SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

SÓNG

Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh luôn có những rung cảm tình yêu rất đời thường mà rất
riêng và ta cũng cảm nhận được điều đó qua bài thơ Sóng của bà. Bà chúa thơ tình
thể hiện những cảm xúc, rung động tinh tế và những nét đặc trưng trong tình yêu
của người phụ nữ mà ta đều thấy mình trong đó. Phân tích tác phẩm và tìm hiểu về
hình tượng "em" trong bài thơ này, chúng ta còn thấy được quan niệm tình yêu mới
mẻ của Xuân Quỳnh, vượt qua mọi rào cản, hủ tục và quan niệm xưa cũ của xã hội
để sống hết mình với tình yêu và luôn khao khát một tình yêu đích thực, chân thành.
CH
IA
I. KHÁI QUÁT TÁC GIẢ TÁC PHẨM
SẺ
1. Tác giả Xuân Quỳnh
TÀ
I
LI
Xuân Quỳnh tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh sinh ngày 6 tháng
ỆU
10 năm 1942 tại xã Văn Khê, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây. Bà sinh ra trong một gia
đình công chức gia giáo, mẹ không may mất sớm, cha thì thường xuyên phải công tác
-
LU
xa nhà nên từ nhỏ Xuân Quỳnh sống với bà nội và được bà nội nuôi dạy tận tình cho
đến khi trưởng thành. YỆ
N
TH
Tuy sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đất nước khó khăn, đối mặt với rất
I
nhiều gian khổ, hiểm nguy nhưng Xuân Quỳnh vẫn rất mạnh mẽ, bà còn được ví
TH
như một cây xương rồng kiên cường có thể sinh sống và phát triển kỳ diệu trên sa
mạc khô cằn.
PT
QG
Xuân Quỳnh có cuộc đời bất hạnh, luôn khát khao tình yêu, mái ấm gia
đình và tình mẫu tử. Hầu hết những sáng tác của Xuân Quỳnh đều hướng về những
chủ đề như: Kỷ niệm tuổi thơ, tình yêu gia đình,… Nội dung thơ ca của bà thường
phản ánh về hiện thực của cuộc sống lúc bấy giờ của người dân trong những năm
đất nước còn đang bị chiến tranh, nghèo khổ. Hồn thơ Xuân Quỳnh là tiếng nói của
người phụ nữ giàu yêu thương, khát khao hạnh phúc đời thường, bình dị nhiều âu
lo, day dứt trăn trở trong tình yêu.

Thơ của bà rất giàu tình cảm và sự tinh tế kèm theo đó là những bài học
triết lý, vô cùng ý nghĩa. Mỗi một tác phẩm sẽ xuất hiện rất nhiều cung bậc tâm trạng
khác nhau, khi hạnh phúc đắm say, có lúc lại đau khổ, suy tư...

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

"Có lẽ thế, thơ Xuân Quỳnh là thơ của một cánh chuồn bay tìm chỗ nương
thân trong nắng nôi dông bão của cuộc đời… Cánh chuồn bé bỏng mong manh ấy
bay ra từ những ẩn ức của một đứa trẻ côi cút, chơ vơ giữa cõi trần ai đầy bất trắc,
trôi nổi vô định này. Nó quá nhạy cảm với bão tố, mang tin bão về, để rồi chẳng tìm
đâu ra một chốn nương náu, chở che." (Chu Văn Sơn)

2. Tác phẩm "Sóng"

a) Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ "Sóng" được sáng tác năm 1967. Đó là những năm tháng dân tộc
CH
đang bước vào cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và tay sai, là khi thanh niên trai
IA
gái ào ào ra trận, cho nên đặt bài thơ trong hoàn cảnh ấy mới thấy rõ được nỗi khát
SẺ
khao của người con gái trong tình yêu.

TÀ
"Sóng" được viết trong một chuyến đi thực tế đến vùng biển Diêm Điền
I
LI
(Thái Bình). Đứng trước bờ biển rộng mênh mông, rộng lớn với những con sóng ào
ỆU
ạt xô vào bờ, trong lòng bà gợi lên nhiều suy tư, trăn trở và cảm xúc, từ đó là nguồn

-
cảm hứng để bà sáng tác bài thơ này. Trước khi "Sóng" ra đời, Xuân Quỳnh đã phải
LU
nếp trải những đổ vỡ trong tình yêu. Đây là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ và phong
YỆ
cách thơ Xuân Quỳnh. Tác phẩm được in trong tập "Hoa Dọc Chiến Hào" (1968).
N
b) Nội dung TH
I
TH
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa
PT
sóng và em, bài thơ diễn tả những cảm xúc của người con gái trong tình yêu luôn tha
QG
thiết, nồng nàn, chung thủy, muốn vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn
của đời người để làm cho tình yêu ấy trở nên bất diệt. Từ đó, ta thấy được tình yêu là
một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.

II. TÌM HIỂU CHUNG

1. Ý nghĩa nhan đề "Sóng"

"Sóng" là hình ảnh ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu, là sự hóa
thân, phân thân của nhân vật trữ tình. "Sóng" là "em" và "em" là "sóng". Hai hình
tượng tuy hai mà một, có lúc tách đôi ra để soi chiếu cho nhau, có lúc lại hòa nhập
vào nhau để tạo ra sự cộng hưởng. Hai hình tượng ấy đan cài, quấn quýt với nhau
như hình với bóng. Tác giả mượn hình ảnh "sóng" để thể hiện những cảm xúc, cung

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

bậc tình cảm của trái tim khao khát yêu thương. Nổi bật trong bài thơ là vẻ đẹp tâm
hồn thiết tha nồng hậu và niềm khao khát của người phụ nữ về một tình yêu thủy
chung, bất diệt.

2. Sóng là hình tượng trung tâm của bài thơ và là một hình tượng ẩn dụ

Hình tượng trung tâm là hình tượng nghệ thuật xuyên suốt bài thơ, góp
phần thể hiện chủ đề của tác phẩm và tư tưởng của tác giả. Còn hình tượng ẩn dụ là
hình tượng mang ý nghĩa biểu trưng. Ngoài ý nghĩa tả thực, sóng còn là hình tượng
ẩn dụ cho em, là sự hoá thân của em. Người phụ nữ qua sóng và nhờ sóng giãi bày
cảm xúc, tâm trạng của mình trong tình yêu.

CHình
H
tượng bao trùm cả bài thơ này không có gì khác hơn là sóng. Sóng
vừa được gợi IAra trong một âm điệu rất phù hợp, vừa được tái tạo với hàng loạt ý
nghĩa phong phú S của nó. Một bài thơ chân chính bao giờ cũng tác động vào tâm hồn
người đọc trước tiênẺ bằng âm điệu của nó. Người đọc còn chưa kịp hiểu chi tiết
TÀ âm điệu, nói một cách khác, âm điệu đã xâm chiếm tâm
I
hình ảnh thì đã bị cuốn theo
hồn người đọc. Âm điệu củaLmột bài thơ bao giờ cũng là sự hoà điệu nhuần nhụy
IỆ ngữ. Vì thế âm điệu chứa đựng tính chất của tình
giữa cảm xúc thơ và tiết điệu ngôn
U
cảm thơ. Ẩn náu trong âm điệu là cái-hồn, cái thần của xúc động thơ. Vì những lý
do ấy mà đọc thơ điều trước tiên và cũngLlà khó nhất, ấy là phải cảm nhận và nắm
UY
bắt cho được âm điệu của nó.
ỆN
THcác ý nghĩa của sóng nhưng ai
Đọc bài thơ "Sóng", chúng ta còn chưa hiểu
cũng dễ bị âm điệu cuốn hút. Bởi âm điệu thơ ở đây cũng I là âm điệu của sóng biển.
TH biển đã khuấy động
Thi sĩ đã khéo đưa nhịp triền miên của sóng vào thơ hay sóng
P
hồn người tạo nên sóng lòng và sóng lòng đã tràn ra câu chữ màTthành sóng thơ?
QG
Những người nghệ sĩ trong văn chương bao giờ họ cũng sống bằng hình
tượng, một tác phẩm có để lại dấu ấn trong lòng người đọc hay không phụ thuộc vào
hình tượng mà nhà thơ xây dựng và gửi gắm những thông điệp, tâm sự của mình
vào trong đó. Khi xây dựng hình tượng, họ biểu hiện trong đó một thái độ, một cảm
xúc riêng, nghĩa là họ hiện thân vào hình tượng. Hình tượng nghệ thuật là phương
tiện đặc thù của nghệ thuật để phản ánh hiện thực khách quan. Nó phản ánh tính
khái quát, tính quy luật của hiện thực qua hình thức cá thể, độc đáo, là sản phẩm
sáng tạo của người nghệ sĩ, là đứa con tinh thần của người nghệ sĩ trong quá trình
nhận thức và tái hiện cuộc sống. Một hình tượng khi bước từ đời thật vào trong văn
chương tất yếu sẽ trở thành hình tượng nghệ thuật. Bài thơ là sự vận động song hành
của sóng và em, khi thì phân đôi để soi chiếu sự tương đồng, khi thì hòa nhập để âm

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

vang cộng hưởng. Sóng thực chất là hình ảnh ẩn dụ cho trái tim người phụ nữ đang
yêu. Sóng cũng giống như em, sóng cũng chính là em.

