Ang Pagtataguyod ng Wikang Pambansa sa Mataas na
Antas ng Edukasyon at Lagpas pa
Tanggol Wika
-isang alyansang binubuo ng mga dalubwika, guro,
mga mag-aaral, at iba pang nagmamahal sa wika
upang isulong ang patuloy na pagyabong ng wika
-nabuo sa isang konsultatibong forum noong Hunyo
21, 2014 sa De La Salle University Manila
Dr. Bienvenido Lumbera
-Pambansang Alagad ng Sining na kasama sa forum
CHED Memorandum Order (CMO) No.20 Series of
2013
-pag-aalis ng Filipino at Panitikan sa kolehiyo para
mabawasan at mas mapagaan ang kurikulum sa
kolehiyo
Maikling Kasayasayan ng Adbokasiya ng Tanggol
Wika
-(2011) kumalat ang plano ng gobyerno ng
pagbabawas ngmga asignatura sa kolehiyo
-Oktubre 3, 2012- sinimulan ng mga instruktura ng
Filipino sa kolehiyo ang pagpapalaganap ng isang
petisyon na humihiling sa CHED at DepEd na
ipahinto ang implementasyon ng senior high
school/junior college at ng Revised General
Education Curriculum (RGEC) sa ilalim ng K to
12 na maaring lumusaw sa mga Departamento ng
Filipino sa mga unibersidad
DepEd Assistant Sec. Tonisito M.C Umali-
nagbigay ng presentasyon ng bagong RGEC
para sa antas tersyarya noong Agosto 29,2012
kung saan wala ang asignaturang Filipino
Disyembre 7, 2012
inilabas ng Departamento ng Filipino ng DLSU
ang “Posisyong Papel para sa Bagong CHED
Curriculum” na may pamagat na “Isulong ang
ating Wikang Pambansang Filipino, Ituro sa
Kolehiyo ang Filipino bilang Larangan at
Asignaturang may mataas na Antas” akda ni
Prof. Ramilito Correa, ang noo’y pangalawang
tagapangulo ng Departamento ng Filipino ng
DLSU
K to 12 – babawasan ang mga asignatura
sa kolehiyo at ililipat sa senior high school
Retorika - nag-iisang asignaturang Filipino sa listahan
ng mga asignatura sa senior high School na nasa K to
12
-opsyonal lamang ang asignaturang Filipino
Oral Communication
English for Specific Purposes
Philippine Literarture at World Literature
Hunyo 28, 2013
inilabas ng CHED ang CMO No.20 series of 2013 na
nagtatakda ng core courses sa bagong curriculum sa
antas tersyarya sa ilalim ng K to 12
Kumpirmado na walang Filipino sa K to 12 kumpara sa
6-9 na yunit ng Filipino batay sa CMO No. 4 series
of 1997
Seksyon 3 ng CMO No. 20 series of 2013
naging opsiyonal na lamang ang Filipino midyum sa
pagtuturo mula sa dating mandatoring wikang
pagtuturo sa ilalaim ng CMO No. 59 series of 1996
Marso 3, 2014 Gumawa ng panibagong liham
petisyon sa CHED
Hunyo 12, 2014 nagkaroon ng dayalogo sa 2
komisyuner ng CHED na sina Alex Brillantes at Cynthia
Bautista
Hunyo 16, 2014 muling nagpadala ng liham sa CHED
para pormal na i-reconvene ang Technical
Panel/Technical Working Group sa Filipino at ang
General Education Committee
Hunyo 21, 2014 nabuo ang Tanggol Wika
Dr. Rowell Madula Vice-Chair ng Departamento ng
Filipino ng DLSU at pangulo ng Alliance of
Concerned Teachers (ACT)-Private Schools; nakaisip
ng pangalan ng alyansa
Hulyo 4, 2014 nagpatawag ng konsultasyon ang
CHED dahil sa demand ng Tanggol Wika
Nakatulong nang malaki sa mabilis na pagsulong at
popularisasyon ng pakikibaka ng Tanggol Wika ang
maagap na media reports hinggil sa isyung ito
Abril 15, 2015 nagsampa ng kaso sa Korte Suprema
ang Tanggol Wika
45 pahinang desisyon
nakasulat sa Filipino; nakatala bilang G.R No.
217451, Dr. Bienvenido Lumbera et al vs Pang.
Benigno Simeon C. Aquino III at Punong
Komisyuner ng Komisyon sa Lalong Mataas na
Edukasyon o CHED Dr. Patricia Licuanan
Mga Paglabag ng CMO. No. 20 s, 2013
Batas Republika 7104- Commission on the
Filipino Language Act
Batas Pambansa Blg 232 o Education Act of 1982
Batas Republika 73560- An act creating the National
Commission for Culture and the Act establishing
National Endowment Fund for Culture and the Arts
and for other purposes
Abril 21, 2015
nagpalabas ng TRO ang Korte Suprema pabor sa
Tanggol Wika
Tanggol Kasaysayan
kapatid ng Tanggol Wika; alyansa ng mga
tagapagtanggol ng kasaysayan; naglalayong ibalik ang
Philippine History sa hayskul (wala ito sa K to 12);
nabuo noong Setyembre 23,2016
PUP
pinakamalakas at pinakamaaasahang balwarte ng
Tanggol Wika
Ano ang Posisyong Papel?
Ang posisyong papel ay isang pasulat na gawaing
akademiko kung saan inilalahad ang paninidigan sa
isang napapanahong isyu na tumutukoy sa iba’t ibang
larangan tulad ng edukasyon, politika, batas, at iba.
Kadalasang idinadaan sa pagsulat ng posisyong papel
ang paggaganyak, at pagpapaunawa ng punto ng
sumulat tungkol isang paksa. Karaniwang ginagamit
ito ng mga organisasyon at institusyon upang ipabatid
sa publiko ang kanilang paniniwala at rekomendasyon
bilang isang pangkat.
Mga Posisyong Papel hinggil sa Filipino at Panitikan
sa Kolehiyo
1Pagtiyak sa Katayuang Akademiko ng Filipino bilang
Asignatura sa Antas Tersyarya
-Ito ay pamagat ng isa sa pinakaunang posisyong
papel na nagtaguyod sa pagpapanatili ng Filipino at
panitikan sa kolehiyo; Mayo 31, 2013 sa Pambansang
Kongreso ng Pambansang Samahan sa Linggwistika at
Literaturang Filipino (PSLLF); pinamunuan ni Dr.
Aurora Batnag, dating Direktor sa Komisyon sa
Wikang Filipino (KWP)
"Di dapat patayin ang Filipino sa kolehiyo sapagkat sa
tersyarya nagaganap at nalilinang ang Filipino sa
pamamagitan ng pananaliksik, malikhaing pagsulat,
pagsasalin, pagsasalitang pang madla at kaalamang
pang midya."
Marso 23, 2014
pinagtibay ng National Commission on Culture
and the Arts-National Committee on Language
and Translation ( NCCA-NCLT) ang isang
resolusyong humihiling sa CHED, Kongreso,
Senado na isama sa bagong General Education
Curriculum sa tersyarya ang mandatory na 9
yunits ng Filipino
Hunyo 20,2014
nagpalabas ang KWF ng Kapasyahan bilang 14-16
serye ng 2014 na naglilinaw sa tindig ng KWF Memo
Blg. 20, s.2013; suportahan ang pagbuhay sa
asignaturang Filipino sa kolehiyo at paggamit ng
Filipino bilang wikang panturo
2Pagtatanggol sa Wikang Filipino, tungkulin ng
bawat Lasalyano
Ito ang posisyong papel ng De La Salle University na
akda ni Prof. Ramilito Correa, pangalawang
tagapangulo ng Departamento ng Filipino sa DLSU
Bokasyon ni San Juan Bautista de la Salle- paggamit ng
wika ng mga ordinaryong mamamayan sa edukasyon
3Ang paninindigan ng Kagawaran ng Filipino ng
Pamantasang Ateneo de Manila sa Suliraning
Pangwikang Umugat sa CHED Memorandom Order
No.20 s. 2013
-Ito ang posisyong papel ng Ateneo de Manila
University
-ang pagkakait ng Espasyo sa Filipino ay pagkakait ng
espasyo para sa iba pang wika ng bansa
4 Unibersidsad ng Pilipinas, Diliman Departamento
ng Filipino at Panitikan sa ilalim ng Kolehiyo ng Arte
at Literatura
Ang Filipino ay wika na “susi ng kaalamang bayan”.
Buo rin ang kanilang paninindigang “nasa wika ang
pagtatanyag ng kaalamang lokal – mga kaalamang
patuloy na hinubog at humuhubog sa bayan.
5 Paninindigan ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng
Poletieknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP),
Samahan ng mga Dalubguro sa Filipino (SADAFIL),
Samahan ng mga Batang Edukador ng Wikang
Filipino at mga Sining sa Pilipinas, PUP Sentro sa
Malikhaing Pagsulat at PUP Ugnayan ng Talino at
Kagalingan
-umiiral sa realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay
wikang panlahat
6 Philippine Normal University
isang moog na sandigan ang wikang Filipino upang
isalin ang hindi magmamaliw na karunugan na
pakikinabanagan ng mga mamamayan para sa
pambansang kapakanan.
Filipino bilang Wika ng
Komunikasyon sa Kolehiyo at mas
Mataas na Wika
Ang pagpapayabong ng Filipino ay hindi lamang dala
ng mga umpukan bagkos ito ay nagmula sa mas
malalim na pundasyon tulad ng nasasaad sa ikalawang
talata ng Artikulo XIV, Seksiyon 6 ng kasalukuyang
saligang-batas na “Subject to the provisions of law
and as the Congress may deem appropriate, the
Government shall take steps to initiate and sustain
the use of Filipino as a medium of official
communication and as language of instruction in the
educational
system.”
Ang mga inisiyatibang nagpapalawak ng saklaw ng
gamit sa Filipino bilang wikang panturo at wika ng
komunikasyon ay inaasahang magmumula sa
pamahalaan ayon sa Saligang Batas.
Dr. Wilfredo V. Villacorta - isa sa Komisyuner ng 1986
Constitutional Commisssion; ang Wikang Pambansa ay
isang makabuluhang muhon para sa
pambansang pagkakakilanlan
Ang dating Pangulong Corazon C. Aquino ay nagbigay
diin din sa probisyong ito sa pamamagitan ng
Executive Order No. 335 na “Nag-aatas sa Lahat ng
mga Kagawaran/Kawanihan/Opisina/ Instrumentaliti
ng Pamahalaan na Magsagawa ng mga Hakbang na
Kailangan para sa Layuning Magamit ang Filipino sa
Opisyal na mga Transaksiyon, Komunikasyon, at
Korespondensiya.”
Ayon kay Lumbera et al. (2007) ang Filipino ang
wikang gingamit sa paglinang at pagpapalaganap
ng isang edukasyong na nagtataguyod ng
kapakanan ng bansa, nagpapayaman ng diwang
mapagtanong at mapanlikha at umuugat sa
buhay at pakikibaka ng nakararami
Agosto 10, 2014 noong inilathala ni G. David Michael
M. San Juan ang kanyang artikulong 12 Reasons to
Save the National Language.
Sa artikulong ito ay inisa isa niya ang labindalawang
dahilan kung bakit ang Filipino ay kailangan gamiting
wikang panturo at dapat mapabilang sa kurikulum sa
kolehiyo.
Ang unang dahilan na kaniyang binigay ay ang
nasasaad sa Artikulo XIV Seksyon 6 ng kontistusyon ng
bansa.
Ang Filipino at Panitikan ay parehas sa College
Readiness Standard sa CHED’s Resolution No. 298-
2011.
Ang resulta ng National Achievement Test sa Filipino
ng sa hayskul ay mababa pa rin sa itinalagang lebel ng
masteri ng Kagawaran ng Edukasyon
-Filipino ang wikang pambansa at sinasalita ng nasa
99% ng populasyon.
-Ito ay nagbubuklod sa mga mamamayan tulad
kung paano tayo binubuklod ng mga awit, tula,
at iba pang panitikan na nakalimbag sa Filipino
Noong 1989, lumitaw pa sa survey ng Ateneo de
Manila University na 92% ang nakaiintindi ng Tagalog
sa buong bansa, 83% ang nakapagsasalita nito, 88%
ang nakababasa, at 81% ang nakasusulat gamit ito.
Napakalaki ng agwat nito sa sinasabing 51% na
nakaiintindi ng ingles at 41% nakaiintindi ng Sebwano.

