F.

M OL NAR

ÇOCUKLAR
(Gyere kek)

Necmi SEREN tarafından dilimize çevrilmiştir.

ANKARA 1946 - MİLLİ EGİTİM BASIMEVi

Eski Yunanlılardarıberi mil­
letlerin sanat ve fikir haya ­

t rn da meyda na getirdikle r i
şaheserleri dilimize çeuir­
mek. Türk milletinirı kültii­
rürıde yer tutmak ve hiznıf'f
ctmt'k istiyenlere en kıy m etli
vasıtayı hazırlamaktır. Edf•­
biyatı mızda , sanatlarımızda
ve fikirlerimizde is ted ığimiz
yiiksekliği ve ge11işliği bol
Ja rd ımcı vasıtalar içinde ye­
tişmiş olanlarda11 beklemek.
tabii yold u r . Bu sebeple ter­
ciime külliyatının kültürü ­

miize büyük hizmetler ya­

pacağına inanıyoruz.
1-8-1941
iSMET INÖl\'ii
 nümonizmo ruhunun ilk onloylJ ye duyuş merholeıl,
IP•on varlığının en mü•ahhos şeklide ifadesi olan sonat
•serlerlnin benımsenmesiyle baslar. Sonat şubeleri lçln� e ed•
bıyot, bLJ ita denin zıhın unsurları en zengın olanıdır. �unun
içindir ki bir mi il et i n, diğer ,m il l etler edebiyatını kendi dillnde,
daha doğrusu kendi idrakinde tekrar etmesı; zekô ve anlam•
kudretini o e serler nıspetınde artırması, c anland 1rm osı ve

yenıden varatmasıd1r. işte lercüme t a o l lve t in i , biz., bu bolum ..

don ehemmiyetli ve medeniye• dôvamız için müessir belle­
mekteylz. Zekôsının her cephesini bu türlG eserl erin her
10rlüsüne tevcih ed eb i l mls milletlerde düsüncenin en si lin­
mez vasıtas ı olan yazı ve onun mimarisi demek olan edebiyat,
bütün kütlenin ruhuna kadar işllyen ve sinen bir tesire sahip.
tir. Bu teslrdekl lert ve cemiyet ittlsall, zamanda ve m ekônda
bGtün hudutları delip asacak bir sağl am lık ve yaygınlığı
gosterlr. Hangi miiletin kOtOponesi bu yönden zengi nse
-o millet, medeniyet ôlemlnde daha vOksek bir idrak sevly•
sinde de mekti r Bu itibarla tercüme hareketini sistemi! "
dikkatli bir sure tte ıdare etmek. Tork irfanının en Clnemll
bir c eph esini kuvvetlendirmek. onun genislemeslne. llerl•
meslne hizmet etmektir. Bu yolda b ll gı ve emeklerini eslr­
gemlyen Türk mOnenerlerlne s Okran la duyguluyum. Onların
hlmm etlerı ile bes sene ıçlnde. hiç değilse de•let ell ile
yüz cl ltllk . hususi tesebb Oslerln goyretı ve gene devletin
yardımı ile. onun dllrt bes misli fazla olmak Ozere zengin
bır te rcüm e kOtüpanemlz olacaktır. Bilhassa Tür� dl ll nln, bu
emeklerden elde edeceği büyOk laydoyı düsOnQp de simdi-­
den tercüme faaliyetine yakın ligi ve sevgı duymamak, hiç­
bir Türk okuru için mümkün olamıyocohır 23 - Haziran -1941

Milli Eğitim Bakanı

Hasan - Ali rOCEL
 DDn.,a •deblyotından t9rc0meler- ••rlslnln llk 109-
cıldind• yer almış bulunan Ön•Özümde, bu serinin ortaya·
konulmasında bOyülc hizmet ve emeklerl geçen Türle oydınla­
nno sükran duygularımı s<Syledlhen sonra onların hlmmet­
lerlyle 5 yıl içinde hiç deği l se Devlet ellyle yOz clltllk bir ter
cOme kütüphanesine kavuşacağımızı kayde tmiştim. Cumhuri­
yetin on sekizinci yıl dönOmünde bu seriden 13, on dokuzuncu
yıl dönümünde 27 ve vlrmincl yıl dönümünde de 69 elit eser
yayınlanmak suretiyle be, yılda t ahakk uk ettlrllmesl do,�
rıülen ilk program, iki b uçuk vıldo 9 lozloslyle 109 clltllk
bir kütOphonerıln Türle okurlarına sunulmasını mümkün kıldı.
Memleket yayın tarihinde gerçek bir hamle ve ba,an diye
nltellklendlrllecek jlan bu güz el neticeden dolayı, bu serinin
ortaya konulmasında, tercümeleri yapanlardan formaları kat­
lıyan arlcodo,larıma kadar, himmetleri geçenlere tekrar te,ek­
kürü kendime borç sayıyorum. Devletin bu olondakl teşebbDs�
rıü, yaptıkları geni$ �ercüme basınlyle destekllyen hususı yayın
<urumlarımızı takdlrl3 ve sevinerek onarım Cdmhurlyetlml­
zln bundan sonraki yıl d<Snümlerlnln her birinde, •Dünya
edebıvatından tercümeler• serisinde yüzer cilt eser yayınla­
nara� memleket aydınlarına önümüzdeki bes vılda 500 klto­
bın Devlet ellvle armağan edilmesi, yayın programımızın ye­
rine getlrllmesı gereken amacıdır Türk aydınlarının $Unu
b llmeslni candan isterim ki, bize, bu genls programı gerçek­
:estlrme dlrelctll ve cesaretini varan, tercüme serisinin bo$ olcu­
•ucu•u Cumhurbaslcanrmız ısmet INONO olmuştur. Ses yıllık
programdaki 500 kitabı dahi az gören Milli Ş efimi zin arzu­
l arını yerine getirmey i bütLn vazlfell arkadaşlarımla beraber
mırıı bir !5dev sayıyoruz. 2 - Mart - 1944

Milli Eğitim Bakanı

Hasan Ali Y0CEL
-
 ÖN SÖZ
F. Molnar 1878 de Budapeşte'de doğdu. Hukuku
bitirdi, sonra gazeteci oldu, nihayet kendini büsbütün
tiyatro yazarlığına .ve romancılığa verdi.
Dünya edebiyatındaki şöhretini tiyatro yazarlığına
borçludur. Macar. sahne edebiyatını yabancı memleket­
lere kapıyan duvarı 1910 yıllarında ilk defa, fakat tam
bir başarı ile ve kesin olarak yıkan o olmuştur Macar
tiyatro eserlerinin Almanya 'da, Avusturya'da ve hele
Molnar 'ın kaleminden çıkmış piyeslerin toplu bir halde
yayımlandığı Amerika·da çok aranır bir hale gelişi en
ziy11de onun başarılı çalışmalarının neticesidir.
Onun, bütün dünyanın aynı seviyedeki burjuva sı­
nıfı için yazılmış eser:eri tabiatiyle yukarda sayılan
memleketlerde kalmamış, bu memleketlerin sınıllarını da
aşarak dünyanın bütün büyük tiyatrolarını dolaşmıştır.
İ lk piyesi olan Bay Doktor adlı komedyasını
Budapeşte Komedya Tiyatro3u 1902 de sahneye komu�,
yabancı memleketlerdeki sürekli başarıları İse Şeytan
(1907) ve Peşte şehir kornluğunun kendine mah.us serse·
rilerini canlandıran Zambakla (1909) başlamıştır,
Molnar'ın sahne edebiyatındaki faaliyeti, bütün
gerçek piyes yazarlarında olduğu gibi, bizzat sahneden
doğarak yayılmıştır. Sahne eserlerindeki düzenlilik,
derli topluluk Örnek olabilecek niteliktedir. Rolleri san­
ki aktörlerin vücutlarına göre biçilmiştir ve yazarın,
çağının en büyük Macar rejisörü, aynı zamanda tam bir
sanat üstadı olduğu eserlerinin her satırında göze çarp­
maktadır.
Öyleyken yine, dramlarını sahneden ayırarak
 x

gözden geçirecek olursak bunlarda, eserlerin yazılış

zamanında bile eskimiş olan birçok unsurun bulunduğu­
na hükmetmek zorunda kalırız.
Eserlerinin şimdi artık bugünkü zevkimize çok defa
yabancı gelen tarafları en ziyade İbsen'den, Hauptmann'
dan, Maeterlinck'ten ödünç almış . olduğu «symboliııme
sentimentale• idir.
Molnar'ın piyesleri içinde en kalıcıları sırf üstat·
lık hüneri göstermek için yarattığı eserlerdir. Hususiy·
le • Pirandello 'dan çok daha Önce • bizzat sahneyi
sahne mevzuu yaparak kuvvetli bir kalemle yaz·
dığı piyeslerini belirtmek lazımdır. Bunların baş·
lıcal arı Muhafız (1910), Tiyatro adı altında topladığı
birer perdelik üç piyes (1926) ve Konakta oyun dur.
(1927)
Bununla berabel\ Molnar, sözümüze başlarken de
kısaca İşaret ettiğimiz gibi, yalnız piyes yazarı olma.
yıp aynı zamanda yüksek bir romancı ve alaka çekici
birçok «croquis» nin de yazarıdır. Hatta, çalışmalarına
bıı cepheden bakınca romancı Molnar'ın • hiç olmazsa
bir romaniyle - piyesci Molnar'dan daha uzun Ömürlü
olacağı görülür.
Romancı Molnar'ın en değerli · eseri hiç şüphesiz
Pal sokağı çocukları dır. Bu, aslında ilk gençlik için
yazılmış ve Türkçeye de çevrilmiş olan kitap 1 Peşte
çocuk dünyasının gerçek bir destanıdır.
Yazarımız çocukların, hususiyle Peşte burjuva ço.
cuklarının yaşayışlarını ve ruh elemlerini inceliyerek
birtakım koııuşmalı ccroquis• ler de kaleme almıştır.
Okurlarımız aşağıki sayfalarda böyle birçok sevim­
'
li «croquis» !erden bir a raya toplanmış olan Çocuklar
ııdlı eserin tercümesini bulacakfardır.
T. Halasi KUN

1 Pal sokağı çocukları. Macarcadan ıercüıne eden

Necmi SEREN. İsıanbul, Ahmet Halit Kitabevi, 1944.
ÇOCUKLAR
 MACUN BIRLİGİ

Macun Birliğini dağılllaığı zamanki hali

ile tanıtm.am daha iyi nla<-ak sarı.ıyorum.
Vakanuı geçtiği yer «gimınasiuw> un 1 öğ­
r<'tmenwr oda.sıdır. Smıf öğrPtnumi öğkclen
.�orora saat bir buçukw burada toplanılıp ko­
nıışular-ağuıı bildirmJ§tİr. Macun Birliği, Ü}e­
lerlnin hepsi de ol"l<ı /. derulir ve "saat birde
ijıeki çocuklarla birlikte evlerine gitmemi�
/,,r"İr. Şim:!i ve:ıil maYlUıın etrafında yüz
/erdir. Şimdi yeşil nııasanın etrafında yü:::-
kulııığa oııırı111ış, pü ro ir,;i)'or, AralarındlI
şÖ�'W bir kmııı.şma geçiyor:
ÖCRf,'T.1JK\". - �imdi anLatın ıhalkahm. Her
-

;;ep1eıı önce şuınu öğrenmek :is-ti-yorum: Ne şekilde

olur;ıa olsll.'ll, ib'.ııliık kurulımasma tahaımmül etıniyt'­
eej!im'i açıJk<;a ·söylediğiım halde, bu ıhirliği !kuran
kimılıir'.' K'ım !kurdu b:.ınu?
-
(Derin bir •essizlik }
ö(;RJ<,'1'111-:\. Soylıeseniz c?
HIR (.'OCUK. Veisz.
öC!n"f'lff\. Veiısz, kenıdİııı !löy)Jİıyenıez

1 Bazı Avrup ı mPınleketlerinde orta Öğretim okul­

larına verilen ad.
 MACUN BIRLİGİ

Macun Hirliğini dağıtıldığı zamanki hali

ile tanıtmam daha iyi nlamk sanıyorum.
Vakanın geçtiği yer «gİm rwsiuw> un 1 öğ­
r etmenler oda.sıdır. Sınıf ö ğr.etmen i öğkclen
.�ontra saat bir buçukw burada toplanılıp ko­
nuşularağını bildirmiştir. Macun B irl iği Ü.)<'­
lerlnin hepsi de OJ'l<ı /. dendir ve saat birde
ijı"ki çocuklarla birlikte evlerine gitmemi�
/pu/İr. Şimdi veşil maııanın etrafında yüz
lerdiı·. Şi m di yeşil masanın etrafırula yü':"-
1.-ulıuğa oııırmu�, piiro içiyor. Aralarında
şöyw bir konWjma geçiyor:
ÖCRET111':,\'. - - �imdi an1atm ıbakahm. Her
°''�yıkuı ünce şuınu öğrernı.ek istiyorum: Ne şekilde
olur=-a olsım, b:rtik kunıl.masma tahaımmül etmiye­
ı·p/Hm'i ac,, ıJk�a ·söylediğiım halde, hu ıbirliği !kuran
kimdıir'r K'ım lkurJu bunu?
.
(Derin bir �essizlik }
öCRc1'llE\. --- Soylıeseniz e?
H/R (.'OCUK. -- Veisz.
öC H LT HE\. -- Veisz, keıııd•ıı >1öyJıiyemez

1 Bazı Avrupı memleketleTİndc orta Öğretim okul­

larına verilen ad.
 4 (O<:t .. KL\R

VEISZ. - Söyliyebiliriım, efendim.

