Araling Panlipunan
Talasalitaan
Current Events – Ito ay tumutukoy sa mga
kasalukuyang kaganapan o pangyayari.
Isyu – Tumutukoy ito sa anumang kaganapan,
ideya, opinion, tema, o paksang napag-uusapan,
napagtatalunan, at nakakaapekto ng tuwiran o ‘di
tuwiran sa mga kasapi ng lipunan.
Ang hazard ay ang mga di inaasahang trahedya
Kontemporaryo – Kasalukuyan o napapanahon;
o pangyayari at ang peligro naman ay
ginagamit bilang paglalarawan sa panahon sa
probabilidad o posibilidad ng isang pangyayari.
pagitan ng ika-20 dantaon hanggang sa
kasalukuyan. Nagmula din ito sa salitang latin na
contemporaries.
Kontemporaryo vs Current
Kontemporaryong Isyu – Tumutukoy sa
anumang kaganapan, ideya, opinion tema, o
paksang napapanahon o may kaugnayan sa
kasalukuyan.
Current Events – Bahagi lamang ng higit na mas
malawak na isyung kontemporaryo.
Uri ng Isyu
Isyung Lokal - Ang lokal na isyu ay mga isyung
nagaganap sa ilang komunidad.
Isyung Nasyonal - Ito naman ay mga
problemang kinahaharap ng isang bansa. Ito ang
ilan sa mga nasyonal na isyu:
• Kahirapan – pangunahing problema
• Mababang edukasyon
• Korupsyon
• Pandemya
Isyung International – Isyung kinakaharap ng
higit pa sa isang bansa. Ang
halimbawa nito ay climate change.
• Economic
• Political
• Social
• Agricultural
Uri ng Kontemporaryong Isyu
• Pangkapaligiran
• Pang-ekonomiya
• Politikal o pang-kapayapaan
• Karapatang pantao at gender
• Pang-edukasyon, pansibiko, at
pagkamamamayan
Isyung Pangkapaligiran
Karaniwang kinapapalooban ng mga
pangyayaring likas o gawa ng tao nanagdudulot
ng pinsala sa buhay, ari-arian, at gawaing pang-
ekonomiya ng mga mamamayan.
• Ang heograpikal na kalagayan ng
Pilipinas ay ang pangunahing dahilan
kung ang bansa ay humaharap sa iba’t
ibang kalamidad o panganib, suliranin,
at sakuna na may kinalaman sa
kapaligiran.
Mga Uri Nito
• Natural Hazard – Pangyayari o
sitwasyong bahagi ng kilos ng kalikasan
na walang kontrol ang mga tao.
• Human-induced Hazard – Panganib na
dulot ng kilos ng maling mga gawain at
kabiguan na maipatupad ang isang
sistema
Natural Hazards
• Bagyo – Isang malawakang weather
system na nagdadala ng mga malalakas
na hangin at mabibigat na buhos ng
ulan. Maituturing itong pangunahing
hamon ng kapaligiran para sa mga
Pilipino. Tinatayang na nasa 20 bagyo
ang pumapasok sa Philippine Area of
Responsibility.
• Storm surge – Tinatawag ding
daluyong ng bagyo. Ito ay ang hindi
pangkaraniwang pagtaas ng tubig sa
dalampasigan habang papalapit ang
bagyo sa baybayin.
• Storm tide – Ang pagtaas ng lebel ng
dagat dulot ng storm surge at
astronomical tide. Ang astronomical tide
ay tumutukoy sa lebel at katangian ng
tubig na direktang naaapektuhan ng
grabitasyon ng mundo, buwan, at araw.
Nagdudulot ito ng matinding pagbaha sa
mga tinatawag na coastal areas at
kalapit na lugar.
• Baha – Pagtaas ng tubig sa ilog, lawa,
sapa, at iba pang anyong tubig na
nagdudulot ng pag-apaw at pag-agos ng
tubig sa mga karatig na mabababang
lugar.
