[00:08 - 00:13] Hello there mga ka-L and welcome to my YouTube channel where

learning is fun!
[00:13 - 00:20] At dahil sosyal tayo ngayon, ay ikutin muli natin ang buong mundo
nang walang bayad and it's all for free.
[00:20 - 00:24] Back to basics tayo, world history. Ayun lang pala yun, pinahaba
pa.
[00:25 - 00:29] At para masamahan ninyo ako sa pagtukla sa mga kaganapan ng ating
mundo,
[00:29 - 00:34] ay mag-subscribe na kayo sa channel ko and hit the notification
bell for more of my upcoming videos.
[00:35 - 00:36] Pumiyok pa talaga si Lady Gaga.
[00:36 - 00:44] At dahil natapos na natin ang unang yugto ng kolonyalismo, ay moved
on tayo sa ikalawang yugto ng kolonyalismo.
[00:44 - 00:46] Siyempre ikalawa lang naman ang pangatlo, diba?
[00:47 - 00:52] O para po sa hindi nakapanood ng edu vlogs ng unang yugto ng
kolonyalismo, ay heto po siya.
[00:53 - 00:57] Search na lang sa YouTube channel ko at tada! Makikita mo na siya.
[00:58 - 01:06] At siyempre pagkatapos ang talakayan natin ngayon, ay nasusuli
natin ang dahilan, pangyayari at epekto ng ikalawang yugto.
[01:06 - 01:08] ng kolonyalismo at emperyalismo.
[01:09 - 01:15] Nagsimula ang pananakot ng mga kanluraning bansa sa ibang-ibang
lupain nang pumalaot ang mga barkong Europeo.
[01:15 - 01:21] Isa-isang nanakot ng lupain ang Portugal, Spain, Netherlands at
France at Britain
[01:21 - 01:25] at nagtayo ng mga kolonya sa Asia at Amerika.
[01:25 - 01:31] Unit lahat ng mga emperyong ito ay bumagsak bago nagsimula ang
ikalubing siyam na siglo.
[01:31 - 01:35] Nawala ng kolonya sa North America ang Netherlands at France.
[01:35 - 01:41] Matagumpay na nakapag-alsa laban sa pamahalaan ang labing tatlong
kolonya ng Britain sa Amerika,
[01:42 - 01:46] ang Timog Kanada at ang pinakamagandang kolonya ng Spain at
Portugal.
[01:46 - 01:54] Nabuo ang mga makabagong emperyong noong o ikalubing siyam na siglo
at sa unang bahagi ng ikadalawampung siglo.
[01:55 - 01:58] Samantalang nagaganap ang ikalawang revolusyong industrial.
[01:58 - 02:05] Ang panahon mula noong 1871 hanggang sa nagsimula ang unang
dingmaang pandeigdig noong 1950.
[02:05 - 02:13] Ay panahon ng mabilis na paglawak ng pagkakaluranin o
westernization ng iba pang lupain.
[02:13 - 02:16] O dito tayo sa dahilan, uri at lawak ng pananakop.
[02:17 - 02:19] Iba-ibang dahilan ng pananakop.
[02:19 - 02:27] Ang ilan ay binigyang katwiran ang pananakop sa paggamit ng
Manifest Destiny at White Man's Burden.
[02:27 - 02:35] Ayon sa doktrinang Manifest Destiny, may karapatang ibigay ng Diyos
ang United States na magpalawak at angkinin ang buhay.
[02:35 - 02:37] At ang buong kontinenta ng Hilagang Amerika.
[02:38 - 02:50] Pinaniwalaan naman sa White Man's Burden na tungkulin ng mga
Europeo at ng kanilang mga inapo na panaiigin ang kanilang maunlad na kabihasan sa
mga katutubo ng mga kolonyang kanilang sinako.
[02:51 - 02:57] Ang dahilan ng iba ay upang sanayin ang sarili sa pumamahala at
marami pang pagbabalat kayo.
[02:57 - 03:01] Iba rin ang uri ng kolonya ang itinatagbatay sa katayuan ng
mamamamayan.
[03:01 - 03:05] May nagtayo ng kolonya, protectorate, concessionary, or military.
[03:05 - 03:11] Sa mga mananakop, pinakamalawak ang imperyo ng Bethen.
