Księgę wieczystą w Polsce (rejestr ksiąg wieczystych) reguluje ustawa o księgach

wieczystych i hipotekach1. Zgodnie z tą ustawą zadaniem ksiąg wieczystych jest

podawanie stanu prawnego nieruchomości. W celu sporządzenia dokumentacji katastralnej
- rejestrów i planów - konieczne jest poznanie i zebranie z terenu danych katastralnych
oraz informacji dotyczących obiektów i osób znajdujących się w poszczególnych
ewidencjach tego systemu2.
Księga wieczysta potwierdza istnienie zarejestrowanego prawa
nieruchomościowego na rzecz osoby, która nabyła lub ustanowiła w dobrej wierze prawo
majątkowe, chyba że udowodniono, że jest inaczej. Ogłoszenie nieruchomości prowadzone
jest na terenie całego kraju za pośrednictwem księdze wieczystej i ma na celu wpis do
księgi własności gruntów prawo własności oraz inne prawa rzeczowe, które są
przenoszone, ustanawiane, modyfikowane lub ewentualnie wygasane i usuwane w wyniku
czynności prawnych i fakty dotyczące nieruchomości.W księdze wieczystej wpisuje się
także lub, w zależności od przypadku, inne stosunki prawne, dobra osobiste, zakazy,
niezdolności i spory prawne dotyczące nieruchomości3.
Księga wieczysta zawiera następujące działy:
1) Oznaczenie nieruchomości (w tym działek wchodzących w skład).
Zawiera sytuację wszystkich działek wchodzących w skład organów majątkowych
w obrębie jednostki administracyjno-terytorialnej i jest sporządzany oddzielnie dla wsi i
pozawieś. Dowody z tego rejestru obejmują ostateczne elementy identyfikacyjne (numer
katastralny organu nieruchomości, jego adres lub nazwę miejscowości, kody grupy
nieruchomości i grupy przeznaczenia), dane o gruntach (numer działki, przeznaczenie,
powierzchnia ) i konstrukcje (numer budynku, powierzchnia zabudowana, przeznaczenie),
nazewnictwo, przekrój planu, numer działki katastralnej, kilka wzmianek końcowych i
całkowitych według każdej nieruchomości, a na koniec podsumowanie.

2) Tożsamość właściciela(ów) nieruchomości lub posiadacza prawa do niej

użytkowanie wieczyste.
Głównym celem alfabetycznego indeksu właścicieli jest umożliwienie identyfikacji
działki katastralnej każdego właściciela w rejestrze katastralnym właścicieli. Jest to
dokument łączący księgę katastralną działek z księgą katastralną właścicieli. Numery
1
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. (Dz.U.01.124.1361 z późn. zm.).
2
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17 września 2001r. w sprawie prowadzenia ksiąg
wieczystych i zbiorów dokumentów. (Dz.U.01.102.1122 z późn. zm.).
3
B. Prus, Organizacja struktury Ksiąg wieczystych w Polsce, „Infrastruktura ekologia terenów
wiejskich” 2011, nr 3, s. 183-191.
seryjne nadawane właścicielom w indeksie alfabetycznym pokrywają się z numerami ich
działek katastralnych w rejestrze katastralnym właścicieli. Zawiera imię i nazwisko lub
tytuł właściciela, miejsce zamieszkania lub siedzibę właściciela, numer działki katastralnej,
kod grupy nieruchomości, pozycję, stronę i kolumnę ze wzmiankami.

3) Informacje dotyczące praw rzeczowych innych osób do nieruchomości.

Część trzecia koncentruje się na prawach osoby trzeciej do nieruchomości, tj.
obejmuje wszystkie główne prawa nieruchomości, ale także akcesoria, które mają wpływ
na nieruchomość. Oprócz tych praw istnieją także inne prawa osobiste przewidziane przez
prawo, których sprzeciw wobec osób trzecich następuje w wyniku wpisu do księgi
wieczystej, a także dzierżawy lub cesji na okres dłuższy niż trzy lata. wymienionych praw
rzeczowych, może nastąpić szereg zmian, które oczywiście zostaną wpisane do księgi
wieczystej

4) Rodzaj hipoteki na nieruchomości i jej wysokość.

Hipoteka na powszechności rzeczy nie obciąża wchodzących w jej skład
nieruchomości aż do chwili wpisania hipoteki w księdze wieczystej w odniesieniu do
każdej z nieruchomości. Umowa kredytu hipotecznego obciążająca przyszłe dobro jest
ważna. Hipoteka taka nie będzie mogła zostać wpisana do księgi wieczystej co do zasady
dopiero od chwili wejścia składnika majątku na majątek założyciela, pod warunkiem
wpisania obciążonego prawa do księgi wieczystej. Rozwiązanie narzuca zasada
względności wpisu do księgi wieczystej.
W drodze wyjątku hipotekę można wpisać do księgi wieczystej, nawet jeśli dotyczy
ona przyszłego majątku. Kodeks cywilny przewiduje, że hipoteka na przyszłej budowie
może zostać wpisana do księgi wieczystej. Nie jest to prawdziwe zestawienie, a jedynie
tymczasowa rejestracja hipoteki. Jeżeli nabyte prawo rzeczowe obciąża przyszłą budowę,
może być przedmiotem tymczasowej rejestracji.

Reasumując, możemy powiedzieć, że księga wieczysta odgrywa ważną rolę w

dzisiejszym społeczeństwie, stanowiąc tożsamość budynku, gruntu lub budowy
Przechowuje najważniejsze dane dotyczące zakupionej, opłaconej lub sprzedanej
nieruchomości. Księgi wieczyste są dokumentami publicznymi, z którymi może zapoznać
się każda osoba. Od czerwca 2010 r. dostęp do każdego rejestru gruntów jest możliwy
drogą elektroniczną po wpisaniu jego numeru. Ponadto każda osoba może uzyskać odpis
księgi wieczystej lub zaświadczenie o zamknięciu księgi wieczystej4.

4
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 lipca 2008r. w sprawie wyznaczenia sądów, które
zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie informatycznym. [Dz.U.08.133.847 z późn. zm.].