‭ unit 1: Ang Pagtataguyod ng Wikang‬
Y ‭ ng CMO No.20 series of 2013 na nagtatakda ng‬
‭Pambansa sa Mataas na Antas ng Edukasyon at‬
‭Lagpas pa‬
‭Tanggol Wika‬
‭●‬ ‭isang alyansang binubuo ng mga‬
‭dalubwika, guro, mga mag-aaral, at iba pang‬
‭nagmamahal sa wika upang isulong ang patuloy na‬
‭pagyabong ng wika‬
‭●‬ ‭nabuo sa isang konsultatibong forum‬
‭noong Hunyo 21, 2014 sa De La Salle University‬
‭Manila‬
‭ r. Bienvenido Lumbera -‬‭Pambansang Alagad ng‬
D ‭●‬ ‭Marso 3, 2014‬‭- Gumawa ng panibagong‬
‭Sining na kasama sa forum‬
‭ HED Memorandum Order (CMO) No.20 Series‬
C ‭dayalogo sa 2 komisyoner ng CHED na sina Alex‬
‭of 2013‬‭- pag-aalis ng Filipino at Panitikan sa‬
‭kolehiyo para mabawasan at mas mapagaan ang‬
‭kurikulum sa kolehiyo‬
‭ aikling Kasaysayan ng Adbokasiya ng Tanggol‬
M ‭Filipino at ang General Education Committee‬
‭Wika‬
‭●‬ ‭2011‬‭- kumalat ang plano ng gobyerno ng‬
‭pagbabawas ng mga asignatura sa kolehiyo‬
‭●‬ ‭Oktubre 3, 2012‬‭- sinimulan ng mga‬
‭instruktura ng Filipino sa kolehiyo ang‬
‭pagpapalaganap ng isang petisyon na humihiling‬
‭sa CHED at DepEd na ipahinto ang‬
‭implementasyon ng senior high school/junior‬
‭college at ng Revised General Education‬
‭Curriculum (RGEC) sa ilalim ng K to 12 na maaring‬
‭lumusaw sa mga Departamento ng Filipino sa mga‬
‭unibersidad‬
‭●‬ ‭Disyembre 7, 2012 -‬‭inilabas ng‬
‭Departamento ng Filipino ng DLSU‬
‭●‬ ‭ang “Posisyong Papel para sa‬
‭Bagong CHED Curriculum” na may pamagat na‬
‭“Isulong ang ating Wikang Pambansang Filipino,‬
‭Ituro sa Kolehiyo ang Filipino bilang Larangan at‬
‭Asignaturang may mataas na Antas” akda ni Prof.‬
‭Ramilito Correa, ang noo’y pangalawang‬
‭tagapangulo ng Departamento ng Filipino ng DLSU‬
‭●‬ ‭K to 12‬‭- babawasan ang mga asignatura‬
‭sa kolehiyo at ililipat sa senior high school‬
‭●‬ ‭Retorika‬‭- nag-iisang asignaturang Filipino‬
‭sa listahan ng mga asignatura sa senior high‬
‭School na nasa K to 12‬
‭●‬ ‭Hunyo 28, 2013 -‬‭inilabas ng CHED‬
a ‭Opsyonal lamang ang asignaturang Filipino‬
‭core courses sa bagong curriculum sa antas‬
‭tersyarya sa ilalim ng K to 12.‬
‭1-8 Understanding the self, Readings in Philippine‬
‭History, Mathematics in the Modern World, The‬
‭Contemporary World, Purposive Communication,‬
‭Art Appreciation, Science, Technology and Society,‬
‭Ethics‬
‭ umpirmadong walang Filipino sa K to 12 kumpara‬
K ‭of 1982‬
‭sa 6-9 na yunit ng Filipino batay sa CMO No. 4‬
‭series of 1997.‬
‭liham petisyon sa CHED‬
‭●‬ ‭Hunyo 12, 2014‬‭- nagkaroon ng‬
‭Brillantes at Cynthia Bautista‬
‭●‬ ‭Hunyo 16, 2014‬‭- muling nagpadala‬
‭ng liham sa CHED para pormal na i-reconvene ang‬
‭Technical Panel/Technical Working Group sa‬
‭●‬ ‭Hunyo 21, 2014‬‭- nabuo ang Tanggol Wika‬
‭●‬ ‭Hulyo 4, 2014‬‭- nagpatawag ng‬
‭konsultasyon ang CHED dahil sa demand ng‬
‭Tanggol Wika‬
‭●‬ ‭Abril 15, 2015‬‭- nagsampa ng kaso‬
‭sa Korte Suprema ang Tanggol Wika 45 pahinang‬
‭desisyon nakasulat sa Filipino; nakatala bilang G.R‬
‭No. 217451, Dr. Bienvenido Lumbera et al vs Pang.‬
‭Benigno Simeon C. Aquino III at Punong‬
‭Komisyuner ng Komisyon sa Lalong Mataas na‬
‭Edukasyon o CHED Dr. Patricia Licuanan‬
‭ r. Rowell Madula -‬‭Vice-Chair ng Departamento‬
D ‭Memorandum Order No.20 s. 2013 -‬‭ang‬
‭ng Filipino ng DLSU at pangulo ng Alliance of‬
‭Concerned Teachers (ACT) - Private Schools;‬
‭nakaisip ng pangalan ng alyansa Hunyo 21, 2014‬
‭ eksyon 3 ng CMO No.‬
S ‭kung saan inilalahad ang paninindigan sa isang‬
‭20 series of 2013‬‭- naging opsiyonal na lamang‬
‭ang Filipino midyum sa pagtuturo‬
‭mula sa dating mandatoring wikang pagtuturo sa‬
‭ilalim ng CMO No. 59 series of 1996.‬
‭ epEd Assistant Sec. Tonisito M.C Umali‬
D ‭5.‬ ‭Paninindigan ng Kagawaran ng‬
‭-‬‭nagbigay ng presentasyon ng bagong RGEC para‬
‭sa antas tersyarya noong Agosto 29,2012 kung‬
‭saan wala ang asignaturang Filipino‬
‭1.‬ ‭Oral Communication‬
‭2.‬ ‭Philippine Literature at World Literature‬
‭3.‬ ‭English for Specific Purposes‬
‭Mga Paglabag ng CMO. No. 20 s, 2013‬
‭1.‬ ‭Batas Republika 7104- Commission on the‬
‭Filipino Language Act‬
‭2.‬ ‭Batas Pambansa Blg 232 o Education Act‬
‭3.‬ ‭Batas Republika 73560- An act‬
‭creating the National Commission for Culture and‬
‭the Act establishing National Endowment Fund for‬