öCRETMEN. - O h.alıde niye söylemiy·J�-

sUıD?

(Sessizlik.)

öGRETMEi'i. E, anlat bakalım

-- şimdi.
<<1\1acun)> nedir, önce hunu söyle.

VEISZ, cebin<L?ıı ko<·aman bir topak �·ıkarı;>

masorluı üstüne koyar. .'.\lacun ıbudnr, eft.ndİıın.
-

ÔGRETMEN. - Bu da ne?
VEISZ. - Hamur p,'.hi hir �Y· CamcıLar hn­
nwı1a caıııu çerçeveye yapı:şt.ırırlar. Bunu camcı

caınıa sürer, �a bi.ıiBi gidip pencereden tınıaklarr

ile kazır.
ÖGRETMEN. ·-Peki, bunu sen mi ıkazıdm '?
VEJSZ. - Hayır efon<l�ııı. Bu, Birliğin ıu.ı-

CIJıllU.

öGRETMEN. - .i\a!'ıl?

VEISZ. - Bunu üyeler topladı, mıu sa.kl.ı­

maık ݧİ. de seçhnle bana verileli Eneılce hu �i Bo­
...

lka yapıyordu, çünkü veznedar o idi. Ama, oııuıı

yanmıda mamın kurudu, çiiıııkü o hiç çiğnemiyordu.

ÔGRETMEN. - Bumı çiğııenıek de lazım,

-Oemek?

VEISZ. - Ernl, çbıkii ı;İğnenıııezse kunır..

 MACUN BIRLIGi 5

o za.ma:ıı İ.steıııiJ.en hiçıane ginııez. Ben ıher gün çi�­

rıiyordum.
öC.RETMEN. - Bunu niçiıı lbaşkası yap­
mıyor ı l a sen yapryol"sUıI1J?

VEJSZ. - Çüuk.ü ıanatüzilkte «Başkan Bir­

Jifcin ·nıacuımn
ı u ıhiç oh11a21&a günde ibir defa çi�'lle­
ıııcğ<· m�.ohur>> .diyr yazıhdır. Bu yapıJmau.ısa, ma ­
cun ,_.,rcleş.ir.(Ağlıyarak.) Şimdi de ıbaışkan lbenLm.
öCRE1'!�'/f;,'\". - - Bu kocaman parçayı ner�.
J..r; lt"Iı topladınız?

(Derin ssssizlik.)

OCRETMK\. Boka! nerele!'deıı topladı-

ııır1. hunu?

ROKA. -- Bir ay ıkaıdar oldu, efendiım. Bir

lıafta hen ı.·iğnediım; ama o rnldtt daha ·ık.üçükrn.
İlik l"'ı·rı,:.aıyı Yeİ8z geti:rcii. Birliği ele ıhunuaı için
ıkunluk. Onu ıhaıbası ar.maya hiuıdieınİış, o da ara­
baıım penceresinden macunları kazımış. Tırnaklan
karı ic;.iııdeidi. Sonra, nıilz'.a.. salonunlda canı kırıl­
mıştı. Ben ü�leden sonra okula geldim, camcı ge­
Jim·Py{' kadar saatforcc bekledim. Saat beşte geldi
camcı. Ondan biraz ın.ı ...,un istedim, cevap vernıedi.

Y<'rt-ınwzdi, ı,,M-ııkcü avurdu macunla dolu idi.

0CRE1'ME!\'. -- O nıe hh:irııı Mıkırdı? Avurt
lwyı!ic;le. olur.

JWl\.4. \ •�ni ağı:ı ,ma.ıuıı la dolıu idıi. O da

 6 ÇOCUKLAR

ı,,ıi,ğniyoııdıu. Soııva y ... uıua gjıd,�p, cam taikrlııikeıı b�ı­

kaıyıım d�ye müsaade i1sied!i.m. «Pek�» der gihi ha�
şmı sa.Madı. Beın ele h.lktım. O caımı tıalktı, giıtti. O
gidıi.ncıe iben peınıoorenin yanma gıittt.İım, camdıaın ını,ı­
cuınıu ikaz:ıyıp gıötüııdürıı. Ama lk.eııdiim için değıiı.

B�rlıiık >iıçıiın ,çıaMıım . (Ağlamağa başlıar.)

ÖGRETMEN. - - Ağlaıma !
VEISZ, şaş/,·ınlık icinde. -- Hemen de agi.ı«.

(Boka, yürek pflrc,cılıyacak şekilde hı ('kı r··t

hliçkıra ağlar.)

VEISZ. - Ağl•a)ıp durmıasaıı a! (Kendi.,; ı/,

ağl.amağa başlar�)
(Öğretnum, piiru.�ıından iist iiste bir ka<.; nefı•.,
çeker.)

CSELE. Üğreımeıı�ııı, B:ııLiık ıçııı i1-:ıı

ıde mamıın .geüı:ıdim. ( /;;jbürlenerek bakar.)

ÖGRETMEN. - Nereden?

CSELE. -- Evde k.aıııaryaııııı ba nyo trıkne�iııi

k.ıT'JiliIŞtUn. A.ınınem onu yaptınlı. Ben de henıPıı
ıdacunuınıu ıkazıdmıı. Ma:ıdi y]kanırıken biitiiıı sulu
1haluınn üstüne aktı. Böyle ibir kuşun yııkaıırna!k ııı·­
siaııe ! Seı:ıçeler <le hiç yı!kaınmaz, uıına !!eıw h·�ı••ı
pistir.

ÖGRETM.EN. -- Görıüyorwıı C..ele, pL'"­

mazıllığım rüısbiiınıdc. Ş1ındi lben !'aına !!()steririm. Seıı
devaım et, Boıka.
 MACUN BİRLl(;i '1

HOKA. korka korka. - Neye devaını ede-

öGRETWE1\. - Cerıi�ni nerelerden tıopla.

ıhnız?

HOKA. C:>ele �di söylıedi. Biır�, ben de

-

macun ıbuılıup l!eıtireyiım, diıye :bir ıkere 1bana alltı ku­

ruş ·ı.ıendi.

ö(;RET il KY. ·- Para iıle ıdıe ımıi aldımız '!'

IJO K A . · - Haycr. Reniım habaını doktor, sa­

haıhLan aııaba iılıe ?!er. Bir gün beTJJi ,dıe götürdü.

arab ı an�n penceresindeki ·macuınılan ıkıa•zıdıım. Bu
ı;ok ırfrzeıl, yumruşactk hiır macmııdıu. O zarınıaın, bu
<.ıl1aibay.a hen ıbirneyiım, Jhe Birlik ıha.na .aıltı kurut
\ ı>rı1i. Üğleden sonra on a 1biınıip ta M-mı:ııur1ar Mahaıl­

ı�_..im• kadar gıiıtıtim: ılöııt pencerede ne karlar

macıım varsa l)ıepsiıni kazıd·ım. Sonra oradaın eve
va\·a ılönıdıüm.
ö(;RETUE!\ı. Hanıi ·sana Luıdovika'da ra:>-
lanıışt:ını, o Yaki•t mı r>lılu ·bu iş?
BOKA. - Ewt.
öGRETMKV. Sana �lenmiştim de cı�-

" a p \ erıoıeını iş.tin.

IWKA. <.)üı>kü avurduııı macuıı dolu iı!i.
(Ağlamıağa lxqlar.)

VEISZ. - 1-temeıı ıle ağlar. (Kendisi de ağ­

/rırmı jia ba!jlar.)
 8

ÔGRETME!V. - - Çok güzel bir Birlik! Ba�­

kaın !kimdi ?

VEISZ, ağlama.�ını birden keser. - B en . . .

ôCRETMEN. -- Vezne<lar krimıJ.�?

VEISZ. - Boka.

ôCRE1'MEN. Kaç para kaldı ıee, \"er

buraya.

BOKA. - Buyurur.

(Bir t.ane on kurU§luk, dört tane kuru.-ı, lıir

tane on para, iki tane yirmi§er parolıl.·
pul, bir posta kartı, iki tane be§er k�luk
damga p ulu, scJcjz tane yeni kalem ru·ıı .'-'e
renkli bir cam zıpzıp çıkanp masan.uı ü.�tii­
ne koyar.)
ôGRETMEN. - - Parayı nereden aıJıdııı..ıZ?
BOKA. - Üyelerin a:idatlanııdan toplandı.
He.ek.es iber hafta yirmi beş para veriyor.
ÔGRETMEN. - Peki, ne diye para topla-

BOKA. - - Hiç. Aidat verilımiş obun eli.ye.

V e:İsz ha.şkanhk aidatrııı Birliğe hağcşlıyorıln.

öCRETME_i\'. - Ne ıkadardı hu?

BOKA. - Haftada yinıı:i para. Pulları lvn

getir<liını: po,;la k.artıııı Har.aıha�. ılaıııg;ı pııluıın

Borov�7Jky �eıtirdi . . 01111;1 .:haıha;;.ı. .
. . o 'haha,-ııulaıı, .•
 MACUN BIRLICI 9

OGRETMEN. - Çahlı ha. Öy1lıe m�? Borov·

!o':tky!

ROROVSZKY. -- Ef.,.ncliım.

OCRETMEN. - Çaldın nu?

(Borovszky, sr.sini çıkarmadan, «evet» der

gibi ba§uıı saJ,lot'.)

OGRETMEN. -- Bu ııe re.zalet ! NecıcJir

!'enin haihıını?

BOROVSZKY. - Avuıkat. Doıkto.r Ernö Ho­

rovszky. Hiaziıne avuıkaıtı. Birliık pulu �ice yerine
koydu.
ô(;RJ<;TMEN. -- Na&l, nasd?

BOROVSZKY. Ben pulıu •baıhaınıdan :ışı.r­

-

nıı� olJ.uğum içıiın, sonraJaın korktum. Bir.lıiık ham

be§ ık,� vereli. "Bmıunıla ıhaşka hir pul alıclım;
hunu, aşırdığmım yerine,yazı maBasrnm üstüne
koyduını. Ama, hu eırad.ı haham gördü. Çal.arken
değil de, yetine koyarken yakaladı, hunun için ılt>
beni ıslattı.
ôGRETMEN. ?"ie hiçim li!lurdı bunlar?
Ne demeık o?

