ĐỌC HIỂU VĂN BẢN VỀ THĂM MẸ

Có một nơi để về, đó là nhà.

Có những người để yêu thương, đó là gia đình.
Có được cả hai, đó là hạnh phúc.
 Văn bản 2:
VỀ THĂM MẸ Đinh Nam Khương
Con về thăm mẹ chiều đông
01
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi

Chum tương mẹ đã đậy rồi

02
Nón mê xưa đứng nay ngồi dầm mưa
Áo tơi qua buổi cày bừa
Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm

Đàn gà mới nở vàng ươm

03
Vào ra quanh một cái nơm hỏng vành
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con

Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn…

04
Rưng rung từ chuyện giản đơn thường
ngày
 Tìm hiểu chung

Tìm hiểu chi tiết

Cấu
trúc bài Luyện tập
học
Củng cố, mở rộng
 I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Đinh Nam Khương (1949-2018)

- Quê Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội.
- Ông là phó chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
- Giải thưởng:
+ Giải A cuộc thi thơ 1981-1982 - Báo Văn nghệ
+ Tặng thưởng bài thơ hay nhất 1992 - Báo Văn nghệ Quân đội
+ Tặng thưởng chùm thơ hay nhất 2001 - Báo Văn nghệ
+ Giải B cuộc thi thơ Lục bát 2002-2003
 I. Tìm hiểu chung

2. Văn bản Bố cục

Con về thăm mẹ chiềuđông
đông
Thể loại: Thơ lục bát 01
không
Bếp chưa lên khói, nhàcó
mẹ không P1:
+ Dòng thơ: gồm các dòng lục nhà ra
Hoàn cảnh người con về thăm mẹ
òavào ra
Mình con thơ thẩn
và dòng bát xen kẽ.
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi
Chum tương mẹ đã đậyrồirồi
02
+ Vần: bài thơ được gieo vần ngồi
Nón mê xưa đứng mưa
nay ngồi dầm
đặc trưng cho thể lục bát mưa bừa
Áo tơi qua buổi cày bừa P2:
+ Nhịp thơ: ngắt nhịp chẵn Giờ còn lủn củn khoác hờ người Hình ảnh người mẹ
2/2/2 hoặc 4/4 03 rơm Đàn gà mới nở vàng ươm
Vào ra quanh một cái nơmvành
hỏng trong cảm nhận của người con
vành cành
Bất ngờ rụngdành
ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con
Nghẹn ngào thương mẹ nhiềuhơn P3:
04
hơn… đơn Tình cảm của người con
Rưng rung từ chuyện giản đơn dành cho mẹ
thường ngày
 Hoàn cảnh người con trở về thăm mẹ
PHIẾU Thời gian Không gian
HỌC ………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
TẬP ………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
1 …………………………………. ………………………………….
Cảm nhận của em: Cảm nhận của em:
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
 Hoàn cảnh người con trở về thăm mẹ
PHIẾU
Thời gian Không gian
- Chiều: là thời điểm gợi - Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà;
HỌC nhiều cảm xúc nhớ thương;  Bếp lửa tượng trưng cho hơi ấm, cho
- Mùa đông: gợi cảm giác mái nhà, gắn liền với hình ảnh mẹ tần
TẬP lạnh lẽo tảo, vun vén chăm lo cho gia đình.

-Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi.

1 Câu thơ có thể hiểu theo 2 cách :
. Trời mưa ;
. Gợi ra hình ảnh người con òa khóc vì
nhớ mẹ, thương mẹ.

➩Hoàn cảnh đặc biệt, là cơ hội để tác giả tĩnh tâm quan sát ngôi
nhà để hiểu thêm về mẹ, về cuộc đời mẹ.
 PHIẾU HỌC TẬP 2
Hình ảnh người mẹ trong cảm nhận của người con
1. Tìm và gạch, nhận xét về những hình ảnh, cảnh vật quanh ngôi nhà của mẹ.
Chum tương mẹ đã đậy rồi
………………………………………………………………………………………………..
Nón mê xưa đứng nay ngồi ……………………………………………………………………………………………......
dầm mưa 2. Chỉ ra và nêu tác dụng các biện pháp tu từ mà tác giả đã sử dụng trong khổ
Áo tơi qua buổi cày bừa thơ 2, 3.
Giờ còn lủn củn khoác hờ ………………………………………………………………………………………………..
ngườiĐàn
rơmgà mới nở vàng ươm ……………………………………………………………………………………………......
………………………………………………………………………………………………..
Vào ra quanh một cái nơm
……………………………………………………………………………………………......
hỏng vành
3. Qua những hình ảnh ấy, ta cảm nhận được ở mẹ những phẩm chất tốt đẹp
Bất ngờ rụng ở trên cành nào?
Trái na cuối vụ mẹ dành phần………………………………………………………………………………………………..
con ……………………………………………………………………………………………......
………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………......
 PHIẾU HỌC TẬP 2
Hình ảnh người mẹ trong cảm nhận của người con