[03:11 - 03:27] Bunson na pakangailangan sa hilaw ng mga sangkap, pagsunod sa
sistema ng Kapitalismo at paniniwalang karapatan at tungkulin ng mga kanluranin na
mapalawak ng teritoryo at ipalaganap ang kanilang kabihasan ay naganap ang
ikalawang yuto ng pananakop.
[03:28 - 03:34] Maraming pagbabagong politikal, kultural at pangkabuhay nang
naganap sa mga bansang sinako.
[03:34 - 03:35] May mga mabuto sa mga mga mabuti sa mga mga mabuti sa mga mabuti sa
mga mabuti.
[03:35 - 03:37] at hindi mabuting dulot ito sa mga kolonya.
[03:37 - 03:43] Ang protectorate ay pagbibigay sa kolonya ng proteksyon laban sa
paglusob ng ibang bansa.
[03:44 - 03:49] Ang concession ay ang pagbibigay ng espesyal na karapatang
pangnegosyo.
[03:49 - 03:54] Samantalang ang sphere of influence ay isang lugar o maliit na
bahagi ng bansa
[03:54 - 03:59] kung saan kontrolado ang pamahalaan at politika ng makapangyarihang
bansa.
[04:00 - 04:04] O dito tayo sa mga pangyayari ng ikalawang yugto ng kolonyalismo.
[04:04 - 04:09] Unahin natin ang pagalugad at pag-aagawan sa gitnang Afrika.
[04:10 - 04:16] Hindi gaano kilala ng mga Europeo ang Afrika sapagkat mahirap
marating ang kaloob-looban nito.
[04:17 - 04:23] Hindi maasa ng mga ilog dito dahil marami sa mga ito ang
malalakasang agos at lubhang matanganid.
[04:23 - 04:24] Very dangerous!
[04:25 - 04:29] Madalim ang gubat dito at maraming hayop na naglipana.
[04:29 - 04:34] Nagkaroon lamang na kalaman dito nang marating ito ng isang
misyonerong Inglese
[04:34 - 04:36] na si David Livingstone.
[04:36 - 04:41] Noong 1854, ginalugad na Livingstone ang Ilog Zambesi.
[04:41 - 04:45] Siya ang unang dayuhan na nakamased sa magandang talon ng Victoria
[04:45 - 04:48] na pinangalan sa reyna ng England.
[04:48 - 04:51] Buti lang hindi, Grace, diba?
[04:51 - 04:51] Kare!
[04:51 - 04:55] Nakita rin niya ang lawa ng miyasa at ang anika.
[04:55 - 04:57] Dito siya namatay dahil sa sakit.
[04:57 - 05:00] Noong panahon ng katanyaga ng pananakop,
[05:00 - 05:01] ang paglaganap ng reliyon,
[05:01 - 05:03] ang pambansang ambisyon,
[05:03 - 05:09] at mga pangkabuhayan pangailangan ang nagbunsod upang paggagawan
ang gitnang Afrika.
[05:09 - 05:11] Sa loob ng 30 years,
[05:12 - 05:16] ang dating hindi kilalang mga pook ay inangkin lahat ng mga
kanluraning bansa.
[05:17 - 05:19] Nakuha ng Belgium noong 1885
[05:19 - 05:22] ang pinakamalaking bahagi ng Congo Basin
[05:22 - 05:26] sa pamumuno ng pinakatuso mga ngalakal ng Europe,
[05:26 - 05:28] si Haring Leopoldo I.
[05:29 - 05:31] Pinaghatihan ng France,
[05:31 - 05:31] Britain,
[05:31 - 05:32] Germany,
[05:32 - 05:33] Portugal,
[05:33 - 05:35] Portugal at Italy ang iba pang bahagi nito.
[05:35 - 05:39] Ang pagagawa sa Afrika ng mga bansa ng Europe.
[05:39 - 05:42] Nahati sa tatlong rehyon ang kontinente ng Afrika.
[05:43 - 05:46] Ang hilagang bahagi na nakaharap sa dagat Mediterranean,
[05:47 - 05:51] ang pinakagit ng bahagi ng tropiko o mainit na bahagi
[05:51 - 05:54] at ang malamig na bahagi sa may bandang timo.