BOROVSZKY. - Yani p ulıu

geri getirdim
diye dövdü; fuıteliık bir de tokaıtladı. Bunu nert._
den aşırdığınu sordu. Ben, kendieinden aşırdığımı
söylımıııek istemedim; çünkü ·hu yüzden de aync:1
t.okat yerdiiım. Orııwı için «Boka'dan aldım» eledim.
 10 ÇOCUKLAR

O ·zaruıa:ıı, «Heıınen götıüı:iip .geri ver; muihakıkak

ı o rla
hir ye.ı.ıden. aşııınuştın> <led!i. Beıı de puJıu geri geti­
rip Bokıa'yıa verdim. Şi.ı:tdi hunun için Birlİğiıı
ikıi tıame pulu var.
öCRE1'MEı'V. Peki ama, yeniden ne diyt'
-

pul aıLr1mıız? EillWriıni yerine ik.oyaın�z mıyıdıı:mz'!

BOKA. Bu mıiirnikün
- değildıi, çiinkii arka­
r-;ı:ııda Birılıiğin mührü ,·ardı.
öCRETME'\i. -- Mühür dıe mi var? Nerı�le
bu miihiir?

HOKA. -- !\ılührü Barab� saık:h.yor.

HARABAS. - Alın, efendliım.

(Llistikten yapdmış mührü ıstampası ile bir­

lil.·tp masanın il�tüne koyar.)

öCRET11E!'f, .ııühürc bakar. - «.Macuıı

Toı•hyaıııifaır Bir:lij'iıi, Bu.dapeştıe, 1904». Ne l'ef.Ealet'.

(Haraba.�, mühr;i geri almak isU!r.)

öGRET\fEı\. .l\ e yapııyonnm?

HARAHAS. - 1-.:fen<l:İilll. n-.ulırii ieaibuuLı

lıayalım 1ııııllıa;.1ı11a ikorııy<'cağıırıııa aınıclıilçJtiım; !kim-
1<eıy ı· \"t'l nnenı onu.

()(; R lff:ltE:'\i. Kes seıs.fui!

(Wiilırü önü11,, alır.)

IJARAHAS. O .halde, Csele'·derı de ba}-

rağı alııı, efendim.
 MACL'N BIRLICI 11

öGRETMEN. - Bayrak dıa ıw v·ar? Ver şu-

ııu ıbaıkıaıyıım !

(CwlP. r·Pbirul<!n, lele geçirilmiş, kı.rmızı,

br>_rnz hiı- bayrak çıkarır. Bunun iistün­
de şu vazılıdır. «Jlacun Toplıyanlar Birliği,
Rudapeşfr•, l'J04 Artık köle kalmı_varo�unıv.ı
andi<,:f,riz!». ')
öCRETJ\fE;\. -- i\t' reza.Ieı!
/IOKA. -- Efrr11lim. •bayrağı eole ver�nf'ik Ba­
y•ı&r.şmaz.
rilhas'.a

BARAHAS. \la<lemki henden mühıU al.

ıhlar, naısıi1 olsa Birliık anık yolk demeı.kıti.r.

öCRET.l1ElV. S�izi kesin! Şimdıi ben

-

��in hesailmrızı görürüm. !;'" dakikadan itibaren bİr­

l�k midiık yolk. Böyle haJtiar kıanştırılığımzı ıhir daılıa
dn}ımıyaıyEm. Hepiııiziııı de g!·diş notılıarı ıkınhyor.
Veiıız dalıa çoik 111ot kayhcdeoeık; ı_•iiınJki, i b�ıı o
idi.
VEISZ. Ef,-ıı,!iın, hu.gün soıı ıı;ünümdü.
-

Bugüu geınıel toplan1 ı y:ı pae�ktık: ıbu ·lıaftıa i�in

Boka •başkan olaoı$.tı.
ÖGRETMEN. ---Bu ıbeni iıtgHeındi·rımeu:. Ya­
rın hep1ni.z saıaıt ikiye kadar okulda Juı·paılı kdla­
calksmm; ıkızk,ardeşi.ınıe ait beş yüz tane nişan dave­
tiıyesin+n adreıılerini y.ızacaıksınu:. Sizi nasıl yola
;retıırır:ım. ıı;öriir..Uııii.z. �<li yıkılın karşıımdaı:,
ıtl.anınıaz �aıpıkmlar �L.

1 Petöfi'den bir mıııradır.

 ız ÇOCUKLAR

llliPSI. - Al.Wıa ıemadaıclık!

(Vei.�z, macuna d-Oğru uzanır.)

öGRlffME-1V. -- Ç� elini ıhalkeymı!

VEISZ. - Macunu geri ,·eıım:iyeook misiniz,
efendıim?

ÖGRETMEN. -Hayxr. Hem, ıkıimdıe ıialıa

ma-01U1 varsa, ıhemcn nrna Saıklıyan olur81l, ı,,'Ok
fena yaıpanm.
(Şimdiye kadar hiç s� çıkmamı� 01.an. Les:r.1rİ
il.erkr, ağzından bir po1'ça macun. çıkarır, içi
sızlıyarak, kirli elleri İle Birliğin macununa

katar.)

OGRETMEN. - Başka yok mu?

(Leszki, ağzını açar, ba.§ka olmıadığuıı gö�-

·

terir.)

OCRETMEN. -- Hele bir ık.ere daha işiteyim

:birlıik kurdıuğımuzu! Defolun ev1ıeriırize!
(Ses.�izce hepsi çıkar.)

LESZKI, yalnız olarak selamlar; çünkü de­

min öıekikr koro halind.e «Allaha ısmarladık> JRr­
ken onun ağzı clofo id,j, - Allaha L8IDll rladı!k !

Dışarda, sokakta.

BOKA. - Bizim on dört iku� on para lıo­

şuua gitti, galıiha. Para.nıızm üstüne yattı.
 MAOJN BlRIJ�I 13

VEISZ. Hele şu imtihan ıbir

- geçsin, maılı­
kenw�·e ver.dıireıceğİJn on tı.

(Şa§kını, §'J§kırı dururlar.)

CSELE. Bana haikm . O sizirue uğta.jır­

- ..

ken... hen peoıoereu.i.ıı yımmdıa dıu.ruyorduım... Ba­

kın şuna!

(Yeni kazıdığı ta;.e nıacurı külçesini 15österir.

Hepsinin gözleri parlar. Csek macunu hemen
<·ebin.e sokar. Veruı bir sessizlik. Veisz Bir­
liğin bayrağını diişiinür, Roka Birliğe qİt
lwcaman macwı külçesini. Boka ağl.amaj(<r
bll§lar.)

J . EISZ. - �di uğ1ar.

f Kendisi d<' hu;lttııI hıçkıra ağlar. Kar ye­
niden yağmağa bqlar ve lwyu renkli altı kü­
çiik gölge, kapalı kış gününü;ı bu öğk ıwnu
..aaıinde, kutsal bir davanın; ve ortak bir ke­
.

derin ebedi olarak birleştir<Üği insanlar l{İbi

birbirine sokulmu:ı bir halde, karlı sokakr-;ı
ajiır ağır ikrfom.etc başlar.)
 SANDOR

Vaka bir yaz gimıi akşam saat .<Sekize doğrıı

f{eçer. Şahısuır: J.) ya§uıda. bir erkek çocul�
ile 14 yQ§ında bir Jıız. Tuna kıyısında duf'ıı­
rnrlar. !Vehir kiiçiik şıpırrılarla kıyıyı dövü­
yor ve ilerde, Juru:Lcdarın ötesinde, büyük
bir ayna halini alıyor. Dağın arkasına çekil­
meğc ha zırlanan gürıc§ bu aynanın �inde
koyu kırmızı. aı;:ık _yeşil, gümüşii renkte atc.�­
ler yaknuıkta<lır. k.ar.şı ımhil artık kararmı.�­
tır. Orada. .'lU kı.yısında, birbirinden çok
uzak ii.ç lamba yuıımaktadu'.

KIZ. -- Geç kaldığ.m vakitler baban ne rıı-

par'!

ERKEK. -- Bah;tm mı? O� IY'\l"t bir adanı-

ılır!

ki Z. Saık..ııı, başın derde ıriırm.esiın !

f,'R/\.J•;Jt.., biı-.ı;; guııLrln. Onıa .ne �pbe?

En geç saat yeıliıde t ·vclt: olma:mı söyledi. Şimdi eu
aşağı 56kiz. De-mi•ıı hir..ıl: ·ın21ler:im ıtıİıtr�rordu, lbaıımı
.darıa ,geJı<ltifiii zaman hep böyle olur. F•.Jkaıt, §imdi
anı!k vT,z gelıir. Art� !ıı•p!Ü nz ·gelir. (Kızı kucak­
lar.)
 16 ÇOCUKLAR

KIZ. - O kadar hoş ki böyle, göğ__<oÜ:n·de...

(güz<>l bir kelime arar) ... solwn.ık !

ERKEK. - Öyle mi?

KIZ. - Sen i;yle ıkuvn-tlıisin ki ... (Ba!Juıı

çocuğun koluna da.yor.) Öyle knvvecl!iain ki... pazı­
bnn ıbile var.

ERKEK, pazılal'ı Tr.eyclana çıksın diye koiıı­

nu. biraz zorlaı·. - Sahi ·benim pazrlarrm kuvvet­

lidir.

KIZ. -- Ben ıbuc.ıJıa kalmaık.. . . höyle nyu­

maık.. . hatta ölmek �Liyorunı .. . Bu ne kadar iyi
olurdu!

(Karııı sahilden hafif, tatlı bir çan sesi gelir.)

ERKEK. - Eh, artık şüphe ık:almadı, &a ıt

;ıekiz.

KIZ, kollarırıdarı kurtıılur. - Demin de sor­

dum., geç kalıl'san h.tıb.ın ne yapar diye. Yoksa i:Ek
olaraık. ıhugiiıı rmü eve geç gidiyorsun?

ERKEK. - Hayır. Ocak ayı sonlarında da

-bir kere geç gitmİştim.

KIZ. - Tarihini bile hatırlıyonrun demek?

ERKEK. - Elbette.

KIZ. - Pek� o Z&nıan ne yaptı haıban?

(Uzun, acı bir susma.)

 �ANDOR 17

f;RKEK. - B.ııbam l?aflet<> okuyordu.

KIZ. - Peıki, saııa ili' y,ıpu?

ERKEK. - Ne yapa<>ak, «Eve �İmıli mı �e­

linir?» dedi. Böyle dedi.
(Bir �eyi gizfPdıffei sesindt'n anfu§ılıyor.)
KIZ. --- Hit; ... ı}ut;hir... şey... yapmadı m; '!

ERKEK. - Bımu hana sorrnaısı hile gücıiinılf'

gider. Bana haık. Jol:ın, n:ı:'ıl wrduğımu hilseıı! lh·­
rııİım haıha.m çok :<en ııdaını!ır. Bir defa kü�iik kar­
deşi.mi öyl<' dövdü ki. za •. a Hının kolu çrktı.

KJZ. - Ya seni'!
(EvvelkUıden '3Zıulı- daha uzun, ama çok
daha acı bir snsma.)

ERKEK. - ... I-!dti;İ oıı.ı doktor getird�k.

KJZ. - O haLıb n�meıı giıtseıı iyi olur.

ERKEK. -"-- A• t�k, he:; daıkika geç g'.ıtsem de,

bir şey ı:,ı1kımaz. Beş d.;kikamn ne önemi var?

KJZ. - Yolu ş;ışu:dığLıu söyle.

ERKEK. - - Bunu ffi�'liyeımıeııu. Beş yıldır

yaz.l.arı �mraı<la geçir:yonu. (ikisi b irden diişünw·­
ler.) Bana hir şey y.ıparsa, çıkıp gidiıveririın ev­
den. Dirrdıüncii sınıftan tas<llikıı,ıameııı var; aıske..ıi
okula yıazı lrnm, dört y.l eonra ;.ıııhay çıkarıırn. O
zam.an sen<le 1ıaını on sek� yaşm<la olacaksın. �ni
ahnnı. Bekler misin beni?
 18 ÇOCUKLAR

KIZ, bü�·ük bir kla. - Beklıer.iım.

a§

ERKEK. -- Yemin eder miısin?

KIZ. - Ederiııı.

ERKEK. yemin.ı.n.i duymak ister. - Söyle

benimle: «Alik.Jıa yemin t:deriıın ilci, Sanclor Wirt'i
beklemdkle >haılıt.iıyıar olaıoağım.. {lmıi/w.nda rı.e

l r
o u ne olmaz, düşifrt<·r·.�iyie). O aıdıaaıı o1uıncaıya ka­
<lan>.