Chum tương mẹ đã đậy rồi

→ Các sự vật quen thuộc, đời thường, gần gũi, gắn liền với mẹ
Nón mê xưa đứng nay ngồi
hàng ngày.
dầm mưa
→ Thậm chí nhiều sự vật còn có vẻ cũ kĩ, xấu xí, không trọn vẹn.
Áo tơi qua buổi cày bừa
- Nghệ thuật:
Giờ còn lủn củn khoác hờ + Hình ảnh ẩn dụ "nón mê", "áo tơi" → gợi hình ảnh người mẹ
ngườiĐàn
rơmgà mới nở vàng ươm lam lũ, tảo tần.
+ Liệt kê: chum tương, nón mê, áo tơi,...
Vào ra quanh một cái nơm
+ Nhân hóa nón mê xưa đứng nay ngồi dầm mưa, áo tơi khoác hờ
hỏng vành
người rơm.
Bất ngờ rụng ở trên cành
- Qua đó ta thấy được:
Trái na cuối vụ mẹ dành phần
con
+ Mẹ rất chu đáo;
+ Mẹ tiết kiệm, giản dị, vất vả, tảo tần nuôi con khôn lớn;
+ Mẹ yêu thương con, dành tất cả những gì tốt đẹp cho con.
➩ Người mẹ tần tảo, hi sinh cho con mà quên bản thân mình.
 2
Tại sao người con lại có tâm
trạng như vậy?

1
3
Tâm trạng, cảm xúc
người con như thế nào
trong lần về thăm mẹ? Liệt Tình cảm Dấu ba chấm cuối dòng thơ “Nghẹn
ngào thương mẹ nhiều hơn...” thể hiện
kê các từ ngữ chỉ tâm của điều gì?
trạng, cảm xúc đó? Xét về
cấu tạo, những từ ngữ đó người con
thuộc loại từ gì?
dành cho
4 mẹ
Qua đó, em cảm nhận được tình
cảm của người con dành cho mẹ
như thế nào?
 2 Người con có tâm trạng như vậy vì thấy được sự tảo tần, vất vả
của mẹ khi mọi thứ trong nhà đều do mẹ vun vén, khi nhìn thấy
mẹ lam lũ, vất vả, khi cảm nhận được tình yêu thương của mẹ.
1

3
Tâm trạng, cảm xúc:
Tình cảm
thơ thẩn, nghẹn ngào,
của
rưng rưng (các từ láy). Dấu ba chấm cuối dòng thơ:
người con + Ý muốn chỉ còn có rất
dành cho mẹ nhiều nghẹn ngào con chẳng
4 nói thành lời, chất chứa trong
lòng chẳng thể nói ra.
+ Câu thơ như kéo dài những
Bài thơ hể hiện sự xúc động nghẹn niềm thương nỗi nhớ của
ngào, tình yêu thương, biết ơn dành cho người con dành cho mẹ.
mẹ của tác giả. + Tạo khoảng lặng, dư âm
trong lòng độc giả.

1. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát ;
- Phối hợp hài hòa các
biện pháp tu từ: ẩn dụ, liệt
kê, nhân hóa;
- Từ láy đặc sắc.
TỔNG KẾT
2. Nội dung 3. Ý nghĩa
Bài thơ bày tỏ tình cảm - Tình yêu thương bao la
của người con xa nhà của cha mẹ dành cho ta
trong một lần về thăm mẹ. thể hiện từ những điều
bình dị, giản đơn nhất ;
- Mỗi chúng ta cần biết
yêu thương, trân trọng,
biết ơn và hiếu thảo với
cha mẹ của mình.
 LUYỆN TẬP

Hình dung và tái hiện lại

cảnh người con về thăm
ngôi nhà của mẹ trong bài
thơ bằng cách vẽ tranh
minh họa hoặc miêu tả bằng
lời văn.
 VẬN DỤNG

Tự viết bưu thiếp tặng mẹ!

Thank you for watching