Kaugnay naman ng mga bansang nagpapatupad din ng
K to 12 tulad ng Estados Unidos, Malaysia, at
Indonesia, ang kanilang wikang pambansa at
panitikan ay mandatori na core courses sa kolehiyo.
Ipinahayag din ni G. San Juan na matagal nang
namamayagpag ang Ingles sa kurikulum ng kolehiyo
mula noon 1906 samantalang ang Filipino ay nito
lamang 1996, at panahon na upang maremedyohan
ang nagdaang panahon ng makasaysayang
kaapihan.
Higit sa lahat ang Filipino ay isang pandaigdigang
wika na itinuturo at pinagaaralan sa mahigit
walumpong institusyon at unibersidad sa ibang
bansa.
Nakalathala sa akda ni G. Virgilio S. Almario
(2014) na napakarami pang dapat gawin upang
ganap na magtagumpay ang wikang Filipino.
Aniya hindi sapat ang pagdedeklara ng Buwan
ng Wikang Pambansa tuwing Agosto bilang
tugon sa Proklamasyon Blg. 1041 ng Pangulong
Fidel V. Ramos noong Hulyo 5, 1997.
Lingua Franca
wika ng bayan
Ang ganito kabilis na pagdami ng nagsasalita sa
Filipino ay nangangahulugang isa na itong
maituturing na “wika ng bayan” o lingua franca, at
ginagamit na wika ng komunikasyon ng
sinumang dalawang Filipino na may magkaibang
wikang katutubo at nais mag-usap.
Amalgamasyon - paghahalo-halo ng talasalitaan mula
sa iba’t ibang wika ng Pilipinas
Bunsod ng makasaysayang Unang Rebolusyon sa EDSA
noong 1986, nagkaroon ng bagong Saligang Batas ang
ating republika.
Español - panukalang dapat maging wikang opisyal
May ilang rehiyunalista na nagnais ng unibersal na
dulog sa pagpili ng wikang pambansa: ang
amalgamasyon o paghahalo-halo ng talasalitaan mula
sa iba’t ibang wika ng Pilipinas.
Maalab ding nakipagtagisan ng talino ang mga
ultrakonserbatibo na napanukala namang Español ang
dapat maging wikang opisyal.
Pinakamasugid na kalaban ng mga tagapagtaguyod
ng wikang pambansa ang mga delegadong
Amerikanista.
Wikang Filipino = Wikang Pambansa
Pilipino to Filipino- ang wikang Pambansa ay hindi
lamang sa tagalog
Sa pagpapalit ng pangalan mula “Pilipino” tungong
“Filipino” ganap na napatahimik na ang protesta ng
mga rehiyunalista.
Ang pagbabanyuhay (pagbabagong-anyo) ng Pilipino
na naging “Filipino” ay pagyakap ng wikang pambansa
sa iba pang mga katutubong wika ng Pilipinas na may
mga tunog na wala sa Tagalog
Pang. Corazon Aquino - nilagdaan ang Kautusang
Tagapagpaganap bilang 335 noong Agosto 25,1988 na
paggamit ng wikang Filipino sa opisyal na transakyon,
komunikasyon ng gobyerno
Ang wikang pambansa’y sumusulong na rin bilang
aktuwal na wikang opisyal ng Pilipinas.
Kautusang Pangkagawaran bilang 53 serye 1987 -
patakarang bilingguwalismo sa edukasyon
ng Administrasyong Aquino
Upang lalong pasiglahin ang paggamit ng Filipino sa
mga opisyal na transaksyon, komunikasyon,
at korespondensya ng gobyerno, nilagdaan ni dating
Pangulong Corazon C. Aquino ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 335 noong Agosto 25, 1988.
Lalo ring pinatibay ng administrasyong Aquino ang
patakarang bilinggwalismo sa edukasyon sa
pamamagitan ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 53,
serye ng 1987.
Malalaking tagumpay at pagsulong din ang kinamtan
ng wikang Filipino sa mass media.
Pinasimulan ng programang “Batibot” at sinundan ng
“At Iba Pa,” “Hiraya Manawari” at “Bayani” ang
pagtatangka ng mga makabayang TV producer
na tumulong sa de-Amerikanisasyon ng mga Pilipino.
Tatlong henerasyon ng mga kabataang Pilipino ang
patuloy na makagugunita kina Pong Pagong, Manang
Bola, Kikong Matsing, at Kuya Bodji, ang mga tauhang
pantapat ng mga de-Amerikanisadong Pilipino sa
Sesami Street, kay Barnie, at kay Dora the Explorer.

Hindi rin malilimot ng mga henerasyong ito ang ang

mga isina-Filipinong cartoon kagaya ng “Huck Finn,”
“Tom Sawyer,” “Julio at Julia,” “Si Mary at ang
Lihim na Hardin,” “Mga Munting Pangarap ni Romeo,”
“Cedie,” “Voltes V” at napakarami pang iba.

Ang popularisasyon ng mga radyo-dramang Tagalog

na talaga namang sinubaybayan ng masang Pilipino sa
buong kapuluan ay nakapag-ambag din sa pagsulong
ng wikang Filipino.

Katunayan, masasabing mas malaki ang papel ng

radyo sa Filipinisasyon ng mass media, sapagkat
noong mga panahong iyon, hindi pa gaanong
maraming Pilipino ang may telebisyon ngunit walang
dudang halos bawat tahanan mula Forbes Park
hanggang sa kasulok-sulukang isla ng bansa na may
naninirahang Pilipino ay may radyo.

Sa dalawang dekada ring ito sumulong ang

Filipinisasyon ng mga diyaryo.