KIZ, telrrarlar. O ;�dam oluncaya kadar.

Hayıti, �eve ırit.

ERKEK. - �için ıı;i.t diyoı:ıswıı bana?

KIZ. - Çü•Jkii şe)den ıkorkuyorum.

ERKEK. - Nerlen kol1kuy;orsuın '!

KIZ. -- Hiı;.

ERKEK. Hmııeıı şimclıi. söylemeni �tiyo­

--

runı. Neden koil"kuvor-surı?

KIZ. - Söyl�yemenı, Sandor, söylııyenıem.

ERKEK. - O ·halde şimdıi yemİııı ederim k�
kat�yeın eve gİ.tımenı. y�rm oSalbah 'hilıe gitmem.

KIZ. - Yok, �rok söyJıi.yeceğim.

ERKEK. - Hıaili !!öy'le.

Ki z. - Böyfo ·i.i� lern:nez. Sen soır; .bu�iuCı<atı,

hen «evet» derim.
 SANDOR 19

HRKEK. Y.ırı::ıda ka.Jma.mıları mı ko:k:ı-

'or;.un?

KIZ. --- Hayır!

f;IU�EK. Bir daha rnnına gelemem di!e

mi koııkuyonnm?
KIZ. -- O ,fla <lc�ıi

(Doğruya c,;ok yaklaşmıştır, ama masum bir

<:ehre ile .oğlanı iizmeğe devam eder.)

f;RKEK. -- (j y.Jcy;:c neıden koırkuyorsuu?

( Gü.lii m.�iyerek.).., Yok�..ı ıbaıhamdan ·daıyııJk yerim
rl'iye m1i? .�prtaJ.. ..

KIZ. sarılır. lleıı ıhu ıkıaıdıar aıptaılmı i�te.

Bt:>ıı �ı·n' ÇO'k 'seviyonını. Benıim İllik. aşkrm sensın.
Senıiıı ıh· :.Jik >'CV'diğinıiıı heıııim, değil mi?

ERKEK, kani sız, ·a. - Ne Y'a1aııı söyJıiryeıyiııı,

haHr...

KIZ, somurt.ur. -- Ama gene ıbeni çoık se\·İ.

�-orsuıı, <leğiıl ımi? Ha.rbiyeyt" girersen, gene ıseveeek­
sı,ıı. ıle�jJ mlİ?
l�RKEK. - Harbıyeye. (Hatırı na gelir .) Ya,
saıhi! EllbeHe! (Kısa bir susmadan .�onra.) Fak.at
Harıh�yeye ı..ıri·l'imem nıUıhaıkıkalk dıej:,ıil. Be1lki <lıe ge­
nJe mulkatt �Ju.runı. A:ımıem, ibaıoom, lıt·p.sd buuu
i.ı;;tıivor
•..

KIZ, haba hntır111a !{dince titrer. -- Git ev.�.

 ÇOCUKLAR

ERKEK. - Git dersen iınadma giıtmenı. Bunu

bir ık.e.re dıaıha söyler.� Y'armdan ıson�a ıbilıe ev�

g!ıtımiıyeceğiını. Öldıiirseler ,de wmıııumda değ�l....

(Kısa bir susma.)

KIZ. - Demek haham dihii-yor seni?

ERKEK, kendi boşboğazlığuuı kızar.

Evet, dövüyor! ·döV'iiyor! uımıuramda mı? Anık şu
daya'k }afmı ıbıııak !
KIZ. - İJ!k defa �i.nıdi aorıluın, canım.
ERKEK. - .\.nıa itiraf et ki, enelct" i.l·e hu­
nu düşündün. Xiçim �ylemiyor.-un? He.men şİııı!dİ
burada söyJe: <lüşiiruııwdiın.ı nııi? Y :ı lan 1'Öylerseıı.
naım1ı.."'1u kadnı değilBin.

KIZ, boynuna .�aıılır. - I>iiıüııdiiım.

ERKEK, hafifçe itH. - (.:ok g�l. Bıınıd.an
ııonra seıruinle tkonıı*1nuyomını. 1\ asd İstersen, öyıle
düşü:ıı. Ba'füt ·da söylmllıc, ı;eJJJin ne uüşiiındüğün umu­
rumda değiıl. Senden nd"ret ediyorımı. Gene Elza
ile konuşaoağıın. Ne de olsa, en çoık onu ;oey�yorıum ...

KIZ, biraz mem11un. - Elza'ıım ı;1açlan dök\i.

lüyor.

J;RKEK. - Sen her �- :bir ıkulp tak.arsı:ı

:zaten. Aıma şinıdi hl'rııi son defa görüyorsun. Ev�
gidecıeğıiım. Sana «AUah.:ı ısmarla(lrk» diyeceğİa-n �a­

myonıan, )ıaııılııyorsun.
 SANDOR 21

(Yürür ve gittikçe adımlarını ya�Uıtır. Kı.:

arkasından. üzgün iizgürı. bakar.)

ERKEK, ba§ını, çevirerek .�esi.enir. - Seıı ı ı.

hii hurada k.alıyorsm'- Sdna görr ham lı�. Seniıı
iç.iın hepsi bir. (On adım daha yiirüdiikten sonra.)
Sen �yonrun. Benlııı..e içim yaıuyor.

KIZ, i,çi sızlıyarak, - San<lor!

(Erkek, yalnız bunu beklediği halde, �imdi

eve doğru tlah..'t hızlı yürür. Cevap vennez.,ı

KJZ. - Sandor! Sandor! (Ağlamağa b<qlııı.)

Sanıdorl
ERKEK, sert.--·::\.• var?
KIZ. - Dön, g�.

ERKEK. - Sen buraya gel.

KIZ. - Yarıya k.ıdıa:r een gel. yarıya kadar

hen geleyim.

(Ö_yle yaparlar.

ERKEK. - �ı: istiyorsun? Ama çabuk ı>l,

çünkü vaıkt.iıın yok. Z-:te� her şey hiıtti. Şimdiye ka­
dar olup !biteı:ı.Jerden konuşma. Yoksa yüzüğiinö
.geri :mi .iet:iyorsun? Al. (Yüzüğü uzatır.)
KIZ. - Bövle bir şey söylemeclim.
ERKEK. - Ama senden .beklenir. Beın m­

lıeılk.en, sen burada eğit11 hak.alım.

 22 ÇOCUKLAR

1\.1 Z. - -- Ney� iuliyoıımu�uın �

ERKE/\.. Artrk söylıiıyey�m ,de seni vicdan

-

az.aibı kemirsin. Ben ,,;eııiıı yüzünden geciıktİını. Htr

dt>, heıu 'İ,nlel1ken, sen gtiılüyorsun.

KIZ. ---- Pfjki aınıa, ne .diıye ıiınHyorsu.n?

J�J</\EK. Deımirnden ıbe.ri heıp hwıdaııı bıılı­

-

sedıi!p ıbeıni kı�ıtıduı: ��mdi ıde ıhatıdaınıak :b'.[e �tı�­

m.iıyorımıı. Pekıaılıa, r.vle oJcnn.

KJZ. - Da) ak yiyecek.Bin di ye mi? Bunda

koı1kıubaıoaik ıne vaır. Ren de eh.yak yedıiım.

ERKEK, o anda dayak yenwnin nııaz/Umlu.�u

üstüne çökmü§ gibi,dir. _K11ılıan11 yediğ�ne dıe d.a-
-

yaı'k mr cleın•'.r ! Erk"klcri�ıkıi ıbüsbüLüıı ha�ıka. Bunda

her şey '"ardır: tok:1t, vurma. teıkme, tartıaklarıı.ı . . .

(daha birçok kelinıeler ekkmek ister) . . nuıır:ı�k. .

tokat, telkınıe. . rııokıat ..

.

KIZ, samimi. -- · l.aval'h Sa.:ııdor !

ERKEl\.. - Ş'.mdi eJıbet, zavallı Sandor. Bı­

ıaık. giıdıeı}ıiıın artık. (�si ıitriyerek.) Senin yüziin­
den ıçeık.ti@ian.•.

KIZ. - - Ağlama, Saındor, sonra ben de a.T.

·�

larım.

ERKEK. _varı afdı�·arak. - Kim ağb:yor �

KJZ, tırnağı.nı kemirerek. - Seın ağl.ıyo�ıuı.
Hıçkırır.) Beın ,d;e ,ağlıyorum. . . (Kucaklar.) Şimdi
 SANDOR 23

heıı�m yüzüınul•eıı w�lcr çekecekaiın, �>t>nim iy�. he­

nıİJm �elker, ıhenıiım iyıi, ıbooion :iyi ...

ERKEK, erkekçe. Zırlama! Seniıı i�·u acı-

lara kıaıtılJaınmaık1ıaın zevk duıyıarnıı.

K JZ. - Ama baıiııırn çoık dövecek...

f;Rl\.t,'/:\_, kayıt.uz. - O ancaık. ödıeviım yapar .

..\<llaJm ısmıarfaıhk. Şimdi saıhiden .giıdiyorunı. Kan

çı!kıarıaoaık :k,aıdar ıliivsP, öldürse, gene seni ıdıüşiinec()­
ğinı ,-e !hundan zevk duyacağım. (Öper.) Beniıın ı;e­
ker Jo1an'c1ğmı. (GeTıP, oper.) Dudaıklarm ttare ha­
' lt'ını ırilbi ,ı,atlıı.

KJZ, gözfori suziilerek. -- Sen de yetişkin.

,..i�ııa ıkıokuı1u !bıİır eııkoo'dı. O kadar ı� · öyle ho�
•..

J,.i !kohıın 'ho}1nuımıa dolanımrş, höyle.

•••

ERKEK. - Alı. aı:tılk gidıiıyor.wıı.

KIZ. - Öp ıbeıni.

( 86.§lnrının iistündı' küçül.· bir yıldız yanar.

Arnlı-larıtıın dibirule nehir, içine sarkan clal­
/,arı çekR bıraka hızla akar. Derin sessizlik.)

KIZ. �ittikçe drdw J.·uvvetli,daha sık öpü-

di 1.-lı•r alarak: saadetle. hayranlıkla, ve sesinde
ıatlı, erkeğı' lıa_ı-rrın ı,t;- nazla. -Saıııdor . anı;ma..

ıta . v aıhşlııin ...

..
 PETERKE

PETERKE be§ ya.şıııda, JANOS altı ya11ınd«.

Bfr kı§ günü, akfl<Jma doğru, Peıcrke, yü­

iünde verem kırmızılığiyle yatakta yrı!ı·
yor. Baba.sı ve annesi, onu inceden inceye
muayene eden duktorla, biraz önce o<fudan
çıkmışlardır. Çocuk pek yorgun diJ.ımii4tüı ;
şimdi yatağında halsiz yatmakta 1:e tavana
bakmaktadır. Öteki odadan hafif konıqma­
lar duyuluyor. Hep doktor konu§uyor. Böv-
1-ece be-§ dakika gn:er. Sonra öteki 1..apı açılır
ı•e ]anos ba§mı uzatır.

JANOS. - Peterke!

PETERKE. - Suı ınü,.in, hııos? İçeri gir.

JANOS, yatağuı yarıma gider. Yava,y sesle. -

Baırııa halk Peteııke ılol t•lr ııe ıle<li biliyor rnmun?

Dokwr �dedi ıki, sen öleo·kmişsiın.

PETERKE. -- Val'1a:hi mi?

JANOS. - Allah camını aılsm. Sen ölecek.

ırniışsiıı ı dedi. Ne olııır, Petel'kt', o V'İıt"leH Mfı topnzu
ıbana verı;eııe?
 %6 ÇOCUKLAR

Pf;T!,'RKE. - Uııu veremem. Ağız atımoıü­

j!iımi � erir�ın sana.

