HÌNH ẢNH CHỊ DẬU QUA CẢNH TỨC NƯỚC VỠ BỜ

Ngô Tấ t Tố là mộ t nhà vă n xuấ t sắ c, tiêu biểu trong nền vă n họ c trướ c cá ch mạ ng thá ng tá m. Tắt
đèn là tá c phẩ m đầ u tay củ a ô ng trong phong trà o vă n họ c hiện thự c phê phá n. Nó i đến tá c phẩ m Tắt đèn,
chú ng ta nhớ đến nhâ n vậ t chị Dậ u. Mộ t ngườ i phụ nữ nghèo khổ , cầ n cù lao độ ng, yêu thương chồ ng con
và dũ ng cả m chố ng lạ i đá m bấ t lương.

Vớ i đoạ n trích Tức nước vỡ bờ, ô ng đã tá i hiện lạ i hình ả nh chị Dậ u-nhâ n vậ t đạ i diện cho tầ ng lớ p
nghèo khổ xã hộ i cũ và đồ ng thờ i lên á n chế độ thự c dâ n nử a phong kiến.

Mở đầ u đoạ n trích là cả nh ngộ gia đình chị trong mù a nộ p sưu. Khô ng khí vô cù ng că ng thẳ ng;
tiếng tù và , trố ng mõ cù ng vớ i tiếng đá nh đậ p, kêu khó c vang trờ i. Gia đình chị Dậ u thuộ c loạ i nhấ t nhì
trong hạ ng cù ng đinh. Anh Dậ u bị tró i mấ y ngà y nay nên chị phả i chạ y vạ y khắ p nơi để chuộ c chồ ng về, có
tiền nộ p sưu cho anh Dậ u và ngườ i em đã mấ t mấ y nă m trướ c. Đêm hô m ấ y, ngườ i ta cõ ng anh Dậ u về
như mộ t cá i xá c chết cho chị mà đến nỗ i mộ t chén chá o cho chồ ng cũ ng khô ng cò n, phả i đi xin bà con
hà ng xó m. Thậ t là gá nh nặ ng chồ ng chấ t.

Trong đoạ n trích Tứ c nướ c vỡ bờ , chị Dậ u nổ i lên vớ i cá c phẩ m chấ t điển hình củ a ngườ i phụ nữ
xưa: lò ng yêu thương chồ ng con; sự nhú n nhườ ng, chịu đự ng, hiền từ ; tinh thầ n phả n khá ng mạ nh liệt
tiềm tà ng.

Chị Dậ u là mộ t ngườ i vợ , mộ t ngườ i mẹ già u tình thương. Trong cơn nguy kịch, chị Dậ u tìm mọ i
cá ch cứ u chồ ng. Tiếng trố ng, tiếng tù và đã nổ i lên. Chị Dậ u cấ t tiếng khẩ n khoả n, thiết tha mờ i chồ ng:
thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. Lờ i ngườ i đà n bà nhà quê mờ i chồ ng ă n chá o lú c hoạ n
nạ n, chứ a đự ng biết bao tình thương yêu, an ủ i vỗ về. Chi tiết chị Dậ u bế cá i Tỉu ngồ i cạ nh chồ ng chờ xem
chồ ng chị ă n có ngon miệng hay khô ng đã biểu lộ sự să n só c và yêu thương củ a ngườ i vợ đố i vớ i ngườ i
chồ ng đang ố m, tính mạ ng đang bị đe dọ a!

