PIOTR I WIELKI – car Rosji; jeden z największych rosyjskich władców – reformatorów.
Zmienił on nazwę kraju na Cesarstwo Rosyjskie i przybrał tytuł cesarza
FRYDERYK II HOHENZOLLERN - król Prus; władca absolutny; Twierdził, że monarcha powinien być sługą państwa. Był nazywany „filozofem na tronie” i stanowił wzór zachowania monarchy dla innych ówczesnych mu monarchów. JÓZEF II HABSBURG – cesarz Austrii; władca absolutny LUDWIK XVI – król Francji, oskarżony o spiskowanie z wrogami Francji, został pozbawiony władzy, uwięziony i skazany na ścięcie, (zwany obywatelem Ludwikiem Kapetem) MARIA ANTONINA – żona Ludwika XVI i siostra cesarza Austrii, królowa Francji, która nie była lubiana przez Francuzów, po cichu sympatyzowała z Habsburgami, została ścięta razem z mężem JERZY WASZYNGTON – ojciec niepodległości USA, I prezydent USA, dowódca wojsk USA w wojnie o Niepodległość USA BENJAMIN FRANKLIN – ojciec amerykańskiej niepodległości, jeden z autorów Deklaracji Niepodległości USA, uczony i wynalazca np. piorunochronu, okularów dwuogniskowych i fotela bujanego TADEUSZ KOŚCISZKO – bohater amerykańskiej wojny o niepodległość, ochotnik z Polski walczący w wojnie o niepodległość USA po stronie amerykańskich powstańców, (generał, dowódca, inżynier, budowniczy umocnień wojskowych), KAZIMIERZ PUŁASKI- bohater amerykańskiej wojny o niepodległość, ochotnik z Polski walczący w wojnie o niepodległość USA po stronie powstańców amerykańskich, twórca i organizator amerykańskiej kawalerii, generał WOLTER – jeden z najpopularniejszych filozofów epoki oświecenia, Francuz, autor teorii, że większa część dziejów ludzkości była „łańcuchem błędów” i zacofania” np. średniowiecze. Jego zdaniem były to wieki „ciemne” w których została zapomniana większość osiągnięć cywilizacji starożytnych Greków i Rzymian; Współautor Wielkiej encyklopedii francuskiej POJĘCIA
zatopienie przez przebranych za Indian 60 kolonistów
HERBATKA BOSTOŃSKA ładunku obłożonej wysokim cłem herbaty, przywiezionej z Anglii do Bostonu Święto obchodzone w USA w ostatni czwartek listopada, na pamiątkę wydarzeń z 1620 r., kiedy to ŚWIĘTO DZIĘKCZYNIENIA angielscy koloniści, którzy przybyli do USA przeżyli trudną zimę dzięki pomocy Indian. System władzy, w którym monarcha twierdził, że jego władza pochodzi od ludu i chociaż jest nieograniczona, ABSOLUTYZM to jednak ich działania wynikają wyłącznie z kierowania OŚWIECOWY się dobrem ludu. Panował m. in. W Prusach, Austrii i Rosji. zasada podziału władzy na ustawodawczą (parlament), wykonawczą (król i ministrowie) i sądowniczą (niezależne sądy). Oznaczało to, że osobna instytucja powinna zajmować się ustanawianiem prawa (u. TRÓJPODZIAŁ WŁADZY ustawodawcza), osobna wprowadzać je w życie ( w. wykonawcza), a nad przestrzeganiem prawa powinny czuwać niezależne od tych instytucji sądy (w. sądownicza). Twórcą zasady był Karol Monteskiusz. dawna twierdza w Paryżu, zamieniona na więzienie, uchodziła za symbol znienawidzonego absolutyzmu. BASTYLIA Zdobycie Bastylii przez lud francuski rozpoczął wielką rewolucję Francuską. DEKLARACJA Dokument ogłaszający pełną niezależność 13 NIEPODLEGŁOŚCI północnoamerykańskich kolonii od Wlk. Brytanii Okres w dziejach kultury trwający od końca XVII do OŚWIECENIE pocz. XIX w. Nazywany „wiekiem światła”, albo „wiekiem rozumu”. Umowa zawarta przez ludzi, którzy zgodzili się oddać rządy jednemu spośród siebie – aby zapewnił im pokój i UMOWA SPOŁECZNA dobrobyt. Państwo powstało w wyniku zawarcia właśnie takiej umowy. Gwałtowana zmiana ustroju politycznego lub porządku REWOLUCJA społecznego, przeprowadzona zazwyczaj przy użyciu siły i przy udziale dużej części społeczeństwa. Fala