Anak: “Mano po, Lolo. Mano po,

Lola.”

Lolo at Lola: “Kaawaan kayo ng Diyos,

mga anak.”

(Nanay at Tatay – magmamano rin)

Ninong at Ninang: (Naka-upo sa silya.)

Anak 1: “Mano po, Ninong. Mano po,

Ninang.”

Ninang at Ninong: “Kaawaan ka ng

Diyos.”

Anak 2: “Lola, ang sarap naman ng

amoy ng luto ninyo!”
 Lola: “Para sa ating salu-salo ang lahat
ng niluto ko.”

Lolo: “Halina na kayo, mga anak.

Nakahanda na ang mga pagkain natin
para sa Noche Buena.”

Anak 3: “Gutom na nga ako eh.”

Anak 4: “Sabi ko na inyo eh, maraming

niluto si Lola, at mayroon pang
masarap na pagkain.”

(Matapos kumain - Hahaplusin ang

Magaling ang pagbabasa mga anak! tiyan sa busog at magkukuwentuhan)

Anak 2: “Nanay, Tatay, sana’y maging

Pasko araw-araw para narito tayong
lagi kina Lolo at Lola.”
PAGLALAHAD
Mga Anak: “Lolo, Lola, aalis na po
Okay ating babalikan ang dula klas. kami.” “Maligayang Pasko po ulit sa
inyo at Manigong Bagong Taon sa
Anong okasyon mayroon at ganoon na lahat.”
lamang ang pagmamadali ng mag-
Nanay at Tatay: “Maraning salamat po
anak?
sa handa ninyong mga pagkain. Busog
na busog po kaming lahat.”

Yes, Ann? Buong Mag-anak: (Muling mag-mamano

kasabay ang pagpapaalam.) “Paalam na
Tama! po.” “Mamasko pa po kami sa ibang
kamag-anak natin pagkagising sa
umaga.”

Anong dahilan kung bakit kailangang Lolo at Lola: “Mag-iingat kayo sa

mag-ingat sa kanilang paglalakad ang daan.”
mga bata?
Tilon
Sige nga Michael?
Tama!

Pagkalabas nila sa simbahan, ano ang

kanilang nakita?
Mayroon pong misa kaya nagmamadali
Sige nga Mark? ang mag-anak.

Magaling!

Anong paninda mayroon ang tindera?

Ano ang iyong kasagutan Glenda? Dahil may dumaraang mabibilis na

sasakyan doon.

Tama!

Ano pa ang hinahanap na pagkain ng

panganay na anak?

Yes, Mary Joy? May tindera at may tugtuging pamasko.

May mararaanang mga tindera ang mga
bata paglabas ng simbahan.
Tama!

Ano naman ang isinagot ng tindera sa

kanya?

Yes, Jessica? “Mayroon siyang puto at kutsinta.”

Tama!
 Ano ang dahilan kung bakit gusto
niyang kumain sa bahay ng kanyang
Lolo’t Lola?

YES, Mark? “Mayroon ba siyang tindang suman?”

Tama!

Ngayon klas, batay sa mga ibinigay

ninyong mga kasagutan na isinulat ko
sa pisara ay atin muna itong basahin
muli. Malinaw ba iyon klas?

“May tinda akong suman, anak. Ilan ba

ang gusto mo?”

Sapagkat mayroon silang inihanda.

HANAY A HANAY B

1. Mayroon 1. Dahil may

pong misa dumaraang
Ano ang napansin ninyo sa mga kaya mabibilis na
pangungusap na binasa? nagmamad sasakyan
ali ang mag- doon.
Sige Wharren? anak.
2. May tindera
2. “Mayroon at may
siyang puto tugtuging
at kutsinta.” pamasko.
May
3. “Mayroon mararaanan
Tama! ba siyang g mga
tindera ang
tindang
 suman?”. mga bata
paglabas ng
PAGHAHAMBING/PAGHALAW 4. Sapagkat simbahan.
mayroon
Sa pagpapahayag ng inyong mga 3. “May tinda
silang
kasagutan o pahayag ay gumamit kayo akong
inihanda.
ng mga salita na nagsisimula sa suman,
salitang may at mayroon. Hahatiin ko anak. Ilan ba
kayo sa dalawang pangkat upang ang gusto
suriin ang nakasulat sa bawat hanay mo?”
Hanay A (GROUP 1) at Hanay B
(GROUP 2). At baway miyembro ng
grupo ay kinakailangang sumagot.
Makinig kayong mabuti.

Katanungan para sa unang grupo. Ano

ang napansin sa mga unang salita ng
pangungusap na nasa Hanay A?

Sagutin nyo nga (GROUP 1)?

Tama!
Batay po sa aking sariling pagpapahayag
ng aking kasagutan, ang nasa hanay A po
ay ginamitan ng salitang may
samantalang ang nasa hanay B ay
ginamitan ng salitang mayroon.

Ano naman ang mga salitang

sinundan ng mayroon?

Sagutin nyo nga (GROUP 1)?

Tama!

Anong bahagi ng pananalita ang mga

Opo, Ma’am.
ito?
Sagutin nyo nga (GROUP 1)?

Magaling!

Katanungan para sa ikalawang grupo. Ito po ay nagsisimula sa salitang

Ano ang napansin sa mga unang salita mayroon.
ng pangungusap na nasa Hanay A?

Sagutin nyo nga (GROUP 2)?

Tama!

Ano naman ang mga salitang

sinundan ng mayroon?

Sagutin nyo nga (GROUP 2)?

Tama!

Ang mga salitang sinundan ng mayroon ay

pong, siyang, at silang.

Anong bahagi ng pananalita ang mga

ito?

Sagutin nyo nga (GROUP 2)? Ang salitang po ay isang kataga.

Samantalang mga salitang siya at sila ay
panghalip na panao.

Magaling!

PAGLALAHAT

Batay sa inyong mga kasagutan ano

ang wastong gamit ng salitang
mayroon?
Ito po ay nagsisimula sa salitang may.
Yes, Michael?

Tama!

Ang mga salitang sinundan ng may ay

Ano naman ang wastong gamit ng dumaraan, tindera, mararaanan, at
salitang may? tinda.

Yes, Jessica?

Tama!

Ang salitang dumaraan at mararaanan ay

mga pandiwa. Samantala ang mga
salitang tindera at tinda ay pangngalan

PAGGAMIT/ EBALWASYON

Upang lubos niyong maunawaan ang
wastong gamit ng salitang may at
mayroon, kayo’y aatasang kung
sumulat ng isang editoryal. Nasa inyo
kung anong paksa ang inyong nais,
kailangan lamang ito ay naglalaman ng
mga wastong paggamit ng salitang
may at mayroon.
Ang mayroon ay ginagamit kung ang
sumusunod na salita ay isang kataga,
panghalip na panao (personal pronoun) o
pamatlig at pang-abay na panlunan
(adverb of place.
 TAKDANG-ARALIN

Sa isang buong papel, sumulat ng May ang ginagamit kung ang sumusunod
isang repleksyon tungkol sa isyu na na salita ay pangngalan, pang-uri,
napanood ninyo sa telebisyon o kaya’y pandiwa at pang-abay.
internet gamit ang wastong gamit ng
salitang may at mayroon. Itala kung
anong petsa ninyo napanood, ano ang
paksa o isyu at ang inyong reaksyon.

At sa susunod nating pagkikita ay

irepresenta ang isinagawang
repleksyon sa pamamagitan ng
pagsasadula kalakip nito ang
paglalapat ng pagkilos, iba’t-ibang
emosyon at pagsasaawit dito.