Vố n bả n tính củ a ngườ i phụ nữ xã hộ i cũ , chị Dậ u luô n biết chịu đự ng, nhẫ n nhịn. Khi anh Dậ u vừ a
kề bá t chá o đến miệng thì ngườ i nhà lí trưở ng xô ng và o, gõ đầ u roi xuố ng đấ t, thét lớ n vớ i điệu cườ i mỉa
mai. Lú c đầ u, tên cai lệ chỉ thẳ ng và o mặ t chị, chị chỉ run run van xin lễ phép. Hắ n lạ i chưa để chị nó i hết
câ u, quá t lớ n, chị vẫ n thiết tha xin khấ t sưu. Nhưng dù chị có khâ n khoả n thế nà o đi nữ a, bọ n chú ng vẫ n
thét tró i anh Dậ u, điệu ra đình. Chị vộ i và ng đặ t con xuố ng, chạ y đến: cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh
được một lúc, ông tha cho! Nhưng cà ng van xin xin thì bọ n chú ng cà ng hung hă ng, dữ tợ n hơn. Tên cai lệ
bịch và o ngự c chị mấ y cá i rồ i sấ n tớ i tró i anh Dậ u. trướ c thá i độ củ a bọ n cườ ng hà o, mọ i sự nhẫ n nhụ c
đều có giớ i hạ n. Để bả o vệ cho chồ ng và nhâ n phẩ m củ a bả n thâ n, chị đã kiên quyết chố ng cự lạ i. Ban đầ u
là lờ i nó i: chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ. Tên cai lệ cà ng ngang bướ ng, hắ n tá t chị mộ t
cá i rồ i nhả y sổ tớ i anh Dậ u. Chị nghiến hai hà m ră ng, thá ch thứ c: mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày
xem. Lờ i nó i quyết đoá n, dứ t khoá t, dá m đặ t vị trí củ a mình ngang hà ng vớ i ngườ i nhà lí trưở ng, cho thấ y
cả m xú c củ a chị đã đạ t tớ i cự c đỉnh. Có thể thấ y, chị là mộ t ngườ i phụ nữ hiền từ nhưng khô ng hề yếu
đuố i, dù có liều như thế nà o đi nữ a thì cũ ng chẳ ng ai có thể là m đượ c như chị. Tên cai lệ bị chị tú m cổ , ấ n
dú i ra cử a, ngã chỏ ng quèo. Tền hầ u cậ n lí trưở ng toan đá nh nhưng bị chị nắ m lấ y câ y gậ y. hai ngườ i
giằ ng co nhau rồ i bị chị tú m tó c lẳ ng ra thềm. Vớ i chị Dậ u, nhà tù thự c dâ n chẳ ng là m cho chị run sợ . Dù
chồ ng can ngă n, chị vẫ n chưa nguô i giậ n, đá p trả mạ nh mẽ: thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội
mãi thế, tôi không chịu được. Con giun xéo lắ m cũ ng quằ n, chị Dậ u cũ ng vậ y, bị á p bứ c dã man, tính mạ ng
bị đe dọ a, chị đã vù ng lên đá nh trả mộ t cá ch dũ ng cả m. Nhà vă n Nguyễn Tuâ n đã có mộ t nhậ n xét rấ t thú
vị: trên cái tối giời tối đất của dồng lúa ngày xưa, hiện lên một cái chân dung lạc quan của chị Dậu. Bản chất
của chị Dậu rất khỏe, cứ thấy bòng tối mà phá ra. Ngô Tấ t Tố đã chỉ ra mộ t quy luậ t tấ t yếu trong xã hộ i:
tức nước thì vỡ bờ, có áp bức thì phải có đấu tranh!

Cả nh Tứ c nướ c vỡ bờ miêu tả mộ t cá ch châ n thự c, xâ y dự ng xung độ t diễn ra kịch tính. Ngô Tấ t Tố

đã thà nh cô ng trong việc khắ c họ a nhâ n vậ t điển hình: chị Dậ u-mộ t ngườ i phụ nữ cầ n cù , chịu khó và có
sứ c số ng tiềm tà ng mạ nh mẽ, mang nhữ ng phẩ m chấ t tố t đẹp củ a ngườ i phụ nữ nô ng thô n Việt Nam
trướ c cá ch mạ ng thá ng tá m.