BÀI 34: SỰ PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI

*Quá trình tiến hoá loài người chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn hình thành nên loài
người hiện đại và giai đoạn từ khi loài người hình thành tới nay

GIAI ĐOẠN 1: Phát sinh loài người hiện đại:

*Nói một cách ngắn gọn và tường minh nhất thì loài người có nguồn gốc từ động vật.
Và đây không chỉ là một lời khẳng định mang tính các nhân mà đã được các nhà
nghiên cứu tìm tòi và đưa ra các bằng chứng chứng minh.
-Bằng chứng giải phẫu so sánh: các cơ quan tương đồng (chi năm ngón ở thú với tay
người…), cơ quan thoái hóa (xương cụt ở người với xương đuôi ở thú, ruột thừa ở người
và manh tràng ở thỏ…) ,…
-Bằng chứng phôi sinh học
-Bằng chứng sinh học phân tử tế bào: mức độ giống nhau về ADN và prôtêin giữa người
với các Loài thuộc bộ khỉ, các loài vượn
-Hiện tượng lại tổ: người có đuôi

*Quá trình hình thành:

- Thật lâu về trước, người và các loài vượn người (hiện nay là tinh tinh) tách ra từ 1 tổ
tiên chung.
-Nhánh vượn người cổ đại sau đó phân hóa thành nhiều loài, trong đó có 1 nhánh tiến hóa
thành chi Homo (chi này sẽ phát triển thành người).
- Trong chi Homo lại có nhiều loài tiến hóa lần lượt từ Người khéo léo -> Người đứng
thẳng -> Người hiện đại.
Vẫn còn có nhiều loài được hình thành nên nhưng đều không tồn tại qua đó đã thấy được
các tác nhân tự nhiên tác động đến quá trình hình thành và phát triển loài: quá trình tích
lũy các biến dị di truyền (đột biến trong hệ gen và bộ nhiễm sắc thể) kết hợp với chọn lọc
tự nhiên như khí hậu, môi trường (những thay đổi trên vỏ Trái Đất, hoạt động núi lửa,
động đất, gia tăng nền phóng xạ, thay đổi lục địa…).

*Có 2 giả thuyết về nơi hình thành loài Người hiện đại:
1. Hình thành ở châu Phi từ loài Người đứng thẳng và phát tán khắp thế giới
2. Loài Người đứng thẳng phát tán khắp thế giới sau đó phát triển thành Người
hiện đại.
Và với hóa thạch cổ nhất được phát hiện ở châu Phi thông qua nghiên cứu về AND
ti thể và NST đã củng cố thêm cho giả thuyết 1 nên trên.
GIAI ĐOẠN 2: Người hiện đại và tiến hóa văn hóa:
-Sau khi hình thành, loài người hiện đại có bộ não phát triển, ngón tay phát triển
linh hoạt, ... với vô vàn tiến hóa vượt bậc như: biết dùng lửa nấu thức ăn, dùng quần áo
để giữ ấm, dùng công cụ để sản xuất, tuổi thọ cao hơn, vóc dáng lớn hơn,..
-Sự thay đổi này chính là kết quả của tiến hóa văn hóa (hay chúng mình gọi là
tác nhân xã hội) mà không cần trông chờ vào các biến đổi về mặt sinh học, có thể tự học
hỏi lẫn nhau.
Nhân tố xã hội là quyết định vì nếu không có nhân tố văn hoá xã hội (đời sống xã hội,
văn hoá giáo dục, khoa học kĩ thuật… thì con người dù có cấu tạo cơ thể điển hình cho
người cũng không thể trở thành con người thực sự được (tức là con người có ngôn ngữ,
có văn hoá sống trong cộng đồng xã hội loài người).