‭Culture and the Arts and for other purposes‬
‭ bril 21, 2015 - nagpalabas ng TRO ang Korte‬
A ‭na naglilinaw sa tindig ng KWF Memo Blg. 20,‬
‭Suprema pabor sa Tanggol Wika‬
‭Dahil:‬
‭1.‬ ‭Nasa Konstitusyon na ang Filipino‬
‭ang pambansang wika ng Pilipinas na dapat‬
‭opisyal na ginagamit bilang sangkap sa‬
‭komunikasyon.‬
‭2.‬ ‭Ang Filipino ay dapat bigyang‬
‭halaga at gamitin sa paaralan mula elementarya‬
‭hanggang sa mataas na edukasyon‬
‭3.‬ ‭Magdudulot ng kawalan ng‬
‭rabaho ng nasa 78,000 na guro‬
‭Tanggol Kasaysayan‬
‭●‬ ‭kapatid ng Tanggol Wika; alyansa ng‬
‭mga tagapagtanggol ng kasaysayan; naglalayong‬
‭ibalik ang Philippine History sa hayskul (wala ito sa‬
‭K to 12); nabuo noong Setyembre 23,2016‬
‭ UP - pinakamalakas at pinakamaaasahang‬
P ‭pagkakait ng Espasyo sa Filipino ay pagkakait ng‬
‭balwarte ng Tanggol Wika‬
‭ osisyong Papel‬‭- pasulat na gawaing akademiko‬
P ‭4.‬ ‭Unibersidad ng Pilipinas, Diliman‬
‭napapanahong isyu na tumutukoy sa iba’t ibang‬
‭larangan tulad ng edukasyon, politika, batas, at iba.‬
‭ ga Posisyong Papel hinggil sa Filipino at‬
M ‭pagtatanyag ng kaalamang lokal – mga kaalamang‬
‭Panitikan sa Kolehiyo‬
‭1.‬ ‭Pagtiyak sa Katayuang‬
‭ kademiko ng Filipino bilang Asignatura sa‬
A ‭Pilipinas (PUP), Samahan ng mga Dalubguro sa‬
‭Antas Tersyarya‬‭- Ito ay pamagat ng isa sa‬
‭pinakaunang posisyong papel na nagtaguyod sa‬
‭ agpapanatili ng Filipino at panitikan sa kolehiyo;‬
p
‭Mayo 31, 2013 sa Pambansang Kongreso ng‬
‭Pambansang Samahan sa Linggwistika at‬
‭Literaturang Filipino (PSLLF); pinamunuan ni Dr.‬
‭Aurora Batnag, dating Direktor sa Komisyon sa‬
‭Wikang Filipino (KWP)‬
‭●‬ ‭Marso 23, 2014 - pinagtibay ng‬
‭National Commission on Culture and the‬
‭Arts-National Committee on Language and‬
‭Translation ( NCCA-NCLT) ang isang resolusyon‬
‭humihiling sa CHED, Kongreso, Senado na isama‬
‭sa bagong General Education Curriculum sa‬
‭tersyarya ang mandatory na 9 yunits ng Filipino‬
‭●‬ ‭Hunyo 20,2014 - nagpalabas ang‬
‭KWF ng Kapasyahan bilang 14-16 serye ng 2014‬
‭s.2013; suportahan ang pagbuhay sa asignaturang‬
‭Filipino sa kolehiyo at paggamit ng Filipino bilang‬
‭wikang panturo‬
‭2.‬ ‭Pagtatanggol sa Wikang Filipino,‬
t‭ ungkulin ng bawat Lasalyano -‬‭Ito ang‬
‭posisyong papel ng De La Salle University na akda‬
‭ni Prof. Ramilito Correa, pangalawang tagapangulo‬
‭ng Departamento ng Filipino sa DLSU‬
‭●‬ ‭Bokasyon ni San Juan Bautista de la‬
‭Salle- paggamit ng wika ng mga ordinaryong‬
‭mamamayan sa edukasyon‬
‭3.‬ ‭Ang paninindigan ng Kagawaran‬
‭ g Filipino ng Pamantasang Ateneo de Manila‬
n
‭sa Suliraning Pangwikang Umugat sa CHED‬
‭espasyo para sa iba pang wika ng bansa‬
‭ epartamento ng Filipino at Panitikan sa ilalim‬
D
‭ng Kolehiyo ng Arte at Literatura -‬‭Ang Filipino‬
‭ay wika na “susi ng kaalamang bayan”. Buo rin ang‬
‭kanilang paninindigang “nasa wika ang‬
‭patuloy na hinubog at humuhubog sa bayan.‬
‭Filipinolohiya ng Poletieknikong Unibersidad ng‬
‭Filipino (SADAFIL), Samahan ng mga Batang‬
‭Edukador ng Wikang Filipino at mga Sining sa‬
‭ ilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing Pagsulat at‬
P ‭ pang may maibahagi tayo sa pandaigdigan at‬
‭PUP Ugnayan ng Talino at Kagalingan -‬‭umiiral‬
‭sa realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay wikang‬
‭panlahat.‬
‭6.‬ ‭Philippine Normal University‬‭-‬
i‭sang moog na sandigan ng wikang Filipino upang‬
‭isalin ang hindi magmamaliw na karunugan na‬
‭pakikinabanagan ng mga mamamayan para sa‬
‭pambansang kapakanan.‬
‭ r. Wilfredo V. Villacorta‬‭- isa sa Komisyuner ng‬
D ‭ng nasa 99% ng populasyon.‬
‭1986 Constitutional Commisssion; ang Wikang‬
‭Pambansa ay isang makabuluhang muhon para sa‬
‭pambansang pagkakakilanlan‬
‭●‬ ‭Ang dating Pangulong Corazon C. Aquino‬
‭ y nagbigay diin din sa probisyong ito sa‬
a ‭nang namamayagpag ang Ingles sa kurikulum ng‬
‭pamamagitan ng Executive Order No. 335 na‬
‭“Nag-aatas sa Lahat ng mga Kagawaran /‬
‭Kawanihan/ Opisina/ Instrumentaliti ng‬
‭Pamahalaan na Magsagawa ng mga Hakbang na‬
‭Kailangan para sa Layuning Magamit ang Filipino‬
‭sa Opisyal na mga Transaksiyon, Komunikasyon,‬
‭at Korespondensiya.”‬
‭●‬ ‭Ayon kay Lumbera et al. (2007) ang Filipino‬
‭ang wikang gingamit sa paglinang at‬