3. So sánh quan niệm thời gian của Xuân Quỳnh và Xuân Diệu

Cả Xuân Quỳnh và Xuân Diệu đều có điểm tương đồng là hai nhà thơ
cùng thể hiện nhận thức về thời gian của đời người. Thế nhưng, cảm thức về thời
gian trong thơ Xuân Quỳnh gắn liền với sự ngắn ngủi, hữu hạn. Trong khi đó, cảm
thức về thời gian của Xuân Diệu lại gắn liền với sự trôi chảy rất nhanh, một đi không
trở lại.

Thế nhưng, cả hai nhà thơ đều đem lại những ý nghĩa, giá trị đặc sắc của
C
quan niệmHthời gian trong thơ của mình. Quan niệm về thời gian của hai nhà thơ hết
I
sức đúng đắn,Abiện chứng; thể hiện sự trân quí của mỗi thi nhân đối với cuộc đời con
S
người. Bên cạnh đó,Ẻcách nhận thức về thời gian của mỗi nhà thơ là cội nguồn/ động
TÀ xử đầy nhân văn: Xuân Diệu lựa chọn lối sống vội vàng,
lực của lối sống/cách ứng
gấp gáp để dâng hiến và I tận hưởng cuộc sống ngay khi nó còn xanh non, biếc rờn
LI Quỳnh muốn được hi sinh, dâng hiến hết mình cho
(Nguyễn Đăng Mạnh); còn Xuân
ỆU
tình yêu (Làm sao được tan ra/ Thành trăm con sóng nhỏ/ Giữa biển lớn tình yêu/ Để
ngàn năm còn vỗ).
-
LU
YỆ
N
III. PHÂN TÍCH CHI TIẾT TH
I
"Làm sao sống được mà không yêu TH
Không nhớ không thương một kẻ nào" PT
QG
Tình yêu vốn là thứ tình cảm mãnh liệt nhất, nồng cháy nhất mà ai trong
chúng ta đều đã, đang, và sẽ trải qua. Tình yêu cũng đã trở thành nguồn cảm hứng
bất tận của các nhà thơ, nhà văn để viết ra những tác phẩm để lại nhiều xúc động và
chiêm nghiệm cho người đọc. Nhắc đến thơ ca về tình yêu, ta thường nhớ đến Xuân
Diệu – ông hoàng thơ tình, một nhà thơ luôn mang trong mình nỗi khao khát được
sống tận hưởng và tận hiến cho cuộc đời, luôn say mê và rạo rực trong tình yêu.
Nhưng có lẽ, chúng ta không thể không nhắc đến Xuân Quỳnh, một nữ sĩ trưởng
thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Mặc dù bấy giờ là những năm tháng khốc
liệt nhất của chiến tranh, nhưng tâm hồn người phụ nữ ấy luôn khát khao một hạnh
phúc bình dị. Xuân Quỳnh đã mượn hình ảnh sóng để thể hiện những cung bậc cảm
xúc, những ước nguyện của người phụ nữ trong tình yêu trong bài thơ "Sóng"

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

1. Hai khổ thơ đầu (khổ 1, 2): Sóng - bản chất và quy luật của người phụ nữ khi
yêu

Xuân Quỳnh nhà thơ của tình yêu và hạnh phúc đời thường. Những vần
thơ của bà rất dung dị, nhưng lại diễn tả chính xác những cung bậc tình cảm, cảm
xúc của người con gái khi yêu, khi có gia đình. Đó là nỗi băn khoăn, thắc thỏm, là
tình yêu da diết, bùng cháy. Trong các thi phẩm của mình, ngay từ khi mới ra
đời, "Sóng" đã gây được tiếng vang lớn, với hình tượng sóng, tác giả đã góp phần
thể hiện khát khao tình yêu mãnh liệt, bền bỉ của mỗi con người.

"Sóng" xuất hiện ngay từ nhan đề của tác phẩm. Sóng ở đây không chỉ
là những lớp sóng ào ạt của biển khơi, mà con là sóng lòng trong tâm hồn con
người, có lẽ đây mới là lớp sóng mà Xuân Quỳnh muốn hướng đến. Đọc cả chiều
CH
IA
dài tác phẩm ta có thể thấy, sóng tồn tại hai lớp nghĩa song song, sóng biển và sóng
là những khát vọng tình yêu, hạnh phúc của "em".
SẺ
TÀ
Trước hết, người phụ nữ ấy đã soi mình vào sóng để thấy được sự đồng
I
điệu trong tâm trạng, những cung bậc trong tình yêu. Có người đã từng nói "Một bài
LI
thơ hay, một ca khúc hay, khi nội dung ta còn chưa nắm rõ thì âm điệu đã xâm nhập
ỆU
hồn ta tự bao giờ", tiếng sóng như thôi thúc từng hồi vỗ vào lòng của người yêu văn
-
chương bởi nhà thơ đã sử dụng thể thơ ngũ ngôn liên hoàn giàu tính nhạc và được
LU
luân chuyển nhịp thơ rất linh hoạt, có đoạn là nhịp 2/3:
YỆ
N
"Dữ dội và dịu êm TH
Ồn ào và lặng lẽ" I
Nhưng có đoạn lại là nhịp 1/4: TH
"Sông không hiểu nổi mình PT
Sóng tìm ra tận bể" QG
Sự thay đổi này đã làm cho "Sóng" của Xuân Quỳnh đi vào tâm hồn người
yêu thơ với hình ảnh êm đềm, du dương, khi trầm, khi bổng, khi giáng, khi thăng.
Lúc dồn dập, khi thì lại miên man. Hình ảnh sóng dần dần bị lộ ra cùng với âm điệu
của tiếng sóng. Sóng trong bài thơ cùng tên của Xuân Quỳnh là một hình ảnh ẩn dụ,
nó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của thi nhân, nói cách khác hình tượng sóng đã
mang một ý nghĩa biểu tượng. Đó là biểu tượng cho tình yêu của người con gái, của
tình yêu lứa đôi.

Xuân Quỳnh đã vượt qua mọi ước lệ của thi ca trung đại để làm nên một
hình tượng của riêng mình, Sóng - tượng trưng cho nỗi lòng của người con gái, là
những khát vọng tình yêu của người con gái khi yêu. Bởi vậy Sóng của Xuân Quỳnh

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

vô cùng nữ tính. Xuyên suốt bài thơ là những đợt sóng nối tiếp nhau, chạy dài toàn
bộ tác phẩm. Có lúc Sóng và em hóa thân cho nhau, khi lại song hành cùng nhau, tuy
hai mà một, tuy một mà hai. Khi nhập vào nhau để tôn vinh nhau, khi tách nhau ra
thì cũng chiêm nghiệm và soi tỏ cho nhau.

Trước hết, trái tim người phụ nữ đang yêu đã soi mình vào sóng để cảm
nhận được sự đồng điệu. Viết về tình yêu là một nguồn cảm hứng bất tận trong thi
ca, có nhiều nhà thơ đã viết về tình yêu với sự nồng nhiệt của một trái tim đầy tươi
trẻ như Xuân Diệu trong khao khát luôn muốn hiến dâng cho tình yêu, Nguyễn Bính
với trái tim luôn kiếm tìm, mơ màng về tình yêu đồng đội… Nhưng chỉ khi đến với
Xuân Quỳnh, tình yêu ấy bỗng trở nên đời thường hơn bao giờ hết, bởi khi Xuân
Quỳnh xây dựng nên hình ảnh sóng đã thể hiện khát vọng muôn thuở của con người
CH
một cách dung dị, chân thành hơn bao giờ hết, nhất là đối với người con gái, luôn
IA
khao khát hạnh phúc, tình yêu đích thực. Tình yêu với người con gái là một thứ gì đó
SẺ
vô cùng phong phú, phức tạp, rạo rực và luôn cháy bỏng yêu thương.
TÀ
"Dữ dội và dịu êm I
Ồn ào và lặng lẽ LI
Sông không hiểu nổi mình
ỆU
Sóng tìm ra tận bể" -
LU
YỆ
N
Mở đầu bài thơ là cảm xúc trong tình yêu của một tâm hồn đang yêu, đang
TH
khát khao hạnh phúc mãnh liệt. Xuân Quỳnh diễn tả một trạng thái khác thường,
I
vừa phong phú lại vừa phức tạp qua cách tổ chức ngôn ngữ một cách tương xứng,
TH
tương phản. Trái tim của người con gái khi yêu cũng giống như Sóng, mang nhiều sự
PT
đối cực, trái ngược nhau, khi thì dữ dội, khi lại dịu êm, lúc thì ồn ào, khi lại lặng
QG
lẽ…Sóng được miêu tả trong những trạng thái đối lập "dữ dội"- "dịu êm", "ồn ào"-
"lặng lẽ". Tình yêu cũng luôn bao hàm những cảm xúc đầy mâu thuẫn, thất thường
nhất là đối với trái tim của người phụ nữ. Nhưng có lẽ, tình yêu cũng là sự hài hòa
thống nhất đến kì diệu của những mâu thuẫn ấy, những trạng thái tưởng như đối
nghịch kia nhưng lại chuyển hóa lẫn nhau. Dữ dội, ồn ào cũng là sóng mà dịu êm,
lặng lẽ cũng là sóng. Và, người con gái trong tình yêu không chấp nhận những cái
tầm thường, nhỏ hẹp, luôn khao khát một tình yêu thực sự, một tình yêu chân chính.
Nhà thơ đã mở rộng không gian của bài thơ bằng cách sử dụng hình ảnh Sông để chỉ
không gian nhỏ hẹp, bó buộc, còn bể là một khung trời mới rộng lớn với bao điều
mới mẻ, đồng thời cũng nhấn mạnh khát vọng được tìm đến tình yêu của người con
gái không bao giờ vụt tắt, dù phải trải qua bao khó khăn. Người phụ nữ trong tình
yêu cũng luôn khao khát một tình yêu lớn lao và phóng khoáng, vượt lên mọi giới
hạn và bờ cõi để họ được là chính mình, để tình yêu đúng nghĩa là tình yêu. Đây

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

cũng chính là quan niệm mới mẻ về tình yêu mà nhà thơ Xuân Quỳnh muốn gửi gắm
đến bạn đọc, người con gái trong thời hiện đại đã không còn bị phụ thuộc, không còn
cam chịu nữa, họ luôn có xu hướng chủ động vươn tới những gì tốt đẹp nhất dành
cho bản thân mình. Bởi vậy mà hình ảnh Sóng trở nên táo bạo biết nhường nào khi
"tìm ra tận bể".

