8

Araling Panlipunan 8
Ikatlong Markahan - Modyul 5 at 6

 Ikalawang Yugto ng
Kolonyalismo (Imperyalismo)
 Pag-usbong ng Nasyonalismo
sa Europa at iba’t ibang
bahagi ng daigdig

Modyul 5 Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo o

 Imperyalismo

Sa pagtatapos ng modyul na ito ay inaasahan na ang mga mag-aaral ay:

Nasusuri ang dahilan, pangyayari at epekto ng Ikalawang Yugto ng
Kolonyalismo (Imperyalismo).
Dahilan ng Ikalawang Yugto ng Kolonyalismo o Imperyalismo
Sa panahon ang eksplorasyon, matatandaan na ang mga
makapangyarihang basa sa Europa ay nagtatag ng mga imperyo sa
ibayog dagat.Pagsapit ng 1800, karamihan sa mga kolonyang ito ay
nakalaya. Pagsapit ng huling bahagi ng 1800, muling
nakipagsapalaran ang mga kanluranin upang makapagtamo ng mga
teritoryo o lupain sa ibayong dagat.Tinawag ang panahong ito ng
Panahong Imperyalismo (1870-1914).
Mga salik sa pagpapalawak ng imperyong kanluranin
1. Pang-ekonomiyang salik
Isang mahalagang dahilan ng imperyalismo ang pang-
ekonomiyang motibo. Nais ng mga makapangyarihang bansa na
maisakatuparan ang tatlong bagay:
➢ pagkakaroon ng bagong pamilihan,
➢ makuha ang mga likas na yaman ng mga bansa, at
➢ magkaroon ng bagong lupain na siyang paglalagakan ng kanilang
sobrang puhunan.
Ang rebolusyong industriyal ay nagdulot ng sobra-sobrang
produksiyon sa pangangailangan ng mga bansang kanluranin.
Sinimulan ng mga industriyalista na maghanap ng mapagdadalhan
ng kanilang sobrang produksiyon. Tumaas naman ang
pangangailangan ng mga bansa sa Asya, Aprika at Latin Amerika sa
mga produktong tulad ng telang bulak at mga kagamitang
pambukid.
Nakita ng mga kapitalista na ang lupain ng Asya at Aprika ay
sagana sa likas na yaman na wala o kakaunti sa mga
industriyalisadong bansa.
Sa rebolusyong industriyal nakita ang pangangailangan sa
goma, petroleum, manganese, at iba pang gamit sa indutriya at
makinarya. Nais makuha ng mga manufacturer ang mga likas na
yaman na ito kaya lalo pang sumigla ang imperyalismo. Naghanap
din ang mga bansa ng bagong pamilihan sa buong daigdig. Maging
ang mga namumuhanan at mga bangkero ay naghanap din ng
mapaglalagyan ng kanilang mga puhunan. Ang mga kolonya ay
mahalagang mapaglalagyan ng lumalaking populasyon ng Europe.
2.Politikal na salik
Matatandaan na noong 1859, binalangkas ni Charles Darwin
sa kanyang akdang On the Origin of Species by means of Natural
selection ang teorya ng ebolusyon. Ayon sa kanya, ang ebolusyon
ng mga uri (species) ng hayop at halaman ay sa pamamagitan ng
natural selection. Ang nasabing teorya ay pinapatanyag at ginamit
ng ilang Europeo upang iangkop sa lahi at nasyon.
Nakilala ang teoryang ito bilang Social Darwinism, ang
paniniwala na ang natural selection ay angkop din sa mga
ugnayan ng mga tao sa daigidig. Nanaig din ang prinsipyo ng
survival of the fittest na nagsasaad na ang may mga katangiang
higit na angkop para mabuhay sa daigdig ay yumayaman at
nagtatagumpay. Samatala, ang mga mahihirap ay ang walang
kakayahang umangkop o makipagsabayan.
Ginamit ang Social Darwinism upang magtangi ng lahi. Sa
pananaw ng mga racist o nagtatangi ng lahi, ang mga lahing puti ay
umuunlad at nagiging mas mataas ang antas ng sibilisasyon kaysa
mga lahin`paniniwala ang mga social Darwinism na kinakailangan
ang pagpapalawak ng imperyo dahil sa mahihinang bansa ay
mapasailalim sa malalakas na bansa.