‭pagpapalaganap ng isang edukasyong na‬
‭nagtataguyod ng kapakanan ng bansa,‬
‭nagpapayaman ng diwang mapagtanong at‬
‭mapanlikha at umuugat buhay at pakikibaka ng‬
‭nakararami.‬
‭●‬ ‭Agosto 10, 2014 noong inilathala ni G.‬
‭David Michael M. San Juan ang kanyang artikulong‬
‭12 Reasons to Save the National Language.‬
‭●‬ ‭Sa artikulong ito ay inisa isa niya ang‬
‭labindalawang dahilan kung bakit ang Filipino ay‬
‭kailangan gamiting wikang panturo at dapat‬
‭mapabilang sa kurikulum sa kolehiyo.‬
‭●‬ ‭Ang unang dahilan na kaniyang binigay ay‬
‭ang nasasaad sa Artikulo XIV Seksyon 6 ng‬
‭kontistusyon ng bansa.‬
‭●‬ ‭Sunod niyang binigyang diin ay ideya ng‬
‭epektibong gamit ng Filipino bilang wikang panturo‬
‭kung ito ay ituturo rin bilang isang sabjek o‬
‭disiplina.‬
‭●‬ ‭Isa rin ay ang globalisasyon at ASEAN‬
‭integration, kung saan inaasahan ang‬
‭pagpapatibay ng sariling wika, panitikan, at kultura‬
u ‭ autusang Pangkagawaran bilang 53 serye‬
‭pangrehiyong na palitan sa panlipunan at‬
‭pangkalingang unawaan.‬
‭●‬ ‭Ang Filipino at Panitikan ay parehas sa‬
‭College Readiness Standard sa CHED’s Resolution‬
‭No. 298-2011.‬
‭●‬ ‭Ang resulta ng National Achievement Test‬
‭sa Filipino ng sa hayskul ay mababa pa rin sa‬
‭itinalagang lebel ng masteri ng Kagawaran ng‬
‭Edukasyon‬
‭●‬ ‭Filipino ang wikang pambansa at sinasalita‬
‭●‬ ‭Ito ay nagbubuklod sa mga mamamayan‬
‭tulad kung paano tayo binubuklod ng mga awit,‬
‭tula, at iba pang panitikan na nakalimbag sa‬
‭Filipino.‬
‭●‬ ‭Ipinahayag din ni G. San Juan na matagal‬
‭kolehiyo mula noon 1906 samantalang ang Filipino‬
‭ay nito lamang 1996, at panahon na upang‬
‭maremedyohan ang nagdaang panahon ng‬
‭makasaysayang kaapihan.‬
‭●‬ ‭Higit sa lahat ang Filipino ay isang‬
‭pandaigdigang wika na itinuturo at pinagaaralan sa‬
‭mahigit walumpong institusyon at unibersidad sa‬
‭ibang bansa.‬
‭●‬ ‭Nakalathala sa akda ni G. Virgilio S. Almario‬
‭(2014) na napakarami pang dapat gawin upang‬
‭ganap na magtagumpay ang wikang Filipino.‬
‭●‬ ‭Aniya hindi sapat ang pagdedeklara ng‬
‭Buwan ng Wikang Pambansa tuwing Agosto bilang‬
‭tugon sa Proklamasyon Blg. 1041 ng Pangulong‬
‭Fidel V. Ramos noong Hulyo 5, 1997.‬
‭ ingua Franca‬‭- wika ng bayan‬
L ‭Sa katunayan, tinatayang 70 porsyento ng isang‬
‭Amalgamasyon‬‭- paghahalo-halo ng talasalitaan‬
‭mula sa iba’t ibang wika ng Pilipinas‬
‭Español‬‭- panukalang dapat maging wikang‬
‭opisyal‬
‭3 DIALECTS‬
‭●‬ ‭Tagalog‬
‭●‬ ‭Cebuano‬
‭●‬ ‭Ilikano‬
‭ ang. Corazon Aquino‬‭- nilagdaan ang Kautusang‬
P ‭pakikipag-usap, suslat at kagamitang elektroniko.‬
‭Tagapagpaganap bilang 335 noong Agosto‬
‭25,1988 na paggamit ng wikang Filipino sa opisyal‬
‭na transaksyon, komunikasyon ng gobyerno‬
K ‭ .‬‭Proksemika (Proxemics)‬‭- tumutukoy sa oras at‬
‭1987‬‭- patakarang bilingguwalismo sa edukasyon‬
‭ng Administrasyong Aquino‬
‭Batas Republika Blg.7104‬
‭-‬‭paglikha ng KWF o Komisyon sa Wikang Filipino‬
‭- pangunahing ahensya ng gobyerno na‬
‭nagtataguyod ng paggamit ng Wikang Pambansa‬
‭- Sa dekadang ito’y naipasa ang Batas Republika‬
‭Blg. 7104 na nagtatadhana ng paglikha ng‬
‭Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), ang‬
‭pangunahing ahensiya ng gobyerno na‬
‭nangangalaga sa patuloy na pagpapaunlad at‬
‭pagtataguyod ng paggamit ng wikang pambansa at‬
‭ng iba pang mga wika sa Pilipinas, kagaya ng‬
‭hinalinhan nitong Institute of the National‬
‭Language.‬
‭YUNIT II: PAGPOPROSESO NG IMPORMASYON‬
‭ no ang KOMUNIKASYON?‬
A ‭lugar niya nais makipag-usap.‬
‭Ang komunikasyon ay hango sa salitang Latin na‬
‭“communis” , ang salitang “komunikasyon” naman‬
‭ay hango sa Kastila, at naging panumbas sa‬
‭Tagalog ang katawagang pakikipagtalastasan. Ang‬
‭communis ay nangangahulugang panlahat o para‬
‭sa lahat‬
‭●‬ ‭BERBAL‬
‭Ang berbal na komunikasyon ay ang uri ng‬
‭komunikasyong gumagamit ng salita sa anyong‬
‭pasalita at/o pasulat man.‬
‭●‬ ‭DI-BERBAL‬
‭Ayon sa mga pag-aaral, lubhang napakalaki ng‬
‭elementong diberbal sa pakikipag-usap sa mga‬
‭taong napapaloob sa sariling kultura.‬
‭karaniwang kumbersasyon ang binubuo ng‬
‭di-berbal na elemento (Maggay 2002).‬
‭ .‬‭Kinesika (Kinesics)‬‭- tumutukoy sa kilos o‬
1 ‭kaisipan at damdamin ng karaniwang nakabatay sa‬
‭galaw ng katawan tulad ng sumusunod:‬
‭●‬ ‭Tindig (posture)‬