Nhà phê bình văn học Chu Văn sơn từng viết: "Mọi nhãn quan thơ ca
thường có xu hướng phân lập cái thế giới sống động này thành các đối cực. Tùy
thuộc từng tạng người, tạng thơ mà cặp đối cực nào sẽ nổi trội lên, giành lấy quyền
quán xuyến. Và thế giới nghệ thuật được sáng tạo trong thơ, xét đến cùng, là sự
tương sinh, tương khắc của các đối cực ấy. Thế giới thơ ca Xuân Quỳnh là sự tương
tranh không ngừng giữa khắc nghiệt và yên lành với những biểu hiện sống động và
CH
biến hoá khôn cùng của chúng. Ở đó, trái tim thơ Xuân Quỳnh là cánh chuồn báo
IA
bão cứ chao đi chao về, mệt nhoài giữa biến động và yên định, bão tố và bình yên,
SẺ
chiến tranh và hòa bình, thác lũ và êm trôi, tình yêu và cách trở, ra đi và trở lại, chảy

TÀ
trôi phiêu dạt và trụ vững kiên gan, tổ ấm và dòng đời, sóng và bờ, thuyền và biển,
I
nhà ga và con tàu, trời xanh và bom đạn, gió lào và cát trắng, cỏ dại và nắng lửa,
LI
thuỷ chung và trắc trở, xuân sắc và tàn phai, ngọn lửa cô đơn và đại ngàn tối sẫm...
ỆU
-
Cõi đời vốn đã đầy cay cực, xáo động, Xuân Quỳnh lại sinh đúng vào
LU
những năm tháng không yên, bản thân, ngay từ trứng nước đã đa mang một cõi lòng
YỆ
không yên định, đầy những lo sợ không đâu như một thứ nghiệp dĩ. Thế mà, người
N
đàn bà ấy lại coi hạnh phúc là yên lành và suốt đời cứ cố kiếm tìm, vun trồng, gìn giữ
TH
cái yên trong một thế giới đầy nắng nôi dông bão, trong một thời buổi cơ hồ chẳng có
I
TH
chút nào yên. Có phải đó vừa là nguyên uỷ làm nảy sinh quan niệm và ước nguyện
PT
của hồn thơ này, lại vừa là thực tại mãi mãi lưu đày đời thơ này?"

QG
Trong lòng mỗi người luôn hiện hữu một con sóng tình cảm ngập tràn,
nhưng chỉ đến khi nó được dâng lên và lan toả ta mới có thể cảm nhận được những
thay đổi trong suy nghĩ và nhận thức về tình yêu. Không gấp gáp, vồ vập, Xuân
Quỳnh đã thay lời tất cả những trái tim trẻ bộc lộ nỗi lòng mình bằng những trạng
thái tình cảm khác nhau thông qua những con sóng. Khi dữ dội mãnh liệt, khi dịu
êm trầm lắng, khi ồn ào nhấp nhô, có lúc lại âm thầm lặng lẽ, những tình cảm tưởng
chừng như mâu thuẫn, đối lập nhau trong trái tim của người phụ nữ nhưng lại mang
theo tất cả những đặc điểm và trạng thái tâm lí đang khao khát tình yêu. Nhiều khi
chính bản thân họ không thể định nghĩa và gọi tên cảm xúc của chính mình, muốn
tìm đến những định nghĩa riêng, tìm sự đồng điệu, hoà nhập vào bể lớn tình yêu.
Chính vì thế từ dòng sông bình lặng nhỏ bé trong tâm hồn, con sóng tình đã đi đến
những miền bể xa - nơi có tình yêu và nỗi khát vọng không khi nào ngừng tắt.

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Dù đi qua bao thăng trầm của thời gian thì khao khát về tình yêu với tuổi
trẻ luôn luôn bồi hồi, mãnh liệt nhất. Khi nhắc đến tuổi trẻ, bao giờ nó cũng đi đôi
với tình yêu, bởi chính tình yêu đã làm cho tuổi thanh xuân của con người trở nên có
ý nghĩa biết bao. Đó có thể là những rung động đầu đời, là những cảm xúc khác lạ
mà con người không tài nào lí giải nổi, dù có lúc nó làm cho ta cảm thấy đau đớn,
nhưng vẫn luôn khát khao được có nó. Tình yêu là một thứ gì đó khó giải thích và có
thể minh bạch, nhưng bao đời nay con người vẫn luôn kiếm tìm, ước ao:

"Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ"
CH
IA
Sóng được đặt trong cả quá khứ "ngày xưa" và tương lai "ngày sau" kèm
SẺ
với đó là hai chữ "vẫn thế" như một lời khẳng định. Sóng, tình yêu luôn luôn vĩnh
TÀ
cửu, bất diệt bất chấp thời gian. Nỗi khát vọng về hạnh phúc tình yêu đã có từ bao
I
đời nay trong trái tim của những người đang yêu, của người con gái. Tình yêu Xuân
LI
Quỳnh mang đến cho bạn đọc vẫn còn ẩn hiện những nét truyền thống khi tác giả
ỆU
nhắc đến sự tuần hoàn chảy trôi của thời gian, và dường như thời gian cũng không
-
thể làm xoay chuyển những khát vọng ấy. Chỉ có trái tim trong lồng ngực của những
LU
người trẻ mới đủ chỗ chứa đựng khát vọng ấy. Hình ảnh "ngực trẻ" khiến ta liên
YỆ
N
tưởng đến mặt biển tựa như vùng ngực trẻ trung, còn những con sóng lại là những
TH
nhịp đập phập phồng với một niềm khát khao được yêu, được hạnh phúc. Tình yêu
I
khiến con người ta trở nên mơ mộng, bay bổng hơn và đó là những khoảnh khắc
TH
sống trong nỗi trăn trở, bâng khuâng, người ta luôn sợ đánh mất tình yêu ngay trong
PT
lúc mình trân trọng nó nhất. Cũng như sóng, tình yêu chính là khát vọng muôn đời
của con người. QG
Tình yêu cũng như con sóng, vẫn vĩnh hằng với thời gian và tuổi trẻ. Xuân
Diệu đã từng nói:

"Hãy để trẻ con nói cái ngon của kẹo

Hãy để tuổi trẻ nói hộ tình yêu"

Tình yêu gắn liền với tuổi trẻ. Tuổi trẻ là trái tim dào dạt, đa cảm và rạo
rực niềm yêu thương chất sống. Chính vì thế, mà cái khát vọng tình yêu cứ bồi hồi
trong ngực trẻ, nó cứ thúc đẩy tuổi trẻ đi tìm chân lý yêu đương muôn đời.

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Trước cái chảy trôi vô hạn của thời gian "ngày xưa" "ngày sau" nhưng
người còn gái ấy "vẫn thế". Vẫn khao khát yêu đương, trái tim vẫn không thôi nhiệt
huyết, cháy bỏng. Cũng từ đó, Xuân Quỳnh bước đầu tìm hiểu, tìm cách cắt nghĩa lí
giải về tình yêu. Đã từ ngàn đời nay người ta vẫn truy nguyên, lí giải của tình yêu, ấy
vậy nhưng đã có ai làm được, đã có ai truy nguyên được, tình yêu là gì. Con sóng từ
chỗ để cảm, để hiểu đã trở thành đối tượng để suy tư, triết lí. Mải miết để suy tư, để
cắt nghĩa về tình yêu, để rồi cuối cùng chính Xuân Quỳnh cũng phải tự thừa
nhận: "Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau". Bởi tình yêu là như vậy, là sự
ngự trị của con tim, là sự thúc đẩy của cảm xúc, làm sao có thể triết tự, có thể cắt
nghĩa rạch ròi. Nếu tình yêu như một bài toán có lẽ lúc ấy đã không còn là tình yêu
nữa, đúng như Pascal đã từng nói: "Trái tim có quy luật riêng mà lí trí không thể hiểu
nổi".
CH
IA
2. Hai khổ thơ tiếp (khổ 3, 4): Sóng - những suy nghĩ trăn trở về cội nguồn tình
yêu SẺ
TÀ
I
Tình yêu luôn hiện hữu trong cuộc sống của mỗi người, giúp cho tâm hồn
LI
thêm nhạy cảm, tinh tế và biết tin vào những điều tốt đẹp. Với Xuân Quỳnh, tình
ỆU
cảm ấy - những con sóng lòng từ ngàn xưa đến nay và đến tận mai sau vẫn không
-
bao giờ ngừng chảy. Quá khứ của ngày xưa, tương lai của ngày sau mãi vẹn nguyên
LU
một nỗi khát vọng bồi hồi về tình yêu trong trái tim của người phụ nữ trẻ khao khát
YỆ
N
xa xôi. Giờ đây, đứng trước bể lớn mênh mông, cảm nhận mình nhỏ bé và lọt thỏm
TH
trong cảm giác tình yêu mênh mông, người con gái ấy nghĩ về bản thân mình, về
I
người yêu, về biển lớn và tự hỏi chính bản thân mình: "Từ nơi nào sóng lên?". Tình
TH
cảm ấy xuất phát từ nơi nào, từ chính bên trong mỗi người hay từ cộc sống muôn
PT
màu muôn vẻ bên ngoài? Khi yêu, ai cũng như ai, đều muốn phân tích và định nghĩa
QG
từng trạng thái tâm lí, từng biểu hiện cụ thể để đi đến định nghĩa và giả thích về nó.
Sáng tạo trong cách thể hiện, trong cách định nghĩa, nhà thơ nữ trẻ đã giải thích
những điều khó hiểu ấy bằng những hình ảnh quen thuộc, nhẹ nhàng. Cũng như sự
tương đồng của trái tim người phụ nữ đang yêu với sóng cũng được nhà thơ bộc lộ
rõ nét hơn qua khổ thơ thứ ba:

"Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?"

Đứng trước cái mênh mông của biển, cái trùng điệp của sóng, "em" nghĩ
về anh, về em, về biển lớn và nghĩ cả về cội nguồn của sóng và tình yêu. Sóng "tìm ra

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

tận bể" như để hiểu rõ mình hơn, hiểu rõ chính tình yêu của mình nhưng dường như
đã lại bất lực, dường như Sóng - hay chính là Em đang cố giải thích về nguồn gốc của
tình yêu hay định nghĩa tình yêu của mình. Câu hỏi tu từ cuối khổ thơ đã thể hiện
những suy tư, trăn trở, những khao khát khám phá về tình yêu, về cuộc đời. Đây
cũng là một câu hỏi từ bao đời nay được đề ra nhưng rồi cũng bỏ ngỏ ở đó, người ta
đi kiếm tìm nguồn gốc của tình yêu để định nghĩa nó, để rồi như Xuân Diệu đã phải
thốt lên rằng:

"Yêu là chết ở trong lòng một ít

Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu"
(Yêu – Xuân Diệu)

CĐiệp
HI từ "em nghĩ" nhắc đi nhắc lại càng làm rõ hơn sự suy nghĩ trong lòng
A có nghĩa là đã thao thức, đã lo lắng, đã đặt ra nhiều câu hỏi, chứ
người. "Em nghĩ"
không phải em chỉSquen bồng bềnh, quen si mê, đến chỉ yêu và đơn thuần là yêu. Xưa
Ẻ
nay không hiểu người T "chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì" tình yêu đã làm họ mù quáng,
ÀI cõi hư vô, mộng ước, chỉ quen hưởng thụ chứ không biết
quên đi tất cả. Họ nhìn vào
suy nghĩ. LI
ỆU
- tự nhiên, nó có thể bất chợt ập đến mà con
Tình yêu là một thứ gì đó rất
người ta không thể nào chống đỡ kịp, rồiLcũngUY có thể biến mất mà chẳng cần một lí
do gì để giải thích. Quy luật tự nhiên là sóng Ệ
N
gió, nhưng còn tình cảm giải thích từ
đâu... Đây là một điều cực khó, vẫn là nỗi băn khoăn THdằn dỗi trong nỗi lòng mình.
Vậy mà nỗi lo lắng, thảng thốt "không biết nữa", ngây I thơ xen chút bất lực. Mọi câu
hỏi đặt ra đều tha thiết tìm được nơi khởi nguồn, nơi "bắtTđầu" HP của sự vật. Có như
vậy nỗi lòng người mới thỏa mãn. T
QG
Tựa như gió, như mây, độc chiếm tâm tư của con người để rồi người ta
ngẩn ngơ nghĩ về nó đến muôn đời mà vẫn không nắm bắt kịp. Xuân Quỳnh đã lí
giải nguồn gốc về tình yêu theo cách riêng của mình rất đáng yêu, hồn nhiên và nữ
tính, và cuối cùng cũng chẳng thể tìm ra một định nghĩa về tình yêu, đến rồi đi, tình
yêu khó hiểu và luôn mang nhiều bất ngờ, bí ẩn:

"Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau"

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Một câu trả lời được đặt xen giữa hai câu hỏi đầy suy tư. Câu trả lời là sự
bất lực của lí trí con người, không thể lí giải về cội nguồn của sóng, cũng như chẳng
thể hiêu được sự bắt đầu của tình yêu. Những câu hỏi, những câu trả lời như đan
xem trong tiềm thức của thi nhân, tình yêu đã khiến con người ta thay đổi, làm con
người ta thổn thức khôn nguôi. Con người chẳng thể hiểu nổi mình trong tình yêu,
cũng như chẳng thể hiểu được tình yêu là gì? Người ta yêu nhau vì cái gì? Ánh mắt,
nụ cười, giọng nói hay vì điều gì khác? Hay giống như nàng kiều yêu chàng Kim chỉ
vì sắc ngựa tuyết in, có pha màu áu (Truyện Kiều). Mọi thứ cũng chẳng còn quan
trọng nữa bởi chỉ cần hai người thuộc về nhau, bên cạnh nhau, yêu nhau là đủ. Tình
yêu luôn vượt thoát ra khỏi sự kiềm tỏa của lí trí, nó luôn bí ẩn, bất ngờ và có quy
luật riêng. Đoạn thơ sử dụng cấu trúc đảo: đáp trước, hỏi sau khiến câu thơ trở nên
duyên dáng như một cái lắc đầu. Tình yêu là thế, giản dị, hồn nhiên nhưng lại vô
CH
cùng lớn lao và đẹp đẽ, cũng như sóng.
IA
Đọc khổ thơ ta nghe thấy nỗi lòng nhà thơ trăn trở, nhịp thơ trong khổ thơ
SẺ
thay đổi lúc 3/2 lúc 2/3 linh hoạt nhưng không xuôi không thẳng, không bình thường
TÀ
nhưng cũng dằn vặt, cũng nghĩ suy tìm tòi.
I
LI
Xưa, nay rất nhiều thi sĩ đặt câu hỏi về tình yêu. Nhưng tình yêu là tình
ỆU
cảm, là cảm xúc làm sao biết được nó như thế nào, đến từ đâu... và nhiều nữa, nhưng
-
tất cả đều bất lực. Ngay đến Xuân Diệu - một nhà thơ tình nổi tiếng, một con người
LU
luôn có khát khao giao cảm với đời luôn yêu, say đắm trong tình yêu, người mà:
YỆ
Trong giây phút chót dâng trời đất:
N
TH
I
"Cũng vẫn say tình đến ngất ngư"
TH
Người "uống" tình yêu đến "dập cả môi" cũng bất lực: PT
QG
"Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu."

Có người phải thốt lên rằng "có gì lạ quá đi thôi" khó quá! Nhưng tình yêu
là thế. Làm sao có thể cảnh giác được trong tình yêu. Nó đến lúc nào ta đâu có biết và
chiếm ta lúc nào ta đâu có hay. Quay lại khổ thơ Xuân Quỳnh ta gặp câu thổ lộ:

"Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau"

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Một câu hỏi rất con gái, nhẹ nhàng, bối rối lẫn chút đắm say, ngọt ngào,
nũng nịu. Nói thế, không có nghĩa là khổ thơ chỉ đơn thuần và cảm xúc, con người
chỉ đơn thuần là yêu say đắm bên tình yêu bên sự nồng nàn còn là sự nghĩ suy, tìm
tòi đòi hỏi một câu trả lời dù ít thôi nhưng phải có... Nhưng cuối cùng câu hỏi vẫn
để đó, nhà thơ bất lực... làm sao mà có thể đáp nổi... Một ánh mắt bâng quơ, một câu
nói vô tình nhiều khi cũng làm cho người ta tương tư chứ huống chi lại có một
khoảng thời gian dài nỗi khát vọng tình yêu cứ bồi hồi, cứ xao xuyến trong ngực trẻ.
Cái giây phút giao duyên của đôi lứa: "Khi nào ta yêu nhau" tìm được một câu trả lời
thật khó, bởi tình yêu là một hiện tượng, một thứ tình cảm khó có thể cắt nghĩa
được. Bởi vậy trong bài thơ tình số 21 của thi hào Tagor đã viết rằng :

"Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy

CH Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu"
IA
SẺlà sự sống muôn đời nơi "vườn trần" nhưng "Làm sao cắt nghĩa
Tình yêu
được tình yêu" (Xuân T Diệu). Câu thơ "Khi nào ta yêu nhau" diễn tả đúng nỗi niềm
những lứa đôi đã chớm I
À vị ngọt của tình yêu nồng nàn, say đám. Cái giây phút
LI tình đẩu, tuy không xác định được, nhưng không
"thắm lại" của lứa đôi trong mối
ỆU70 năm về trước gọi đó là "cái thuở ban đâu lưu
bao giờ có thể quên. Thi sĩ Thế Lữ,
-
luyến" vô cùng đắm đuối và thiêng liêng:
LU
"Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy YỆ
N
Nghìn năm chưa dễ mấy ai quên?" TH
I
Trong khi người con gái cố đi tìm cội nguồn T
HP
tình yêu thì tình yêu trở
T đời tình yêu vẫn
thành trò chơi ú tim, không tài nào nắm bắt được. Và thế là, muôn
là sự bí hiểm. Tình yêu của "Em" giờ đây trở thành nỗi nhớ da diết,QG giày vò. Nó
choáng đầy cả không gian, nó chiếm cả tầng sâu và bề rộng, nó trải dài trong mọi
thời gian. Phạm Đình An đã nhận xét: "Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh không dừng
lại ở mức độ yêu buổi đầu giản đơn hò hẹn, non nớt, ngọt ngào, mà là tình yêu hạnh
phúc, tình yêu gắn bó với cuộc sống chung với nhiều đòi hỏi ở chiều sâu tình cảm,
với nhiều chứng minh của thử thách, mang đậm dấu ấn trách nhiệm". Chính vì thế
mà tình yêu của người "Em". Ở đây có thể nói không còn bồng bột mà khá chín
chắn, có sự can thiệp của lý trí, có ý thức về mặt tình cảm.

