BÀI 2- PHÂN LOẠI ĐỔI MỚI

VÀ NGUỒN CỦA ĐỔI MỚI

 Mục tiêu

• Sinh viên hiểu và trình bày được các loại hình đổi mới;
• Sinh viên có thể trình bày được các nguồn của đổi mới.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nội dung

• Phân loại đổi mới

• Các nguồn của đổi mới

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào mức độ đổi mới:
- Đổi mới toàn diện:
+ Đổi mới triệt để (radical innovation), đổi mới khai
phá (disruptive innovation), đổi mới đột phá (breakthrough
innovation);
+ Thể hiện sự khác biệt đáng kể so với các sản phẩm, quy
trình hoặc thực tiễn hiện có;
+ Giới thiệu các khái niệm, công nghệ hoặc mô hình kinh
doanh hoàn toàn mới nhằm phá vỡ các thị trường hoặc ngành công
nghiệp đã có sẵn.
Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào mức độ đổi mới:
+ Đổi mới triệt để (radical innovation): đổi mới mang tính đột phá
và mang tính biến đổi. Giới thiệu các khái niệm, sản phẩm
hoặc dịch vụ hoàn toàn mới thách thức các tiêu chuẩn hiện có
và xác định lại các ngành công nghiệp.
Ví dụ: máy tính cá nhân. Sự ra đời của Máy tính cá nhân IBM
(IBM PC) vào năm 1981 đã đặt ra tiêu chuẩn cho cả máy tính
doanh nghiệp và máy tính gia đình.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới

Máy nghe nhạc MP3: Giá bán lẻ: 500 USD Ra mắt 23/ 10/ 2001 với giá 399 USD

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào mức độ đổi mới:
+ Đổi mới khai phá (disruptive innovation):
✓Đưa một sản phẩm hoặc dịch vụ vào một ngành đã có uy tín, vượt trội
hơn các sản phẩm hiện có về mặt hiệu suất và thường có chi phí thấp hơn.
✓ Làm biến đổi thị trường và thay đổi cách thức hoạt động của các doanh
nghiệp thành công.
✓ Thông qua sự chuyển đổi và đổi mới này, thị trường bị gián đoạn khi các
đối thủ cạnh tranh lâu đời bị thay thế.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào mức độ đổi mới:
- Đổi mới tiệm tiến hay đổi mới tuần tự (incremental innovation):
+ Đổi mới tiệm tiến đề cập đến những cải tiến hoặc sửa đổi
nhỏ, dần dần đối với các sản phẩm, quy trình hoặc thực tiễn hiện có.
+ Liên quan đến việc xây dựng dựa trên kiến thức hiện có và
thực hiện những thay đổi lặp đi lặp lại.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Bảng: So sánh giữa hai hình thức đổi mới
Đổi mới tiệm tiến Đổi mới căn bản
Liên tục. Không liên tục.
Dựa vào công nghệ đã có. Dựa vào công nghệ mới.
Những thiết kế cơ bản không thay đổi. Những thiết kế cơ bản thay đổi
Không dẫn đến sự thay đổi mô hình hoạt Có thể dẫn đến sự thay đổi mô hình hoạt động.
động.
Hàm ý mức độ không chắc chắn thấp. Hàm ý mức độ không chắc chắn cao.
Cải thiện các đặc điểm hiện có. Giới thiệu các tính năng hoàn toàn mới.
Tổ chức và trình độ của nguồn nhân lực Đòi hỏi sự giáo dục, tổ chức và kỹ năng mới.
hiện tại là đủ.
Kết quả của một phản ứng hợp lý với nhu Kết quả tác động của chính sách R&D.
cầu.
Được thúc đẩy bởi sức hút của thị trường. Được thúc đẩy bởi công nghệ.
NhằmCopyright
đạt ©được các mục tiêu kinh tế ngắn
2019 - Trường Đại học Kinh
Nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế dài hạn.
hạn. tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới

Căn cứ vào nguồn của đổi mới:

- Đổi mới nội bộ: Đổi mới nội bộ xảy ra trong một tổ chức thông
qua nỗ lực nghiên cứu và phát triển của chính tổ chức đó hoặc bằng
cách thúc đẩy sự sáng tạo và ý tưởng của nhân viên. Đổi mới nội bộ
liên quan đến cải tiến, phát triển sản phẩm mới hoặc cải tiến quy
trình được tạo ra trong nội bộ.
- Đổi mới bên ngoài: Việc tiếp thu hoặc tiếp cận đổi mới từ các
nguồn bên ngoài. Điều này có thể bao gồm sự hợp tác, quan hệ đối
tác, cấp phép, mua lại hoặc các phương pháp tiếp cận đổi mới mở
trong đó các ý tưởng và công nghệ có nguồn gốc từ các thực thể bên
ngoài như khách hàng, nhà cung cấp hoặc tổ chức nghiên cứu.
Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào phạm vi tác động:
- Đổi mới bền vững: Những cải tiến hoặc tiến bộ nhằm hoàn thiện các sản phẩm,
quy trình hoặc thực tiễn hiện có trong một thị trường đã được thiết lập. Nó nhằm
mục đích duy trì hoặc nâng cao vị thế cạnh tranh của một tổ chức trong thị trường
hiện tại.
- Đổi mới đột phá: Những đổi mới tạo ra thị trường hoàn toàn mới hoặc phá vỡ
đáng kể các thị trường hiện tại. Họ thường đưa ra các lựa chọn thay thế đơn giản
hơn, giá cả phải chăng hơn hoặc dễ tiếp cận hơn để ban đầu phục vụ cho những
người chưa được phục vụ đầy đủ hoặc không phải là người tiêu dùng.
- Đổi mới trong thị trường ngách: Phát triển các sản phẩm hoặc dịch vụ chuyên
biệt nhắm vào các phân khúc hoặc ngóc ngách cụ thể trong một thị trường rộng
lớn hơn. Những đổi mới này phục vụ cho nhu cầu hoặc sở thích riêng của khách
hàng và có thể không có sức hấp dẫn đối với thị trường đại chúng.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
Theo Joseph Schumpter (1930), có năm loại hình đổi mới sáng tạo
khác nhau, bao gồm:
- Giới thiệu sản phẩm mới hoặc có sự thay đổi đáng kể đối với sản
phẩm hiện tại;
- Đưa ra phương pháp sản xuất mới trong một ngành;
- Mở ra một thị trường mới;
- Phát triển nguồn cung mới cho nguyên liệu và các yếu tố đầu vào
khác;
- Đổi mới về mặt tổ chức.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đưa ra định nghĩa về đổi mới
sáng tạo trong Cẩm nang Oslo 2005, gồm bốn loại hình đổi mới sáng tạo:
• Đổi mới sản phẩm (product innovation) là việc giới thiệu một sản phẩm
mới hoặc được cải tiến đáng kể đối với các đặc tính hoặc mục đích sử dụng
của nó. Điều này bao gồm những cải tiến đáng kể trong các chi tiết kỹ thuật,
các thành phần và nguyên liệu, phần mềm tích hợp, tính thân thiện với
người sử dụng hoặc các đặc tính chức năng khác.
• Đổi mới quá trình (process innovation) là việc thực hiện phương pháp sản
xuất hoặc phương thức phân phối mới hoặc được cải tiến đáng kể. Điều này
bao gồm những thay đổi đáng kể về kỹ thuật, thiết bị hoặc phần mềmm quy
cách tổ chức hoạt động.
* Đổi mới sản phẩm và đổi mới quá trình được gọi chung là đổi mới công
nghệ - technological product and process innovations – TPP innovations

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
• Đổi mới tổ chức (organisational innovation) bao gồm việc thực
hiện một phương pháp tổ chức mới trong thực tiễn kinh doanh của
doanh nghiệp, cơ cấu lại tổ chức hoặc quan hệ với bên ngoài.
• Đổi mới marketing (marketing innvovation) là việc thực hiện một
phương pháp marketing mới liên quan đến sự thay đổi đáng kể trong
thiết kế sản phẩm hoặc bao bì, nơi bán sản phẩm, quảng bá sản phẩm
hoặc giá cả của sản phẩm.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:

Theo Trott (2017), đổi mới được chia làm 7 nhóm chính:
• Đổi mới sản phẩm: Phát triển một sản phẩm mới hoặc cải tiến sản
phẩm hiện có.
• Đổi mới quá trình: Sự phát triển của một quá trình sản xuất mới như
quá trình làm kính nổi của Pilkington.
• Đổi mới tổ chức: Một bộ phận liên doanh mới; một hệ thống truyền
thông nội bộ mới; giới thiệu một quy trình kế toán mới.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
• Đổi mới quản trị: Chẳng hạn như áp dụng một hệ thống quản trị mới như
Hệ thống quản trị chất lượng toàn diện (TQM); Tái cấu trúc quá trình kinh
doanh (BPR - Business process reengineering); Giới thiệu phần mềm ứng
dụng quản trị SAPR3* ,…
• Đổi mới sản xuất: Áp dụng một phương pháp sản xuất mới như tổ chức
các hoạt động theo Vòng tròn chất lượng; hệ thống sản xuất Just – In -
Time(JIT); phần mềm lập kế hoạch sản xuất mới, ví dụ: MRP II; hệ thống
kiểm tra mới,…
• Đổi mới Marketing: Sắp xếp kênh phân phối mới, cách tiếp cận khách
hàng mới, phương pháp bán hàng mới,…
• Đổi mới dịch vụ: Triển khai một dịch vụ mới. Ví dụ như triển khai dịch vụ
tài chính dựa vào nền tảng Internet.
Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Các loại đổi mới thường gặp căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
- Đổi mới sản phẩm: Tạo ra các sản phẩm hoặc dịch vụ mới hoặc cải tiến. Nó tập
trung vào việc nâng cao các tính năng, hiệu suất, chức năng hoặc thiết kế của các
sản phẩm hiện có hoặc giới thiệu các sản phẩm hoàn toàn mới ra thị trường.
- Đổi mới quy trình: Những cải tiến hoặc thay đổi về phương pháp, kỹ thuật hoặc
quy trình được sử dụng để sản xuất hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ. Nó nhằm
mục đích hợp lý hóa hoạt động, tăng hiệu quả, giảm chi phí hoặc cải thiện chất
lượng.
- Đổi mới mô hình kinh doanh: Xem xét lại và thiết kế lại cách doanh nghiệp tạo
ra, phân phối và nắm bắt giá trị. Nó có thể liên quan đến những thay đổi trong
dòng doanh thu, cơ cấu chi phí, kênh phân phối, quan hệ đối tác hoặc mối quan hệ
khách hàng.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
- Đổi mới tổ chức: Cải thiện cấu trúc, hệ thống hoặc thực tiễn nội bộ trong
một tổ chức. Nó có thể bao gồm những thay đổi trong quy trình quản lý,
khuôn khổ ra quyết định, kênh liên lạc hoặc chiến lược gắn kết nhân viên.
- Đổi mới marketing: Phát triển các phương pháp, chiến lược hoặc kỹ thuật
tiếp thị mới để quảng bá và bán sản phẩm hoặc dịch vụ. Nó có thể liên
quan đến những thay đổi trong cách tiếp cận thương hiệu, quảng cáo, giá
cả, phân phối hoặc tương tác với khách hàng.