[05:54 - 05:59] Madaling marating sa Europe ang unang rehyon sa pumamagitan ng
dagat Mediterranean,
[05:59 - 06:02] ngunit matapos bumagsak ang imperyo ng Rome,
[06:03 - 06:08] nahiwalang ito sa Europe hindi lamang sa pamahalaan kundi maging sa
reliyon man.
[06:08 - 06:14] Islam ang naging malaganap sa Hilagang Afrika at naging mahigpet na
kalaban ng Kristyanismo sa Europe.
[06:14 - 06:19] Umama ng mga lungsod sa bahaging ito tulad ng Tunis at Algiers
[06:19 - 06:24] dahil sa pangulimbat sa mga sasakyang dagat ng mga Europeo.
[06:24 - 06:25] Sa simula,
[06:25 - 06:29] interesado lamang ang mga Europeo sa kalakala ng Alipin,
[06:29 - 06:32] ngunit sagana sa likas na yaman ng mga puok na ito,
[06:32 - 06:34] tulad ng mga taniman ng ubas,
[06:34 - 06:35] mga punong citrus,
[06:36 - 06:41] butil at pastulan ng hayop at magagandang panirahan ng mga Europeo.
[06:42 - 06:46] Pinaniniwala ang may mina ng bakal ang bundok ng Atlas sa Morocco.
[06:47 - 06:52] Kahinahinayang napalagpasin ang ganito mga pagkakataon at kayamanan
para sa mga Europeo.
[06:52 - 07:00] Ito ay mula sa kasaysayan na daigdig ni Natio Fista, Elvibar at Al
Pahina 213-214.
[07:00 - 07:01] Aka-kompleto yan ha!
[07:01 - 07:05] O dito tayo sa Emperyalismo Ingles sa Timog Asya.
[07:05 - 07:09] Sa mga mananakop, hindi natinag ang imperyo ng Great Britain.
[07:09 - 07:11] Sa halep, lalo pang lumawak ito.
[07:11 - 07:19] Huwag naman lumaya ang labing tatlong kolonya sa Amerika sa
Revolusyong Amerikano na dagdaga naman ito sa ibang dako.
[07:19 - 07:24] Ang British East India Company ang naging lubang makapangyarihan sa
pawahalaan
[07:24 - 07:29] at dinala ang mga kaisipan, kaubalian, edukasyon at teknolohiya sa
bansa.
[07:29 - 07:36] Hindi naglaon, inilipat ang kontrol ng kumpanya sa pamahalaan ng
imperyo noong huling bahagi ng 1800s.
[07:36 - 07:41] Tinawag na pinakamaningning na hiyas ng imperyo ang India.
[07:41 - 07:50] Sa kasunduan sa Paris noong 1763 na nagwakas sa pitong taong digma
ng France at Britain, nawala ng teritoryo sa India ang France.
[07:51 - 07:55] Ang United States sa paliksaan ng mga bansang mananakop.
[07:55 - 07:59] Hindi nagpahuli ang United States sa mga bansang industrializato.
[07:59 - 08:04] Bagaman marami sa Afrika ang hindi sangayon sa pananakop ng mga
teritoryo,
[08:04 - 08:09] napasali ito ng nakipagdigmaan ng United States laban sa Spain
noong 1898.
[08:10 - 08:18] Ang tagumpay ng Amerika laban sa Spain ay nagdulot ng pagsakop sa
Guam, Puerto Rico, and of course, the Philippines.
[08:19 - 08:25] Ayon kay Pangulong William McKinley, pinag-isipan pa niya kung ano
ang nararapat gawin sa Pilipinas.
[08:26 - 08:29] Nakuha ng United States ang Pilipinas at iba pang dati sa
Pilipinas.
[08:29 - 08:37] Ang mga sakop ng Spain tulad ng Guam na naging himpilang dagat
patungo sa silangan at ang Puerto Rico bilang himpilang dagat sa Caribbean.
[08:37 - 08:41] Matapos ang unang digma ang pandaigdig, nakuha rin nila ang
dalawang teritoryo.
[08:41 - 08:51] Ang Samoa na naging mahalagang himpilan at ang Hawaii kung saan
makikita ang Pearl Harbor, pinakatampok na basihang pandagat ng United States sa
Pacific.
[08:52 - 08:54] Ang protected rate at iba pang uri ng kolonya.
[08:55 - 08:56] May hihina ang West Indies.