3. Hai khổ thơ sau (khổ 5, 6): Sóng - nỗi nhớ, lòng thủy chung của người phụ nữ
khi yêu

Nỗi nhớ là biểu hiện của tình yêu khi xa cách. Nỗi nhớ ấy được Xuân
Quỳnh diễn tả thật mãnh liệt, thường trực cả mọi lúc, khi thức cũng như khi ngủ.

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Những tình cảm chôn chặt trong lòng, tình cảm tràn ngập trong tim muốn bộc lộ
nhưng không thể nói lên thành lời, chỉ biết tìm đến trong nỗi nhớ mãnh liệt, cồn cào
và da diết. Như những con sóng cuồn cuộn, triền miên, vô tận, nỗi nhớ ấy đã chảy
vào từng nhịp sống, trong cả tiềm thức là những giấc mộng đêm về. Sóng khao khát
tới bờ, còn em thì khao khát đến với anh. Tình yêu của người con gái lúc thiết tha,
mãnh liệt nhưng vô cùng nữ tính, ý nhị và sâu xa, chân thành.

Trái tim của người phụ nữ đang yêu không chi soi vào sóng để thấy được
nét tương đồng mà còn thông qua sóng để bộc lộ những cung bậc cảm xúc của tình
yêu.

"Con sóng dưới lòng sâu

CCon
H
sóng trên mặt nước
ÔiIcon sóng nhớ bờ
A
Ngày đêmSẺkhông ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
TÀthức"
Cả trong mơ còn
I
LI
Xuyên suốt bài thơ vẫn ỆUlà hình ảnh sóng, hình ảnh sóng được nhắc đến
trong bài thơ hơn mười lần, mỗi lần là-một sắc thái, một cảm xúc khác nhau. Sóng vỗ
như tâm tình xôn xao, như lời tâm sự, bộc LU bạch chân thành nhất từ cuộc đời của
chính thi nhân. Nhịp thơ dồn dập với nhữngYtừ ỆNngữ trùng điệp gợi ra hình ảnh con
sóng như gối chồng lên nhau. Nỗi nhớ bờ của sóng tràn ngập không gian, "dưới lòng
TH Nhà thơ tiếp tục sử dụng
sâu", "trên mặt nước", đầy ắp cả thời gian "ngày" "đêm".
I
những hình ảnh tương phản, tương xứng với nhau để làmTnổi bật những trạng thái,
tình cảm của người con gái trong tình yêu. Đó là những thương
HP nhớ khắc khoải của
T
một tình yêu chân thành, thắm thiết. Là mong ước luôn được hòa Q nhập, được sống
trong tình yêu. Sóng ở đây cũng như Em có một tình yêu thật nồng G nàn và thủy
chung. Bài thơ được sáng tác năm 1967, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
đang trong giai đoạn ác liệt, vì vậy người ta thường hay nhắc đến sự chia ly và xa
cách mà ở đó con trai, con gái ra trận với khí thế hào hùng của cả một dân tộc. Đặt
bài thơ vào trong hoàn cảnh của sự xa cách, chia ly, ta mới càng hiểu thêm được
những nỗi khát khao của người con gái trong tình yêu. Yêu và nhớ chính là hai mặt
của tình yêu. Yêu say đắm thì nhớ thiết tha. Khi phải xa cách nhau, điều đọng lại duy
nhất trong con người ta chính là nỗi nhớ. Khi yêu nỗi nhớ là thường trực canh cánh
trong lòng của người đang yêu. Một trái tim đang yêu là một tâm hồn đang nhớ.
Cũng đã có không ít các nhà thơ viết về nỗi nhớ trong tình yêu dưới nhiều phương
diện biểu đạt khác nhau, đâu đó nỗi nhớ ấy như một căn bệnh mà Nguyễn Bính đã
từng viết trong bài "Tương tư":

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

"Gió mưa là bệnh của trời

Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng"

Hay Xuân Diệu - ông hoàng thơ tình cũng đã từng viết:

"Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh

Anh nhớ em, anh nhớ lắm. Em ơi!"

(Tương tư chiều)

Trở lại với Xuân Quỳnh, có những nỗi nhớ cồn cào da diết thì chị gọi đó là
CH
những "Con sóng trên mặt nước". Còn những nỗi nhớ phải kìm nén trong lòng
IA
không tài nào bật ra được thành tiếng chính là "Con sóng dưới lòng sâu". Có sự đối
SẺ
nghịch, tương phản giữa dưới lòng sâu và trên mặt nước nhưng giữa chúng lại vô
TÀ
cùng thống nhất bởi đó chính là nỗi nhớ mong trong tình yêu, luôn hướng về người
I
mình yêu dù có bộc bạch hay che dấu ở trong lòng. Ta cũng thấy sự độc đáo ở khổ
LI
thơ khác với những khổ khác là khổ này có sáu câu thơ, trong khi các khổ thơ khác
ỆU
chỉ có bốn câu. Bởi theo thi nhân, nếu chỉ viết một khổ gồm bốn câu có lẽ không đủ
-
bày tỏ nỗi nhớ của người con gái trong tình yêu.
LU
YỆ
N
Nhịp thơ của đoạn dào dạt, hăm hở, đằm thắm nhất tựa như tiếng sóng vô
TH
hồi vô hạn thể hiện tiếng lòng của một trái tim tràn ngập nỗi nhớ. Đó là một nỗi nhớ
I
thường trực ngay cả khi thức, khi ngủ, bao trùm lấy không gian, thời gian. Sóng và
TH
em nhập vào nhau để bổ sung, đắp đổi cho nhau nhằm diễn tả sâu sắc hơn tình yêu,
PT
nỗi nhớ và sự chung thủy của người con gái khi yêu. Nỗi nhớ đi vào ngay cả trong
giấc ngủ, giấc mơ tưởng chừng như mơ hồ, ảo ảnh nhất: QG
"Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức"

Đó là nỗi nhớ tràn đầy lòng yêu của thi sĩ. Mạnh mẽ, mãnh liệt đến nỗi nó
đi xuyên qua không gian, giữa cõi thực và cõi mơ chỉ để hướng về một người mà
lòng ta yêu thương. Những đòi hỏi, khát khao hướng về người mình yêu của người
con gái được bộc lộ một cách giản dị nhưng đầy xúc động và chân thành, sóng khao
khát vỗ vào bờ như bản thân em luôn khao khát được gần anh, dù ngay cả ở trong
giấc mơ, trong tiềm thức. Bởi sóng vỗ là một quy luận của tự nhiên, chừng nào sóng
thôi không còn thao thức, không còn vỗ vào bờ nghĩa là lúc đó trái tim yêu thương
mới ngừng nhịp đập, ngừng nhớ. Mượn sóng để diễn tả về nỗi nhớ nhưng có lẽ là
chưa đủ, người con gái ấy phải trực tiếp xuất hiện để bộc bạch về nỗi nhớ của mình.

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

Người con gái ấy không kiêu kì, không cao ngạo, mà bộc bạch những tâm tư, tình
cảm của mình một cách rất tự nhiên. Nỗi nhớ ấy da diết cồn cào đến mức "cả trong
mơ còn thức", dữ dội hơn cả sóng nhớ bờ. Bởi, sóng nhớ bờ chỉ trong cõi thực, còn
em nhớ đến anh tận cả trong cõi mộng, cõi mơ. Và trong nỗi nhớ ấy còn là những
trăn trở, lo âu của một trái tim đầy nhạy cảm. Thức không phải chỉ để nhớ, mà còn
để nâng niu, gìn giữ mọi khoảnh khắc hạnh phúc bởi trong lòng em luôn có dự cảm
về sự mong manh của tình yêu. Câu chuyện của biển là thế và dường như sẽ không
bao giờ dừng lại, biển không có sóng thì biển chết, tình yêu không có nỗi nhớ cũng sẽ
tàn phai, mai một.