Kaakibat ng Social Darwinism ang paniniwalang tinatawag na
White Man’s Burden. Ito ay ang paniniwala na ang mga puti ay
may obligasyong tulungan ang mga kapus-palad sa daigdig at
maturuan sila ng mga pagpapahalagang kristiyano at kasayanang
Europeo. Sa pananaw ng mga kanluranin, isang pabigat sa mga
lahing puti ang mga lahing itim o kayumanggi obligasyon nilang
tulungan at gabayan ang mga ito.
Ang paglaganap ng palimbagan sa Europe ay nagbigay-daan sa
lalong pagunlad ng nasyonalismo ng mga Europeo, sa kagustuhan
ng pamahalaan na mapaunlad ang nasyonalismo ng mga Europeo,
hinihikayat ang pagpapalimbag ng mga kuwento ng
pakikipagsapalaran at mga aklat tungkol sa paglalakbay. Nabuo ang
mga grupo gaya ng Colonial League na nagtaguyod ng ideya ng
kolonyalismo. Ang pangyayaring ito ay humikayat sa mga Europeo
na palawakin ang kanilang Nasyonalismo sa labas ng Europe. Ang
naging resulta nito ay imperyalismo- dominasyon ng isang bansa
sa politika, ekonomiya at kultural ng isang bansa. At ang
pagnanais din na makapagbigay ng karangalan at katanyagan sa
kinabibilangan bansa ay nagbunsod din sa pagpapalaganap ng
imperyalismo.
Salik sa Tagumpay ng Kolonyalismo
 Sa Ikalawang Yugto ng Imperyalismo kapansin-pansin na ang
pinagtuunan ng pansin ng mga Europeo ang kontinente ng Africa at
ang Silangang Asya. Ano nga ba ang dahilan bakit naging
matagumpay agad ang kanilang pananakop sa Ikalawang Yugto ng
Imperyalismo? may mga salik ang kanilang tagumpay tulad ng
pang-ekonomiya, militar at politikal, gayundin ang iba’t-ibang
patakaran na kanilang pinairal upang higit nilang mapalawak ang
kanilang kapangyarihan sa mga nasakop nila. Ang pang-
ekonomiyang salik ay ang pagkakaroon ng bagong pamilihan,
makuha ang mga likas na yaman ng mga kolonyang bansa at
magkaroon ng lupain na paglalagakan ng kanilang sobrang
puhunan at produkto. Matatandaan na sa panahon ng Industrial
Revolution nagkaroon ng sobra-sobrang produksiyon. Sinimulan ng
mga kapitalista at industrialista na maghanap ng mapagdadalhan
nito. Nakita ng mga Kanluranin na sagana sa likas na yaman ang
mga taga Africa at Asya subalit kulang sila sa industriya at
makinarya na kung saan mayroon ang mga mananakop.
Ang salik na pulitikal at militar ay nakatulong din sa kanilang
tagumpay. Ang mga steam-powered na sasakyan at sasakyang-
pandagat ay nangailangan ng mga base sa iba’t ibang panig ng
daigdig upang magdala ng mga suplay. Kinamkam ng mga bansang
may lakas industriya ang mga kapuluan o mga daungan upang
mabigyang-solusyon ang kanilang pangangailangan. Maraming tao
ang sangkot sa bagong imperyalismo nanguna dito ang mga
sundalong mangangalakal, misyonaryo, at mga eksplorador. Sa
Europa, ang pagpapalawak ay naging kaakit-akit sa lahat ng tao,
mula sa mga kapitalista at mga prodyuser hanggang sa mga
manggagawa. Lamang ang mga taga Europa sa pagkakaroon ng
malakas na kabuhayan, organisadong gobyerno at
makapangyarihang hukbong sandatahan. Nakatulong din ang
superyor na teknolohiya at maunlad na kaalamang medikal.