JA_\OS. - _\ıic,:i.ıı vereııııezı;İn? Mad,uuki iiıl"'­

ool..,iıı, 8't"nİıı .�ıe yaramaz artık.
Pf;TERKE. OlS'll!ll, veremem; ıbaıııa lıizım
---

o. (Bira= dii.,iindiil.-ten sonra.) Hem, ben ölmıiyeOt"­

ğını ki.
JA:,OS, aklında hep sarı topuz. -- Ölecedi­
siaı eliyorum ... DaJıa �İınwH dıOkıtor söy.lıedi. Annf'O
de a�ladı.
PETERKf..:. - -- Annem ağlıadı mı?
JA:W)S. - Ağladı ya. Bahaın da ağladı; yal­
ııız ıl�tor a�l:mnıdL Vt>r şu sarı topuzu hana . . Za­ .

k'n ,;eııı .c](" hulıdun onu.

Pf,'Tf,'RKE. -- Asri hulduğmn için benim
ya. (Sakin.) Ülmek ııecfü, Jaıııos?

JA:\OS. - Be:ı de iyi hilnriyorum. (Böbli.r­

lem·rı•J.·.} (rl>çen sene benim büyük ıbabam öldü.

PE1.ERKE. - - '.\e olu r anlat.

,

JA.\OS. - Ama o başka. Benim büyük ha

bam ı,ıOk pşlı: ıi.di. YürüyeııDiyordu. Teker1ıeJk.li i.ıı­
:kemlt"8in:i ttert$ �e:Ddiriyorlardı. Bu tekerlekler.iıı
iki�i ek ı:ıkıyordru.

pf;Tf;RKE. - lBkf'mlenin ayaıkları da \ar

mı i ıli?
 P l .lTRKI: !:7

JA..\OS. -- A:yaıkları da rnrdı, teıkerlekleri

'(l• · . Td;.erlekl't':rİ <:tk.arı lrlığı zaman ayalldarinm fu­
l iiııılı· durıuyoııdu.

{ J\jı,ro bir susma.)

l 'f,'1'ER.ld·;.
<;ok pahalıdır.

JA.'VOS. Saura. hiiyiil haibanı yalla� clü�­

--

tü. H (•f �ı hüyiik dokı·Jrlar ırel!ip •haık lyordu. Am.ı

) alnız aıuıem ağılıryordu.

Pf,' TERKE. - Brıh:tıı a<rlamnor

e muv.dıu ?
· .
.

JA.\ OS. - - Hayı r. (A kıllıca.) O yalnız <ııı­

ııemin haba..-ı idi.

l'ETERKE. - h, sonra ?
JASOS. Soın·;•.., � uy ıırk"nı iilıHi. Coo.a­
· -

zt' •ıiauası dölit aıtlı .İıdi. Ama önce tiııbtwta ık.oydular,

mıunilar y.aıkıtrlar. Altı tane ımnm vardı, o kadar

uzıımlıı ki, ıböylc-siıni Jıiç gömı.emiştim. Aıma gene
o lkacLır aydHrlA yoktu. Ha"\"agazrın niç.İ!ll yaıkmaıl•­

lar, hilmiİıyorwıı.
PE1'ERKK - ·Sizde' gaz nu v-a:r? � f'!lek­
tri i!:'ını i z ' ar.

JANOS. -- Soura çelenkler gelıdi. Her çe)euk

!;'-•lı�ik<;.e, aıuıenı ağlıyoııdu. Baham çelıeınık geti­
rt'nlPrt' lıep para ver-<li.

l'ETERKK - - _\ ;· kadar verı<lıi?

 28 (,0LüKLAR

JANOS. - Biılmi) orı.mı. Ya yiıımi !kuruş., ya

otıuz ku�. Benim Laha mnı ı;.eın.İ!n 'bahanmkin<leııı
çoık par�ı var.

PETERKE, alt dudağuu dişlerinin arası nda

şakl.amrak. - V:ay !

JANOS. - Seıwİın baıhamıı ııt> ka.dar para�ı

var kıi? Beıniıın iba!bam tüccar, h ep ı,_re!ı'-'r. Tren1ie ora­
ya buraya gi11mek beda,'a m rdır "amyor�un ? St·­
nin baıhaın mruıkaıt, o hep evde oturur.

( Ki.-:a bir m:;nw .

. )

PETERKJ<:. -- Sonra rıc y a p ı r l a r hiiyiik ha -

ham ?

JANOS. - - Acaıb aya koydu lar.

PETERKE. - Seıı ağJ.a<lı;ıı nu ?

J_ANOS_. - Hayı r. Anınenı ağlıyordu ve hep

«Bı�k, J,Wlı08, :büyük haha) ı g.ötiiriiyorlar� sevgiH hii­
yük baıhacığıını mezara l!Ötiirüyorlao> rliyordu. Am a,
ıbaıbam onu ik.oıruşturı ı , ı ı yorJ.u, çeikip götürüyordu.

Kıapmm önü dilenoil,·ri<· dolu i d i . Rahaım hana da

para verdi, onlara verı·� im Jıi ye.

PETERKE. -- V l' fıliu m i onlara ?

JANOS. --- Tabi i . Ceıhtı - mi attım saıı l \ or-

sun?

PE1'ERKE. Hir la111· hi le ka 1ma�l ı mı

__ _] ?
�nue .
 Pf!TBRKL 29

JANOS. Bit tıme biılıe ikıa.Jını;adı:. Son!'a bir

- -

araha)<a Mnıdik : .saatlerce giıttik. Me7ıarlık buraya

çok ıuıak, rta ıt:ren yolunun yen.roda.
PETERKE. - St;n de gittin mi ?
JANOS. - - Gi tr.uııı ya. Beygideriın ıbaş.uuh
k.ooa.ııııan tüy.]er vardt. Haş]ıar.ma saıp1•aımı:şlardı
hnnı1arr.

PETERKE, yatağuula doğrulrtl". - Bu oıa­

ıııaz : hay\'aınlar ölür.

.fA NOS. - H aıdi oanıım, sen daha hiç ceu ;ı­

-

zotlc huhınmaıııı�.-ııı. Bu tüyler trpkı süvariJerinki

gibi id� !llDlia , !'i·ya:ht1, hem da:ha büyilkt.ii. Dimdik
durwyol'dıu.

PETERKE. --- Saplaıııımış ol arnaız onılıar.

JANOS. - Evet, saplıaınnuşu . HayvauJar h•ı­

- -

yuna kafalarmı salJıyorılıırdı:. Çünikü acııtıyordH.

BüShiitiin ...ap 1auml"j cb�Mi ki : hemen azıcrk, dü�-
miyecek kadar.

PETERKE. -- .E, orada ne yap tıfa r hüyük­

haham?

JA .\OS. - Beıı atlara haık Lmı. Arabacı k a ra

a�kl•r ııııhası �.iyınıişti.
l'f�TERKI!.', mcralda. - Kıııba cı var mıydı ?

JA SOS. Elh�L vardı. Buradan dolaba kı1-

ılar ı ı :wn rl n .\ma, atlara lıiç vu rmadı . Ben yaıl nız
.
 30 ÇOCUKL\R

tabutu :nııezaııa .İaııdii riııicrkt- ıı gördüm . On u k�ıı ı��k

kof.ay ı!eğil. · Oyıfu deriıı ki. Sonra. iiı;tiitw topr;1k
attıilıar.

PETf;RKE. - - l:ı:, sonra ·�

JA:'VOS. - - Sonra ö� iP hir ,-a�nıır yağd ı l,, i :

Ben araıhaıra l!İrıiıp otunlu ııı. B .ı�a bi r �Py ırı) rııı.·­
dim.

pf;TERKE. - -- - O l ı a l ıle hih-iik hah;uı hhıı-

nıı�tır.
JANOS. ı ,.i.aıı'llı.." n H�t ı r. çiink ii ta hı ı ı ı ı ıı
içimdeydıi.

l'f;TJ•,'RKE. - - Tıalıul ıwılend·i ?

·

JA SOS. - - Bakrr.t l aıı. \:n hana ;zu ... arı in-

pnzu.

PE1'ERJ\.K -- :j�nıli l ı i ç wı:ınıem. İsh-!111'­

seyıtiıı ı, vereoektiım.

JANOS. - İ,ıteUı İ \ fırunı öyleyse.

PETERKE. - - H�lı· - �m<li hiı; ve rmem . B ı ­

raık :ı-u sarı topuzu artLk. Lazun eliyorum saua. Hi.i­

'."ii!k · baıbaın dıa, (;leceği Lamaıı eşyasmı bağışladı mı ·�

JANOS. - Hayrr. A ma, nwz;ırhk·tan dö1Hfü­

�iimüz vaikıi.t, Todor ıınıea, hiiıt.ıııa olsun dıi'Yc, altrıı
saati cehia:ı.e aUı: Yüzüğiinii hir hay alıp götürdii.
Buniar Koloz@Yar'llan cc ı•a zeye ırelımi,...e.J. rdi .
l'ETERKE . . - F.. ,.,_.nra ıw olıln ?
 PETERKI! 31

JAN(>S. - �oıır�, bir şt·� ohua.dı. Pencere­

leri a<,ıtı;br. Son ra, büyiik babaımuı yaıttığı odada kii-
1-.iiııt i)ıaktılar. Bunun koı...usu i;yl<' ııert iki, in�n
hoi!;uh\r.

l'E1'1'."RKK -- - E, sonra?

JA !''OS. - -- Bu hiiy le ikıy•amate kadar sürt>.

{'"k uıi, sarıııy-0rsuıı ? Sonra ıhiçbiT ş�- olmadı.
PE1'f,'RK1'.:. - - Y a ıbüyük baıban ?

JAı\OS. Hiiyiıık ibaibam mezarda ıkaldı.

Ora<1La kırk st•Jıe kod acaıknu�. Ne !kaıclıar çOk ! Y r,ni
Jııt->z�ırlık taıkiler la.m kırk ı-ıene ölrii ıkaılırlıar�.

:\ için .

JA :VOS. - - Bet\ biLı11yorum, �).'.lıham söyle<l·i .

((\ ı -ıü mtazadı� götüreli m, orada z�l\- alhy a kırk yıl
ı lol.. ıın1na:1Jlan> dedi.

i a , .._..,J..j mezarlııkıta ?
JA.VOS. --- Orat1a d·aılı .. çalbuık diriılıimıi�­
_-\ ın�ı haıhaııı ı ılcdi ki, ora s ı «;.Ok paıhah: imiş.
/-'1'.,' 1'1','RKJi. - - - Benıiıııı babamı oranın para,;;ı ­
J ı ı \ pr.-hilir. Bi·zim haHk.ıda p araımı.z var.

J.4.VOS. - Artı.!� gicley.iıın , öğretmeniırn gelir.

f U<innın ort�uında Jurur, topuzu istem.eğe cesare.'.
eclnnez. Azı n k bekler ı·c köşedeki oyıuıoaklara ba­
kar. Pt•tPTk4' �·atağuıda dı..i şünceli bir çehre ile otu..
r ı ı r . .5inıdi 11/"lı l,- l•ı pkı rmızıdır. Gözkri parıl purıl
 32 ÇOCUKLAR

yanar. J'ırnağmı kemirnwğe başlar, derin dı!f'in

diifünür.)

PE_TERKE, uzun bir susmadan W11ra. -­

Baksaınıa, J aılOt!,
tüylerin a tların kaıfaımta �ıpla n ­
o

JJW} olduğuna •hen hiç d e iıımıımaım ...

 İKİ KURUŞLUK İNCİR

lnsan ona 1. tle zıpzıp, yeni k·a-lcm ve temiz

ka�ıt topl!a r. 1iki.noi ve iü;üncii ,.ıımflrard a pul, li�e
1. de ımaden, 11. ele .biıık i, 111. de böceik ve keıWıek
ıkole-k..�oım yapar. Y.avu� yavıa� pal"aya doğru böy.
ile ikrle-r. Para topl<tma � el� iki !C'elW ,;orı m ıbaşht
� bazı ıiıı.sa:n!11a r<la bu, mf'zata ık:HJ.ar siirer.

