Xuân Quỳnh (1942 – 1988), tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.

Quê quán xã La
Khê, thị xã Hà Đông, Tỉnh Hà Đông, nay thuộc Quận Hà Đông, Tp Hà Nội. Xuất
thân trong một gia đình công chức, mẹ mất sớm, bố thường xuyên đi công tác xa gia
đình. Xuân Quỳnh lớn lên trong vòng tay của bà nội.
Xuân Quỳnh được xem là một trong nữ thi sĩ nổi tiếng với nhiều những bài thơ đã
đi vào lòng của biết bao nhiêu thế hệ như: Thuyền và Biển, Sóng, Tiếng gà trưa,
Thơ tình cuối mùa thu,…
Sự nghiệp của Xuân Quỳnh khởi đầu từ tháng 2 năm 1955, khi chị được tuyển vào
Đoàn Văn công nhân dân Trung ương và nhận được đào tạo để trở thành một diễn
viên múa xuất sắc. Với sự tài năng và nỗ lực của mình, cô đã có nhiều chuyến biểu
diễn nghệ thuật ấn tượng ở nhiều nước trên thế giới và thậm chí tham gia Đại hội
thanh niên sinh viên thế giới năm 1959 tại Áo.
Từ năm 1963 đến 1964, Xuân Quỳnh bắt đầu bước chân vào lĩnh vực văn thơ của
mình. Cô tham gia khóa học bồi dưỡng cho các tài năng viết văn trẻ tại hội nhà văn
Việt Nam. Sau khi hoàn thành khóa học này, cô bắt đầu làm việc tại Báo Văn Nghệ
và Báo Phụ nữ Việt Nam, nơi cô cống hiến sự sáng tạo và tài năng văn học của
mình.
Năm 1967, Xuân Quỳnh được chấp nhận làm ủy viên Ban chấp hành của hội nhà
văn Việt Nam khóa III, điều này chứng tỏ địa vị và uy tín của cô trong cộng đồng
văn học nước nhà..
Năm 1973, Xuân Quỳnh kết hôn với nhà viết kịch và nhà thơ nổi tiếng Lưu Quang
Vũ. Trước đó, cô đã từng lập gia đình lần đầu với một nhạc công của Đoàn Văn
công nhân dân Trung ương, nhưng sau đó đã ly hôn. Từ năm 1978 đến khi cô ra đi
vào năm 1988, Xuân Quỳnh đã đảm nhận vai trò quan trọng là biên tập viên tại Nhà
xuất bản Tác phẩm mới, nơi cô góp phần quan trọng trong việc xuất bản và phổ
biến các tác phẩm văn học đáng chú ý.
Xuân Quỳnh đã ra đi vào ngày 29 tháng 8 năm 1988 trong một vụ tai nạn giao
thông đáng tiếc tại cầu Phú Lương, thị xã Hải Dương (nay là thành phố Hải
Dương), tỉnh Hải Dương. Cô cùng với chồng Lưu Quang Vũ và con trai Lưu Quỳnh
Thơ, mới 13 tuổi, để lại một hố thẹn sâu đậm trong nền văn học Việt Nam, và tình
yêu của người hâm mộ dành cho tài năng và tâm hồn của cô vẫn còn đọng mãi.
Năm 2001, nhà nước Việt Nam đã tôn vinh Xuân Quỳnh bằng việc trao tặng giải
thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật, công nhận sự đóng góp vĩ đại của Xuân
Quỳnh đối với văn học quốc gia.
Vào năm 2017, Chủ tịch nước đã ra quyết định truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh
về văn học nghệ thuật cho cố nhà thơ Xuân Quỳnh, vinh danh tài năng và tác phẩm
của bà thông qua hai tập thơ quan trọng của bà, đó là "Lời Ru Mặt Đất" và "Bầu
Trời Trong Quả Trứng". Đây là một hình thức tôn vinh lớn đối với một trong những
tên tuổi nổi bật trong văn học Việt Nam.
Phong cách sáng tác của Xuân Quỳnh là một hình mẫu đầy sáng tạo và độc đáo
trong văn học Việt Nam. Những tác phẩm của bà thường đem đến cho độc giả
những trải nghiệm tinh thần đầy ấn tượng. Một trong những đặc điểm nổi bật của
tác phẩm của Xuân Quỳnh là việc sử dụng những hình ảnh đặc trưng của miền Bắc
Việt Nam. Bà đã biến những hình ảnh quen thuộc thành những tượng trưng sâu sắc,
thể hiện sự kết nối mạnh mẽ giữa con người và đất nước.
Tuy nhiên, điều làm nên tên tuổi của Xuân Quỳnh không chỉ là việc sử dụng hình
ảnh đặc trưng mà còn là cách bà diễn đạt tình cảm. Những từ ngữ và cảm xúc trong
tác phẩm của bà luôn tràn đầy chân thành và sâu sắc. Bà thể hiện tình yêu, kỷ niệm
tuổi thơ, tình cảm gia đình và nhiều chủ đề khác một cách đầy tinh tế và chân thành.
Một điểm nhấn trong thơ của Xuân Quỳnh là tính cách hướng nội và nội tâm. Bà
luôn khám phá tâm hồn con người và thể hiện sự sâu lắng của tình cảm. Dù đó là
niềm hạnh phúc đắm say hay những cảm xúc đau khổ và suy tư, tất cả đều được thể
hiện gần gũi và chân thành. Bà là một người phụ nữ vừa làm thơ vừa làm vợ, làm
mẹ, và điều này thể hiện trong những tác phẩm của mình, làm cho chúng trở nên
đặc biệt và đầy đằm thắm.
Xuân Quỳnh cũng thể hiện đa dạng trong việc sử dụng các thể loại thơ, từ thơ tự do,
thơ trữ tình đến thơ chính trị. Bà có khả năng thích nghi với nhiều phong cách khác
nhau, nhưng luôn giữ được đẳng cấp và sự sáng tạo riêng biệt.
Không chỉ là một nhà thơ, Xuân Quỳnh còn là một nhà văn đa tài, viết tác phẩm
kịch và phê bình văn học. Phong cách sắc bén, nhạy cảm và chất phác của bà luôn
thu hút độc giả và tạo ra ấn tượng mạnh mẽ.
Tất cả những tác phẩm của Xuân Quỳnh đều thể hiện sự kết hợp tinh tế giữa nghệ
thuật và nhân văn. Bà truyền tải thông điệp ý nghĩa và nhân văn qua từng dòng văn
và từng câu thơ. Những bài thơ của bà lãng mạn, tràn đầy cảm xúc và miêu tả đa
dạng cung bậc cảm xúc trong tình yêu luôn để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả
và là nguồn cảm hứng vô tận cho những người yêu thơ.