Nakatulong din ang pagkakaroon ng armas at sasakyang pandigma
na siyang kinatakutan ng mga Aprikano at Asyano, naging panakot
ito ng mga Europeo na naging daan upang tanggapin ng mga
Aprikano at Asyano ang kontrol ng mga Kanluranin sa kanilang
pamumuhay. Gumamit ng iba’t ibang kaparaanan ang mga
mananakop tulad ng protectorate na kung saan ang mga local na
pinuno ay nanatili sa lugar ngunit inaasahang sila’y tatanggap ng
mga payo ng mga Europeo sa larangan ng kalakalan o mga gawaing
pang misyonaryo. Ang sphere of influence naman ay kontrolado
ang isang bahagi ng lupain na may eksklusibong karapatan dito.
Samantalang sa concession naman ang mga mahihinang bansa ay
nagbigay ng mga espesyal na karapatang pangnegosyo, karapatan
sa daungan at paggamit ng likas na yaman. Higit sa lahat pinairal
din ng mga Europeo ang white man’s burden na kung saan
pinaniwala nila ang mga katutubong Aprikano at Asyano na
tungkulin nila na tulungan ang mga kapus-palad sa daigdig at
maturuan sila ng mga pagpapahalagang Kristiyano at kasanayang
Europeo.

Epekto ng Imperyalismo sa Aprika at Asya

Mahahalagang Petsa at Pangyayari
1880 - Nakapagtayo ng outpost o istasyon ang mga Europeo sa
baybayin ng Africa
1884 - Binuo ang Berlin Confrence upang maisaayos ang
kompetisyon sa pagitan ng Britain,France at
Germany sa pag-aagawan ng lupain sa Aprika
1787- Nasakop ng mga Briton ang Sierra Leone at Cape Colony sa
tulong ng isang aliping Aprikano na si Olaudah Equiano noong 1815
1875 - Nakontrol ng Britanya ang Suez Canal
1899-1902 - South African War at natalo ng mga
Briton ang mga Boer o Dutch na naninirahan sa
South Africa.
Ang pag-aagawan sa Africa at Asya ay resulta ng paghina ng
Britain sa kanyang pagtatanggol sa mga ugnayang pang ekonomiya
na naitatag nito sa unang dekada. Pagdating ng 1880 humarap ang
Britain sa hamong pandagat, komersiyal, at teknolohikal sa mga
bansang katulad ng Germany,United States at France. Ang Africa at
Asya ay sagana sa likas na yaman tulad ng ginto,l angis atbp.na
siyang nais ng mga kanluranin. Binubuo din ng napakaraming
pangkat etniko ang dalawang kontinente na kilala sa buong mundo.
Sina David Livingstone na isang doktor at Henry Stanley na isang
manunulat. Silang dalawa ang nagsaliksik sa Africa at ito ay
kanilang isinulat at nabasa ito ng nakararaming Europeo.
Samantalang ang kagandahan naman ng China at iba pang bansa
sa Silangang Asya ay isinulat ni Marco Polo. Dahil sa may taglay na
saganang likas na yaman ang dalawang kontinente sila’y pinag-
agawan at nagpatupad ng iba’t ibang patakarang mga Kanluranin
na hindi sinang- ayunan ng mga katutubong Aprikano at Asyano.
Nagkaroon ng hidwaan at pagmamalabis. Sa Africa nakaranas ang
mga Aprikano ng direktang kolonyalismo at napasailalim ang mga
katutubo sa kapangyarihang politikal, pang-ekonomiya, at hudisyal
ng mga Europeo. Bilang resulta, nasira ang katutubong kultura ng
mga taong dati ay nakasalalay ang organisasyong politikal sa mga
grupo o tribo. Ang paghahating naganap ay hindi pantribo kundi
arbitraryong kasunduan ng mga Briton kayat nagresulta ito sa hindi
pagkakaisa ng mga mamamayang Aprikano at pagkakaroon ng
pambansang pagkakakilanlan. Naging malawakan din ang slavery o
pang-aalipin. Sa Asya naman pinaghati-hatian
din sila ng mga Kanluranin. Nagkaroon ng Digmaang Opyo na
nagresulta sa pagkawala ng Hongkong bilang kanilang teritoryo.
Nagkaroon ng Open Door Policy at dahil dito ang mga Kanluranin
ay nagkaroon ng pantay na karapatan ang lahat ng Kanluranin sa
kalakalan sa China at pagtigil sa paghahating Sphere of Influence.