‭●‬ ‭Pagkumpas (gestures)‬
‭●‬ ‭Ekspresyon sa mukha (facial expression)‬
‭Occulesics o Pagtingin (eye contact)‬
‭ .‬‭Pandama o Paghawak (Haptics)‬‭— itinuturing‬
2 ‭4 .‬‭Tagatanggap‬‭- Mayroong tatlong antas ang‬
‭na isa sa mga pinakaunang anyo ng komunikasyon‬
3
‭distansiya sa pakikipag-usap. Ang oras ay‬
‭maaaring pormal gaya ng isinasaad ng relo, o‬
‭impormal na karaniwang nakadikit sa kultura gaya‬
‭ng mga terminong “ngayon na, ” “sa lalong‬
‭madaling panahon, ” at “mamaya na. ”‬
‭ .‬‭Paralanguage‬‭— tumutukoy sa tono ng tinig at‬
4
‭kalidad at bilis ng pagsasalita. Iba't ibang anyo ng‬
‭di-berbal na komunikasyon‬
‭ .‬‭Katahimikan o Kawalang-Kibo‬‭– Iubhang‬
5
‭makahulugan na karaniwang ginagawa upang‬
‭magisip at paghandaan ang sasabihin, o di kaya ay‬
‭magparating ng tampo o sama ng loob‬
‭ .‬‭Kapaligiran‬‭– tumutukoy sa pinagdarausan ng‬
6
‭pakikipag-usap at ng kaayusan nito. Mahihinuha‬
‭ang intensiyon ng kausap batay sa kung saang‬
‭ .‬‭Bagay (Object Language)‬‭- Malimit itong‬
7
‭tawaging material culture. Ito ay tumutukoy sa‬
‭komunikasyong nagaganap sa pamamagitan ng‬
‭pagbibigay ng mga kahulugan sa mga bagay-‬
‭bagay na nakikita sa paligid ( na tinatawag ding‬
‭material artifacts).‬
‭Iba pang uri ng DI-BERBAL‬
‭●‬ ‭Oras (chronemics)‬
‭●‬ ‭Simbolo (iconics)‬
‭●‬ ‭Kulay (color)‬
‭●‬ ‭Bilang o numero (numbers)‬
‭ ROSESO NG KOMUNIKASYON‬
P
‭1.‬‭Tagapaghatid‬‭- tinatawag din siya bilang‬
‭communicator o source‬
‭2.‬‭Mensahe‬‭- Ito ay naglalaman ng opinyon,‬
‭paniniwala at kaalaman ng tagahatid‬
‭3.‬‭Daluyan/ Tsanel -‬‭ang una ay pandama‬
‭(sensory) tulad ng paningin, pandinig, pang-amoy,‬
‭panlasa at pakiramdam; at Institusyonal‬
‭(Institutionalized) na tuwirang sabi o‬
‭tagatanggap:‬
‭●‬ ‭Pagkilala‬
‭●‬ ‭Pagtanggap‬
 ‭●‬ ‭Pagkilos‬
‭ .‬‭Balik-tugon‬‭- Hindi magiging matagumpay ng‬
5 ‭mga tao at naiimpluwensiyahan nito ang kanilang‬
‭komunikasyon kung wala ng tugon sa bawat‬
‭mensahe.‬
I‭MPORMASYONG NASASAGAP‬
‭IMPORMASYON‬‭- Isang bagay na may kahulugan‬
‭at konteksto sa tumatanggap nito. Ang‬
‭impormasyon ay nagpapahiwatig ng mga detalye‬
‭ukol sa isang sitwasyon, tao, pangyayari, lugar, at‬
‭iba pa.‬
‭ GA DAHILAN UPANG MAGING‬
M ‭ito ang isa sa mga pinakamahalaga dahil‬
‭IMPORMASYON ANG ISANG BAGAY‬
‭1. Ang impormasyon ay wasto at napapanahon.‬
‭2. Ang impormasyon ay maayos at tiyak para sa‬
‭isang layunin.‬
‭3. Ang impormasyon ay may konteksto na‬
‭nagbibigay ng kahulugan at kahalagahan nito.‬
‭4. Ang impormasyon ay nakadadagdag ng‬
‭pag-intindi at nakababawas ng kawalan ng‬
‭katiyakan‬
‭ AHALAGAHAN NG IMPORMASYON‬
K ‭tagapagsalita‬
‭Mahalaga ang impormasyon dahil ito ay‬
‭nakaaapekto ng pag-uugali, pagkilos, desisyon at‬
‭resulta.‬
‭ AKE NEWS‬
F ‭na awdyens sa lalong madaling‬
‭DISIMPORMASYON‬
‭Sinasadya ng mga tao ang paglikha ng mali o‬
‭mapanlinlang/misleading na impormasyon para‬
‭kumita ng pera, magkaroon ng impluwensiyang‬
‭politikal, manira ng reputasyon ng iba, at para lang‬
‭manggulo at manakit‬
‭MISIMPORMASYON‬
‭Nagshe-share ang mga tao ng disimpormasyon‬
‭nang hindi namamalayang ito ay mali o nanlilinlang,‬
‭madalas ay dahil gusto lamang nilang tumulong‬
‭ AXWELL MC COMBS AT DONALD SHAW‬
M ‭PANANALIKSIK‬
‭Ang pangmadlang midya ang nagtatakda kung ano‬
‭ang pag-uusapan ng publiko‬
‭ EORGE GERBNER‬
G ‭●‬ ‭Makapagbigay ng bagong‬
‭Ang midya ang tagapagsalaysay ng lipunan na‬
‭lumilinang sa kaisipan ng mga madalas manood na‬
‭ang mundo’y magulo at nakakatakot‬
‭ ARSHALL MC LUHAN‬
M ‭●‬ M
‭Binabago ng midya ang simbolikong kapaligiran ng‬
‭pananaw, karanasan, ugali at kilos‬
‭STUART HALL‬
‭Ang midya ang nagpapanatili sa ideyolohiya ng‬
‭mga may hawak ng kapangyarihan sa lipunan‬
‭KONTEKSTO‬
‭●‬ ‭Nagbibigay ng linaw sa tukoy na kahulugan‬
‭ng impormasyon at nagsisilbing gabay sa‬
‭interpretasyon nito.‬
‭●‬ ‭Ayon kina Barker at Barker, ang elementong‬
‭naaapektuhan nito ang iba pang mga‬
‭elemento kasama na ang buong proseso ng‬
‭komunikasyon.‬
‭ NA KONTEKSTO NG KOMUNIKASYON‬
2 ‭2. Dapat na malinaw sa mananaliksik ang pakay‬
‭1. Intrapersonal - tumutukoy ito sa komunikasyong‬
‭pansarili‬
‭2. Interpersonal - ang tagahatid at ang tagatanggap‬
‭●‬ ‭Maliit na Grupo - tatlo o higit pang kalahok‬
‭●‬ ‭Pampubliko - kontrolado lamang ng‬