Đã có lần ta bắt gặp Chế Lan Viên cũng thể hiện tình yêu một cách mãnh
liệt như vậy qua hình ảnh sóng:
CH
IA
"Anh xa em
SẺ
Như đất liền xa cách bể
TÀ
Nửa đêm sâu nằm
I
Lắng sóng phương em
LI
Em thân thuộc sao mà xa lạ thế
ỆU
Sắp gặp em rồi sóng lại đẩy xa thêm"
-
LU
(Chùm nhỏ thơ yêu)
YỆ
N
TH
Tình yêu của người con gái cũng vậy, trong sáng, giản dị, thiết tha và đầy
I
thủy chung. Đây có lẽ là đoạn thơ hay nhất trên diễn đàn thơ Việt Nam hiện đại. Ở
TH
đây ta thấy Xuân Quỳnh vừa kết hợp được nét truyền thống với phong cách hiện đại,
PT
tấm lòng thủy chung, tha thiết đã có từ ngàn đời nay trong người phụ nữ Việt Nam,
QG
nhưng Xuân Quỳnh đã khéo léo để thể hiện nó bằng một cách rất hiện đại, không hề
dấu diếm khát vọng tình yêu sôi nổi ấy, sự hòa nhập ấy dường như làm người đọc bị
ám ảnh, trở đi trở lại khi đọc tác phẩm này chỉ có duy nhất hình ảnh sóng trong tâm
trí, và tác giả còn muốn để lại ít nhất một câu hỏi trong lòng người đọc: "Liệu con
sóng có tới được với bờ anh mà nó hằng mong ước hay không"?

Viết về sóng, biển và thuyền để nói lên tình yêu trai gái ta đã gặp trong
thơ Xuân Diệu với bài "Biển"... Ngay trong Xuân Quỳnh cũng có "Thuyền và Biển"...
nhưng tìm một bài nói lên nỗi băn khoăn day dứt như "Sóng" có lẽ là gặp con người
yêu tha thiết và cháy bỏng, luôn luôn muốn bứt mình ra để tìm đến một cái gì đó rõ
ràng, cụ thể. Trong cuộc sống, Xuân Quỳnh thể hiện rõ cái phong cách này. Đã yêu ai
thì yêu hết mình, đã ghét ai thì ghét cay ghét đắng. Chính lẽ đó mà trong thơ Xuân
Quỳnh vẫn giữ được vẻ tận tụy, dứt khoát, rõ ràng. Song điều này cũng thể hiện:

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

"Lòng em nhớ đến anh.

Cả trong mơ còn thức!"

Có lẽ là sức mạnh của tình yêu, niềm say mê và nỗi lòng cuồng nhiệt, đã
mang con người vào thế giới thần tiên, thơ mộng. Tất cả những lo toan, tính toán,
những phức tạp, rắc rối trên cõi đời để nhường chỗ cho ước mơ, cho khát vọng đắm
say trong lòng người tất cả những gì tồn tại bên ngoài đều cho hết, xua hết ra ngoài ý
tưởng. Khẳng định nỗi lòng, nhà thơ đã đưa ra trạng thái "trong mơ còn thức" để
thuyết phục. Tôi còn nhớ, có một nhà thơ khi bày tỏ nỗi lòng của mình với người yêu
cũng nói:

C"Anh
HI yêu em chỉ nhớ em thôi
Lúc A
đứng lúc ngồi lúc nào cũng nhớ"
SẺ
TÀ chồn, xao xuyến, bứt rứt như cắn xé, cào cấu như giục
Trạng thái bồn
giã người. Người con trai I đứng ngồi không yên thì ở đây Xuân Quỳnh lại ngủ, thức
không yên. Nào có kém gì đâu. LIĐã yêu nhau thường nhớ thường mong, thường đợi
chờ nên không thể không có cái phút
ỆU đứng ngồi không yên. Từ xa xưa, ông cha ta
cũng có câu: -
LU
YỆ
"Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
N
Như đứng đống lửa như ngồi đống than" TH
I
TH thơ được đun nóng
Khổ thơ được viết theo thể tăng dần, cảm xúc trong
đến tận cùng dào dạt... nóng bỏng. Trong thơ mình, khi nói vềPnỗi
T nhớ Xuân Quỳnh
cũng đã viết: QG
"Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ"
(Thuyền và Biển)

Phải nói rằng, trong tình yêu Xuân Quỳnh yêu hết mình, yêu cuồng nhiệt,
đắm say, cháy bỏng, nồng nàn. Nhà thơ tha thiết tắm mình trong nguồn cảm hứng vô
tận này. Yêu nồng nàn như vậy nhưng trong Xuân Quỳnh vẫn có nét dịu dàng của
con gái, vẫn biết là yêu đến nát tan, nhưng không vồ vập, ồn ào như Xuân Diệu.
Người muốn "riết", "say" muốn "hôn" và cuối cùng muốn "cắn": ''Hỡi xuân hồng ta

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

muốn cắn vào ngươi". Trong thơ ông tình yêu không bằng lặng, Xuân Diệu mạnh mẽ
táo bạo:

"Đã hôn rồi hôn lại

Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt"
(Biển)

Càng đến cuối bài thơ Xuân Quỳnh càng tỏ ra mình là một con người sâu
sắc, thủy chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh là tình yêu từ hai phía, ở đây, nhân vật
trữ tình đã có đối tượng để hướng tới chứ không vu vơ. Hơn nữa, tình cảm, tâm hồn
CH
của nhân vật trữ tình không phải là bi quan, chán nản mà tràn đầy hy vọng.
IA
SẺ
Tình yêu đến, tình yêu mang theo một nỗi nhớ vô bờ đến với "Em", choáng
TÀ
ngợp tâm hồn "Em". Tình yêu đã trở nên đậm đà đến thế, và nỗi nhớ lại càng da diết
I
miên man. "Có không gian nào dài hơn chiều dài nỗi nhớ, có một khoảng mênh
LI
mông nào sâu thẳm hơn tình yêu…". Vâng! Làm sao đong được nỗi nhớ, làm sao đo
được tình yêu!
ỆU
-
LU
Hình tượng sóng chân thực tiếp theo có lẽ cũng bởi nghệ thuật sắp xếp
YỆ
N
ngôn từ của bài. Dấu biết rằng tổ chức ngôn ngữ thuộc vào hình thức nghệ thuật của
TH
bài thơ, ngôn từ chỉ là phương tiện còn trái tim mới là người nghệ sĩ. Nhưng việc thể
I
hiện tiếng nói trái tim thế nào lại vô cùng quan trọng bởi Bạch Cư Dị đã từng nói "Lời
TH
là gốc, là cành, thanh là hoa, nghĩa là quả, thơ ca là nghệ thuật sắp xếp ngôn từ" ý
PT
chính điều này mà bài thơ của Xuân Quỳnh trở nên độc đáo. Đến gần cuối bài thơ,
QG
người ta vẫn thấy các cặp hình ảnh sóng đôi, tương xứng, tương phản nhau:

"Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương"

Những câu thơ đối lập, sóng đôi nhau đuổi bắt nhau toàn bộ tác phẩm, có
xuôi thì ở dưới sẽ có ngược, có Phương Bắc ắt sẽ phải nói đến Phương Nam. Đặt
sóng trong sự xuôi ngược của khoảnh cách địa lí, Xuân Quỳnh muốn khẳng định
rằng, mọi khoảng cách của không gian đều vô nghĩa trước sóng và tình yêu. Bằng
việc sử dụng những cặp từ trái nghĩa, tương phản "xuôi" - "ngược", "Bắc"- "Nam",
nhà thơ phần nào diễn tả được sự xa xôi, những thử thách của hành trình tìm đến với

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

tình yêu đích thực của một trái tim luôn khao khát hạnh phúc đời thường. Dẫu có
cách trở xa xôi, gian khó trăm bề nhưng lòng em vẫn hướng về anh, sóng vẫn hướng
về bờ Cách sắp đặt ngôn từ thế này đã tạo ra sự nhấn nhá, luyến láy, hô ứng trong
toàn bộ tác phẩm. Bởi vậy mà sóng của Xuân Quỳnh mang rất nhiều đặc điểm. Mỗi
khổ thơ lại là từng đợt sóng lớn với những hình ảnh được miêu tả khác nhau. Trong
từng đợt sóng ấy lại có hàng trăm con sóng nhỏ, gối đầu lên nhau, mải miết mang
khát vọng hướng về bờ anh của nó. Âm điệu của bài thơ cũng vì thế mà hối hả, thể
hiện thành công nỗi niềm của người con gái vào tình yêu của chính mình. Đến khổ
thơ này, hình ảnh sóng lại tách Em ra để tự bộc bạch, thổ lộ nỗi niềm, tâm sự riêng,
không hề vòng vo hay úp mở mà bộc lộ tình cảm một cách trực tiếp. Lời khẳng định
"Nơi nào em cũng nghĩ / Hướng về anh một phương" đã thể hiện một niềm tin mãnh
liệt, bản lĩnh bất chấp mọi trở ngại để đến được "bờ anh" của cuộc đời mình, gắn bó
CH
thủy chung sâu nặng như quy luật muôn đời của đất trời. Niềm tin và lòng thủy
IA
chung son sắt là nét đặc trưng trong tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam.
SẺ
TÀ
Ở đây, nhà thơ đã đưa ra khái niệm không gian để nói lên mức độ thủy
I
chung. Hai từ "dẫu xuôi, "dẫu ngược", "phương Bắc", "phương Nam" là những từ cụ
LI
thể khẳng định sự thủy chung khoảng không gian, địa điểm đặt ra trong khổ thơ nói
ỆU
lên độ dài nỗi cách trở, gian lao của thực tế với con người. Phương hướng, khoảng
-
cách đặt ra xa bao nhiêu thì lòng người lại thể hiện rõ sự thủy chung bấy nhiêu "một
LU
phương". Câu thơ như một lời khẳng định rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát, rõ ràng. Khổ
YỆ
N
thơ đặt ra nhiều thử thách, nhiều cách trở nhưng cũng đưa ra được sự quyết tâm của
TH
con người. Tình yêu sẽ chiến thắng tất cả, nếu như đó là tình yêu chân thật, thủy
I
chung. Lời thơ vang lên như một lời thề nguyện đọc lên cứ rưng rưng xúc động. Đã
TH
có bài hát khẳng định về điều này: "Dù thời gian xa xôi, dù đường dài xa xôi. Em vẫn
PT
như ngày xưa. Mến yêu anh trọn đời". Thơ Xuân Quỳnh cũng hướng về điều đó tuy
cách diễn đạt có khác. QG
Đối với Xuân Quỳnh, tình yêu thật huyền diệu! Điều đáng nói là "Em" biết
chủ động, biết gửi trao nỗi nhớ về hướng xác định: Phương anh! – Phương của tình
yêu: "rợp trời thương ấy mấy màu xanh suốt, mà em nghiêng hết ấy mấy về phương
anh, mà em nghiêng hết ấy mấy về phương anh…". Tình yêu của người phụ nữ thật
mãnh liệt nhưng cũng thật trong sáng, dung dị, một tình yêu thuỷ chung và trọn vẹn.