Sa kabilang banda ang Japan ay napanatili ang kanyang lakas sa
kasunduang Shimonoseki kaya’t nakaligtas siya sa kamay ng mga
Kanluranin. Ang lakas paggawa,malawakang paggamit ng likas na
yaman at walang humpay na pagsisilbi sa mga taniman ang
naranasan ng mga Asyano. Sa pangkalahatan ang
pagkakahati-hati ng teritoryo ng Aprika at Asya na isinagawa ng
mga Kanluranin ay nagbunga ng hidwaan hanggang sa
kasalukuyang panahon, gayundin ang malawakang pagkasira ng
katutubong kultura ng mga Asyano at Aprikano na madalas mauwi
sa digmaan ng bawat katutubo.

Pag-usbong ng Nasyonalismo sa Europa at

Modyul 6
iba’t ibang bahagi ng daigdig
Sa pagtatapos ng modyul na ito ay inaasahan na ang mga mag-aaral ay:
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng Nasyonalismo sa Europa
at iba’t ibang bahagi ng daigdig.
Pagsibol sa Nasyonalismo sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
Pagpapahalaga sa Nasyonalismo sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
Isang proseso ang paglinang at pag-unlad ng nasyonalismo,
hindi maaaring biglaan. Kailangan itong madama, paghirapan ng
mga tao upang mahalin nila ang kanilang bansa. Sa iba, ang
kahulugan nito ay damdamin ng pagiging matapat at mapagmahal
sa bansa. Sa iba, kailangang isakripisyo pati ang buhay.
Kakambal ng nasyonalismo ang kawalan ng kasiyahan ng
mamamayan. Hangad ng mga tao na may ipagmalaki sila bilang
isang bansa. Habang tumitindi ang kanilang paghahangad, higit
nilang nararamdaman ang pagiging makabayan.
Dumaraan ang lahat ng bansa sa iba’t-ibang pamamaraan
kung paano nadama ng mga tao ang pagiging makabayan. Habang
ipinaglalaban nila ang kanilang bansa, may mga pangyayari na
kung minsan ay nagpapasidhi ng kanilang damdamin na
humahantong sa digmaan.
Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Soviet Union
Ang Soviet Union o Russia ang pinakamalaking bansa sa
daigdig. Isa itong malawak na lupain na sumasakop sa dalawang
lupalop ng Asia at Europe. Halos doble ang laki nito sa Estados
Unidos.
 Noong 988, ipinalaganap ni Vladimir I sa Russia ang
Kristiyanismong Griyego (Orthodox) kaya tinawag siyang Vladimir
the Saint.
 Ika-13 siglo, dumating ang mga Tartar o Mongol mula sa Asia at
sinakop ang mga mamamayan ng Russia nang mahigit sa 200
taon. Nag-iwan ng mga bakas sa pananalita, pananamit at
kaugalian ng Ruso ang nasabing panahon ng pananakop. Naging
tagapagligtas ng Russia si Ivan the Great, tumalo at
nakapagbagsak sa mga Tartar sa labanan ng Oka.

Himagsikang Ruso
Isa sa mga himagsikang nakagimbal sa daigdig ang rebolusyon
ng mga Ruso na naganap noong unang bahagi ng ika-20 siglo.
Bago nagkaroon ng himagsikan, ang Russia ang
pinakamalaking burukrasya sa mundo. Kontrolado ito ng mga
maharlika at pulisya. Magsasakang nakatali sa lupa ang apat sa
bawat limang Ruso, walang karapatan at laging nakabaon sa utang.
Maging ang mga industriya ay nasa ilalim ng pamamahala ng czar.
Nakahikayat sa mga manggagawa ang pagtatayo ng mga
pagawaan upang pumunta sa mga bayan at lungsod. Dito sila
nagkaroon ng pagkakataong makapag-aral. Dahil sa paghihigpit ng
pulisya, lumikas ang mga intelektwal na Ruso patungo sa
kanlurang Europe at doon nila nakatagpo ang mga disipulo ni Karl
Marx at Friedrich Engels. Nagtatag ang mga ito ng dalawang
partido.