‭●‬ ‭Organisasyunal - ang lahat ng konteksto ay‬
‭gumaganap‬
‭●‬ ‭Komunikasyong Pangmadla - ang‬
‭paghahatid ng mensahe sa mas malawak‬
‭pamamaraan‬
‭ NO ANG PANANALIKSIK?‬
A ‭komunikasyon kung saan ipapahayag ng‬
‭Ang salitang pananaliksik o riserts ay katumbas ng‬
‭salitang ingles na research. Nagmula ang salitang‬
‭ingles na research sa lumang salitang pranses na‬
‭cerchier na ang ibig sabihin ay maghahanap o‬
‭magsaliksik.‬
‭Ang pananaliksik ay sistematikong paghahanap sa‬
‭mahahalagang impormasyon hinggil sa isang tiyak‬
‭na paksa o suliranin.‬
‭LAYUNIN NG PANANALIKSIK‬
‭●‬ ‭Makatuklas ng mga bagong impormasyon,‬
‭ideya at konsepto.‬
‭pagpapakahulugan o interpretasyon sa dati‬
‭nang ideya.‬
‭ abigyang-linaw ang isang mahalagang‬
‭isyu o paksa.‬
‭●‬ ‭Makapagbigay ng mungkahing solusyon sa‬
‭problema.‬
‭●‬ ‭Makapagtotoo o makapag pangatwiran sa‬
‭tulong ng mga mapapanaligang mga‬
‭materyales o dokumento tungkol sa mga‬
‭paksang nangangailangan ng paglilinaw.‬
‭●‬ ‭Nakapagbigay ng mga ideya o mungkahi‬
‭batay sa pangkasaysayang perspektibo‬
‭para sa isang pangyayari o senaryo.‬
‭ GA DAPAT ISAALANG-ALANG NG ISANG‬
M ‭PAGPILI MULA SA SAMO'T SARING BATIS‬
‭MANANALIKSIK BAGO PUMILI NG BATIS NG‬
‭IMPORMASYON PARA SA KAALAMANG‬
‭IPAPAHAYAG‬
‭1. Kailangang malinaw ang tukoy ng paksa at layon‬
‭ng pananaliksik.‬
‭niya sa paglahok sa sitwasyong‬
‭pangkomunikasyon kung saan ibabahagi ang‬
‭bubuung kaalaman.‬
‭3. Kailangang ikonsidera ng mananaliksik ang uri at‬
‭kalakaran ng sitwasyong pangkomunikasyon‬
‭KATANGIAN NG ISANG MANANALIKSIK?‬
‭●‬ ‭Masipag sa pangangalap ng datos‬
‭●‬ ‭Matiyaga‬
‭●‬ ‭Maingat sa pagpili‬
‭ UKOY NA PAKSA AT LAYON‬
T ‭pangyayaring tinatalakay o nagmula sa mga‬
‭Una, ay ang paksa ng sitwasyong pang‬
‭mananaliksik ang kaalaman na kanyang bubuuin.‬
‭Ikalawa, ay kanyang pakay sa paglahok sa‬
‭sitwasyong pangkomunikasyon. Batay sa paksa ng‬
‭sitwasyong pangkomunikasyon, magdedesisyon‬
‭ang mananaliksik kung anong pakay sa paglahok‬
‭dito.‬
‭ GA MUNGKAHI PARA SA MAKAPILIPINONG‬
M ‭5. Umpukan‬
‭Si San Juan (2017) ay nagbigay ng limang‬
‭hakbangin na dapat isakatuparan sa ikauulad ng‬
‭pananaliksik para sa mga Pilipino bukod sa‬
‭pagsipat sa iba’t ibang realidad at/o suliraning‬
‭panlipunan na maaaring pagmulan ng‬
‭makbuluhang adyendang pananaliksik:‬
‭ na, “magpansinan muna tayo bago magpapansin‬
U
‭sa iba’’ . Ikalawa, “magbuo ng pambansang arkibo‬
‭ng mga pananaliksik. Ikatlo, “magdevelop ng‬
‭katiwa-tiwalang translation software na libreng‬
‭magagamit para sa mga mass translation projects.‬
‭Ikaapat, “bigyang prayoridad ang Filipinisasyon ng‬
‭lalong maitaas ang edukasyon at ang mga‬
‭programang graduado. Ikalima, “atasan ang lahat‬
‭ng mga unibersidad na magtayo ng Departamento‬
‭ng Filipino at/o Araling Pilipinas”‬
‭ ULAAN NG IMPORMASYON: MAPANURING‬
M
‭ ATIS NG IMPORMASYON‬
B
‭Mahalaga ang matalinong pagpili ng batis sapagkat‬
‭ito ang magiging batayan ng pagiging katanggap‬
‭tanggap (validity) ng isang impormasyon o‬
‭kaalaman. Tumutukoy sa mga sanggunian o‬
‭pinagkukunan ng datos o impormasyon para sa‬
‭pagpapahayag, pasulat man o pahayag Ito ang‬
‭naghihiwalay sa makabuluhang pag aaral at sa‬
‭hilaw na pahayag o yaong batay lamang sa mga‬
‭opinyon.‬
‭ KATEGORYA NG BATIS NG IMPORMASYON‬
2
‭1.‬‭PRIMARYANG BATIS‬‭– tumutukoy sa mga‬
‭sangguniang isinulat/inilahad sa panahon ng‬
‭pagkakapangyari o mga katotohanang ayon sa‬
‭mga aktwal na nakasaksi sa paksain o‬
‭tuwirang may kaugnayan sa pagkakapangyari nito.‬
‭ ARAAN NG PAGKALAP NG PRIMARYANG‬
P
‭BATIS:‬
‭1. Pagtatanong- tanong‬
‭2. Pakikipagkuwentuhan‬
‭3. Panayam o Interbiyu‬
‭4. Pormal, Inpormal, Estrukturado o‬
‭Semi-estrukturadong talakayan‬
‭6. Pagbabahay-bahay‬
‭LIMANG PARAAN NG PAGBUBUOD‬
‭●‬ ‭PRESI/ PRECIS‬
‭●‬ ‭LAGOM O SINOPSIS‬
‭●‬ ‭SINTESIS‬
‭●‬ ‭HAWIG‬
‭●‬ ‭ABSTRAK‬
‭ PANGUNAHING KLASIPIKASYON NG‬
2 ‭ ng Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino ,‬
‭PAGKOKODA‬
‭UNANG SIKULO‬
‭Pinapalitaw ang kategorya ng impormasyong‬
‭makikita sa datos‬
‭Katergorya:‬
‭Salita o parirala na naglalarawan sa isang bahagi o‬
‭pangkat ng datos‬
‭ ANGALAWANG SIKULO‬
P ‭to the Philippines Kim Jae-shin, the Philippine‬
‭Pinatitibay ang kategorya at pinalilitaw ang tema‬