Batas Republika Blg.7104

-paglikha ng KWF o Komisyon sa Wikang Filipino
-pangunahing ahensya ng gobyerno na nagtataguyod
ng paggamit ng Wikang Pambansa Batas Republika
Blg.7104

Batas Republika Blg.7104

Sa dekadang ito’y naipasa ang Batas Republika Blg.
7104 na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF), ang pangunahing ahensiya ng
gobyerno na nangangalaga sa patuloy na
pagpapaunlad at pagtataguyod ng paggamit ng
wikang pambansa at ng iba pang mga wika sa
Pilipinas, kagaya ng hinalinhan nitong Institute of the
National Language.
YUNIT II. PAGPROSESO NG
IMPORMASYON
ANO ANG KUMUNIKASYON?
Ang komunikasyon ay hango sa
salitang Latin na “communis” ang
salitang “komunikasyon” naman ay
hango sa Kastila, at naging panumbas
sa Tagalog ang katawagang
pakikipagtalastasan.
Ang communis ay
nangangahulugang panlahat o para sa
lahat.
BERBAL
Ang berbal na komunikasyon ay ang
uri ng komunikasyong gumagamit ng
salita sa anyong pasalita at/o pasulat
man.
DI BERBAL
Ayon sa mga pag-aaral, lubhang
napakalaki ng elementong di-berbal sa
pakikipag-usap sa mga taong
napapaloob sa sariling kultura.
Sa katunayan, tinatayang 70
porsiyento ng isang karaniwang
kumbersasyonang binubuo ng di-
berbal na element
IBA’T IBANG ANYO NG DI-BERBAL
NA KOMUNIKASYON
1. KINESIKA (KINESICS)
- tumutukoy sa kilos o galaw ng
katawan tulad ng tindig,
pagkumpas, ekspresyon sa
muka, o pagtingin.
2. PANDAMA O PAGHAWAK
- itinuturing na isa sa mga
pinakaunang anyo ng
komunikasyon
3. PROKSEMIKA
- Tumutukoy sa oras at
distansiya sa pakikipag-usap.
Ang oras ay maaaring pormal
gaya ng isinasaad ng relo, o
impormal nakaraniwang
nakadikit sa kultura gaya
ngmga terminong “ngayon
na,” “sa lalong madaling
panahon,” at “mamaya na.”
4. PARALANGUAGE
- tumutukoy sa tono ng tinig at
kalidad at bilis ng pagsasalita.
5. KATAHIMIKAN
KAWALANG-KIBO
- Iubhang makahulugan na
karaniwang ginagawa upang
mag-isip at paghandaan ang
sasabihin, o di kaya ay
magparating ng tampo o sama
ng loob
6. KAPALIGIRAN
- tumutukoy sa pinagdarausan
ng pakikipag-usap at ng
kaayusan nito. Mahihinuha
ang intensiyon ng kausap
batay sa kung saang lugar
niya nais makipag-usap.
7. BAGAY
- - Malimit itong tawaging
material culture. Ito ay
tumutukoy sa komunikasyong
nagaganap sa pamamagitan
ng pagbibigay ng mga
kahulugan sa mga bagay-
bagay na nakikita sa paligid
(na tinatawag ding material
artifacts).
IBA PANG URI NG DI-BERBAL
• Oras (chronemics)
• Simbolo (iconics)
• Kulay (color)
• Bilang o numero (numbers)
PROSESO NG KOMUNIKASYON
1. TAGAPAGHATID
- tinatawag din siya bilang
communicator o source
2. MENSAHE
- Ito ay naglalaman ng opinyon,
kaisipan at damdamin ng
karaniwang nakabatay sa
paniniwala at kaalaman ng
tagahatid
3. DALUYAN / TSANEL
- ang una ay pandama
(sensory) tulad ng paningin,
pandinig, pang-amoy, panlasa
at pakiramdam; at
Institusyonal (Institutionalized)
na tuwirang sabi o pakikipag-
usap, suslat at kagamitang
elektroniko.
4. TAGATANGGAP
O - Mayroong tatlong antas ang
tagatanggap:
• Pagkilala
• Pagtanggap
• Pagkilos
5. BALIK-TUGON
- Hindi magiging matagumpay
ang komunikasyon kung
walang tugon sa bawat
mensahe.
IMPORMASYONG NASAGAP
IMPORMASYON
Isang bagay na may kahulugan at
konteksto sa tumatanggap nito. Ang
impormasyon ay nagpapahiwatig ng
mga detalye ukol sa isang sitwasyon,
tao, pangyayari, lugar, at iba pa.
MGA DAHILAN UPANG MAGING
IMPORMASYON ANG ISANG BAGAY
1. Ang impormasyon ay wasto at
napapanahon.
2. Ang impormasyon ay maayos
at tiyak para sa isang layunin.
3. Ang impormasyon ay may
konteksto na nagbibigay ng
kahulugan at kahalagahan
nito.
4. Ang impormasyon ay
nakadadagdag ng pag-intindi
at nakababawas ng kawalan
ng katiyakan
KAHALAGAHAN NG
IMPORMASYON
Mahalaga ang impormasyon dahil ito
ay nakaaapekto ng pag-uugali
pagkilos, desisyon at resulta.
DISIMPORMASYON
Sinasadya ng mga tao ang paglikha
ng mali o mapanlinlang/misleading na
impormasyon para kumita ng pera, 2. INTERPERSONAL ➢ Makapagtotoo o makapag
magkaroon ng impluwensiyang - ang tagahatid at ang pangatwiran sa tulong ng mga
politikal, manira ng reputasyon ng iba at tagatanggap mapapanaligang mga
para lang manggulo at manakit • MALIIT NA materyales o dokumento
GRUPO tungkol sa mga paksang
Tatlo o higit pang nangangailangan ng
MISIMPORMASYON kalahok paglilinaw.
• PAMPUBLIKO ➢ Nakapagbigay ng mga ideya o
Nagshe-share ang mga tao ng Kontrolado lamang mungkahi batay sa
disimpormasyon nang hindi ng tagapagsalita pangkasaysayang
namamalayang ito ay mali o perspektibo para sa isang
• ORGANISASYUN
nanlilinlang, madalas ay dahil gusto AL pangyayari o senaryo.
lamang nilang tumulong
ang lahat ng
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG NG
“Ang pangmadlang midya ang konteksto ay
ISANG MANANALIKSIK BAGO
nagtatakda kung ano ang pag-uusapan gumaganap
PUMILI NG BATIS NG
ng publiko” – MAXWELL MC COMBS • KOMUNIKASYON IMPORMASYON PARA SA
AT DONALD SHAW G PANGMADLA KAALAMANG IPAPAHAYAG
ang paghahatid ng
“Ang midya ang tagapagsalaysay ng mensahe sa mas 1. Kailangang malinaw ang
lipunan na lumilinang sa kaisipan ng malawak na tukoy ng paksa at layon ng
mga madalas manood na ang mundo’y awdyens sa lalong pananaliksik.
magulo at nakakatakot” – GEORGE madaling 2. Dapat na malinaw sa
GERBNER pamamaraan mananaliksik ang pakay niya
“Binabago ng midya ang simbolikong sa paglahok sa sitwasyong
ANO ANG PANANALIKSIK? pangkomunikasyon kung
kapaligiran ng mga tao at
naiimpluwensiyahan nito ang kanilang Ang salitang pananaliksik o riserts ay saan ibabahagi ang bubuung
pananaw, karanasan, ugalI at kilos” – katumbas ng salitang ingles na kaalaman.
MARSHALL MC LUHAN research. Nagmula ang salitang ingles 3. Kailangang ikonsidera ng
na research sa lumang salitang mananaliksik ang uri at
“Ang midya ang nagpapanatili sa pranses na cerchier na ang ibig sabihin kalakaran ng sitwasyong
ideyolohiya ng mga may hawak ng ay maghahanap o magsaliksik. pangkomunikasyon
kapangyarihan sa Lipunan” -STUART
HALL Ang pananaliksik ay sistematikong KATANGIAN NG ISANG
paghahanap sa mahahalagang MANANALIKSIK
KONTEKSTO impormasyon hinggil saisang tiyak na 1. Masipag sa pangangalap ng
• Nagbibigay ng linaw sa tukoy paksa o suliranin. datos
na kahulugan ng 2. Matiyaga
impormasyon at nagsisilbing 3. Maingat sa pagpili
gabay sa interpretasyon nito. LAYUNIN NG PANANALIKSIK
• Ayon kina Barker at Barker, ➢ Makatuklas ng mga bagong TUKOY NA PAKSA AT LAYON
ang elementong ito ang isa sa impormasyon, ideya at
mga pinakamahalaga dahil konsepto. Una, ay ang paksa ng sitwasyong
naaapektuhan nito ang iba ➢ Makapagbigay ng bagong pang komunikasyon kung saan
pang mga elemento kasama pagpapakahulugan o ipapahayag ng mananaliksik ang
na ang buong proseso ng interpretasyon sa dati nang kaalaman na kanyang bubuuin.
komunikasyon. ideya. Ikalawa, ay kanyang pakay sa
2 NA KONTEKSTO NG ➢ Mabigyang-linaw ang isang paglahok sa sitwasyong
KOMUNIKASYON mahalagang isyu o paksa. pangkomunikasyon. Batay sa paksa ng
➢ Makapagbigay ng sitwasyong pangkomunikasyon,
1. INTRAPERSONAL mungkahing solusyon sa magdedesisyon ang mananaliksik kung
- tumutukoy ito sa problema. anong pakay sa paglahok dito.
komunikasyong pansarili