Nagkaroon ng alitan ang pinakamasugid na tauhan- sina Josef
Stalin at Leon Trotsky-tungkol sa kahalili ni Lenin at kung aling
alituntunin ang dapat sundin ng Russia. Si Trotsky ang may
paniniwalang dapat ikalat agad ang komunismo sa pamamagitan ng
rebolusyong pandaigdig.
Samantala, ayon naman kay Stalin, hindi ito napapanahon
dahil mahina pa ang Russia. Nagtagumpay si Stalin at napilitang
tumakas si Trotsky. Nanirahan siya sa Mexico at doon namatay
noong 1940.
 Pinasimulan ang October Revolution ng mga komunistang
Soviet. Sa unang pagkakataon, nagkaisa ang mga Ruso, nagapi ang
mga czar at nagwakas ang aristokrasya sa bansa. Napalitan ito ng
diktadurya ng Partido Komunista. Noong Unang Digmaang
Pandaigdig, sumanib ang bansa sa Alyado. Noong 1923, naging
Soviet Union ang pangalan ng bansa. Namatay si Lenin at naghari si
Stalin.
Nasyonalismo sa Latin America
Ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay pinamayanihan
ng makabansang damdamin. May ilang mga tao ang nagkakamaling
tawaging bansa ang Latin America. Hindi ito nakapagtataka.
Maraming mga Latin Americans ang nagsasalita ng Espanyol at
Katoliko Romano ang pananampalataya.
Pagtapos makamit ng Estados Unidos ang kanilang kalayaan sa
Great Britain, nag-alsa ang mga lalawigan sa Latin America laban sa
Spain. Nagkabuklod-buklod sila sa kanilang pagkamuhi sa
awtokrasyang Espanyol, katiwalian sa pamahalaan, walang
kalayaang magpahayag ng mga batas na naghihigpit sa
pangangalakal.
Pagkakaiba ng Lahi Bilang Salik ng Nasyonalismo
Halos lahing Europeo ang populasyon ng mga bansa sa Latin
America tulad ng Argentina, Uruguay, Costa Rica at Chile. Ang
populasyon ng iba Ecuador, Peru, Bolivia at Paraguay ay halos
American Indians. Sa Dominican Republic, itinuturing ang ibang
lahi na mababang uri. Ang populasyon ng Brazil ay lahing Aprikano,
Indian at mga nanggaling sa Portugal, France, Spain , Germany at
Italy. Maraming Europeo ang naninrahan sa ibang bansang Latin
America ngunit sa Brazil lamang nagkaroon ng pag-asawahan ng
iba’t ibang nasyonalidad.
Ang mga Creole
Tinatawag na Creole ang mga ipinanganak sa Bagong Daigdig
na may lahing Europeo. Minamaliit ang mga bansang Latin America
na creole ang populasyon, tulad ng Argentina na may populasyong
Indian at iba’t-ibang lahi. Sa magkahalong populasyon, kasama ang
mga mestizo (Espanyol at Indian), zambo (Indian at ibang lahi) at
mulatto (puti at ibang lahi).
Ang pagkakaiba sa wika ang nagbigay ng kakaibang katangian
sa mga bansang Latin America. Halos lahat ng Latin Amerikano ay
nagsasalita ng Espanyol. Ngunit ang mga taga-Brazil ay nagsasalita
ng Portuges. Ang mga taga-Haiti ay nagsasalita ng Pranses at
maraming Indian ang nagsasalita ng kanilang katutubong wika
 Hindi tulad ng 13 kolonya sa Estados Unidos, nag-alsa ang mga
kolonya ng mga Espanyol sa iba’t ibang panahon at sa ilalim ng iba’t
ibang pinuno. Nais ng mga bagong republika na mabigyang –halaga
ang kanilang naiambag gayundin ang kanilang mga bayani. Sa Latin
America gumamit ang mga rebolusyonaryo ng dahas sa mga
katiwalian ng monarkiya laban sa republika. Nagbigay-diin ito sa
mga pagkakaiba ng mga Latin Amerikanong bansa. Maraming
himagsikan ang nagpasiklab sa kanilang pambansang pagkamuhi.