‭Tema: Tumutukoy sa Dalawang (2) bagay:‬
‭1.Ugnayan ng kategorya sa isa’t isa‬
‭2. Masaklaw na diwa ng isa o higit pang kategorya‬
‭ AGKOKODANG GINAGAMITAN NG‬
P ‭Dying Languages:‬
‭GROUNDED THEORY‬
‭Ang ground theory ay isang pamamaraan ng‬
‭pananaliksik na nagreresulta sa paggawa ng isang‬
‭teorya na nagpapaliwanag ng mga pattern sa data,‬
‭at hinuhulaan kung ano ang maaaring asahan ng‬
‭mga siyentipikong panlipunan na makita sa mga‬
‭katulad na hanay ng data.‬
‭ .‬‭BUKAS NA PAGKOKODA O OPEN CODING‬
1 ‭●‬ ‭Ayta (Sorsogon)‬
‭Tinutukoy, pinapangalanan, inuuri at inilalarawan‬
‭ang mga kategorya ng impormasyon na lumalabas‬
‭o lumilitaw sa teksto‬
‭2.‬‭AKSIYAL NA PAGKOKODA O AXIAL CODING‬
‭Hinahanap ang kaugnayan ng kategorya sa unang‬
‭bahagi‬
‭3.‬‭SELEKTIBONG PAGKOKODA‬
‭Isa o higit pang pangunahing tema na nagbubuklod‬
‭sa lahat ng tema ng kaalaman‬
‭ UNIT 3 - MGA GAWAING PANG‬
Y ‭matatagpuan sa isang bansa.‬
‭KOMUNIKASYON NG MGA PILIPINO‬
‭Komunikasyon -‬‭Nagbibigay buhay at‬
‭nagpapadaloy sa ugnayan ng mga tao habang‬
‭hinuhulma ang kanilang lipunan at kultura.‬
‭Kultura -‬‭Kabuuan ng isip, damdamin, gawi,‬
‭kaalaman, karanasan na nagtatakda ng kakayahan‬
‭ng kalipunan ng tao.‬
‭Wika -‬‭behikulo ng komunikasyon para sa‬
‭panlipunang pagkakaintindihan at pagkilos;‬
‭daluyan, tagapagpahayag at impokan - kuhanan ng‬
‭isang kultura.‬
‭SALIGANG BATAS 1987, ARTIKULO XIV, SEK. 6‬
A ‭ ULTURANG PANLOOB‬
‭samantalang nalilinlang, ito’y dapat pagyabungin at‬
‭pagyamanin sa salig sa umiiral na mga wika ng‬
‭Pilipinas at sa iba pang wika.‬
"‭ Philippines to introduce Korean language in high‬
‭schools"‬
‭On June 21, 2017, led by Education Secretary‬
‭Leonor Magtolis Briones and Korean Ambassador‬
‭Department of Education and the Embassy of the‬
‭Republic of Korea in the Philippines inked an‬
‭agreement to formally include Korean in the‬
‭department's language program.‬
‭●‬ ‭Arta‬
‭●‬ ‭Bontok (Northern)‬
‭●‬ ‭Bontok (Southwestern)‬
‭●‬ ‭Dumagat‬
‭●‬ ‭(Remontado)‬
‭●‬ ‭Inagta Alabat‬
‭●‬ ‭Agta (Katubung)‬
‭●‬ ‭Ata‬
‭●‬ ‭Ratagnon‬
‭●‬ ‭Tagbanwa (Central)‬
‭●‬ ‭Eskayan‬
‭INTERKULTURAL NA KOMUNIKASYON‬
‭●‬ ‭ang kulturang panloob ay hindi madaling‬
‭maunawaan ng mga bagong salta sa Pilipinas.‬
‭●‬ ‭Ito ay tumutukoy sa komunikasyon sa‬
‭pagitan ng mga taong nabibilang sa iba't ibang‬
‭kultura, kabilang na din ang iba't ibang kultura na‬
‭ GA SAGABAL SA INTERKULTURAL NA‬
M ‭malawak ang problema na pinapalooban nito.‬
‭KOMUNIKASYON‬
‭1. Kakulangan ng kaalaman sa kultura.‬
‭2. Takot at Walang Tiwala.‬
‭3. Rasismo.‬
‭4. Etnosentrismo (Ethnocentrism).‬
‭5. Stereotyping.‬
‭6. Pagkakaiba ng Wika.‬
K -‭ ito naman ang tsismis na may kinalaman sa‬
‭- Pantayong pananaw at Nagtataglay ng mga‬
‭kagawian sa pagpapahayag na di-tuwiran,‬
‭paligoy-ligoy o puspos ng pahiwatig.‬
‭ ULTURANG PILIPINO‬
K ‭bilang hindi kabilang ang mga taong ito sa ating‬
‭Nasa Kulturang Pilipino rin ang kahiligan ng mga‬
‭Pilipino sa pakikisalamuha at pagiging bukas sa‬
‭pagbuo ng relasyon sa kapwa. Ang KULTURANG‬
‭PILIPINO ay isa sa mga mahahalagang paniniwala‬
‭na humubog ng ating kasaysayan at pagkatao. Ang‬
‭kultura nating mga pilipino ay pinaghalong‬
‭impluwensya ng mga katutubong tradisyon at mga‬
‭kultura ng mga katutubong mangangalakay at‬
‭mananakop.‬
‭Tsismis‬‭- eto ang tawag sa laman ng tsismisan.‬
‭Chismes‬‭- pinagmulan ng salitang tsismis ;‬
‭salitang Español‬
‭Social marketing‬‭- takamin ang tao sa‬
‭teknolohiyang maaring ilako para mapakinabangan‬
‭ng marami‬
‭Politikal na pananaw‬‭- ginagamit ng‬
‭naghaharing-uri bialng instrument ng‬
‭kapangyarihan para linlangin ang taong bayan‬
I‭BA'T - IBANG URI NG TSISMIS‬
‭1. Panunubok sa pribadong buhay ng iba‬
‭- ito ang patungkol sa pangyayaring kanilang nakita‬
‭o narinig sa personal na buhay ng tao. Ang klase‬
‭ng tsismis na ito ay ginagawang kaugalian at‬
‭naghahanap ng mapagusapan o upang aliwin ang‬
‭kanilang sarili sa pagpasa at pagkalat ng‬
‭impormasyon na kanilang nakita.‬
‭2. Panghihimasok o pangiistorbo sa buhay‬
‭o ugnayang pampamilya‬
‭- ito naman ang nakakagambala na tsismis na may‬
‭kauganyan sa pamilya sapagkat masmalaki at mas‬
‭3. Pangiintriga sa dahilan kung bakit ang isang‬
‭indibidwal ay iniiwasan ng mga kaibigan‬
‭- ito naman ay maykauganyan sa grupo ng mga‬