[08:56 - 09:04] Australia, New Zealand at mga bansa sa Central America at walang
pagkakaisa ang mga ito upang may pagtanggol ang kanilang mga bansa.
[09:04 - 09:11] Ahokbo ng Amerika ang nagsilbing tagapangalaga sa mga pook na ito
upang mapanatiling bukas ang pamilihan.
[09:11 - 09:16] Makakuha ng hilaw ng sangkap at papangalagaan ng kanilang
ekonomikong interest.
[09:17 - 09:25] Ang malaking samahan sa negosyo ng Amerika ay nakakuha ng malaking
bahagi ng lakas mga kabuhayan sa pag-aari ng mga minahan,
[09:25 - 09:31] mga balon ng langis, mga taniman, mga daang bakal at samahan ng mga
sasakyang dagat.
[09:31 - 09:41] Isa pang pook na nakaligtas sa pagkakaroon ng idwaan ng mga bansang
malanako ang Australia at ang kalapit na New Zealand dahil matibay itong hawak ng
Great Britain.
[09:41 - 09:46] Dito ay pinadala ng Britain ang mga bilanggo matapos ang imagsikan
sa Amerika.
[09:46 - 09:54] Nang makatuklas ng ginto sa Australia, maraming Ingles ang lumipat
dito at ito ang simula ng pagtatatag ng mga kolonya sa Australia at New Zealand.
[09:55 - 10:01] Ito ang isang halimbawa kung paano ang sangkap na lupain ay
magagamit na tirahan ng dumaraming tao.
[10:02 - 10:06] Dito tayo sa epekto na ikalawang ginto ng kolonisasyon sa mga
bansang nanakop.
[10:07 - 10:10] Maraming aspekto ng buhay na naapekto ha ng pananakop.
[10:10 - 10:23] Ang mga gawain pang politika, pang ekonomiya, pang lipunan at
espiritual at pang kultura ay ginamit ng mga mananakop o pangganyake ng mga bansang
sangkap na sumunod sa kanilang pinapagawa,
[10:23 - 10:28] tulad ng pagtatrabaho sa pataniman, paggawa ng barko at pagsisilbi
sa hutbo.
[10:28 - 10:32] Dito tayo sa epekto ng kolonisasyon sa mga lupang sako.
[10:33 - 10:44] Ang imperialismo sa Afrika at sa Asia ay naging daan upang
makaranas ng pagsasamantala ang katutubong populasyon mula sa mapaniil na patakara
ng mga dayuhan.
[10:45 - 10:49] Pinagsamantalahan ang mga kaluronin ang kanilang likas na yaman at
lakas pagawa.
[10:49 - 10:53] Naging sanhi rin nito ang pagkasira ng kultura katutubo sa ilang
bahay.
[10:53 - 10:57] Ang mga kaluronin ay nangyayari sa isang bahagi ng kolonya dahil sa
pananayig ng impluensyang kaluronin.
[10:57 - 11:07] Sa usapin ng hangganang pamansa, ang pangmana ng mga kaluronin ay
ang hidwaan sa teritoryo na namamayanin pa rin ngayon sa ilang bahagi ng Afrika at
Asia,
[11:07 - 11:11] bunga ng hindi makatwirang pagtatakda ng mga hangganan.
[11:11 - 11:14] Nalagas ba mga hair nyo sa haba ng tala kayo natin ngayon?
[11:14 - 11:21] O andyan lahat ng information ha, kaya kapag may gustong masagot ng
mga questions ay balikan lamang po ang video
[11:21 - 11:23] para magkaroon kayo ng kaluronin.
[11:23 - 11:28] Ang sana may natutunan kayo ngayon mga ka-L at dito na kayo sa mga
vlogs sa Lady L.
[11:28 - 11:31] Mga vlogs na may kalukuhan, sabalit makabunuhan.
[11:31 - 11:34] With this, just a thought from Lady L. See you sa next topic natin!

That’s the end of your recording! We hope our transcription made your workday more
enjoyable. If it did, consider trying out our pro version on goodtape.io:

- All your transcriptions*

- Skip the queue = minimal waiting time
- We will store your transcriptions (including this one) safely

*) Well, up to 20 hours/month, which is kind of a lot. If you need to transcribe

more let us know on yourfriends@goodtape.io