Mga Sagabal sa Nasyonalismo
Maraming naging sagabal sa pag-unlad ng nasyonalismo sa
Latin America. Naging pansarili ito kaya maraming mahihirap at
mangmang ang hindi nakikilahok sa mga makabayang pag-aalsa
noong nagsimula ang ika-19 na siglo. Pinaghati-hati ng mga haring
Espanyol sa kanilang mga paborito ang malalaking lupain at
nagsisilbi lamang sa mga estado ng mga maharlikang Espanyol.
Marami ang nakabaon sa utang kaya sila’y nanatiling nakatali sa
lupa at sa pagkakaalipin. Nakilalang peones ang mga taong ito. Ito
ang uri ng piyudalismong umunlad sa Latin America at nakasagabal
sa kanilang nasyonalismo. Sa mga bansang Latin Amerikano,
napabayaan ang nasyonalismo sapagkat matagal na panahon bago
nagkaroon ng panggitnang uri ng lipunan. Itinuturing na mababang
uri ng gawain ang pangangalakal o iba pang gawain. Higit na
mahalaga sa kanila ang pag-aari ng lupa, kaya marami sa kanila
ang mahihirap. Pumunta ang mga Espanyol sa Bagong Daigdig
hindi upang magtayo ng tahanan o magparami ng pamilya kundi
upang magkamit ng kayamanan. Maraming mga Indian ang pinilit
na maghanap ng ginto sa mga minahan ng Mexico at Peru. Ang
katutubong tao sa Peru, Ecuador at Bolivia ang tumira sa bundok
upang malayo sa pamamahala ng banyaga.
Si Bolivar- ang Tagapagpalaya
Isang creole na nagngangalang Simon Bolivar ang nagnais na
palayain ang Timog Amerika laban sa mga mananakop. Siya ay si
Simon Bolivar. Ang pagnanais na ito ay pagpapatuloy lamang sa
mga nasimulan ni Francisco de Miranda, isang Venezuelan. Ang
huli ay nagalsa laban sa mga Espanyol noong 1811 ngunit hindi
siya nagtagumpay na matamo ang kalayaan ng Venezuela mula sa
Spain.
Noong 1816, namatay na may sama ng loob si Miranda sa isang
bartolina ng mga Espanyol. Matapos nito’y pinamunuan ni Bolivar
ang kilusan para sa kalayaan sa hilagang bahagi ng Timog Amerika.
Noong 1819, pagkatapos na mapalaya ang Venezuela, ginulat niya
ang mga Espanyol nang magdaan sa Andes ang kaniyang hukbo.
Ang tagumpay niya ay humantong sa pagtatatag ng Great Colombia
(ang buong hilagang pampang ng South America). Tinawag siyang
tagapagpalaya o liberator at pagkatapos, naging pangulo. Limang
taon ang nakalipas, tinalo ng kaniyang heneral, si Antonio Jose de
Sucre, ang mga Espanyol sa labanan ng Ayacucho sa Peruvian
Andes.
Kung si Bolivar ang naging bayani sa South America, si Jose de San
Martin (1778-1850) naman ang sumunod sa pagtataboy sa mga
Espanyol sa Argentina. Katulad din ni Bolivar, namuno si San
Martin sa kaniyang grupo sa Andes.
Tumulong ito sa liberasyon ng Chile, gayundin sa Peru.
Mayroon din siyang heneral na tulad ni Bernard o’Higgins, isang
Chileno.
Naging malungkot ang mga huling taon ng buhay ni Bolivar.
Maraming tao ang naghinala na nais niyang maging diktador.
Binalak naman ng iba na patayin siya. Nasira ang kanyang
pangarap na magtayo ng isang nagkakaisang South America nang
mahati ito sa tatlong republika- ang Venezuela, Colombia at
Ecuador.
Nasyonalismo sa Africa
Ang Sahara ang naghihiwalay sa Black at Caucasoid Africa.
Ang mga kayumangging Bushman ng Kalahari at ang mga Pygmy
ang sinasabing unang tao sa Africa. Naitaboy sila ng mga higit na
maunlad na mga lahing Itim sa kanluran at mga Bantu sa silangan.