MGA MUNGKAHI PARA SA
MAKAPILIPINONG PANANALIKSIK
Si San Juan (2017) ay nagbigay ng
limang hakbangin na dapat
isakatuparan sa ikauulad ng
pananaliksik para sa mga Pilipino
bukod sa pagsipat sa iba’t ibang
realidad at/o suliraning panlipunan na
maaaring pagmulan ng makbuluhang
adyendang pananaliksik:
UNA, “magpansinan muna tayo bago
magpapansin sa iba’’
PANGALAWA, “magbuo ng
pambansang arkibo ng mga
pananaliksik.
IKATLO, “magdevelop ng katiwa-
tiwalang translation software na libreng
magagamit para sa mga mass
translation projects.
IKAAPAT, “bigyang prayoridad ang
Filipinisasyon ng lalong maitaas ang
edukasyon at ang mga programang
graduado. Ikalima, “atasan ang lahat ng
mga unibersidad na magtayo ng
Departamento ng Filipino at/o Araling
Pilipinas”
Mainam din na ikonsidera ng
mananaliksik ang ilan sa mga
mungkahi nina Santiago at Enriquez
(1982) para sa maka-Pilipinong
pananaliksik:
Una, iugnay sa interes at buhay ng mga
kalahok sa pagpili ng tukoy na paksa.
Pangalawa, gumamit ng mga
pamamaraan ng pagsisiyasat na
nakagawian ng mga Pilipino, angkop sa
kultura, at katanggap tanggap sa ating
mga kababayan.
Pangatlo, humango ng mga konsepto
at paliwanag mula sa mga kalahok, lalo
naiyong makabuluhan sa kanila
MULAAN NG IMPORMASYON:
MAPANURING PAGPILI MULA SA
SAMO'T SARING BATIS
BATIS NG IMPORMASYON
- Tumutukoy sa mga
sanggunian o pinagkukunan
ng datos o impormasyon para
sa pagpapahayag, pasulat
man o pahayag
- Mahalaga ang matalinong
pagpili ng batis sapagkat ito
ang magiging batayan ng
pagiging katanggap tanggap
(validity) ng isang
impormasyon o kaalaman.
- Ito ang naghihiwalay sa
makabuluhang pag aaral at sa
hilaw na pahayag o yaong
batay lamang sa mga opinyon.
2 KATEGORYA NG BATIS NG
IMPORMASYON
1. PRIMARYANG BATIS
- tumutukoy sa mga
Sangguniang isinulat/inilahad
sa panahon ng
pagkakapangyari o mga
katotohanang ayon sa mga
aktwal na nakasaksi sa
paksain o pangyayaring
tinatalakay o nagmula sa mga
tuwirang may kaugnayan sa
pagkakapangyari nito.
PARAAN NG PAGKALAP
PRIMARYANG BATIS:
MULA SA HARAPANHG UGNAYAN
SA KAPWA TAO:
1. Pagtatanong- tanong
2. Pakikipagkuwentuhan
3. Panayam o Interbiyu
4. Pormal, Inpormal, Estrukturado o
Semi-estrukturadong talakayan
5. Umpukan
6. Pagbabahay-bahay
MULA SA MATERYAL
NAKAIMPRENTA SA PAPEL:
1. AWTOBIYOGRAPIYA
- Ang Awtobiograpiya o
kasaysayan ng sarili ay ang
pangalang ibinigay sa uri ng
panitikan kung saan sinasabi
ng isang tao ang kanyang
sariling buhay.
2. TALAARAWAN
- kalipunan ng mga bugto-
bugtong o baha-bahaging
sulatin na nakasulat at
nakaayos sa sunod-sunod na
petsa o araw, na sumusunod
sa porma ng kalendaryo.
3. SULAT SA KOREO AT E-
MAIL
- Ang sulat o liham ay isang
pahayag o mensahe ng may
akda sa pamamagitan ng
pagsulat mula sa isang tao
patungo sa isa pang tao o
grupo, kadalasan sa ibang
lugar. Naglalaman ito ng
pananaw o damdamin na nais
nyang iparating sa
kinauukulan.
4. TESIS AT DISERTASYON
- isang dokumentong ipinasa
bilang suporta sa kandidatura
para sa isang akademikong
antas o propesiyonal na
kwalipikasyon na nagpapakita
NG ng nasaliksik at natuklasan ng
manunulat.
5. SARBEY
- isang klase ng talatanungan
na binubuo ng iba’t ibang mga
tanong na hango sa isang
paksang nais bigyang
kasagutan.
6. ARTIKULO AT JOURNAL
- Ang isang artikulo ay isang
seksiyon na naglalaman ng
impormasyon, maaaring may
disenyo o wala. Ang journal
naman ay isang
komposisyong personal. Ang
NA
ibig sabihin nito ay isang
talaan ng mga pansariling
gawain at repleksyon ng mga
 kaisipan o damdamin ng isang - Kadalasang kinapapalooban salita.Samantalang ang
tao. ng sariling interpretasyon o Tesoro naman ay isang aklat
7. BALITA SA DYARYO, pagpapakahulugan ng may- na naglilista ng mga salitang
RADIO, AT TELEBISYON akda batay sa kanyang pinagsama-sama ayon sa
- isang dokumento na inilathala obserbasyon at pananaliksik pagkakapareho ng mga
at inilimbag kaalinsabay ng kahulugan o
MGA HALIMBAWA NG
mga isyung panlipunan na magkasingkahulugan at kung
SEKONDARYANG BATIS
tinatalakay sa mismong minsan ay mga antigong.
pahayagan. Maaari rin itong 1. ARTIKULO SA DYARYO AT
maglaman ng ulat ukol sa mga MAGASIN
kaganapang pulitikal, pang- - Tulad ng editorial, kuro- 6. KRITISISMO
ekonomiko at panlipunan. kurong tudling, sulat sa - isang paraan ng disiplinado,
8. Rekord ng mga tanggapan ng patnugot sistematikong pag-aaral ng
gobyerno tulad ng 2. ENCYCLOPEDIA isang pasulat o pasalitang
Konstitusyon, katitikan ng - sanggunian o akda na diskurso.
pulong, kopya ng tatas at nagbibigay ng mga buod ng 7. KOMENTARYO
kasunduan,taunang ulat, kaalaman alinman sa lahat ng - tumutukoy sa pagbibigay ng
pahayagang pang- mga sangay o mula sa isang opinyon. Mahalaga ito upang
organisasyon partikular na larangan o maibahagi ng isang tao ang
9. Orihinal na dokumento gaya disiplina. Ang mga kanyang pananaw tungkol sa
ng sertipiko ng kasal at Encyclopedias ay nahahati sa isang bagay o isyu. Ito ay
testament mga artikulo o entry na maaaring makita sa dyaryo o
10. TALUMPATI, PANANALITA madalas na nakaayos ayon sa social media. Ito ay
- pahayag na binigkas sa mga alpabeto ayon sa pangalan ng tumatalakay sa mga
mahahalagang okasyon, artikulo at kung minsan sa kontemporaryong isyung
pagtitipon, gawaing mga kategorya ng pampakay. panlipunan. Ito ay nagbibigay
panrelihiyon o pulitikal. 3. TEKSBUK puna o papuri sa mga
- isang manwal o aklat ng mga kaganapan tungkol sa isyu.
pagtuturo, direksiyon, 8. SANAYSAY
11. LARAWAN AT IBA PANG paggamit, krokis, aral, aralin, - isang maiksing komposisyon
BISWAL NA GRAPIKA tagubilin, o mga pag-iwi sa na kalimitang naglalaman ng
- bunga ng mga likha ng tao sa anumang mga sangay ng pag- personal na kuru-kuro ng may-
pamamagitan ng dunong at aaral. Ang mga aklat-aralin ay akda.
teknolohiya. nililikha ayon sa 9. SIPI MULA SA ORIHINAL NA
pangangailangan ng mga HAYAG O TEKSTO
ARTIPAKTO
institusyong pang-edukasyon. - Ang sipi o pagsipi ay
- mga bagay na hinukay ng mga 4. MANUAL AT GABAY NA nangangahulugan na akda. Ito
arkeologo na mula pa noong AKLAT ay maaaring isang bahagi
sinaunang panahon na - babasahin o manipis na aklat lamang ng isang akda o hindi
ginamit at hinubog ng tao ayon na kalimitang kaya ay ang buong akda.
sa kanyang kultura pinagkakalooban ng mga 10. ABSTRAK
hakbang upang gawin ng - isang uri ng lagom na
2 KATEGORYA NG BATIS NG tama ang isang bagay. karaniwang ginagamit sa
IMPORMASYON 5. DIKSYONARYO AT pagsulat ng mga
2. SEKUNDARYANG BATIS TESORO akademikong papel tulad ng
- Pahayagang interpretasyon, - ang diksyonaryo ay koleksyon tesis, papel na siyentipiko, at
opinyon at kritisismo mula sa ng mga salita sa isa o higit teknikal lektyur, at mga report.
indibidwal, grupo, o pang mga tukoy na wika na Ito ay kadalasang bahagi ng
institusyon na hindi direktang nakalista ayon sa alpabeto, na isang tesis o disertasyon na
nakaranas, naka obserba nagbibigay ng mga makikita sa unahan ng
nagsaliksik sa isang paksa o kahulugan, etymologies at pananaliksik pagkatapos ng
penomeno. pagbigkas ng mga title page o pahina ng
 pamagat.Naglalaman din ito
ng pinakabuod ng boung
akdang akademiko o ulat.
11. KAGAMITAN SA
PAGTUTURO
- tulad ngpowerpoint
presentation
12. SABI-SABI
KALAKASAN NG HARAPANG
UGNAYAN
➢ Makakuha ng agarang sagot
at paliwanag
➢ Makapagbigay ng angkop na
kasunod na tanong
➢ Malinaw agad ang sagot
➢ Maobserbahan ang Berbal at
Di-berbal na ekspresyon
KALAKASAN NG MEDIADONG
UGNAYAN
➢ Makausap ang
tagapagpabatid na nasa
malayong lugar sa anumang
oras at pagkakataon
➢ Makatipid sa pamasahe dahil
hindI na kailangang puntahan
ng personal ng mananaliksik
➢ Madaling pag-oorganisa ng
datos lalo’t may elektronikong
Sistema tulad ng online survey
books
KWALITATIBONG PAMAMARAAN
Ang kwalitatibong pananaliksik ay
nagsusuri ng mga transkriptibong mga
pahayag mula sa napiling kalahok na
magsasaad ng mga mahahalagang
tema. Ang mga temang nabanggit ay
maglulutas ng penominon sa
pamamagitan ng makabuluhang
pasalarawang balangkas upang
maunawaan ang sitwasyon o galaw ng
mga piniling kalahok.
MIDYA BILANG BATIS NG
IMPORMASYON
Kailangan isipin ang kahinaan,
