A Cuestión Nacional

Durante o último terzo do S.XIX, desarrollaranse en España os rexionalismos e

nacionalismos. Xorden manifestacións na periferia peninsular principalmente en Cataluña,
Galicia e no Pais Vasco, estes movementos rexeitaban a existencia dunha nación española
unitaria e defenderon desde unha nova organización do Estado español, compatible co
autogobierno, ata a independencia total da súa comunidade. Podemos diferenciar o
rexionalismo e o nacionalismo: o primeiro consiste na reivindicación de certo grado de
autogoberno, dentro do Estado mentras que o segundo ten como obxectivo a creación dun
Estado-nacional. A idea moderna de nación naceu en España vinculada as transformacións
feitas polas Cortes de Cádiz. A constitución de 1812 foi a primeira que recolleu e definiu a
nación española como un conxunto de habitantes nos que residía a soberanía. A división
posterior do liberalismo en dúas correntes deu lugar a aparición de distintas interpretacións
e argumentacións sobre a existencia, identificación e valores da nación española.

O primeiro texto datado no 1885 reflexa o catalanismo da época. O memorial de Agravios

presentado por Alfonso XII, onde defendía o proteccionismo industrial e o dereito particular
catalán fronte a uniformación do dereito español. O catalanismo parte da idea de
personalidade de Cataluña, que se baseaba en: lengua propia ”non podemos usar a nosa
lingua máis ca nos nosos fogares e en conversas familiares”, costumes e dereito propio civil
”hai tempo que se nos vén ameazando con destruir ou cando menos adulterar, o noso
dereito civil”.

No segundo texto de 1886 presenta o galeguismo que pasou por unha lenta evolución. O
liberal Manuel Murguía reivindicaba o recoñecemento dos intereses de Galicia e a defensa
do galego e do autogoberno. Manuel Murguía xustificaba con razóns éticas, étnicas.
históricas… dende unha posición liberal. Como ben di no texto a defensa do galego está
moi presente”conservemos a nosa e pelexemos no seu nome é na súa sombra”

No último texto reflexa o nacionalismo vasco cunha publicación do 1894. A evolución estivo
marcada pola abolición dos foros en 1876. As protestas levaron a Cánovas a aprobar os
Concertos Económicos. Vai dar lugar a un movemento reivindicativo liderado por Sabino
Arana o cal creou o Partido Nacionalista Vasco. Atacaba as clases dirixentes, aos
obreiros… e defendía os privilexios forais “a desgracia mais grando do biscaiño é non
coñecer a súa Patria” e a loita contra a rápida insutrialización