Hindi naglaon, nakipamuhay sila sa mga Bushman at Pygmy.
Binuo ang mga lahing Puti ng mga mangangalakal na Arab, mga
Asyano at mga Europeo. Lumikha ang pakikisalamuha ng kulturang
masalimuot. Samantalang ang Putting minorya (dalawang bahagdan
ng populasyon) ay nagtatamasa sa kayamanan ng Africa, ang
nakararaming lahing Itim (98 bahagdan ng populasyon) ay
naghihirap.
Magtatapos na ang ika-18 siglo ay wala pang gaanong
nalalaman tungkol sa Aprika na dati'y tinatawag na madilim na
kontinente. Bago pa lamang nagsimula ang panahon ng pananakop
ay nakuha na ng France ang Algeria. Matapos ang taong 1874, ang
France at Italy ay sabay na naghangad sa katabing lupain ng Tunis.
Nagmadali ang Italya at marami ang lumipat ng tirahan sa Tunis,
kaya't sa katapusan higit ng malakas ang France kaysa sa bago pa
lamang nagkakaisang Italya, at ang Tunis ay napasama sa Imperyo
ng France.
Upang maghilom ang sugat ng pagkatalo ay kinuha naman ng
Italy ang paligid ng Tripoli. Pinag-awayan rin ng France at Germany
ang Morocco at muntik nang humantong sa isang digmaan. Ang
kolonyang ito ay hindi lubhang mayaman sa mga mina. Ang Algeria
lamang ang mahalagang pinanggagalingan ng phosphate na gamit
bilang pataba ng lupa. Marami rin sa mga Pranses ang naninirahan
sa mga lupaing ito at ang mga katutubo ay natuto ng mga kaugalian
ng mga tagaEuropa kaya naging magandang pamilihan ito ng mga
produktong galing sa France.
Samantala, ang Great Britain ay may mahalagang dahilan sa
pagnanais nitong masakop ang Egypt. May malawak na taniman ng
bulak dito at kilala ang bulak sa Ehipto sa mahaba at malasedang
sutla nito. Pangalawa ay ang Suez Canal, na nagpatipid ng 4,000
milyang paglalakbay patungong India. Nagsimulang masakop ito
nang ang hari ng Egypt ay nangailangan ng malaking halaga upang
mapabuti ang pagkakayari ng Suez Canal. Ngunit ang malaking
bahagi ng salaping ito ay ginamit lamang ng hari sa sariling
kapritso. Upang makabayad sa mga hiniram na salapi ay napilitang
ipagbili ng Egypt ang karapatan sa Suez Canal sa Great Britain.
Noong 1882 ay nagkaroon ng kaguluhan laban sa mga Ingles at
Pranses.
Napilitang magpadala ng hukbo ang dalawang bansa upang
mapangalagaan ang kanilang mga mamamayan. Nang magkaroon
ng katahimikan, ang mga tagapayong Ingles ay nagmungkahi na
ipaubaya ang kanilang pamahalaan sa kanilang pinagkakautangan.
Hindi napilit ng Great Britain ang mga katutubo na gamitin ang
wikang Ingles. Hindi rin nila napalitan sapagkat ang bansang Egypt
ay may makasaysayang tradisyon at kabihasnang ipinagmamalaki.
Ngunit naging matagumpay na rin ang Inglatera sa pagsakop sa
Egypt. Ang kanal o daang tubig sa Suez ang nagpaikli ng daan
patungong India at tinaguriang "pag-asa ng Imperyo ng Britanya".
Ang gitnang grupo ng Afrika ay hindi gaanong kilala ng mga taga-
Europa. Marami sa mga ilog doon ay malalakas ang agos at lubhang
mapanganib at ang mga gubat ay madilim at maraming hayop na
naglipana. Nagkaroon lamang ng kaalaman dito nang marating sa
Gitnang Afrika ang isang misyoneryong Ingles na si David
Livingstone. Noong 1854, ginalugad ni Livingstone ang Ilog Zambesi
at siya ang unang puti na nakamasid sa magandang talon ng
Victoria, na ipinangalan niya sa Reyna ng Inglatera. Nakita rin niya
ang lawa ng Nyasa at Tanganyika. Dito na siya inabot ng
pagkamatay dahil sa sakit na karaniwan sa pook na tropikal.
