Kapitulli 1: Hyrje ne e-business & e-commerce

1.1 Hyrje

Në periudhën e fundit, interneti nuk është vetëm një rrjet shkencor, por ka shndërruar veten në
një platformë që po e lind një gjeneratë të re të bizneseve. Ky evoluacion ka sjellë një paradigmë
të re në ekonomi, njohur si Ekonomia Dixhitale. Kjo ekonomi është një sfidë e re dhe e pasuruar
nga teknologjitë kompjuterike dixhitale, duke e çuar atë përtej një rrjeti të thjeshtë shkencor në
një arenë të madhe të bizneseve dhe inovacionit.
Ekonomia Dixhitale është sinonim i një "Ekonomie të Internetit" ose një "Ekonomie të Re", dhe
ka gjithashtu emërtime si "Ekonomi Sintetike" ose "Web-Ekonomi".
Ky model ekonomik mbështetet në tre shtylla kryesore:
 Infrastruktura Mbështetëse: Kjo përfshin hardware-in, software-in, rrjetet dhe
infrastrukturën dixhitale të nevojshme për funksionimin e internetit dhe bizneseve
dixhitale. Pa një infrastrukturë të fuqishme dhe të sigurtë, zhvillimi i ekonomisë dixhitale
do të ishte i pamundur.
 E-Biznesi: E-Biznesi është përdorimi i teknologjisë dixhitale për të kryer aktivitete
biznesi. Kjo përfshin përdorimin e internetit për marketing, shitje, blerje, dhe
menaxhimin e proceseve të biznesit. E-Biznesi lejon kompanitë të kenë një prezencë
online të fuqishme dhe të përfitojnë nga avantazhet e tregut global.
 E-Komercia: E-Komercia është pjesë e e-biznesit dhe përdor internetin për të kryer
transaksione tregtare. Përmes e-komercës, mund të bëhen blerje dhe shitje online të
produkteve dhe shërbimeve, duke u përmirësuar kështu efikasiteti dhe aksesimi në tregjet
e ndryshme.
Këto tre komponente bashkëveprojnë për të krijuar një ekosistem të fuqishëm dixhital, që sjell
një gamë të gjerë të mundësive për bizneset dhe konsumatorët në një mjedis online të
përmirësuar dhe të përparuar.

1.2 Kuptimi i biznesit elektronik dhe sistemeve te informacionit te biznesit

E-biznesi, ose biznesi elektronik, përmban një sërë komponentësh të rëndësishëm që përfshijnë
Inteligjencën e Biznesit (BI), Menaxhimin e Marrëdhënieve me Klientin (CRM), Planifikimin e
Burimeve të Ndërmarrjes (ERP), Menaxhimin e Rrjetit të Furnizimeve (SCM), bashkëpunimin,
aktivitetet online dhe transaksionet elektronike brenda firmës. Ndërkaq, disa fusha thelbësore të
e-biznesit përfshijnë:
 Blerjen dhe Shitjen e Produkteve: E-biznesi lejon organizatat të bëjnë blerje dhe shitje
të produkteve dhe shërbimeve në internet. Kjo përfshin platformat e tregtisë elektronike
dhe shërbimet e tregtisë së elektronikës që i lejojnë kompanive të bëjnë biznes me
konsumatorët dhe bizneset e tjera në mënyrë online.
 Sherbimin ndaj Klientit: E-biznesi ofron mënyra të reja për të ofruar shërbime ndaj
klientit, duke përfshirë chatbotët, platformat e mbështetjes së klientit në internet, dhe
automatizimin e proceseve të shërbimit ndaj klientit.
 Furnizimet dhe Shërbimet: Nëpërmjet e-biznesit, organizatat mund të menaxhojnë
furnizimet dhe shërbimet e tyre në mënyrë efikase dhe të optimizojnë proceset e tyre të
blerjes dhe prodhimit.
 Perpunimin dhe Kryerjen e Pagesave: E-biznesi përfshin mënyra të sigurta dhe të
efikashta për të procesuar pagesat në internet, duke përdorur sisteme të sigurta të
pagesave elektronike dhe të transferimit të fondeve.
 Menaxhimin e Kontrollit të Produktit: Përmes e-biznesit, organizatat mund të
monitorojnë dhe të menaxhojnë inventarin e tyre dhe proceset e kontrollit të produktit në
mënyrë efikase, duke përdorur sisteme të integruara të menaxhimit të stokut dhe
teknologji të rrjetave të lidhura.
E-biznesi gjithashtu mund të përfshijë një gamë të gjerë të funksioneve dhe shërbimeve në
organizatat e biznesit, duke filluar nga zhvillimi i intraneteve dhe ekstraneteve, deri tek ofrimi i
shërbimeve dixhitale (e-services) për klientët dhe partnerët. Kjo sjell një përmirësim të
shërbimeve dhe efikasitetit në mënyrë të përgjithshme për organizatat.

1.3 Biznesi,tregtia dhe qeverisja elektronike E-Business, E-Commerce, E-

Government
E-commerce, e-business, e-government, dhe e-service janë koncepte të ndryshme, por kanë
lidhje të thella dhe ndërveprim në ambientin dixhital. Të shohim se si lidhen dhe ndikojnë
ndërsjellësisht:
 E-Commerce: Është një pjesë e e-biznesit dhe përfshin blerjen dhe shitjen e produkteve
dhe shërbimeve në internet. E-commerce përqendrohet në transaksione tregtare dhe
shkëmbimin e mallrave dhe shërbimeve në një mjedis dixhital. Përveç kësaj, ajo përfshin
aktivitete të tregut të cilat lidhen me blerjet dhe shitjet online, përfshirë marketingun,
publikitetin, dhe mbështetjen e konsumatorit.
 E-Business: Është një koncept më i gjerë se e-commerce, duke përfshirë më shumë se
vetëm transaksionet tregtare. E-biznesi përfshin menaxhimin e brendshëm të firmës,
koordinimin me furnizuesit dhe partnerët e biznesit, si dhe shërbimet dixhitale që
organizata ofron, përveç shitjes së produkteve dhe shërbimeve.
  E-Government: Është aplikimi i teknologjisë së informacionit dhe komunikimit në
administratën publike për të përmirësuar marrëdhënien me qytetarët, bizneset, dhe
institucionet e tjera të qeverisë. E-governmenti synon të bëjë proceset qeveritare më të
efikashta, transparente, dhe të qasueshme për qytetarët dhe bizneset.
 E-Service: Kjo përfshin ofrimin e shërbimeve dixhitale nëpërmjet internetit. E-serviset
janë shërbime që ofrohen dhe kryhen në mënyrë elektronike, siç janë pagesat online,
shërbimet e konsultimit në internet, dhe shërbimet e mbështetjes së klientit në internet.
Përmbajtja dhe ndërveprimi i këtyre koncepteve shpreh një evoluim të thellë të marrëdhënieve
dhe funksioneve të biznesit, qeverisë, dhe shërbimeve në epokën dixhitale. Përdorimi i
teknologjisë së informacionit dhe internetit ka ndryshuar rrënjësisht mënyrën sesi operojnë,
komunikojnë dhe shërbejnë këto entitete në shoqërinë tonë moderne.