4. Ba khổ thơ cuối (khổ 7, 8, 9): Sóng - khát vọng tình yêu vĩnh cửu

Nếu tình yêu là quy luật luôn tồn tại trong cuộc sống thì sự thủy chung
của em chính là quy luật của tình yêu. Và nỗi nhớ ấy bất chấp vạn vật, khoảnh khắc

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

gặp nhau, giao cảm giữa hai tâm hồn là không có giới hạn. Những người đang yêu,
chỉ cần hướng về nhau là sẽ có thêm động lực để bước tiếp, để có thể sống tốt hơn.

"Ở ngoài kia đại dương

Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở"

Trong khổ thơ, Xuân Quỳnh sử dụng rất sáng tạo cặp hình ảnh ẩn dụ
"sóng – bờ" ở đây được sử dụng rất mới mẻ dù đã được nói đến nhiều trong ca dao,
thơ cũ. Nếu trong ca dao, sóng/ thuyền/ đò là ẩn dụ cho người con trai, bờ/ bến ẩn dụ
cho người con gái; thì ở đây "sóng" lại là hình ảnh của người con gái, "bờ" là niềm
CH
hạnh phúc sum vầy. Như vậy, trong khổ thơ, ta không chỉ thấy vẻ đẹp của một tình
IA
yêu mãnh liệt, thủy chung mà còn thấy được sự chủ động đầy mạnh mẽ của người
SẺ
con gái khi yêu. Trải qua bao trắc trở gian lao, bao biến cố ngược xuôi, khó khăn gian
TÀ
khổ, dù không gian địa lí cách trở, thời gian xa xôi nhưng lòng người con gái vẫn
I
"hướng về anh - một phương", không bao giờ thay đổi. Điều đó thể hiện được sự
LI
chân thành, chung thuỷ trong tình yêu của người phụ nữ, luôn gửi tình yêu của mình
ỆU
đến một người, chỉ một người thôi nhưng đầy ăm ắp. Những con sóng đại dương dù
-
bão tố vùi dập nhưng vẫn trở về với bờ, hoà nhập vào miền cát ấm nóng. Và ở đây,
LU
cô cũng tự dặn lòng mình, hứa với tình yêu của mình sẽ đến với bờ bến hạnh phúc
YỆ
dù có xa xôi.
N
TH
I
TH
Xuân Quỳnh đã tiếp tục mạch cảm xúc của mình bằng cách trả lời câu hỏi ám ảnh
PT
trong lòng bạn đọc mỗi khi khép lại những trang thơ của mình, đó là liệu con sóng có
QG
thể tới bờ anh của nó được hay không, thì câu trả lời ở đây là: Có. Nhưng lại là một
câu trả lời đầy ẩn ý của tác giả. Tình yêu lãng mạn, bay bổng là thế nhưng theo hiện
thực của cuộc sống thì phải sóng gió mới làm nên tình yêu. Khát vọng mãnh liệt, tình
yêu chân thành sâu sắc nhưng trong trái tim trẻ kia vẫn ý thức được rằng đó là thứ
mong manh khó giữ, có thể trơn tuột khỏi tay:

" Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn

Hôm nay yêu mai có thể xa rồi"
(Nói cùng anh)

Vì thế, con sóng muốn tới được bờ của nó thì cần phải có nghị lực, có niềm
tin vào tình yêu và chính bản thân mình để có thể vượt qua được những thử thách,
những thử thách chỉ khiến tình yêu trở nên thăng hoa hơn, mãnh liệt hơn. Chỉ cần

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

vượt qua những khó khăn, thử thách thì nhất định con sóng nào cũng sẽ tới được với
hạnh phúc mà bấy lâu nó kiếm tìm. Cũng như Xuân Quỳnh, một người đã từng trải
qua sự đổ vỡ trong tình yêu, nhưng chị luôn có niềm tin phơi phới vào tình yêu, chị
tin rằng hạnh phúc sẽ đến nếu chị có niềm tin vào cuộc đời này, câu thơ cũng chính
là những lời an ủi chính bản thân chị vào một tình yêu lớn hơn và con sóng nhất định
sẽ tới bờ. Tương lai và hạnh phúc dường như vẫn đang còn ở phía trước. Ý thức về
thời gian tuyến tính, chảy trôi không vì thế làm người con gái lo sợ, ngược lại đó
chính là niềm tin vào sự bất diệt của tình yêu:

"Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
CMây
HI vẫn bay về xa"
A
SẺ trôi, cuộc sống vẫn tiếp diễn với những điều bất biến thuộc về
Thời gian
tự nhiên. Vậy chẳng cóT lẽ gì mà tình yêu phải nằm ngoài quy luật ấy. Cuộc đời và
ÀI trước dòng thời gian vô thủy vô trung, giữa không gian
biển lớn đều thành hữu hạn
mênh mông vô cùng tận. Nỗi L IloỆ của con người khi cảm nhận sự hữu hạn của cuộc
âu
đời và tình yêu, của một con người U luôn khao khát sự dài rộng và vĩnh cửu của
không gian và thời gian. Muốn vượt qua - sự hữu hạn ấy, thì tình yêu chỉ có thể hòa
tan vào với thiên nhiên để có thể vĩnh cứu LUđến hàng vạn năm sau, những con sóng
YỆ riêng nó.
của biển vẫn ca ngợi bài hát tình yêu bất diệt của
N
TH
Những suy nghĩ về tình yêu thông qua hìnhI ảnh sóng như thôi thúc tác
giả có những âu lo chính đáng, bởi có thể ngọt ngào, thiêng TH liêng nhưng tình yêu
PT mức cảm thấy bức
cũng mong manh và khó giữ. Bởi vậy mà tác giả luôn trăn trở đến
bối. Khổ thơ cuối đã thể hiện một cách mạnh mẽ khao khát mãnh liệt QGcủa người phụ
nữ:

"Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ"

Những bức bối, day dứt, âu lo ấy được chuyển hóa thành khát vọng được
dâng hiến cho tình yêu. Khát khao của người con gái là được tan ra thành trăm ngàn
những con sóng nhỏ. Là khát khao cháy bỏng muốn được hòa nhập với tình yêu to
lớn của đời mình, muốn hòa nhập vào cuộc sống hạnh phúc, không phải chỉ riêng
Xuân Quỳnh, người con gái mà là ước muốn của toàn thể nhân loại. Câu thơ vừa

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

mang sắc thái của câu hỏi, nhưng cũng vừa như một lời cầu khiến tha thiết, mong
mỏi một cách đầy thành thực. Tình yêu bé nhỏ, đơn lẻ ấy giờ đây trở thành cái vĩnh
hằng, vĩnh cửu và bất diệt khi con người ta nguyện hiến dâng, hy sinh vì nó bởi cuộc
đời tươi đẹp chính là cuộc đời được sống trong tình yêu. Chỉ một chữ "tan", Xuân
Quỳnh đã thể hiện một khát khao được sống hết mình, sống mãnh liệt với tình yêu.
Mong ước ấy vừa chân thành, vừa táo bạo nhưng cũng đầy nữ tính. Tác giả muốn
được vĩnh cửu hóa tình yêu để tình yêu được sống mãi, trường tồn và bất diệt.