Marami sa mga mangangalakal ang nakabatid sa kayamanang
makukuha sa Congo na maaaring magamit ng mga kalakal na
nagmumula sa mga gubat gaya ng ivory o garing na galing sa
elepante, at goma na napipiga mula sa katas ng puno ng goma. Sa
karurukan ng pananakop, ang pagkakalat ng relihiyon, ang
pambansang ambisyon, at mga pangkabuhayang pangangailangan
ang nagbunsod sa mga taga-Europa upang pag-agawan ang Gitnang
Afrika. Sa loob lamang ng tatlumpung taon, ang mga pook na dati'y
hindi kilala ng tao ay naangkin na lahat ng mga kanluraning bansa.
Ang pinakamalaking bahagi ng Congo Basin ay nakuha ng Belgium
sa pamumuno ng pinakatusong mangangalakal sa Europa, si
Haring Leopoldo, hari ng Belgium noong 1885. Ang ibang bahagi ay
pinaghatian ng France, Britanya, Germany, Portugal at Italy.
Ang kontinente ay pinaghati-hatian at binalangkas ang ekonomiya
sangayon sa sarili nilang kapakanan. Sila ay nagtayo ng mga daang
bakal at industriya upang mapangalagaan ang kanilang
kapangyarihan. Ang pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mananakop
ang siyang naging dahilan ng magkakaibang pag-unlad. Bago
nagsimula ang 1914, tatlo lamang ang malayang bansa sa Africa-
Ethiopia, Liberia at Republika ng South Africa. Sinasabing
nagsimula ang una sa pamamahala ni Haring Solomon (970-931
BCE) at ng Reyna ng Sheba. Itinatag ang ikalawa noong 1810 sa
tulong ng America at ipinangalan kay Pangulong James Monroe ng
Estados Unidos ang kabisera na Monrovia. Naging kasapi ng British
Commonwealth of Nations ang ikatlo noong 1910.
Lumaganap ang nasyonalismo pagkaraan ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig. Maraming bansa ang naging malaya nang
walang karahasan. May mga bansang dumanak ng dugo bago
nakamtan ang kalayaan tulad ng Congo (Zaire) at Algeria. Ang
Rhodesia at Nyasaland ang naging Zimbabwe at Malawi. Lumaya
ang Angola, Mozambique at Guinea Bissau noong 1975. Sa
kasalukuyan, maraming proyekto ang isinasagawa upang umunlad
ang mga bansa gaya ng mga patubig, paaralan, pagawaan, reporma
sa lupa, transportasyon at komunikasyon, subalit marami pa ring
suliraning nakahadlang sa lubusang pag-unlad ng kontinente. Ang
apartheid o diskriminasyon ng mga Aprikano ay isa sa mga ito.
Kailangan din ang puhunan at mga inprastraktura para sa
kaunlarang pang-ekonomiya. Halos lahat ng bansa sa Afrika ay
nagtamo ng kanilang kalayaan pagkatapos ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig. Subalit maraming mga bansa ang hindi pa lubusang
handa sa naturang kalayaan. Ilan sa mga maraming suliranin ng
mga bansang Aprika ay ang sumusunod:
1. Kakulangan ng kaalaman ukol sa pagsasarili;
2. Kakulangan ng mga sinanay na tao ukol sa pamamahala ng
bansa; 3. Kahirapan ng maraming tao na nabubuhay sa kahirapan
at marami ang namamatay sa sakit at gutom;
4. Mataas ang antas ng kamangmangan kayat maraming tao ang
hindi marunong sumulat at bumasa; at
5. Pagiging matapat sa tribo kayat laganap pa rin ang alitan sa
pagitan ng iba’t ibang tribo at sa pagitan ng mga tribo at ng
pamahalaan. Ang mga suliraning ito ay unti-unting nalulutas sa
pagtulong na ginagawa ng mayayamang bansa sa Europe at ng UN o
Samahan ng Bansang Magkakaanib. Darating ang pagkakataon na
ang mga bansang ito ay makikilala sa mukha ng daigdig bilang mga
malalakas at mauunlad na bansa.