kalakasan at kaangkupan nito
PAGLUBOG SA MAG 1. Pagtatanong-tanong
IMPORMASYON: 2. Pakikipagkuwentuhan
3. Pagdalaw-dalaw
MGA PAMAMARAAN NG
4. Pakikipag-umpukan
PAGHAHAGILAP AT PAGBABASA
5. Pakikiisa
KWANTITATIBONG DISENYO 6. Pakikisangkot
7. Pakikipanuluyan
Ang kwantitatibong pananaliksik ay
tumutukoy sa sistematiko at empirical
na imbestigasyon ng iba’t ibang paksa
at penomenong panlipunan sa
pamamagitan ng matematikal,
estadikal, at mga teknik na
pamamaraan Ng gumagamit ng
komputasyon.
HALIMBAWA:
Grado ng ikalabing isang Baitang ng
Maasin National High School at ang
oras ng paggamit ng social media.
TAMBALAN NG PANGANGALAP AT
PAGBABASA NG IMPORMASYON
PANIMULANG PAGBABASA
Praktikal kung kailangan pang piliin
ang mga tukoy na tono, bilang o
edisyon ng publikasyong isasama sa
mga batis ng impormasyon.
SATURATION
Naaabot ito kung ang mga panibago at
karagdagang datos na nakalap ay hindi
humahantong sa anumang pagbabago
sa nauna nang napalitaw na mga
kategorya ng impormasyon.
KAPUWA-TAO
Ang pakikipagkapwa-tao o pakikipag-
ugnayan sa ibang tao ay ilang mga
ugnayan, koneksiyon at interaksyon sa
pagitan ng dalawa o higit pang tao.
MIDYA
Mga pinagsamang mga pagpapalabas
o kagamitan na ginagamit sa pagtala at
paghatid ng impormasyon o datos.
PANGANGALAP NG
IMPORMASYON
MULA SA KAPUWA-TAO
PANGANGALAP NG IMPORMASYON MULA SA KAPUWA-
TAO
1. Pagtatanong-tanong
2. Pakikipagkuwentuhan
3. Pagdalaw-dalaw
4. Pakikipag-umpukan
5. Pakikiisa
6. Pakikisangkot
7. Pakikipanuluyan
Pagtatanong-tanong
Maraming mga mananaliksik ang gumagamit ng
pagtatanong tanong sa pagkalap ng katunayan at datos.
Ang pagtatanong tanong ay mainam sa sumusunod na
pagkakataon :
- kung ang impormasyong sinisiyasat ay
makukuha sa higit sa isang tagapag batid:
- kung hindi tuwirang matanong ang mga taong
may direkstang karanasan sa paksang
sinisiyasat;
- kung di pa tiyak kung sino ang may kaalaman o
karanasan hinggil sa paksa : at
- kung nais marepika ang mga impormasyong
nakuha mula sa ibang tagapagbatid (Gonzales,
1982).
Pakikipagkuwentuhan
Isang di-estrukturado at impormal na usapan ng
mananaliksik at mga tagapagbatid hinggil sa isa o higit
pang paksa
Pagdalaw-dalaw
Pagpunta-punta at pakikipag-usap ng mananaliksik sa
tagapabatid upang sila ay magkakilala.
Pakikipag-umpukan
Ang umpukan ay tumutukoy sa pagtitipon ng mga tao.
Ito ay maaaring isang grupo o pangkat. Ito ay tinatawag
bilang meeting sa Ingles.
Pakikiisa
Ang pakikiisa ay pangyayaring suporta o pagsunod sa
isang sanhi o interes ng iba, halimbawa, sa mahihirap na
sitwasyon. Ang salitang pagkakaisa ay nagmula sa Latin
"Solidus" na nangangahulugang "sumusuporta ".
Pakikisangkot
Bilang dulog, ang pakapa – kapa ay isang eksplorasyon,
hinggil sa isang paksa sa konteksto ng pamumuhay ng
mga tao sa isang komunidad gamit ang mga katutubong
pamamaraan ng pagkuha ng datos kagaya ng
pagmamasid, pagtatanong – tanong, pagsubok,
pagdalaw, pakikilahok, at pakikisangkot. (Torres, 1982,
p.171)
Pakikipanuluyan
Nakikisalamuha sa mga tao at nakikisangkot sa ilan sa
kanilang mga aktibidad tulad ng umpukan,
pangangapitabahay, pagmamasid at iba pa.
EKSPERIMENTO
Isang kwantitatibong disenyo ng pananaliksik kung saan
sinusukat ang epekto ng independent variable sa
dependent variable, na tinatalaban ng interbensiyon.
INDEPENDENT VARIABLE
Nagsisilbing Interbensyon Gustong
bumili ng pagkain ni Ronaldo, isang binatilyo.
DEPENDENT VARIABLE
Tinatablan ng Interbensyon Si Roberto
ay isang batang nangangailangan ng pagkain.
Tingnan ang sumusunod na equation:
Y=x+2.Saanumaasaang"Y"?
SURVEY
Ginagamit sa deksriptibo at kuwantitatibong pag-aaral
ng malalaking populasyon.
INTERBYU
Ang interbyu o panayam ay isang interaksyon sa pagitan
ng mananaliksik bilang tagapagtanong, at tagapakinig, at
ng tagapagbatid na siyang tagapagbahagi ng
impormasyon (Baxter & Babbie, 2004).
INTERBYU
- ESTRUKTURANG INTERBYU
- SEMI ESTRUKTURANG INTERBYU
- DI ESTRKUTURANG INTERBYU
FOCUS GANAP DISCUSSION
Ito ay semi estrukturadong talakayan na binubuo ng
tagapagpadaloy na kadalasay ginagampanan ng
manananaliksik na , at anim hanggang sampung
kalahok.
Ilan sa mga bentahe ng FGD ang mga
sumusunod:
1. Naitatama,napapasubalian, o nabeberipika ng mga
kalahok ang impormasyong ibinabahagi;
2. May naiisip, nababanggit, at napagtatanto ang mga
kalahok kapag silay magkakasamang nag uusap (na
maaaring di lumabas sa indibidwal na interbyu); at
3. Maraming aspekto at anggulo ng isang paksa ang
lumalabas at napapag usapa sa isang pagtitipon.
Kahinaan naman ng FGD kapag:
1.May dimonante sa grupo
2. May nag aagam –agam na sumalungat sa kasama o
itama ang impormasyong ibinibigay ng iba;
3. May lihim o hayag na hidwaan ang mga kalahok; at
4. May ayaw magbahagi ng saloobin dahil nahihiyang
magkamali, mapuna, o matsismis.
4 na Uri ng Papel ng Tagamasid
Complete observer (ganap na tagamasid)
Complete participant (ganap na kalahok)
Observer as participant (tagamasid bilang kalahok)
Participant as observer (kalahok bilang tagamasid)
INSTRUMENTO sa PAGKALAP ng DATOS mula sa
Kapuwa-Tao:
Talatanungan at gabay na katanungan - organisado at
estrukturadong talatanungan
Pagsusulit o eksaminasyon - sumusukat sa kaalaman,
kakayahan at kilos ng kalahok
Talaan sa fieldwork - naglalaman ng iniisip, agam-agam,
repleksyon ng mananaliksik habang nangangalap ng
datos
Rekorder - maaaring irekord sa audio o video ang
nagaganap na usapan ng mananaliksik at tagapagbatid
kung ito ay may pahintulot sa huli.
PANGANGALAP NG IMPORMASYON MULA SA AKLATAN
- Alamin kung saang aklatan matatagpuan ang
mga batis ng impormasyon na natukoy para sa
isang pananaliksik.
- Gumawa ng sulat sa kinauukulan at magtanong
din hinggil sa protokol at patakaran na pinaiiral
sa aklatang natukoy.
- Kung hindi kinakailangan ang sulat, alamin ang
mga kailangan bago makapasok at makagamit
ng mga pasilidad.
- Rebyuhin ang Dewey Decimal System dahil alin
man sa dalawang ito ang madalas na batayan ng
klasipikasyon ng aklat ng pangkalahatang
karunungan.
- Tandaan na ipinagbabawal ang pagpapa-
photocopy ng buong aklat, tesis, disertasyon, at
ilan pang mga printed na materyal kaya
kailangan ang matiyaga at mabilis na pagbasa
kung maraming sanggunian ang bubulatlatin.
- Gamitin ang online public access catalog (OPAC)
para makahanap na ng mga sanggunian bago pa
man pumunta sa aklatan o bago puntahan ang
seksyon o dibisyon ng aklatan.
- Huwag kalimutan halughugin ang pinagkunan
online ng aklatan gaya ng subkripsiyon sa
journal, e-books, e-databases, at iba pang batis
ng impormasyon sa Internet
Ilang paalala sa paghahanap ng batis ng impormasyon sa
aklatan
- Alamin kung saang aklatan matatagpuan ang
mga batis ng impormasyon
- Gumawa at magpadala ng sulat sa kinauukulan
- Alamin ang mga kahingian bago makapasok at
makagamit ng pasilidad
- Alamin ang iba’t ibang dibisyon o seksyon sa
aklatan kung saan matatagpuan ang
pangkalahatang sanggunian
PANGANGALAP NG IMPORMASYON MULA SA MGA
ONLINE NA MATERYAL
ANG INTERNET BILANG KUHANAN NG IMPORMASYON
- ANG INTERNET - ito puno ng mga impormasyon
sa hindi mabilang na mga paksa at genre.
Ngunit, hindi tulad ng isang silid-aklatan, ang
impormasyong makikita sa Internet ay
kadalasang hindi maaasahan at hindi palaging
tama.
- CREDIBLE SOURCES - Ang mga
mapagkakatiwalaang mapagkukunan ay ang
mga maaaring ituring na walang kinikilingan at
may ilang uri ng ebidensyang maaasahan
- NON-CREDIBLE SOURCES - Ang isang hindi
mapagkakatiwalaang mapagkukunan ay tiyak na
hindi na napapanahon at nagmumula sa mga
manunulat na walang mga kredensyal.
PAANO MALALAMAN KUNG MAPAPAGKATIWALAAN
ANG PINAGKUHANAN NG IMPORMASYON SA ONLINE?
- Ang CRAAP Method ay maaaring gamitin upang
malaman kung gaano mapapagkatiwalaan ang
impormasyong nakuha.
CRAAP METHOD: Currency, Relevance, Authority,
Accuracy, Purpose
MGA MAAARING PAGKUHANAN NG IMPORMASYON
MULA SA INTERNET (RESEARCH PAPERS)
- GOOGLE SCHOLAR
- JSTOR
- MICROSOFT ACADEMIC
- SAGE PUBLISHING
- SCIENCE DIRECT
- ACADEMIA
MGA MAAARING PAGKUHANAN NG IMPORMASYON
MULA SA INTERNET (NATURAL SCIENCE)
- NASA
- NATIONAL GEOGRAPHIC
- POPULAR SCIENCE