‭kaibigan. Maaring dahilan nito ay pagpansin sa‬
‭pagkakamali sa isang tao at maykinalaman sa hindi‬
‭pagkaintindihan at hindi pagkaunawaan kaya may‬
‭isang indibidwal ang naaapakan sa klase ng tsismis‬
‭na ito.‬
‭4. Pangaasar o pamamahiya sa iba dahil sa‬
‭kanyang paniniwalang panrelihiyon, depekto sa‬
‭katawan at personal na kondisyon.‬
‭pagiging kakaiba ng isang tao at nakararanas ng‬
‭diskriminasyon. Ang mga tsismis na ito ay nabubuo‬
‭dahil sa ginagawang katawa-tawa ang isang‬
‭indibidwal pagiging mapanghusga pagtingin nila‬
‭lipunan.‬
‭3 PINAGMULAN NG TSISMIS‬
‭1. Obserbasyon ng unang tao o grupo na nakakita‬
‭o nakarinig. - naipamahagi ng walang‬
‭malisya; kumalat ng walang beripikasyon.‬
‭2. Imbentong pahayag na ma layong manira ng‬
‭kapuwa. - maghasik ng intriga.‬
‭Intriga - Uri ng tsismis na nakasisira sa reputasyon‬
‭o pakikipagkaibigan.‬
‭3. Pabrikadong teksto ng nanlilinlang sa grupo o‬
‭madla.- ginagamit ng naghaharing- uri gaya ng‬
‭politiko, negosyante para manira ng kalaban, lituhin‬
‭ang bayan o takpan ang kabuktutan.‬
‭UMPUKAN‬
‭●‬ ‭Impormal na paglalapit ng tatlo o higit‬
‭pang magkakakilala para mag-usap nang‬
‭magkaharap.‬
‭●‬ ‭Ang kalahok ay kusang lumalapit para‬
‭makiumpok.‬
‭●‬ ‭Pwedeng dumako sa seryosong‬
‭talakayan, mainit na pagtatalo, masayang‬
‭biruan na nauuwi sa pikunan, malokong‬
‭kantiyawan, laro at kantahan.‬
‭URI NG KALAHOK SA UMPUKAN‬
‭USISERO‬‭- uri ng kalahok sa isang umpukan kung‬
‭ang kalahok na lumapit ay hindi kakilala at ang‬
‭ginagaway manood at making lamang.‬
‭INTRIMITIDA, ATRIBIDA O PABIDA‬‭- uri ng‬
‭kalahok sa isang umpukan kung siya ay sasabat sa‬
‭umpukan.‬
‭ AGKAPIKON‬‭- kulturang buhay na buhay at‬
P
‭masigla dahil sa biruan.‬
‭ ALAMYAAN SA MARIKINA-‬‭"Isang silungan‬
S
‭kung saan ang Marikenyo, partikular ang mga‬
‭matatanda ay nagsasama-sama upang‬
‭magpahinga, magkuwentuhan, magkainan, at‬
‭maglibang." (Florendo-Imao 2002, 12)‬
‭Mga katangian ng isang Salamyaan:‬
‭-‬ ‭Isang uri ng upuan o pahingahan‬
 ‭-‬ ‭ ay mahabang mesa na gawa sa kawayan‬
M ‭●‬ I‭mpormal na Debate o Pagtatalo-‬
‭at makitid na upuang kahoy na tinatawag na‬
‭tarima.‬
‭-‬ ‭Walang dingding o pader.‬
‭UB-UFON‬
‭-‬ ‭Tubong Kadaclan sa Barlig, Bontoc,‬
‭Mt.Province‬
‭-‬ ‭Nanirahan sa Baguio sa kadahilanang‬
‭pang- ekonomiko‬
‭-‬ ‭Ginagawa sa isang itinakdang ator o‬
‭dap-ayan (lugar) na pinagsama-sama ng‬
‭mga umuli o magkakababayan para‬
‭magpakilala, mag-usap sa iba ’t ibang isyu,‬
‭magbigay ng payo, o magturo ng tugtukon‬
‭(customs/traditions).‬
‭-‬ ‭Maaring maganap kahit anong oras at lugar‬
‭kapag nagkasama-sama ang mga kailian‬
‭(kapwa katutubo).‬
‭ ALAKAYAN-‬‭Proseso ng pag-uusap o‬
T ‭naltuon sa tukoy na pamayanan at may‬
‭pagpapalitan ng ideya ng dalawa o higit pang‬
‭kalahok na may tukoy na paksa.‬
‭●‬ ‭Pormal‬‭- may takdang Pagpupulong na‬
‭pinipili ang kalahok ; may tagapagdaloy‬
‭(facilitator) na siyang natiyak sa daloy ng‬
‭diskusyon at asal ng kalahok‬
‭●‬ ‭Impormal-‬‭nangyayari sa umpukan,‬
‭tsismisan, di sinasadyang pagkikita‬
‭DIMENSYON NG TALAKAYAN‬
‭●‬ ‭Nilalaman, Proseso, Mga Kasangkot‬
‭KATANGIAN NG MABUTING TALAKAYAN‬
‭●‬ ‭Aksesibilidad, Proseso, Baryasyon ng‬
‭Ideya, Kaisipan at Pokus‬
‭MGA URI NG PORMAL NA TALAKAYAN‬
‭●‬ ‭Panel Discussion-‬‭Binubuo ng tatlo o apat‬
‭na kasapi at isang pinuno na umuupo sa‬
‭harapan ng mga tagapakinig.‬
‭●‬ ‭Simposyum-‬‭Kahawig ng panel discussion‬
‭pero ito ay mayroong tiyak na paksang‬
‭tatalakayin ng bawat kasapi sa panel.‬
‭●‬ ‭Lecture-Forum o Panayam-‬‭Ito ay isang‬
‭malaking pagtitipon sa ilalim ng mga‬
‭pinunong maglalahad ng mahalagang‬
‭suliranin.‬
‭PANGKATANG TALAKAYAN‬
‭Karaniwang isinagawa sa loob ng klase‬
‭kapag may napapanahong isyung‬
‭pinag-uusapan.‬
‭●‬ ‭Pormal na Debate-‬‭Kontrolado ng mga‬
‭mahigpit na tuntunin at alintuntunin ang‬
‭debating ito. May dalawa itong pangkat ng‬
‭mga magtatalo para sa panig afirmatibo o‬
‭negatibo.‬
‭ AYON NG TALAKAYAN-‬‭pagbusisi sa isyung‬
L ‭upuan ng kalahok‬
‭kinakaharap, isinasagawa kung kinakailangan ng‬
‭paglilinaw at pagsusuri sa isang paksa.‬
‭3 BENTAHE NG MEDIATED NA TALAKAYAN‬
‭●‬ ‭Naiigpawan ang hadlang sa distansiya kung‬
‭malayo ang mga kalahok.‬
‭●‬ ‭Maaaring tagapakinig o manonood ang‬