• Flashflood – Ito ay rumaragasang tubig
na may kasamang putik, bato, kahoy, at
marami pang iba. Karaniwan itong
bunga ng malakas na ulan.
• Landslide – Ang pagbagsak ng lupa,
bato, putik, at iba pa mula sa matataas
na lugar tulad ng bundok at burol.
• Lindol – Mabilis na pag-uga o pagyanig
ng lupa na dulot ng paggalaw ng mga
batong nasa ilalim ng lupa kapag
 Araling Panlipunan
pinakakawalan nito ang puwersang naipon sa Illegal Logging Ilegal na pagputol ng
loob ng mahabang panahon. mga puno sa
- Fault – Biyak kung saan nagkaroon ng kagubatan.
pagkakakalas habang may pagyanig.
- Aftershock – Pagyanig na kasunod ng Fuel Wood Paggamit ng puno
pangunahing lindol.
bilang enerhiya o
- Epicenter – Lugar sa ibabaw ng lupa na
panggatong.
kung saan nagmula ang pagyanig.
- Magnitude – Sukat ng enerhiyang
pinakawalan kapag may pagyanig. Ilegal na Pagmimina Pagmimina na
- Seismic waves – Pag-alog na isinasagawa nang
dumadaloy papalayo sa fault sa bilis na walang pahintulot.
ilang milya kada segundo.
• Tsunami – Serye ng mga higanteng
Paglaki ng Ang mabilis na
alon na nangyayari matapos ang
populasyon at pagdami ng tao ay
paggalaw sa ilalim ng dagat dulot ng
migrasyon nakakaapekto sa
iba’t-ibang mga likas na kaganapan
pangkalahatanng
tulad ng paglindol at pagsabog ng
kalagayan ng
bulkan.
kagubatan. Ang mga
• Pagsabog ng bulkan – Ang bulkan ay
lupain ay tinatayuan
isang lagusan sa ibabaw ng daigdig
ng mga gusali at
kung saan lumalabas patungo sa
kabahayan.
ibabaw ng daigdig ang magma at ilang
volcanic gases sa pamamagitan ng
• Climate Change – Tumutukoy sa
pagsabog.
pagbabago ng klima o paglihis ng takbo
Human Induced Hazards ng klima mula sa nakasanayang pattern
nito. Ang pangunahing sanhi nito ay ang
Suliranin sa Basura – Isang talamak na paglaganap ng Greenhouse Gases.
suliraning pangkapaligiran ang basura o solid Ganap nating nadarama ang unti-unting
wastes buong mundo. pag-init ng mundo na tinatawag nating
• Polusyon - Kontaminasyon sa hangin, Global Warming.
tubig, lupa, at iba pang bahagi ng
kapaligiran.
Polusyon sa Lupa Pagtatapon ng iba’t
Pagtugon sa Isyu
ibang uri ng mga basura
• Mitigation – Pagkilos o hakbangin na
at labis na paggamit at
ang pangunahing layunin ay bawasan
pakikinabang ng tao sa
ang mga elementong nakakapagpalala
lupa.
sa mga pinsala sa kalikasan.
Polusyon sa Tubig Pagbabago ng likas na
• Adaptation – Pagkilos o hakbangin na
komposisyon ng hangin.
ang layunin ay makaangkop ang mga
Ito ay bunga ng paghalo tao sa mga pinsala ng mga sakuna.
ng usok, alikabok, at
amoy ng basura sa
hangin.
Polusyon sa Hangin Kontaminasyon ng ating
mga katubigan na
maiuugat sa nagsanga-
sangang dahilan.

• Oil spill – Ang pagtaas ng langis o liquid

petroleum hydrocarbon sa ating
kapaligiran partikular na sa katubigan
dahil sa mga gawain ng tao.
• Deporestasyon – Pagkakalbo ng mga
kagubatan dulot ng iba’t-ibang
kadahilanan na tuwirang may kasalanan
sa mga gawain ng tao.