MGA MAAARING PAGKUHANAN NG IMPORMASYON
MULA SA INTERNET (NEWS SOURCES)
Sa pangangalap ng balita na ang pagkukuhanan ay
online materyal nararapat lamang na ito ay galing sa
news site na:
1. Walang kinikilingang tao, grupo o institusyon
2. Pumupuna sa sarili o umaamin ng pagkakamali sa
pamamagitan ng komento
3. Hindi naglalabas ng propagandang nagpapabango sa
pangalan ng isang tao, grupo o institusyon
MGA MAAARING PAGKUHANAN NG IMPORMASYON
MULA SA INTERNET (NEWS SOURCES)
- BBC NEWS
- GOOGLE NEWS
- CNN
- RAPPLER
- ABS-CBN NEWS AND GMA NEWS
- INQUIRER AND PHILSTAR
PANGANGALAP NG IMPORMASYON MULA SA
PANGMADLANG MIDYA
- Ang Mass Media ay teknolohiya na ang layunin
ay upang maibahagi ang impormasyon sa mas
malaking madla
- Dahil sa mass media na ginagamit natin sa pang
araw araw na buhay nakakapanood tayo ng mga
pelikula, balita, at mga artikulo.
TUNGKULIN NG MASS MEDIA
1. Humuhubog kung paano natin tinitingnan ang mundo
2. Magbigay ng aral, impormasyon at kasiyahan ang
masa
3. Maibahagi ang Kultura at mga nakasanayan na meron
ang isang bansa sa buong mundo
BENEPISYO NG MASS MEDIA
1. Nagbibigay ito ng boses sa mga karaniwang tao
2. Mabisa at Malawak na pakikipag komunikasyon
3. Pagpapalaganap ng Iba’t-ibang Kultura
4. Pinagkukuhanan ng Impormasyon
IBA'T IBANG URI NG MASS MEDIA
PRINT MEDIA
- Ito ay ang nakalimbag na anyo ng balita.
ELECTRONIC MEDIA
- Nagbibigay-daan sa kadalian sa pagpapalaganap
ng balita kahit sa isang taong hindi marunong
bumasa at sumulat.
NEW AGE MEDIA
- Ito ay isang mabilis na lumalagong mass media
na may kadalian sa pagkalap gamit ang isang
computer at isang koneksyon sa Internet
TRADITIONAL MEDIA
- Ito ay iba’t ibang uri ng mass media na naayon
sa bawat kultura ng nasabing lipunan.
NOAM CHOMSKY: MANUFACTURING CONSENT
- Kasama si Edward Herman, gumawa sila ng libro
tungkol sa kung paano ang media ay nagsisilbi
sa kapangyarihan ng estado.
- Nakasaad dito ang Mass media ay napapatakbo
sa pamamagitan ng limang filter:
NOAM CHOMSKY: MANUFACTURING CONSENT
- PAGMAMAY-ARI(OWNERSHIP)
- PAG-AANUNSYO(ADVERTISING)
- MEDIAELITE
- PAGPUNA (FLANK)
- ANG KARANIWANG KAAWAY (COMMON
ENEMY)
PAGBABASA NG IMPORMASYON
- Ito ay ang proseso ng pagkuha at pag-unawa sa
nakalimbag o nakasulat na impormasyon o idea.
- Pagkilala, pag-unawa, pagpapakahulugan at
pagtataya ng mga idea mula sa mga nakalimbag
na na simbolo.
KAHALAGAHAN NG PAGBABASA NG IMPORMASYON
- Nakakatuklas ng maraming kaalaman at
karunungan na tutugon sa pangangailangan
pangkabatiran sa ibat ibang disiplina tulad ng
agham, panitikan, teknolohiya, at iba pa.
PAGBABASA NG IMPORMASYON SA TALAAN NG
FIELDWORK
- Ang fieldwork ay Listahan ng mga tao, bagay,
lugar at pangyayari na may kaugnayan sa
pananaliksik.
- Obserbasyong hindi nakuha o nasagap sa
elektronikong rekorder
- Paulit ulit na binabasa habang nangangalap ng
datos
PAGBABASA NG IMPORMASYON SA PANGMADLANG
MIDYA
- Isalin muna ang audio
TATLONG PANGKALAHATANG GABAY SA PAGBABASA NG
ANUMANG TEKSTO
1. Basahin ng ilang beses at unawaing mabuti ang
teksto. Alamin kung mahalaga ang nilalaman
 2. Matalas na isipan sa mga pahiwatig sa teksto
3. Bigyang pansin ang punto de bista, lente, killing
at argumento ng binabasa
PAG-UUGNAY-UGNAY NG IMPORMASYON
1. Sa pagbuo ng pananaliksik isang mahalagang
katangian ng mananaliksik ang kritikal na pag-iisip.
2. Nangangailangan ng malinaw, matalas, metikuloso at
mapuniring isipan
PAGBUBUOD
1. Siksik at pinaikling bersiyon ito ng teksto.
2. Ang teksto ay maaaring nakasulat, pinanood o
pinakinggan
LIMANG PARAAN NG PAGBUBUOD
1. Presi/ Precis
2. Lagom o Sinopsis
3. Abstrak
4. Hawig
5. Sintesis
TATLONG IBA'T IBANG DULOG SA PAG-UUGNAY NG
IMPORMASYON
1. Palitawin ang iba’t ibang aspekto ng ugnayan
tulad ng pagkakatulad at pagkakaiba,
pagtataguyod o pagsalungat/ pagtutol/
pagbatikos, paglilinaw, pagpapalalim.
2. Semantikong relasyon sa pagitan ng mga
impormasyon
2.1. Istriktong paglalakip (strict inclusion)
2.2. Espasyal (spatial)
2.3. Pagbibigay-katwiran (rationale)
2.4. Sanhi-bunga/kinalabasan (cause-effect)
2.5. Lugar ng isang kilos (place of action)
2.6. Gamit (function)
2.7. Paraan-kinayarian (means-end)
2.8. Pagkakasunod-sunod (sequence)
2.9. Atribusyon (attribution)]
3. Maaring gumamit ng pamamaraan ng coding na
angkop sa disenyo ng pananaliksik
3.1. Pagkokoda
3.2. Kwantatibong Dulog
3.3. Kwalitatibong Dulog
2 PANGUNAHING KLASIPIKASYON NG PAGKOKODA
UNANG SIKULO - Pinapalitaw ang kategorya ng
impormasyong makikita sa datos
Katergorya: Salita o parirala na naglalarawan sa
isang bahagi o pangkat ng datos
PANGALAWANG SIKULO - Pinatitibay ang kategorya at
pinalilitaw ang tema
Tema: Tumutukoy sa Dalawang (2) bagay:
1. Ugnayan ng kategorya sa isa’t isa
2. Masaklaw na diwa ng isa o higit pang
kategorya
PAGKOKODANG GINAGAMITAN NG GROUNDED THEORY
- Ang ground theory ay isang pamamaraan ng
pananaliksik na nagreresulta sa paggawa ng
isang teorya na nagpapaliwanag ng mga pattern
sa data, at hinuhulaan kung ano ang maaaring
asahan ng mga siyentipikong panlipunan na
makita sa mga katulad na hanay ng data.
PAGKOKODANG GINAGAMITAN NG GROUNDED THEORY
1. BUKAS NA PAGKOKODA O OPEN CODING
Tinutukoy, pinapangalanan, inuuri at
inilalarawan ang mga kategorya ng impormasyon na
lumalabas o lumilitaw sa teksto
2. AKSIYAL NA PAGKOKODA O AXIAL CODING
Hinahanap ang kaugnayan ng kategorya sa
unang bahagi
3. SELEKTIBONG PAGKOKODA
Isa o higit pang pangunahing tema na
nagbubuklod sa lahat ng tema ng kaalaman
PAGBUBUOD NG IMPORMASYON
- Pinalilitaw ang pangunahing puntong makukuha
sa pinag ugnay-ugnay at tinahi tahing
impormasyon
- Dapat may abstrak at sumaryo ng binasang
materyal
GABAY SA PAGBUBUOD NG IMPORMASYON
1. Basahing Mabuti ang teksto bago tukuyin ang
susing salita, paksang pangungusap at
pinakatema
2. Kahingian sa ilang uri ng materyal ang angkop
na element at estruktura ng buod
3. Kung mula sa panayam, talakayan, ang coding ay
mabisang paraan dahil ang huling sikulo nito ay
ang buod ng teksto
4. Iwasan ang mapanlahat na pahayag kung
kakaunti lang ang bilang ng kalahok o tinanong
PAGBUO NG PAHAYAG NG KAALAMAN
- Batay sa pangunahing temang natukoy mulas as
pinag ugnay-ugnay at binuod na impormasyon
mula sa iba’t ibang batis
- Dapat organisado ang tema at detalye ng
pahayg ng kaalaman
Tema- sasagot sa layon ng pananaliksik
- Dapat Ikonsidera sa paghahanda ng material na
gagamitin sa pagpapahayag ng kaalaman.
DAPAT IKONSIDERA SA PAGHAHANDA NG MATERIAL NA
GAGAMITIN SA PAGPAPAHAYAG NG KAALAMAN
1. Dapat malinaw kung harapan o mediadong
sitwasyon ipapahayag.
2. Pumili ng angkop na plataporma
3. Malinaw ang pahayag, wasto ang 3 gramatika,
kawili-wili ang estilo, malaman nag sinasabi

