Tác giả: Nguyễn Du

Từ câu 1033 - 1054

Thông n chung Vị trí
Phần 2: Gia biến và lưu lạc
Văn bản PTBĐ: Biểu cảm, Miêu tả
Thể loại: Truyện thơ Nôm

Cánh buồm lẻ loi nơi cửa bể chiều hôm

Cảnh vật
Là dấu hiệu của sự sống chỉ thấp thoáng vè ở xa xa
Thời gian Chiều hôm - Nỗi nhớ nhà của người xa quê
Hai câu đầu Âm điệu sầu thương: Đại từ "ai"
Ẩn dụ cho cảnh ngộ và thân phận nhỏ bé, cô đơn
của Thúy Kiều Nỗi buồn tủi, cô đơn; nỗi nhớ nhà, khát khao sum
Hình ảnh Sự chơi vơi giữa dòng đời, không biết khi nào có họp
Kiều ở lầu Ngưng Bích ngày trở về
Bông hoa bé nhỏ bị vùi dập giữa dòng nước xoáy,
không biết đi đâu về đâu
Cảnh vật Ẩn dụ cho số phận bấp bênh, chìm nổi của Kiều
giữa dòng đời chảy trôi
2 câu ếp Nỗi buồn về thân phận trôi nổi, vô định: Hình ảnh
"hoa trôi man mác" Là niềm tự thương, ếng thở dài cho số phận của
Tâm trạng Lo lắng, âu lo, bất an về quãng đời phía trước: Từ nàng
láy + Câu hỏi tu
Nội cỏ trải dài từ chân mây tới mặt đất với màu
xanh mỏi mắt
Cảnh vật
Tâm trạng của kiều qua cảnh vật Sắc cỏ nhuốm màu héo úa
Nội dung chính
2 câu ếp Hình ảnh gợi trong lòng Kiều nỗi chán ngán về
chuỗi ngày tẻ nhạt, vô vị, không bao giờ kết thúc Chán ngán, buồn tẻ về một tương lai mờ mịt
Tâm trạng
Nỗi buồn về tương lai héo úa, mịt mờ
Trời tối, không rõ cảnh vật, chỉ nghe thấy âm thanh
Cảnh tượng hãi hùng - Âm thanh dữ dội của thiên
Cảnh vật nhiên: Đảo ngữ "Ầm ầm"
Xa -> Gần Nỗi đau đớn, đồng vọng với thiên nhiên dữ dội,
đầy kinh hãi
Miêu tả Nhạt -> Đậm Nỗi buồn man mác, âu lo, kinh sợ
2 câu cuối
Tĩnh -> Động
Kinh hoàng, hoảng sợ, dự cảm về một tương lai đầy
Tâm trạng bão tố sắp ập xuống đời nàng
Trở thành điệp khúc của tâm trạng, như những đợt
sóng trong lòng Kiều
Điệp ngữ "Buồn trông" Câu thơ tả cảnh ngụ nh
NT Buồn nên trông nhưng càng trông thì càng buồn
2 câu hỏi tu từ, đảo ngữ, từ láy
 "khóa xuân": Khóa kín tuổi xuân, bị giam lỏng
Hình ảnh lầu cao chơi vơi giữa biển trời mênh
mông
Không phù hợp với logic lí trí nhưng phù hợp
với tâm lí NV
"non xa", "trăng gần"
Tưởng như có thiên nhiên bầu bạn nhưng chỉ
là nỗi cô đơn vì trăng, núi chỉ là những vật vô Sự đối lập, tương phản giữa cái "bát ngát" của
tri, không thể hiểu nỗi lòng nàng không gian với sự nhỏ bé của con người
=> Khắc sâu nỗi cô đơn của Kiều
Không gian Sự rợn ngợp của không gian
"Bồn bề bát ngát xa trông"
Khung cảnh mênh mông, hoang vắng đến lạ
Khắp nơi chỉ có độc những cồn cát nhấp nhô
Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và bụi hồng mù mịt
"Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia"
"nọ", "kia": Không gian rộng thêm
Vòng thời gian tuần hoàn khép kín
Thời gian: "mây sớm đèn khuya" Sớm như khuya, ngày như đêm, thui thủi một Bị giam hãm trong cả không gian và thời gian
mình, lẻ loi, không có người bầu bạn
Nhấn mạnh cảm xúc xấu hổ, tủi thẹn của Kiều
"Bẽ bàng" khi bị đẩy vào lầu xanh
Tâm trạng Chữ "chia": Tâm trạng đau đớn, cõi lòng như
"Nửa nh nửa cảnh như chia tấm lòng" bị xé làm hai của Kiều
Không gian và thời gian giam hãm con người,
Kiều phải chịu nỗi cô đơn tuyệt đối
Tiểu kết Khung cảnh thiên nhiên nhuốm màu tâm
Kiều ở lầu Ngưng Bích Nội dung trạng của Kiều qua bút phát tả cảnh ngụ nh
Đã hi sinh mối nh đầu đẹp đẽ để cứu gia
đình -> Phần nào báo hiếu
Với Kim Trọng, luôn thấy hối lỗi vì đã phụ nh
Trình tự nỗi nhớ: Kim Trọng -> Cha mẹ
Trình tự nỗi nhớ hợp lí với tâm lí của người
con gái trong mối nh đầu
Nhớ về đêm thề nguyền
Thể hiện nỗi nhớ
Chữ "tưởng" Sự hình dung, tưởng tượng về bóng dáng Tấm lòng thủy chung Kiều dành cho Kim Trọng
K.Trọng trong nỗi nhớ da diết của Kiều Thấm thía cảnh ngộ bơ vơ, trống trải
Nuổi ếc kỉ niệm đẹp đẽ, trong sáng của mối
Nỗi nhớ Kim Trọng Tấm thân bị hoen ố, hết cứu nh đầu
Nỗi nhớ thương của Kiều Từ "Tấm son" Tấm lòng chung thủy, son sắt của Kiều với Kim Ý thức sâu sắc về "tấm son" chẳng thể gột rửa
Trọng không bao giờ bị phai nhòa theo thời gian
Thấm thía cảnh ngộ bơ vơ nơi đất khách quê
người, xa xôi cách trở
Từ "xót": Đau đớn, xót xa khi nghĩ tới cảnh cha
mẹ đứng cửa ngóng n con
Lo lắng cho cha mẹ không có ai bên cạnh khi
Day dứt, dằn vặt
về già
Nỗi nhớ cha mẹ Tưởng tượng sự thay đổi của quê hương, đặc
Hiếu thảo
biệt là sự già yếu của cha mẹ
Đáng lẽ phải thương mình thì lại thương cha
Vị tha
mẹ