aresztowań i egzekucji osób uznanych za wrogów Rewolucji (18 tys.), która miała miejsce we Francji. WIELKI TERROR Została zapoczątkowana przez Jakobinów (zwolenników radykalnych reform) i trwała około 2 miesięcy. Rewolucja francuska Przyczyny Skutki Nieudolne rządy królów: Ludwika XV i Francja została republiką, , egzekucja XVI Króla, uchwalono konstytucję Francji i Deklarację Praw Człowieka i Obywatela Zły stan finansowy państwa w zw. z Podział na klasy a nie na stany. prowadzonymi wojnami oraz wystawnym Przynależność do klas był oparty na stylem dworu kryterium majątku, do którego każdy mógł dojść własna pracą Podniesienie podatków Duża liczba ofiar, zniszczenia kraju i kultury, prześladowania kościoła, prześladowania i morderstwa przedstawicieli szlachty, arystokracji i inteligencji. Podział społeczeństwa na 3 stany; Likwidacja przywilejów szlacheckich szlachtę, duchowieństwo i stan trzeci, który stanowił 98% społeczeństwa Żądanie stanu trzeciego zwołania Stanów Likwidacja feudalizmu: chłopi otrzymali generalnych i dopuszczenia do rządów ziemię na własność Klęska głodu Marsylianka – hymnem Francji i nowa trójkolorowa Flaga Francji symbolizująca równość 3 grup społecznych: szlachta(niebieski), król (biały), lud (czerwony)
Wojna o niepodległość USA 1775-1783
Przyczyny Skutki Wyzysk kolonii przez Brytyjczyków, Uznanie dążeń niepodległościowych zakaz produkcji wielu towarów w mieszkańców Ameryki przez Wlk. koloniach, zmuszanie do kupowania Brytanię i powstanie niepodległego produktów brytyjskich, ograniczenie państwa. wolności handlu decyzje dot. kolonii były podejmowane Konstytucja USA – I na świecie w Londynie przez brytyjski parlament, w którym zabrakło przedstawicieli kolonii Nakładanie przez rząd brytyjski Osłabienie pozycji Wlk. Brytanii na wysokiego cła na towary sprowadzane skutek utraty kolonii w Ameryce do kolonii, a to powodowało wzrost ceł towarów „bostońska herbatka” – zatopienie przez przebranych za Indian kolonistów ładunku herbaty przywiezionej z Anglii do Bostonu CHRONOLOGIA PRZEBIEG CHRONOLOGICZNY REWOLUCJI FRANCUSKIEJ: 1789 - początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej (14 lipca- Zdobycie Bastylii) 1791 IX – uchwalenie konstytucji 1792 - Francja republiką 1793 - Ścięcie Ludwika XVI 1793-1794 – terror jakobinów we Francji 1794 – obalenie rządów jakobinów we Francji. DATY ZBURZENIE BASTYLII - 14 LIPCA1789 ZAGADNIENIA HISTORIA STATKU MAYFLOWER. W 1620 r. na statku Mayflower i Speedwell do brzegów Ameryki Północnej przybyło około 100 kolonistów angielskich. Nazwano ich „pielgrzymami”, gdyż na kontynencie północnoamerykańskim poszukiwali wolności religijnej. Rok później, przeżywszy dzięki pomocy Indian trudną zimę, zaczęli uroczyście obchodzić Święto Dziękczynienia. W USA jest ono obchodzone do dziś, zawsze w ostatni czwartek listopada. OKOLICZNOŚCI ZBURZENIA BASTYLI Francja w XVIII w. była krajem bardzo szybko ubożejącym z powodu wojen, ale i wystawnego życia dworu. Król postanowił nałożyć na stan trzeci nowe podatki, w tym celu zwołał posiedzenie Stanów Generalnych, czyli doradzających królowi przedstawicieli państwa (po raz pierwszy od 175 lat). Stan trzeci chciał poprawy swojej sytuacji, ale król nie wyraził zgody. Przedstawiciele stanu obwołali się Zgromadzeniem Narodowym i przy wsparciu części szlachty i duchowieństwa zażądali opracowania konstytucji. Król zgodził się na to, ale wkrótce w mieście wybuchły pogłoski, że potajemnie zbiera się wojsko, by rozwiązać Konstytuantę (Zgromadzenie Narodowe).14 lipca 1789 r. podburzony przez te pogłoski lud uderzył na paryskie więzienie -bastylię i zdobył je, rozpoczynając tym samym rewolucję francuską.
DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA I OBYWATELA – została uchwalona w sierpniu
1789 r. przez Zgromadzenia Narodowe i stanowiło podstawę dla przyszłej konstytucji Francji. Zrywała ona z dotychczasowym podziałem społeczeństwa na stany posiadające różne prawa i przywileje oraz ustrojem królewskiego absolutyzmu. - wszyscy ludzie są wolni równi wobec prawa - źródłem władzy jest lud -wolność polega na tym że można czynić wszystko co drugiemu nie przynosi szkody - wolność słowa i wyznania - własność jest święta. - trójpodział władzy w kraju
DEKLARACJA NIEPODLEGŁOŚCI USA – została uchwalona przez Kongres
Kontynentalny w 4.07.1776 r. i ogłosiła pełną niezależność północnoamerykańskich 13 kolonii, nazywanych odtąd stanami. Oznaczał to początek wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1 z 5 Autorów: Benjamin Franklin.00 - równość wszystkich ludzi, którzy są obdarzeni prawami takimi jak życie, wolność i dążenie do szczęścia. W celu zabezpieczenia tych praw zostały stworzone rządy, które opierają swoją sprawiedliwą władzę na zgodzie rządzonych.Lud ma prawo
TRÓJPODZIAŁ WŁADZY USA str. 155
Zasadę trójpodziału władz w USA można porównać do wagi. Jeżeli doszłoby do prawnego sporu bądź do zawłaszczenia zbyt wielu prerogatyw przez władzę wykonawczą lub ustawodawczą, równowagę między nimi miał przywrócić Sąd Najwyższy. 3 GŁOWNE INSTYTUCJE WŁADZY FEDERALNEJ: władza ustawodawcza: KONGRES złożony z Senatu i Izby Reprezentantów (zasiadają w nim reprezentanci stanów) władza sądownicza: SĄD NAJWYŻSZY (który interpretuje prawo) władza wykonawcza: PREZYDENT (sprawuje władzę wykonawczą) REFORMY ABSOLUTYZMU: PRUSKIE, AUSTRACKIE, ROSYJSKIE str. 154 map PRUSKIE AUSTRACKIE ROSYJSKIE Reformy sądownictwa i Reforma prawa (zniesienie prawa ( zniesienie tortur) tortur, kary śmierci) Zakładano manufaktury i Wspieranie zakładania wsie/gospodarstwa państwowych manufaktur Reforma szkolnictwa Rozwój szkolnictwa i Obowiązek szkolny dla (obowiązek szkolny dla oświaty chłopców z rodzin chłopów, reforma szlacheckich programu nauczania) Reforma służby wojskowej Reforma armii Unowocześnienie i (powiększenie armii, także (unowocześnienie i rozbudowa armii o chłopów), zwiększenie liczebności) (obowiązkowy pobór do wprowadzenie surowej służby) dyscypliny) Reforma administracji Rozbudowa administracji państwowej (zatrudnianie państwowej wykształconych osób) Tolerancja religijna Tolerancja religijna Podporządkował sobie całkowicie cerkiew Nauka zachodnioeuropejskich tanców dla bojarów, golenie bród, noszenie szat modnych na zachodzie Europy, Bardzo wysykie podatki, Nałożenie podatków na Nakładano cła na towary cła ochronne szlachtę i duchowieństwo, sprowadzane z zagranicy, zmniejszono obciążenia w ten sposób dbał o chłopów (zniesienie rozwój rzemiosła i handlu poddaństwa) w kraju Zajęcie Śląska należącego Utrata Śląska, Budowa Sankt do Austrii, Udział w rozbiorach Polski Petersburga, Udział w rozbiorach Polski Zdobycie Inflant