DAHILAN NG PANANALIKSIK
- Ito ay usapin ng kaugalian
- Ito ay usapin ng kaayusan at kaunlaran ng
lipunan
- Ito ay usapin ng responsableng
pakikipagkapuwa
YUNIT III: Mga Gawaing Pangkomunikasyon
TERMINOLOHIYA
KOMUNIKASYON - Nagbibigay buhay at nagpapadaloy
sa ugnayan ng mga tao habang hinuhulma ang kanilang
lipunan at kultura.
-pagpapahayag na di-tuwiran, paligoy-ligoy o puspos ng
pahiwatig.
Interkultural na Komunikasyon – komunikasyon sa
pagitan ng mga taong nabibilang sa iba't ibang kultura.
Mga Sagabal:

KULTURA - Kabuuan ng isip, damdamin, gawi, • Kakulangan ng kaalaman sa kultura

kaalaman, karanasan na nagtatakda ng kakayahan ng • Takot at Walang Tiwala sa Sarili
kalipunan ng tao. • Rasismo
• Etnosentrismo (Ethnocentrism)
Mga Aspekto ng Kultura:
• Stereotyping
• Tradisyon • Pagkakaiba ng Wika
• Kaugalian
Kulturang Pilipino
• Paniniwala
- mahahalagang paniniwala na humubog ng ating
• Pagpapahalaga
kasaysayan at pagkatao.
• Wika
- pinaghalong impluwensya ng mga katutubong
• Batas
tradisyon at mga kultura ng mga katutubong
WIKA - behikulo ng komunikasyon para sa panlipunang mangangalakay at mananakop.
pagkakaintindihan at pagkilos; daluyan, tagapagpahayag
at impokan-kuhanan ng isang kultura.
MGA GAWAING PANGKOMUNIKASYON
SALIGANG BATAS 1987, ARTIKULO XIV, SEK. 6 Ang
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino, samantalang TSISMISAN
nalilinang, ito’y dapat payabungin at pagyamanin salig - isang pagbabahaginan ng impormasyon ang
sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga katotohanan ay hindi tiyak.
wika. - ang haba ng oras ng pakikipagtsismisan ay hindi tiyak.

DYING LANGUAGES: Tsismis - eto ang tawag sa laman ng tsismisan.

• Arta Chismes - pinagmulan ng salitang tsismis ; salitang

• Bontok (Northern) Español
• Bontok (Southwestern)
Social marketing - takamin ang tao sa teknolohiyang
• Dumagat (Remontado)
maaring ilako para mapakinabangan ng marami
• Inagta Alabat
• Agta (Katubung) Politikal na pananaw - ginagamit ng naghaharing-uri
• Ata bialng instrument ng kapangyarihan para linlangin ang
• Ayta (Sorsogon) taong bayan
• Ratagnon IBA’T IBANG URI NG TSISMIS
• Tagbanwa (Central)
• Eskayan 1. Panunubok sa pribadong buhay ng iba

- patungkol sa pangyayaring kanilang nakita o narinig sa

personal na buhay ng tao.

- upang aliwin ang kanilang sarili sa pagpasa at pagkalat

INTERKULTURAL NA KOMUNIKASYON ng impormasyon na kanilang nakita.
Kulturang Panloob 2. Panghihimasok o pangiistorbo sa buhay o ugnayang
-hindi madaling maunawaan ng mga bagong salta sa pampamilya
Pilipinas
- ito naman ang nakakagambala na tsismis na may Pahingahan, lugar ng pabasa sa Mahal na Araw,
kauganyan sa pamilya sapagkat masmalaki at BINGOhan, kainan, kantahan, tsismisan, Videoke,
masmalawak ang problema na pinapalooban nito. usapang politika.