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Phân loại đổi mới
Căn cứ vào bản chất của sự đổi mới:
Cách phân loại dựa vào 4Ps:
• Đổi mới sản phẩm/ dịch vụ (Product innovation)
• Đổi mới quá trình (Process innovation)
• Đổi mới phạm vi/ mô hình (Paradigm innovation)
• Đổi mới vị trí/ phân khúc (Position innovation)
Cách phân loaị này sẽ được đề cập đến chi tiết trong Chương 4-
Chiến lược đổi mới

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nội dung

• Phân loại đổi mới

• Các nguồn của đổi mới

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nguồn của đổi mới
Phân loại nguồn của Đổi mới sáng tạo theo Hippel (1988)

Nguồn của đổi mới

Người dùng Nhà sản xuất Nhà cung cấp

Nguồn khác
(User) (Manufacturer) (Supplier)

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nguồn của đổi mới

Phân loại nguồn của Đổi mới sáng tạo theo Hippel (1988)
- Người sử dụng: Đổi mới có thể bắt nguồn từ những suy nghĩ, mong muốn, đòi hỏi
của người tiêu dùng. Đôi khi, người tiêu dùng sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ là
những người nghĩ ra những cách mới để cải thiện sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Điều
này thường thấy trong ngành công nghệ, nơi người dùng nghĩ ra các ứng dụng
hoặc thủ thuật sáng tạo cho các sản phẩm hiện có.
- Nhà sản xuất: Đổi mới có thể bắt nguồn từ ý tưởng của Nhà sản xuất. Chẳng hạn
như, các công ty triển khai hoạt đông nghiên cứu và phát triển (Research and
Development- R&D). Một lượng đổi mới đáng kể đến từ các nhóm R&D trong các
doanh nghiệp, trường đại học và các tổ chức khác. Các nhóm này được giao nhiệm
vụ theo giới thiệu, theo đuổi, triển khai những ý tưởng mới và vượt qua ranh giới
của những gì có thể làm được trong lĩnh vực tương ứng của họ.
Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân
 Nguồn của đổi mới
Phân loại nguồn của Đổi mới sáng tạo theo Hippel (1988)
- Nhà cung cấp: Đổi mới có thể bắt nguồn từ những nhà cung cấp của doanh
nghiệp. Các nhà cung cấp thường có chuyên môn, kiến thức và nguồn lực độc đáo
có thể đóng góp vào nỗ lực đổi mới của khách hàng. Nhà cung cấp có thể phát
triển linh kiện để tích hợp vào sản phẩm của khách hàng, chia sẻ với khách hàng
các bí quyết quản trị,…
- Nguồn khác: Đổi mới có thể bắt nguồn từ các học viện và các tổ chức nghiên cứu,
các công ty khởi nghiệp, chính phủ và khu vực công, các hiệp hội,…

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
Phân loại nguồn của Đổi mới sáng tạo theo bối cảnh ĐMST ra đời

Trường hợp bất ngờ

Nội bộ
doanh Sai khác so với quy chuẩn
nghiệp

Nhu cầu trong quy trình

Thay đổi trong ngành và thị trường

Thay đổi về nhân khẩu Môi

trường
Thay đổi trong nhận thức bên
ngoài

Kiến thức mới

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nguồn của đổi mới
Phân loại nguồn của các ý tưởng đổi mới (Harvard Business
School Press, 2003)
1. Tri thức mới (new knowledge)
2. Khách hàng (customers)
3. Người sử dụng đi đầu (lead users)
4. Thiết kế định hướng người dùng (empathetic design)
5. Công ty cung cấp các sáng chế (invention factories)
6. Ý tưởng từ bên ngoài doanh nghiệp (the open market of ideas)

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân
 End

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh

tế Quốc dân