‭naaabot kung nakahimpapawid‬
‭●‬ ‭Ang midyang pangkomunidad ay mainam‬
‭gamitin sa gawaing pangkaunlaran kung‬
‭dulog na partisipatori.‬
‭ AGBABAHAY-BAHAY-‬‭Pagdalaw o pagpunta ng‬
P ‭katawan‬
‭isang tao o grupo sa mga bahay ng isang‬
‭pamayanan (maaaring kaanak, kaibigan,‬
‭ka-komunidad) para maghatid o kumuha ng‬
‭impormasyon, magturo ng teknolohiya, komunsulta‬
‭sa mga miyembro.‬
‭Mga Layon ng Pagbabahay-Bahay‬
‭●‬ ‭Politiko-‬‭Pangangampanya‬
‭●‬ ‭Halal na lider-‬‭Pagkonsulta sa programang‬
‭pangkaunlaran‬
‭●‬ ‭Kinatawan ng ahensiya ng gobyerno-‬
‭Magbahagi ng kaalaman sa makabagong‬
‭teknolohiya‬
‭●‬ ‭Organisadong grupo-‬‭Mag-organisa ng‬
‭samahang sibiko‬
‭●‬ ‭Grupong panrelihiyon-‬‭Magsagawa ng‬
‭katesismo‬
‭●‬ ‭Pribadong institusyon-‬‭Mag-alok ng mga‬
‭produkto‬
‭●‬ ‭Mananaliksik-‬‭Magpasagot ng‬
‭talatanungan‬
‭ ANGANGAPITBAHAY-‬‭nagpapalalim ng pagkilala‬
P I‭BA PANG KAGAWIAN SA PAGBATI-‬‭Berbal at‬
‭at nagpapanatag ng samahan ng mamamayan,‬
‭nauuwi rin sa pakikikain, pakikipag inuman o‬
‭pakikitulog.‬
‭ ULONG BAYAN-‬‭Pagtitipon ng grupo ng‬
P ‭ GA GAWAING PANGKOMUNIKASYON NA‬
‭mamamayan sa itinakdang oras at‬
‭lunan upang pag-usapan ng masinsinan at‬
‭pagdesisyunan ang usaping pampamayanan.‬
‭SARAGPUNAN‬
‭●‬ ‭Tipunan ng mga Tagbanua sa Isla ng‬
‭Calauit sa Busuanga, Palawan‬
‭●‬ ‭Nagaganap sa malilim na lugar na may‬
‭malalaking batong nakaayos ng pabilog na‬
‭●‬ ‭Ang pabilog na kaayusan ay kumakatawan‬
‭sa balance at pagkakapantay-pantay‬
‭●‬ ‭Ang kabataan naman ay nag-oobserba‬
‭upang makasunod sa tradisyon kapag sila‬
‭na ang namumuno sa pamayanan‬
‭ OMUNIKASYONG DI-BERBAL-‬‭Pagpapabatid‬
K ‭●‬ ‭" Ang pag-iral ng iba’t-ibang gawing‬
‭ng kahulugan sa pamamagitan ng samo’t saring‬
‭bagay maliban sa salita‬
‭Naisasagawa sa pamamagitan ng:‬
‭●‬ ‭Paggalaw ng isang bahagi ng katawan‬
‭●‬ ‭Kumbinasyon ng galaw ng ilang bahagi ng‬
‭●‬ ‭Panahon ng pagsasalamuha‬
‭●‬ ‭Pook ng pagsasalamuha‬
‭●‬ ‭Kasuotan at borloloy sa katawan‬
‭●‬ ‭Kulay‬
‭EKSPRESYONG LOKAL‬
‭-‬ ‭salita o pariralang nasasambit dahil sa‬
‭bugso ng damdamin‬
‭-‬ ‭Walter Fisher‬‭- ang tao ay isang‬
‭makuwentong nilalang at anumang anyo ng‬
‭komunikasyon ay dapat tingnan bilang‬
‭kuwento‬
‭-‬ ‭Timog Katagalugan - palasak na‬
‭ekspresyon ang “‬‭Nakupo, Hesusmaryosep‬‭”‬
‭na nagpapahiwatig ng pagkagulat,‬
‭pagkabagabag o pag-aalala‬
‭-‬ ‭Di-tuwiran ang pagpapahayag ng‬
‭ekspresyon ng mag biro at pagpapatotoo‬
‭-‬ ‭Birong totoo‬
‭-‬ ‭Ekspresyong hiram‬‭tulad ng‬‭Yes‬‭at‬‭Wow‬
‭Di-Berbal‬
M
‭MATATAGPUAN LANG SA ISANG‬
‭ESPISIPIKONG LUGAR-‬‭Salamyaan, Bandilyo‬
‭ ukkaw-‬‭Ang pukkaw ay nangangahulugan‬
P
‭ng pagsigaw o pagtawag. Ito ay katutubong praktis‬
‭ng mga Tingguian sa Tubo, Abra (Calbayan 2012)‬
‭Manpupukaw-‬‭Tawag sa taong nagsisilbing‬
‭taga-sigaw o taga anunsyo sa loob ng komunidad.‬
‭Madalas na Laman ng Mensahe sa Pukkaw‬
‭●‬ ‭Ambon -‬‭nawawalang tao o hayop‬
‭●‬ ‭Saep -‬‭pangingisda ng mga tao sa Ilog Otip‬
‭●‬ ‭Payas -‬‭bayanihan sa irigasyon‬
‭●‬ ‭Ganap -‬‭bayanihan sa pangkalahatan‬
‭●‬ ‭Billete -‬‭kasal‬
‭KOMUNIKASYON AT WIKANG FILIPINO‬
‭pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino ay‬
‭tanda ng mayamang tradisyon ng malalim na‬
‭pakikipag-ugnayan at marub-dob na‬
‭pakikipagsalamuha ng mga Pilipino sa kapuwa."‬
‭●‬ ‭"Ang mga Pilipino ay mahilig‬
‭makipagkapuwa-dumalaw,makipag-usap,‬
‭makisama, makiisa, at iba pa. Bukas at makwento‬
‭rin tayo sa kapwa, kaya marami satin ang‬
‭nagpapaskil ng kung ano- anong impromasyon at‬
‭pangyayari sa ating Facebook timeline."‬
‭WIKA AT KULTURA‬
‭●‬ ‭"Sinasalamin ng Wika ang mga bagay‬
‭na pinahahalagahan ng isang kultura"‬‭(Jimenez,‬
‭1982)‬
‭●‬ ‭"Magkaugnay ang wika at kultura at‬
‭hindi maaaring paghiwalayin."‬‭(Geronimo, et.al.‬
‭2016)‬
‭SA LARANGAN NG EDUKASYON-‬‭Nagiging‬
‭“baluktot” ang pagkaunawa sa sarili‬‭(Jimenez,‬
‭1982)‬‭, sa kapuwa Pilipino at sa bansang‬
‭ginagalawan ang paggamit sa dayuhang wikang‬
‭sumasalamin sa banyagang realidad kaya’t‬
‭nahihirapan ang mga Pilipinong guro at mag-aaral‬
‭sa kanilang mga pinag-aaralan at intelektuwalista‬
‭sa realidad.‬
‭AGRIKULTURA-‬‭Sa larangan ng agrikultura, ang‬
‭estruktura at pamamaraan ng pagsasanay‬
‭at seminar ay kinadidismayahan at‬
‭nakakawalang-gana para sa mga‬
‭magsasaka.‬