Vaık.ıtıiy.le ben de her türlü şey topla<lwı vt

az 1,"-0k gul'urlıa söylıiyebilitim ki, bi11ki kolekııiy ı.•­

nıwıı 1891 .de sınıfın en güre] kol�yonl:arırnlan
biri idıi. İçiın.<lıe öyle her çcşiıt bit:ki yoktu ama, olaıı­
lar � ·� iılc hazıdıtnımı�ı.ı. Sırası gdmişkeı ı.
övünıın.eden �umı da bı.,Jirte:yiını ·ki, sınıfta, mantar -

luııdıa.n <l1a ıkoleıksiyoıı y apahlleıı teık öğrenci L�ı ı .

,liaıı.. Bıunıdıaın başka, Azarum Europaeum'un böh­
rek biçimJli �ki yaprağını ötel- i çocnk1ıar için b< m
hazıdaııdmı. BımıJ:arr, tupraık alıtında açrlaıı zavallı
m'ıiruı;ı Wı,i çiıçtık ikisinin taını ortasına geı1eceık 1ıarzd :ı
l'l�kıştınp kıu[t�Lul'dunı. Ayını �-kilde; Asperula· oı l u ­
raııa'nm yıldıız ·M�m�nde lx-şer beşer sıra·lıaıı mrş
yapraikJıar1ı111 ibaşkalarım;ı ko�ksiyonliarı için h a z ı r.
hyau da oondıim. t.ıir.ıf eılerıim kıi. hazan, nınwla
 31

h eı: � ap raıktau J,iti kiiçiik olur.sa, tabiatı ,ııak.Jidet­

ı,iğ-iım o1u.rılu. O zaımaıı baş'.kıa ıb!r Asperuw yaprağı­
nı oüoonin yetine yıaıJştı�rd1!11l . Bu lbauıa, estetikr,i

,.;ıfaı.iylt·, şekil dıuygu;;u.muı .ııplkla rını serper; fak.ııt

bota·n'İik�:i ,tfartiıyle, ,t1arlataı;hlk d� oıasıru vururdu

A ';'ağHLa a n bt.ıc.ığını ıhi.kaye başııma geld'iği

' illkiıt ıhiz �k hunlarla uğraşıyoııdıuı.k. Kelenıföld' rle
Mtki toı•luyordııik. Diyebi41i.rim kti, en ·az buılıınur
J•itt·t'lklerlı· ım hii y i t'k kdcbeıkler ıkoı1kııwı dıaın y�ıu­
m 1 :1,d<ııı ;!C4>:t"bHirılerili. hiz onlara hiç dokuamazdık.
Hıı, af:ı ı ııcı �mıJ ö�reııcilerin=ın sahasında idi ; biz
yıalnız ıve sadece hiıtJk,iciılik me2lheMne kefll(lırmi �i
v t'Ilm İiştik.
Bi r güıu tıab.iıı ye detaiııe ()ğretııı ıeniıııiz tıılıaf
ib.ir ıaletfo geldi. Bu aynı zama·;ula hir !kıaşık ohıhil­
digi giıhi hir ikiürtık ya:huıt çapa rnya ikıazm.a dıa ola­
biliirılıi. Sap ı ıağaçt:ııaıd ı ı ve hu aca�ıip çapa - kazma­
ı ıın keııcl�i, toapına eğri .h ir-hoyun:lıa bağlı idi. Öğ­

relınıeıı onıu yanma, masaıım füıtiiııe koydu rv e geçen

dells kaldığı yerden sütleğeiııgillere devam etıti. Li­
ldıı, saıp1ıarı sütlü bit.kilerini iboşwıa aııı:latıyor, şim­
di hu rma _dalı büyüklüğünde olan şekilsİız 1biıtlkic�­
lerin hiiyuk oilnl3nla r hal.!nde göklere yükeeldiği
w hıın.Iıaırm gö�i.n.cl� mamuthırla ichtiosauf"us'·
l a rın dola>:tı�ı çağı �özleıimW.İn önüıu]e canlaındır­
ınaik için, hoşu.na uğraştyor ve wtünde hiç görüln.e­
clıik bitkiler �·iiıkselen eski bİır beşiınci sınıf öğrenci.
,-i t.arafınd.an zavallı bir orta okul ı:.ocuğı.ınun hay:ıl
.. rl�hi.lf'cei!;i �ibi z�in �tli, göz alıcı renıklerle
 i"ı KLRl"Ş U X i:-.<ClR 35

) apılnu� Zl'il \ �d:,,illıİ:ı pr�"h ·.-.toriık !mluıhoya maıı­

rr..a r:ı;ımı beı)'hu<1e ;ı;öeteociyordu. Biifü!ll bunlıar bo­
şuına �clıi ; :hüıtıiiıı ı>mıf dnııııı aılan ynılıııız bu alete ha­
kııyordu ve ,aırık,a ıo.ır.ı.lıarda ı]rn a l et üzerine fmıilİda �ı­
yoclardı. O, hi·zcle, <Ula topraık tariıhin.in., bii1üıı .ın.
lıaşıilimaz mucizeleri ile uy:m<lırdığından ılııııha kuv­
vetl<'İ hir ilgi nyaındırıau�tr.

Der,; ıbitti� zamal l . C>ğ.re.tınıefl alet.i t'"line ab­

raık <ledi ki :
-- - Bu bir bitki k41zınaımhr. Size gösterm ek
içi.n getirdim. Bitki kolı>ksiyonıı ' yapaınJ,ar, bitki­
leııi yer.de.n kökleri ile J., ,,.,.ııht�r çıkarnraık içiu, bunu
kuıl<l:anırlıar; ':iinlk,ü tıııb'.iye hilimi bakımrndıan, bir
bi.tıkinin k<iokii ele yaprağı l.. aılar. ı:içej!ıi kadar önc-m­
liılir. lyıi hir ikn lflksiyoncıı , y acrınıda 1wr zaman biiyle
hir kaııma :_uLımdurur.

')aındor J aroka. füı ,.ı raıı ı ı ı h•şrnıla oturan

ve ." l!lHfın en ,iyi iiğreıncisi o l,an, uzıuı hoy·lu, göz lii!k­
lıii ..-.ocııik ikli parmağını 1,;ı l ıl ı r<l ı . Öğre,lml":ı :

- - �e İ�tıiyorstm? , · l i �·e ı;orılu .

.J arok.a aya�a lalık ı ı , ,, y iik,.;eık �esle :

- Bunu nereıleıt ,ıla:hi-Iiriz, l'fomlhıı ? Jerb.

Öğretmen :

- - D('IJD:ir malzenıt· ..atan dii:kl..aıılar<laıı, di1 · �

ver•lıi ve :kazmayı alıp der;.ıuıeden çııkll. Kırl<.
Cffl a p

a.hı çocuğun gözü, kapn a 'k�ıl.ı r, hıı eğri hoyn:ıl ı ı

� t aık rh kalımıı;ıtı .
 31} (OCUKLA&

Smrfıa, :h.iııık·i 1k,aznı.a,.,_ıru ilk tedarik ed�ı, :3Mı­

dor Jarakıa o1muşLu. Bu kazmaımıı kınk ıkuruşa Nl­
tıhlığıııı.ı, ıböyle şeyler sataıı dıükkanlarm ıH'lk az ol­
duğunu oıııclıaııı öğrendiik. J a rok .ı o giind eu sonraki
inoo1eme gezilerinde oııu kullanmıştı hile. T :1m
manasiyile iloleksiyonC"u olmamak da :bell!İm onuru­
ma dokunuyordu. Hınn J a roka onu pek ıbeceriksiz­
ce ıkuhlıanır ıyo , ibitk;·lerİlıı köklerin-e vuruyordu. B ir
defa, lkullaııııay ıım U.iye onu baına ve11m işti. Elıiımde o
kadar .gür]re .duruyor ,-e onunla toprağı k'8aJIDaik o ka­
dar lıoşnıma giıdi�-ordu ki, onu aıhp kaçmak ist i�-o�­
duını .

O günden ha�lıyarak taım ıbir ıhaf•t a, ık.ıuna

için hana ık.ırk kuruş �-cr�in diye, haıbamuı ibaşuıın
etini yed�ııı. Sekizinci BÜ'J haıbaillı o der�c öfke­
leıidi ki, ·dürt � iiı; onluğu masa ya �,.arparak :

- - Kes artık ee�:ıi ! diye ha) kırdı.

1iaıbiıi, ıbir daha ağzımı açmaclım. Rem.en �p­

ka.mı ıkap1p kaLJma aJıı ıııağa gİıttinı . Sokaık.ta.. ep ey
<lolaştEktan sonra «Bı ı !Jara ile neler alrnmaz!)>
diye düşföıdiiım. Bununla dört tane oilıtJii kitap,
boyailar, ıkalaını1er, sekiız tane defter almııab;lirrl'i.
Kırk ı�u�la ne kadar çok şey alnıaıbiJe<,eğiıni ıJ,;
bir orta okrul ö�reııci .,hıden ib�a lk ianse !bileenez.
.

Sordk.w.r �ağmıla. hir ooap ı iiniinclıe şek.er,

iınc=r, ·h ın•ma ve koz lıelıvas1 satan. ikİrli ve · <lii �ük
kıyaft-tli, ufoık tf'fr.l... hir a<l:am nr<h. Bn ra.<l·a �,'.r an
 İKİ KURUŞLUK !NCIR :n

,)urdum ve cski!d� :beni h:Hi·ııtm fiyaıtı1ıara ı.cüre, p a ­

raınl:a ııek,,.eıı tıa.11c İru,-i.r alaıhHt-ceğjımi dıüşüuılüııı.
Bıiııaz tered·diittıen sonra yanm a gidip ·�ki kuru.il ı ı k
moir ahhm:. Niyetim kaLmaııın beıle1fa�ılen iki k ıı­
ruı: i-.koı�to yaıp.iırıırnı k . e�er flükık iineı razı olmu.­
sa. ert<'-"İ ıııilıı <ıaaıt onda saıI1Jdv iç yeıııeyiİ.p ıbunun IH ­
raı?-ı olaın �ki !kuruşu otuz s�k i ze AJe.rneıkti. Dilkkaıı­
cı kır·I.. lkuıı uştıan hir buet.ini hi iP irnfoıme<liği içi ıı,_
son �·•l..1e ha� vuıımaık zoruında ka:ld ıım .

Erıt.�i güıı öğlPd•m evvel, saıbaılı.leyiıı a Lw ı.�

oJıdıı�urn iiki !kuruşu otuz seıkıi.zı· eklıiyere:k p ar,�ı ı ı ı
tııiı rn.ım lathııı . Laıkiıı saa ı ona gelıJ!iği za•maın, mii ı .
hi� ...urt>tıe acııkımr�t ım. Arl.. a dıa�larııı lwpsi od acını 1 1
karı:;rıı ı ıı ,;andv.iç sattı�r h.ıdrun.ı İk:a t ı mı ko�uyo1'!1 ı ı
ve onhı·rın hepırin·den <l d h a paralı olaın ıbeıı a ç Ufr

racaıkıtmn. Onlıarı µ:ıöriiıı c c d.ayanaınıadımı , hen de

hod rııma indi.uı.

Gerhner. kıvırc11k f'a ı;:h, k iiçü·k ( �ı·rhıwr kar­

şnkn ıre1ivordıı.

Ye-n i hi r kı·�if !
nı;iui ,,.ırdı.

GerJnıt•r, a�zı ıloı ı du J.u :

- Ülıüın ! diyerıık. koşu p !!iui.

Tezl!ii'lıa yaldaırtım. Hakikaıeıı, oJ acınm
karıı;ı ilk ol:�raık o gı üıı tereyağlı san<h-iç aatıyor{J ı ı .

Kiil:iik fraııi.la l a yan dan ik.İ)"e ikesilıııiş Y <' i�iı1 ıe tere-

 38 <.OCUKI.AR

� a �ı ,-iiriihnriiştü. Taııeeiııi ıliirt kuru�a wriyorıl ı ı .