Trăn trở, băn khoăn liệu tình yêu ấy có vượt qua được bể lớn của cuộc đời,
liệu có thoát khỏi quy luật cuộc sống, những đổi thay không ai nói trước được. Cuộc
đời dài đấy, năm tháng dẫu đi qua, mây vẫn bay, biển vẫn rộng, sóng vẫn vỗ bờ
nhưng rồi tất cả sẽ vào cõi xa xăm vô định. bể lớn cuộc đời, bể lớn tình yêu là vô hạn
CH
nhưng cuộc đời con người là hữu hạn, làm sao có thể vượt thoát ra khỏi giới hạn ấy?
IA
Xuân Quỳnh đã đặt nỗi trăn trở ấy trải dài theo những con sóng tìh cảm lo âu, để rồi
SẺ
nó trở nên thôi thúc, bùng lên thành khát vọng được trở thành những con sóng mãi
TÀ
trường tồn, mãi dâng lên và tìm đến bến bờ.
I
LI
Tình yêu sẽ trưởng thành đằm thắm hơn và sẽ vĩnh hằng trong cái đẹp của
ỆU
tạo hoá. Bài thơ kết thúc rồi mà nhịp điệu êm ái, nhẹ nhàng của tình yêu vẫn còn
-
vướng đọng đâu đây. Bài thơ thành công không chỉ trong việc miêu tả hình tượng
LU
"Sóng" mà còn bộc lộ một tình yêu thật sôi nổi, nỗi khao khát tình yêu của một nhà
YỆ
N
thơ nữ. Đây chính là nét mới mẻ trong thơ ca hiện đại Việt nam. Trong rất nhiều loài
TH
hoa thì bông hoa Xuân Quỳnh toả ra một hương thơm riêng, một cách cảm nhận
I
riêng về sóng – biển trong tình yêu. Tình yêu như con sóng mênh mang, vô tận, song
TH
cái đích cuối cùng cũng là một tình yêu thứ nhất, vĩnh hằng mãi mãi.
PT
QG
Nhà phê bình văn học Chu Văn Sơn từng nhận xét về Xuân Quỳnh như
thế này: "Sinh ra đã chịu đựng nỗi chơ vơ, côi cút, rồi trên mỗi bước đường đời, mặc
cảm côi cút cứ truy đuổi sát gót như một thứ bóng đè lên cuộc đời người phụ nữ này.
Vì thế, có thể thấy rằng: cuộc đời và thơ Xuân Quỳnh là một nỗ lực vượt thoát nỗi
chơ vơ định mệnh đó. Cũng vì thế, luôn thường trực ở hồn thơ này, một khao khát
đến khắc khoải: khao khát được gắn bó và chở che. Dĩ nhiên, ở một người bản tính
đôn hậu, chuyện ấy là song phương: vừa được gắn bó với đời, vừa được đời gắn bó;
vừa che chở người, vừa được người che chở. Đó là nội dung hệ trọng của hạnh phúc
theo quan niệm của Xuân Quỳnh. Và đời chị là hành trình kiếm tìm một hạnh phúc
như thế. Chị phải trở thành thi sĩ của tình yêu, phải đặt kỳ vọng vào tình yêu, điều ấy
dường như là tất yếu. Bởi vì tình yêu là cứu tinh và cũng là cứu cánh của thi sĩ. Lại
cũng tất yếu: tình yêu với Xuân Quỳnh, trước nhất, cao nhất và sâu xa nhất, không
thể là gì khác hơn một "sự gắn bó giữa hai người xa lạ"- "Rằng tình yêu không thể

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

tách rời - khi đó em là máu thịt anh rồi - nếu cắt đi anh sẽ ngàn lần đau đớn". Chị
nghiệm ra bản chất gắn bó máu thịt ấy ở mọi chốn, mọi thứ trong thế giới này, ở cả
sóng và bờ, đồi đá ong và cây bạch đàn, con đường và bàn chân, đường ray và con
tàu, tình yêu và thơ ca... mà đậm nhất là ở thuyền và biển: "Nếu từ giã thuyền rồi -
Biển chỉ còn sóng gió - Nếu phải cách xa anh - Em chỉ còn bão tố"... Thế nghĩa là, còn
thiêng liêng hơn cả những thủy chung, những duy nhất, tình yêu với Xuân Quỳnh là
niềm khát khao được gắn bó với con người và cõi sống này. Dĩ nhiên, trước tất cả là
gắn bó với người thương, người thân."

5. Kết luận: Với hình tượng "sóng" giàu sức biểu cảm và trên cơ sở khám phá sự
tương đồng "sóng" và "em", Xuân Quỳnh đã diễn tả một cách chân thực và đầy đủ
nhất tình yêu của một người phụ nữ thiết tha, nồng nàn, chung thủy, muốn vượt lên
CH
thử thách, bão giông của cuộc đời và sự hữu hạn của đời người để sống trọn vẹn trong
IA
tình yêu. Tình yêu ấy vừa mang vẻ đẹp truyền thống vừa có những nét hiện đại.
SẺ
TÀ
Theo Giáo sư Trần Đăng Suyền thì "Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh là cuộc
I
hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la,
LI
rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân
ỆU
vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở". Sóng thể hiện quan niệm rất mới mẻ về hiện
-
đại của Xuân Quỳnh về tình yêu. Sự hiện đại trong tình yêu chính là việc vượt qua
LU
khỏi những quy định ngặt nghèo ràng buộc của lễ giáo phong kiến để tự do khẳng
YỆ
N
định tình cảm, bộc lộ "cái tôi" khát vọng trong tình yêu một cách chủ động và luôn
TH
luôn thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình yêu. Bên cạnh đó, Sóng thể hiện về
I
quan niệm tình yêu mang tính truyền thống. Sự truyền thống trong tình yêu biểu
TH
hiện trong sự thủy chung, son sắt gắn liền với nỗi nhớ nhung da diết, một lòng
PT
hướng đến người mình yêu. Vì thế bài thơ "Sóng" là tiếng nói chung, nói hộ nỗi lòng
của người con gái khi yêu. QG
Nếu như Xuân Diệu đã từng thổn thức vì tình yêu, dâng hiến trọn đời cho
tình yêu, chạy vội với thời gian để được yêu thì Xuân Quỳnh cũng thế, cũng từng
thấp thỏm, lo âu, đau khổ vì yêu. Nhưng dù sao đi nữa, là phận nữ nhi nên người rất
ít tỏ ra táo bạo, quá mạnh dạn như Xuân Diệu. Đọc thơ Xuân Quỳnh, ta thường bắt
gặp hình ảnh con sóng, chiếc thuyền nói hộ tình yêu… Cũng vì lẽ ấy, suy cho cùng
đây chỉ là những chất liệu dung dị, bình thường nhất trong cuộc sống song lại chứa
đựng biết bao là ẩn ý, biết bao là ẩn tình mà Xuân Quỳnh muốn bày tỏ. Chúng ta đã
đến với Sóng của Xuân Quỳnh để thưởng thức từng vị thương, vị nhớ của một người
phụ nữ đang yêu. Người ta thường ví rằng tình yêu là một bông hoa kì diệu! Vâng!
Quả đúng như thế, tình yêu chưa bao giờ đi theo một hướng xác định. Cũng có lúc,
người ta nhìn nhận tình yêu là cây đàn muôn điệu gảy lên muôn bản nhạc tình, có

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG

 SHARED BY: CHIA SẺ TÀI LIỆU - LUYỆN THI THPT QG

khi trầm bổng thiết tha, có khi nghẹn ngào đau đớn, cũng có khi e ấp, nũng nịu, dễ
thương. Thì đây, trong bài thơ này, tình cảm của nhân vật "Em" cũng biến thiên như
thế!

Đọc thơ Xuân Quỳnh phần nào đó ta hiểu được con người chị. Nhà thơ Võ
Văn Trực cũng đã từng nói Thành thật, đây là cốt lõi thơ Xuân Quỳnh". Với giọng
điệu hết sức tự nhiên, "Sóng" của Xuân Quỳnh đã khéo léo thể hiện được thứ tình
cảm sâu sắc, bồi hồi, thao thức đến cả trong giấc mơ. Tình yêu là thế, dù mãnh liệt,
dữ dội đến mấy cũng không thể vượt qua quy luật khắc nghiệt của cuộc đời. Nhưng
không vì thế mà tình yêu mất đi vẻ đẹp vĩnh hằng, hay sớm bị lãng quên mà qua
năm tháng, càng nhiều thử thách tình yêu ấy càng lớn lên, thắm thiết, sâu sắc hơn.
Dù có thể, tình yêu ấy, như những con sóng ngoài khơi xa không thể đến được bến
CH
bờ của hôn nhân, hạnh phúc nhưng đó cũng sẽ là một ký ức, kỷ niệm đẹp trong đời
IA
của mỗi con người. Bài thơ "Sóng" ra đời cách đây đã gần 30 năm nhưng độ nồng
SẺ
nàn, đắm say của nó vẫn không phai mờ trong lòng người đọc và có giá trị cho đến
ngày hôm nay. TÀ
I
VI. TỔNG KẾT LI
ỆU
1. Giá trị nội dung -
LU
YỆ
N
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng, hòa hợp giữa
TH
sóng và em, bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ thiết tha, nồng nàn, chung
I
thủy, muốn vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người. Từ đó
TH
thấy được tình yêu là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.
PT
QG
2. Giá trị nghệ thuật

Thể thơ năm chữ, nhịp điệu thơ đa dạng, linh hoạt tạo nên âm hưởng của
những con sóng: lúc dạt dào sôi nổi, lúc sâu lắng dịu êm rất phù hợp với việc gởi
gắm tâm tư sâu kín và những trạng thái tình cảm phức tạp của tâm hồn. Cấu trúc bài
thơ được xác lập theo kiểu đan xen giữa hình tượng song - bờ, anh -em cũng góp
phần làm nên nét đặc sắc cho bài thơ.

Xuân Quỳnh đã thực sự thành công trong việc xây dựng hình tượng sóng:
hình tượng sóng trở đi trở lại với nhiều cung bậc, gợi những trạng thái cảm xúc đa
dạng trong cõi lòng người con gái đang yêu.

Fanpage: Chia Sẻ Tài Liệu - Luyện Thi THPT QG