3. Pangiintriga sa dahilan kung bakit ang isang Mga Katangian ng Salamyaan

indibidwal ay iniiwasan ng mga kaibigan
1. Isang uri ng upuan o pahingahan
- ito naman ay maykauganyan sa grupo ng mga 2. May mahabang mesa na gawa sa kawayan at
kaibigan. Maaring dahilan nito ay pagpansin sa makitid na upuang kahoy na tinatawag na tarima.
pagkakamali sa isang tao at may kinalaman sa hindi 3. Walang dingding o pader.
pagkaintindihan at hindi pagkaunawaan kaya may isang
UB-UFON
indibidwal ang naaapakan sa klase ng tsismis na ito.
• Tubong Kadaclan sa Barlig, Bontoc, Mt.Province
4. Pangaasar o pamamahiya sa iba dahil sa kanyang
paniniwalang panrelihiyon, depekto sa katawan at • Ginagawa sa isang itinakdang ator o dap-ayan
personal na kondisyon. (lugar) na pinagsama-sama ng mga umuli o
magkakababayan para magpakilala, mag-usap
- ito naman ang tsismis na may kinalaman sa pagiging sa iba’t ibang isyu, magbigay ng payo, o
kakaiba ng isang tao at nakararanas ng diskriminasyon. magturo ng tugtukon (customs/traditions).
• Maaring maganap kahit anong oras at lugar
- nabubuo dahil sa ginagawang katawa-tawa ang isang
kapag nagkasama-sama ang mga kailian (kapwa
indibidwal at pagiging mapanghusga
katutubo).
3 PINAGMUMULAN NG TSISMIS
TALAKAYAN
• Obserbasyon - naipamahagi ng walang malisya;
kumalat ng walang beripikasyon. - pag-uusap o pagpapalitan ng ideya ng dalawa o higit
• Imbentong Pahayag – naghahasik ng intriga pang kalahok na may tukoy na paksa.
o Intriga – Uri ng tsismis na nakakasira sa - Guro at mag-aaral
reputasyon ng pakikipagkaibigan
• Pabrikadong Teksto - ginagamit ng • PORMAL
naghaharing-uri gaya ng politiko, negosyante may takdang pagpupulong na pinipili
para manira ng kalaban, lituhin ang bayan o ang kalahok ; may tagapagdaloy
takpan ang kabuktutan. (facilitator)
• IMPORMAL
UMPUKAN
nangyayari sa umpukan, tsismisan, di
Impormal na paglalapit ng tatlo o higit pang sinasadyang pagkikita
magkakakilala para mag-usap nang magkaharap.
DIMENSIYON NG TALAKAYAN
URI NG KALAHOK SA UMPUKAN
• Nilalaman
Usisero – hindi kakilala at ang ginagawa’y manood at • Progreso
making lamang. • Mga Sangkot
Intrimitida, Atribida, o Pabida - sasabat sa umpukan. KATANGIAN NG MABUTING TALAKAYAN
PAGKAPIKON • Aksesibilidad
-kulturang buhay na buhay at masigla dahil sa biruan • Proseso
• Baryasyon Ng Ideya
SALAMYAAN SA MARIKINA • Kaisipan at Pokus
"Isang silungan kung saan ang Marikenyo, partikular ang MGA URI NG PORMAL NA TALAKAYAN
mga matatanda ay nagsasama-sama upang
magpahinga, magkuwentuhan, magkainan, at Panel Discussion
maglibang." (Florendo-Imao 2002, 12)
• Binubuo ng tatlo o apat na kasapi at isang pinuno na
umuupo sa harapan ng mga tagapakinig.
Symposium
• Kahawig ng panel discussion pero ito ay mayroong
tiyak na paksang tatalakayin ng bawat kasapi sa
panel.
Lecture-Forum o Panayam
• Ito ay isang malaking pagtitipon sa ilalim ng mga
pinunong maglalahad ng mahalagang suliranin.
PANGKATANG TALAKAYAN
• Impormal na Debate o Pagtatalo - karaniwang
isinagawa sa loob ng klase kapag may
napapanahong isyung pinag-uusapan.
• Pormal na Debate - Kontrolado ng mga mahigpit na
tuntunin at alintuntunin ang debating ito. May
dalawa itong pangkat ng mga magtatalo para sa
panig afirmatibo o negatibo.
LAYON NG TALAKAYAN - pagbusisi sa isyung
kinakaharap, isinasagawa kung kinakailangan ng
paglilinaw at pagsusuri sa isang paksa
3 BENTAHE NG MEDIATED NA TALAKAYAN
• Naiigpawan ang hadlang sa distansiya kung malayo
ang mga kalahok
• Maaaring tagapakinig o manonood ang naaabot
kung nakahimpapawid
• Ang midyang pangkomunidad ay mainam gamitin sa
gawaing pangkaunlaran kung naltuon sa tukoy na
pamayanan at may dulog na partisipatori.
Bakit kailangan ang talakayan? Kinakailangan ang
patnubay at gabay upang maiwasan ang di pagka-
kaunawaan na kadalasan ay naging sanhi ng
pagkakaroon ng hidwaan sa isat-isa.
PAGBABAHAY-BAHAY - Pagdalaw o pagpunta ng isang
tao o grupo sa mga bahay ng isang pamayanan para
maghatid o kumuha ng impormasyon, magturo ng
teknolohiya, komunsulta sa mga miyembro.
MGA LAYON NG PAGBABAHAY-BAHAY
• Politiko- Pangangampanya
• Halal na lider- Pagkonsulta sa programang
pangkaunlaran
• Kinatawan ng ahensiya ng gobyerno- Magbahagi ng
kaalaman sa makabagong teknolohiya
• Organisadong grupo- Mag-organisa ng samahang
sibiko
• Grupong panrelihiyon- Magsagawa ng katesismo
• Pribadong institusyon- Mag-alok ng mga produkto
• Mananaliksik- Magpasagot ng talatanungan
PANGANGAPITBAHAY - nagpapalalim ng pagkilala at
nagpapanatag ng samahan ng mamamayan nauuwi rin
sa pakikikain, pakikipag inuman o pakikitulog
PULONG BAYAN - Pagtitipon ng grupo ng mamamayan
sa itinakdang oras at lunan upang pag-usapan ng
masinsinan at pagdesisyunan ang usaping
pampamayanan.
Kalahok: kinatawan ng iba’t ibang sector, kinatawan ng
pamilya o residenteng apektado
SARAGPUNAN
• Tipunan ng mga Tagbanua sa Isla ng Calauit sa
Busuanga, Palawan
• Nagaganap sa malilim na lugar na may malalaking
batong nakaayos ng pabilog na upuan ng kalahok
• Ang pabilog na kaayusan ay kumakatawan sa
balance at pagkakapantay-pantay
• Ang kabataan naman ay nag-oobserba upang
makasunod sa tradisyon kapag sila na ang
namumuno sa pamayanan
KOMUNIKASYONG DI-BERBAL
• Pagpapabatid ng kahulugan sa pamamagitan ng
samo ’t saring bagay maliban sa salita
• Lahat ng uri o kapamaraanan ay ginagamit upang
ipahayag ang mensahe ng hindi gumagamit ng
salita.
• Isang detelyado at lihim na kodigo na hindi
nakasulat ngunit nauunawaan ng lahat.
Naisasagawa sa pamamagitan ng:
• Paggalaw ng isang bahagi ng katawan
• Kumbinasyon ng galaw ng ilang bahagi ng
katawan
• Panahon ng pagsasalamuha
• Pook ng pagsasalamuha
• Kasuotan at borloloy sa katawan
• Kulay
MGA EKSPRESYONG LOCAL : TANDANG MATINGKAD,
MASIGLA AT MAKULAY NA UGNAYA’ T KUWENTUHAN
-salita o pariralang nasasambit dahil sa bugso ng
damdamin
• Walter Fisher- ang tao ay isang makuwentong
nilalang at anumang anyo ng komunikasyon ay
dapat tingnan bilang kuwento
• Timog Katagalugan - palasak na ekspresyon ang
“Nakupo, Hesusmaryosep”- pagkagulat,
pagkabagabag o pag-aalala
• Ewan- kawalan ng tiyak na sagot
• Hayop- bumaba sa antas ng asal na inaasahan
• Isa- nagbabanta na ihinto ang ginagawa
• Ano ba yan- pagkadismaya
• Di-tuwirang pagpapahayag
• Yes at Wow
IBA PANG KAGAWIAN
MGA KAGAWIAN SA PAGBATI NG MGA PILIPINO
Berbal- pagbati sa paraang pagsasalita
Di-berbal- ito ay pagbati sa paraan na hindi gumagamit
ng salita bagkus naipapakita ang
mensaheng nais iparating sa kausap sa pamamagitan ng
kilos, senyas, o galaw.
Halimbawa: Pagtungo, pag-apir, pagkamay, o pagkaway
ng isang kamay.
MGA GAWAING PANG KOMUNIKASYON NA
MATATAGPUAN LANG SA ISANG ESPISIPIKONG LUGAR
• SALAMAYAAN
• BANDILYO
• PUKKAW
PUKKAW
Ang pukkaw ay nangangahulugan ng pagsigaw o
pagtawag. Ito ay katutubong praktis ng mga Tingguian
sa Tubo, Abra (Calbayan 2012).
• Kasalukuyan pa ring ginagamit ang pukkaw sa
Supo, Tubo, Abra bilang paraan nila upang
magbahagi ng impormasiyon sa buong
barangay.
Manpupukkaw
Tawag sa taong nagsisilbing taga-sigaw o taga anunsyo
sa loob ng komunidad.
Madalas na laman ng Mensahe ng Pukkaw
• Ambon - nawawalang tao o hayop
• Saep - pangingisda ng mga tao sa Ilog Otip
• Payas - bayanihan sa irigasyon
• Ganap - bayanihan sa pangkalahatan
• Billete – kasal
KOMUNIKASYON AT WIKANG FILIPINO
"Ang pag-iral ng iba’t-ibang gawing pangkomunikasyon
sa lipunang Pilipino ay tanda ng mayamang tradisyon
ng malalim na pakikipag-ugnayan at marub-dob na
pakikipagsalamuha ng mga Pilipino sa kapuwa.”
"Ang mga Pilipino ay mahilig makipagkapuwa-
dumalaw,makipag-usap, makisama, makiisa, at iba pa.
Bukas at makwento rin tayo sa kapwa, kaya marami
satin ang nagpapaskil ng kung ano- anong
impromasyon at pangyayari sa ating Facebook
timeline."
WIKA AT KULTURA
"Sinasalamin ng Wika ang mga bagay na
pinahahalagahan ng isang kultura" – Jimenez, 1982
"Magkaugnay ang wika at kultura at hindi maaaring
paghiwalayin." (Geronimo, et.al. 2016)
Nagiging “baluktot” ang pagkaunawa sa sarili (Jimenez,
1982), sa kapuwa Pilipino at sa bansang ginagalawan
ang paggamit sa dayuhang wikang sumasalamin sa
banyagang realidad kaya’t nahihirapan ang mga
Pilipinong guro at mag-aaral sa kanilang mga pinag-
aaralan at intelektuwalista sa realidad.
• Sa larangan ng agrikultura, ang estruktura at
pamamaraan ng pagsasanay at seminar ay
kinadidismayahan at nakakawalang-gana para
sa mga magsasaka.
• Gumagamit pa sila madalas ng Powerpoint
presentation na madalas tinutulugan lang ng
mga kalahok.
• Madalang isaalang-alang ang mas impormal,
praktikal, at experiential na pamamaraan
kagaya ng sa umpukan, pagdalaw sa sakahan at
demonstrasyon na isinasagawa nang may
aktibong partisipasyon ang mga magsasaka.