A rt rk <Lı,y;uıamaıdıım. ı\zıcık ,tit.riyeıı ·bir sesle :
- B.ir taınıe tereyıığh verir mİsiııiz ? dediını 'e

onluğıuı iistii o1ıan aı1tr l.urm;u verdliği za.mıaın., 0111111

yarrsm r yem � hıulmmyortİıu ıı. Samlviç çalbuoılk bit­
miştıi. Ka.zmayı :ı.Iıaıbiılnı<'k iı,:=rn ,bu scfe� iki gün aç
•lnrına!k zorum�a kaliaı'a� r ım düşföııiiııeP heJl'i !tir
kortku alıclı. Amn ne ya p a rsm, İ11M1Ilı Şt�yta·nlar diirtü·
yor. Talb:i� ben ertesi gün ıle tereyaj!;h �andviç ' P-

diını 1ı a1.tfı
• . eve �iderkf"lı, ;ki mmııa:ra:lı •bir ka11w ı•n

boyası iı,;İıll' ılr iiı,: kuru� l ı <, roaılmı. y,i rmi <lokuız kıı-
n�ımı ıkahm�ıı. «GPr,:eıı "''""•ki Lii-tiıı.cı· kiıtahF1111 e.-.ki
ktl:ap aılan h i r ıliikkfıııcıya "3·la rım» Jiıyt• (�Ün ­

düm. hıma �-iivenere k, o ı-,-iiı ı ii�leden l!Oll!l'a bir

Ye
tr...ı:ık. ·bir Rerl�u ı ı ı a ı İ,;i, bir ı lı· pmnlw bon :ıl­
<l ım . Y iırnni kuruştun k.•l:ıı ı ış t ı.

Bitıki ka::nrııasını hıi,.hütiiıı ıırıııLnmş olau 'e

o bll'alarda kı•ndıi.sinde: ı lıııcıık hııcak kaçtığını ha­

b;ıın ı •�kşa.n1 iizeri y :rnmı:.ı 1-!l'l'v :

:Ne y.aıp ryor,;wı '! ıliyP sordu.

Ondan fena haldı· k.ork. a nlnıı . Bana kar:[
c;ok ,;ert dayranır "e bn ı d t>u o:ı p acan:m ·heawhııır
�ra r,h.

Re:;;.i.m ya.p ıyorwıı, <le<liım.

Oclanm İ<,.•İn:dc ,�r,ıfa bir güz aıııtııktao so n r 1 ,

kapıya ılıo�rıı " iirii ı l ii. k a p ıyı açtı \ t• oradıan gıerivt>

!"'.•l Pn rl İ :
 İ K İ KliRl ·� Ll'K İ:\'CİR 39

Gfister baııa �u ık.aı1llnayı .

Soğu!k ıhir ürp.enne geçirerek :

B uı:adıa değıl, dedim.

Ya n�rede ?
- Birk<iııw eğt'('t,i \ erc:lirıı.

( ; t;zt•�rim:n içine elik dik !baktı.

- Eğreti m i verdin � Ötekıiıııe berik.iue ver.

nı-•k ic;iıı ı mi aldı·ıı o:ı.u ? Kiınıe verdin?

Saııdor J aroka'dan 1laşka kimsede böyle

.k.a�rna olnıml ıj!;ı .birden atk.hınıa �t>hııi�ıi. Yavaşc;a :

- J a.roka\a. dedim.
- :'\ası l � .l .ıroıka'ya ,),,�ha....ı J ı ! r ıkaflllllQ ala-
ııuyor mu � Pcı:te'de iit; tane evlemi var .•• Seniın kaz-
ı1K•ıJ1a ne iıhti ya�cı '. :.ı rnıı� onwı :-' y�a ...
Gözlıe11inıİ11 la içine bakıyordu. Beıı h�ı ıııı
öı:riinıe eğdiını.

- yoksa yalan lllJ söylıüyoll9WJ � diye �-

Uü.
Ancak yWaıı "üy li yt'llı bir ıiııuıaım ı güeıecd> i­
l�ği bir enerji ile :
- Hayır ! dıiyc bağırdım ve şerefi huııa
bağlı oMuğnuu J>ilen İlir insan gijli, cesaretle �i)z_
lerirıım ıiçine ibalkıtmı.
!F:aıkıaıt inanıınıad ı . Dışarı çıık•tı ve hir cfakikıı
,;ouJ'a. füıtünii ve ı:apika,,.uu giyın� olamk l!ı>ldi.
 40 <;OCl ' K LAR

Ceket İJı i a l <la boııimL.• şu .f aroka'nuı

varnna µ;el haıka hııı. _\m J. y alan eöyledirı�c Ö}'k hi r
<layaik yiyeceksin ki, iiın riin<le höd<...- İın i yemenıı�­
,ün<lir, dedi.

Bumü�hi� bir ,.özılii, çiiııkü, ne yaia11 ,;öy]İ­

ye}ıinı, haıhanı ıheıııi çok cli;ver<li. Şimdiye kadar ye­
mooijğiım hir ıl�ııyağıın ıkor:kımc; ıbir �ey okıca{!ı rnın­

hak!ka!ktı.

Taşl'ıiktıa amıeın hoııi tuıtarak :

dedi .

_.\ ğhyar.;ık : .
Hayır, kaıy.het.me<lıiım, mmavı aldım ve

eğrc�i ofaraık J aroka'y:; verdiını, dedim .

Baıham kapı&ı güründü. ( ;ayet s ıılkıin hir

halde :

Ben şimdıi o .J aroka ifo g4irfü�ürünı. dedi.

YürüdUk.

ili

.f a roka, hu S1$k:ı V'' gözlüklü z<>nŞn IJOOı lk.

biz vardığımız vakit? ıbt katıtaiki oda,.rnda hu.<illli
öğre1mırn ı i ile ı l<· rs JQpıyonımş.
 iKi KURUŞLUK İNCİR 41

Terh=.yeli bir bıiı;ınet�i ıkM hi� tkaıpıyı açtı.

Saındor eni<' mi clendıiım ? dedim.
..

Evet, ama :(le!'o; yap ı�·or.

Onunla �-0.k miiılıiım bir şey konuşacağım,

iiğrelıneu gönderdi.

Yalanın içiıne baınuştıım...

<,:oık geçmeden l,'OCtfk yaırnma geldi. Acı'IP

--- Güuaıyıwıı, J aroJ.. a , Jt'4:li-m ba:ham ll§'l­

ğıda ıheknyor. Bi:tıki kaznıaımı �aııa eğreti verdiğimi
söyılled!iın . İnaııntadı. Kazm a a�0ymı diıye h an a pa.r•ı
'\-eıırniışıi. Ben ıhu para i]e ıhir k itap abdıını. Ona, k'l:t·
mayı aldığmıı, fakat � a ' erdiğiımi sörledinı. f;eJ
babamıın �-aıuna. Kazmanı geı.ir : ıbendeıı eğreti al­
cbğmı ve � geri ver<'t"'�ni söyle. Ben onu eve

götürüriiırn . Amıem den pal'a a)ıp Jeni bir !ıı•n.e

ııabo alıom ; yarın onu ııwkct�p te henden alcr'lın,
olıur mu ?
}aroka seısünio ti. tn·rH ğini duydu : �lt·ri rıı­
den. ağlıwımş olduğumu anladı w acFyarak :
- ' Petki. Biraz beıkle, eledi.
Odaya gi�di ; hen µ-rn� bir ııefee aldnn. Al­
lahaşi&iir, işler yoln:ıa giıımiİ�ti. Ertesi gün anne·
n� her şeyi itiraf �k, oııılan yirmi kuruş İ&tiy e­

ook ve yeni bir kamına ;ıf.a<'ak tım. Ye höyle bir ��y

bir tlaha hiı:, yapımı�·acıoktım.
 çOCUKLAR

J ılıl10kıa :haşıIHb �apka iıll' geldi :

- Babını a, henlııı !kazma ıkınk. Küçllk ka.r­
<l��m tkuınu�. dıedi. G-östeııd�. Sapı zora gelerek kı­
rılmıştı. Beni yen.iden korku aldı. Faik.at çabuk ol­
mak lıazw11ch.
7'al':arı yok, getir onu. Kilçilk karde�İ·nİ.ıı
kr�ı�ı ı;ijy'J�, dedim.
A§iağıyıa '1ıdıiık. Baobıim kapıda .cturuyordıu.
Öniimle p'r1NP ·k a dar ı·ğilen .J aroka'nm selamını
.a:lmadı.
- - Oji;lımı •kaznMı-1 111 eğreti ofa rak sana vı�r-
mi�. doj!rıu mu ?
.l arok�l, n� fa h ;ırkaclaı� :
- Hoğrıu, diye cernv veııd:i.
BUJIJun üzerine babaını ser:t h�r .ıaıvırlıa :
� Niçiın ibaşka çor..uk1ıarı ıkıındırıp öte oorısini
ahyo1'nıın ? .]ıiye soıdtı
Zavalılı foro'ka kulaıkla:rına kadar kı:�anııı�­
tı ve baıhaımm karşr"mdıa ses çı:karmdıılan duruyor­
du.
--- K:aıııdı11nıadı, ben kendim verdıiım. Zavalh
alim� hile riıstemedi, dedim.
Balbam devaıın etti :
- - K:amna almak iç.in b.ıhandıan kırk kıır�
iıstıiyemez :nııisfilı? Ilaşkaı;mın eşyasını ne diye kul­
lamyonmın? Ve şimdi kazmaısmı. Baık hele şum ı :ı
yaptığı işe.
J aroıka dudaık.1:1.l"ml sıtktı, iri, temiz ;!İ�erİJlli
haıhamıa kaM1.rch : hir kdime hile söylf"JJıed1. ·y , ı ı .
 İ t-; İ KLRl :�ı.ı · ı-; l �CİR 43

DıJıZ, �kiye lxi>Hinm.üş kazmayı rohiııd·eıı . ç ıiarıp !Ja ı ı a

tuJ:rtt.ı . Baham :

- Bıı dıa �ıe ? K�a' hu m/U !' dıiw briirlc•ılİ.

EvP-.İ, im.
Bö�ılıe mi a.ldrıı ?
:'.aıkiııı ihi r ı;eıde :
Ha�"Ir, ben kırdrıp, dcıli.

Acr bir >'t'lSf!.i�lil c;:ok t ii . K a z m a benİıııı .. i i m ­

dt• Ülıı:İı\·ordu .
.1 arok a ı)ut ı;iıhi ı l ı ı ruyordıı .
Haıhanı hi r teıhdiı sanırılu :
Our lıe.J:c, hen l>1ı !ıii[)l:e pahanla görüşiiriinı­
S..•.n'.11 te11hiıyp,nİ vermc�ini kl'ıııcli�e ,-öylerinı. Ba!j·
ka.sıııı:ıı ı eı::yaı'nn k ı rmak rn· ı l eııı<"J.,mi�, ır4i,;terinm
lwıı sana .
.l aroık a hiç k m ı ı l rlıa ıııadan :
Efeudiını , hah;ıını. heni hit_•hi r iaıınaııı •liiv­
nH".ln�l!İr, dedi.
B aham ık üp ür<l i i ·

Bir de karşılık -mı ,-eriyo_rsuıı !' Y ıkııl kar­

!jllıulan ! Ben seıı İıı haıb;m]ıa �örüşü.ııiiını .
.l a roka ba lıanı m i", ıı,föıde şapkasmı lıürıı ı · �Üe
.irııdıirc1i, eğoiltE. Haııa <' l i n i uzattı ; }iiıkseık sesle w,­
te-ruıİ·z bir vicdanla «.1\.Haha rsnıarladıik» deılik lHı
sonra, hu�si öğrt•t.nıeııiyle <lersc de\·am ctııııek üze­
re yukarı çıktr. Elini ,. ı ka.rlk.e:n yarım ıbir cesare t le
güzl-erine haktmı V C' ulanı;tan yüzünün ateş içiıde
olchığı.ı.uu ve gin lerindP kaih ranıanca bir i.nachn
parladığını görd iinı .
 ÇOCUKLAR

�.ııdıan oonra her şey drü.şümlrüğüm �i ol­

du. Evde \Ollibanı , eş}na1arnnı 011ıa bunıa veriyorum
d'iıye ıbeni paıyladı. Anneme 'Ya] aınıı:nu .İıtiraf eıttinı ;
!k.eııdİsiınden para aılıar.ık yeni !bir ıkaımnıa eatıın al­
dım. Bu ıkaızmaıyı kendiSine ·cıım� istediiian �
rnaaı, larok.a !kabul eıtmedi.

- Bmı:ımkini, 1..ıiı!k oLım yer .bana, dedi .

Yenisiıni kı�ıaımet kop�; almazdı. Ondan emı.ra, hıı
işten ıhLç bai�d.i ; �uQUmn hiçbir :r.aımaın yüzfüo�
vurınadı.

Za\ afü ıkıüçük, sısk:ı, göz1ilklü, gen� alınlı

J arok,a ıdört yııl evv e] ill.dü. Tıhhlyeye gir.mişti ve
mr ofıopdi sıras'°�da paımrnğmdaıı zehir almıştı:. Sr­
nıııfıınuz<laJI ilk ölen o idi . Cenaze,.iaııde ·bİıle rbuJuua­
n.ııad11111, çünkü seyahatk" idıim. Oıuun hatırasm.ı bu
gösııer� satır1ıarla suuuıyoruını. O zaımandaın beri,
ornııı ı g�ıhi. o znaı1ılıı: , ağır ıb�h, kiiçük ve o1 gu�ı Saıı­

dor Jarok,a gibi fedakar lınsmı ;!Ö11medıirn.

 İ LK ADIM

Bir §Ubat akşa�. Ö ğleden sonra giiıw:: var­

dı, ama !Jimdi hava soğuk; şehir par/..·ınm
ağaçlal'ı arasında sert bir rüzga.r '"�iyor.
Uzakta !Jehrin iamliıaları parlıyor. l.:_'ıpla i•
ağaçların altında, bir gençle bir kız, biriM­
ri.n.idı kuluna girmi!j, gf2ziyorbır. Erkek 2 1 ,
kız 1 5 y�uıda. Kızın boş olan kolunda, /.'.a­
yı§la bağlanmı§ patenler sallanıyor. Yakın .
farda bir kule saati vuruvor.

KIZ. -- Aman A.Uahım ! !"l<\al yedi buçuk oi­

muş. . . (Ço"u�un /.-olundan sıynlma/..'. i.ster.)

ÇOCUK. -- Ha y ır, hayır ! Biraı:ı daha kal !

KIZ. - İ:rnıkaw yok . .Müıı.aadt- eıt. . . \'p,ıne��
geç ıka;hr88111l, azar İşiıtiı:im sonra.

ÇOCUK. - - Saat ka':ta yemek yiyorsunuz t

KJZ. -- Bıraık diyoruını . . . Sekizxle ! Yedi hn­

çuğa da ge idi aaaıt !

ÇOCUK. Demek he.ni öpmeden gidecek-

• ?
sm .

KJZ, ı·iddi . .::;eııİ öpmeğe cesaret 00.emİ-

yoıum.
 - 46 c.:ocL"KlAR

ÇOCl'K. - - O halde ıhcıı edt:-riın .

K/7,. -- Daha lwni hiçbir erkek öpmedi.

(.'Ol.'CK. gururla. -- tik eııkek ıhen olacağım.
KIZ. - - Hayır. . lwyır. . olmaz.
. .

( Uzu.n' lıi.r iipü.� nıe.)

(.'(H.L I\.. . -
-- Oklu iş.t.e.
KIZ. - �eni ı:ok ısevi,·orum., Miıklıos. Baıı ;ı
öyle ıı;eliyor ık i, �ıdi ,;(•ııİın için carıunı vereıh:iıJirim.
Şekt>r 'fikfo.-. İyi .VI .ik 10!". Gamnı 'Uklıo,ı.

K/Z. - H.-Wııi 'hırıak .. . Artılk ,,ıa!hiden gitm-?-

Ji�"1-ıı ...

çoc-ı. n.., aıı laral.-. St'lllıİ götüreyim .

KIZ. Peki, aıın ta ıwt• kadar değil. f'ertm•
-ciek meyflarnı ıda sen �ıa l!İilOOnIDL ıbeın de sağa.
ÇOClJ K. - - �aıod i��rı, şekerim.
( Yiirürler.)

KIZ. _wılda. - - Heni ..eviyor nıutmrı, '1iklo-;,?

(:OCUK. · -'" iye wrıuyori'-mı ıhunu ?

KIZ. -- Duynıai.. i,.t:yoruııı da onun iıç.iııı. Bo­
-

yuna ılwymıtk :isti-yornm . .. Bunchın .başka ·hİ.çbİır :-<'Y

sövleme;ıeıı de olur.

<,:OCFK. St>n ' "''"·iyoruııı, seni �eviyorunı,

 İLK ADIM 47

"ern "'<-wiyoruııı . . .. ( Fa Viirii.� "'"'"" .�,>1.-ağ11ıa /...f•rfo,

bun u .�öyh-r.)

Kiz. Korkarr:!ı, e\dc dayak yiyeccği.m.

/\.17,. _\ıl ı U lu T a ı ı r ı ııı . Bir .gün ı;euiıı ga-

..

:Gahma ıı�CEyacağmı diye Ö) lt• kortk.uyoınun ki! Se­

ı ı i ı ı ' eriıı ılc oluıp ·ılıa i'l'.�•aınıla rıı ı <heni ancak ·b aşl an­
ııa hir elen gcldi�i za m a ıı <ltiiı: iiıw1iik1erini görse�. _
di.ııı ; <(Boui fımdi a·rar�:ııız, İİ) le mi ? » d�. i<OTIC,ı ..

da \ or;r�un Jnı:rma ı;ek._�nl i nı.

ÇOCUK. Amtlı iım;aıfl ı \C meııhametıli ılir.
· -

Or ı a immı cdcuiıı ha�ııı.a hiçhiır fdakel gehnc.ı.

(Bü)·lı· /J<IJ"la/.'. htf r•tıiğin<' .�cvinir. /
KJZ. ·- - Se.ıı t:ok ;ı,il ·hir r,,'Ocukfüı ı, �lildo-;.

ÇO(;UK, <ılçal.· p;önüllüliikk. - Yok oaıı un,

bcıı -..a dec,. iyi ka�h l '· y:im.
Ben.im yüzüımdeıı ıst.ırap
\'ekt•r,;ruı, -.;dk üzülüriim. H�e ibcınirmıJıe oılıduğurıu
öğrt"flidcrse. Ama, hım.im e.�mı olduğun zaıınan, huıı­
lann heı..,.ini ı;;ana 1111 11tturacağıın. Dünyan.oı ı · n
·

ııw,..;u l k·aıd n ı ı .-eıı olıacahm. Seniın içim g&kıteki yıl­

dı:tbrı iu... j.ı�··· (Çok ·yiiksekten al tığınuı farl.-ı rnı
u ırı r ) . . Ara'l><l n, atın, evin olıacak...
.

KJZ. Gı,,"11.e ı:i.ındiıki giıhi seveoetk misır ı :'

ÇOCLK. -- Dah.ı c:ok seveceğim. Sana tapa-

cağ:ı m .
 48 ı.:ucı..: K uK

Ki Z, ta b ii bir eda u.�. -- Ya .-eni aldatır,,am ?

ÇOCUK. -- .\'ası! ?

KIZ, daha ı.rıbı;". Ya seni ba�k.a 'htriısiyl�,

� ahaueı hir e�keıkle alda tırsa m ?

(,'OC UK, .�mı derece ta bii bir '4vır/,a : O za­

. . .

man ııeııi öldiitiiriim. A ma, sen beni hiçbir \':ı '<it

aMa.ıımazSılıll .

KIZ, :'lamİmi. - Hakkın var. Benim tepeiıen

tırna �a kadar ıı.am ıı.Ju o1cluğiıma inıaınıa:biıii rsin.
(Gözlerinde .� evda ışıkl,ırı ile.) Beın hiçbir zaman
senılt>n hıaşkasEllI "evemem, Jıic;1):ıir zam.an.
·
( l\JBa bir .msm<ı. Kar.,ı ya geçerler.)

ÇOCUK. -- E vde ne diyccdtı>in ?

KIZ -- O
. şuın.ı bağlı.

f}'OCUK. -- Neye bağl ı ?

KIZ. Beni ucr�de oı;iirclıiik lerine. Müzik

- --

ılel"8Uııcsinin yaıkuıJ.armda gör.dülersc, miizik drr­

.ıinc ı.tittiğirui söylerim. Pa,rık tarafımla giirılriilers···
pacinaja giıtıtiğiımi söylerim.

(;OCUK. - Peıki, evdeıı ı;: ıkarkeıı ne de<liu 't

K IZ . Annem evde yoktu .

- -·· Aıhçı kadma
«Rt'll ı müz'Jk dersine � ıliyoruıın> <leıl0İim, ama patc-n­
lerimi de yaru.ma alduıı. Allınem eve gel�nce lıi:t­
metçi : «Küçüık lıawım mü�ik dersine glıttıi , p aten­
}t'ri dı:> heraıber götürdü» der. Bunu öğreııinoo an-
 h.K ADIM 49

nem : «Bu u�az gene müzik dersinde patm.ıj

·yapıyor'>> der... Eğer heni parkta görmemi�ler!'e,
müzik dersine gıitıtiğimi, p atenleri de, belk.i der�.
rten sonra parka g'ıtmek iı:in vaıkit bulurum diye
götürdıüğiimü söyler.İım. Anlarsın ya?

ÇOCUK, tereddütle. - Anlıyorum.. Peıki

aıma, p atenler ıni�?
KIZ. - Of, sen de ammıa kalın kafalısnı. Biz
şiımdi nereden geliyoruz ?

ÇOCUK, aptalca. - Parktan.

KJZ. - Gö rdün mü ya. Beni burada gören

oldu ise, p atin aj yaptığımı ispat için ellmde bir
ım . İş aınıl:.ı:ılırsa, müzik ders:ıoe gittim
delil huluıııfilı
diye yalan söylediğim için, annemden olsa olsa b i r
p apara yeriım. Anlamıyor musun ? Daha büyüğünü
aikıllarıınıa hile get'.onesinler diye bu küçük feld.
kete katlanırım art.Ik.·

ÇOCUK. - Hey Allahım...

(Uzurı bir ara.)

KIZ. - Ne d�ü.ıuyor5Ull ?

ÇOCUK. - Ne kadar akıllı olduğunu. Ne

güzel yalıan söylediğini.

KJZ. Ama yahuz aımeıme söylüyorum.

-

a
(Onunl .) Bıibaıma ön.rümde yalan eöylem.em.i'iim.
d: r. Emİın ol, bu hiisbiitü.n başka.
 50

ÇOCUK. - Adrııa korkuyorum senclea.

E�im olduğun zaman :la b öyle güz.el yalanlar si-j y]i_
y eceksin . Benim için kolay, çünkü mesela ben bıı
müziık ve p aıten İışiü.ıi hfıl.'.i anlaımadım. Beni İstedi ğ;n
gibi aldatahilirs'.n. ( �";.:.giin:) Ben ap talın biriyLıu.
beu sersernıin :biriyim, hen ena yinin hi riyını.
( Kerulini teselli ederek.) B en namuslu bir !.nsaının .
KIZ. - Ben :ıamuslu d eğ il miyim yani ?
ÇOCUK. - Öyl� b'r şey demedim Sen dü:ıı­
.

yanm en tatlı, en namu�lu kızısın. Yalnız, o kadar

güzel yalan söylediğin için, senden fena halJc
\korktum.

KIZ. Dedim ya, .ade anneme yalan söylü­

-

yorum. Hem hunu senİ.,,ı için yapryorwn.

ÇOCUK, burulan ı-ek az teselli bularak. -

Gene de korkuyorum e':"nden. Artık, hemen b ü tün

sözlerin'n ark as ı n d a giLH bir maksat anyorum . ..

Ne ydan söyliyeyim .. . hu gece hiç uyuyaınıyaı::ı­

ğmıı sanıyorum, hep hunu düşüneceğim. Biliyor
ınusun . (Cesarctle} hiliycr mu.sun, içimdeki inam
..

öldürdün .

KIZ, üzüntülü. - Miklos, sen henim sözleri�

me inanmıyorsun.

ÇOCUK. - Hiç ue ıleğil. Yalnız, yal anı biraz

daha kötü söyleseyd'ın Y alanı o kadar güzel uyd u­
ruyorsun ki, ben farkuıda bile olmuyorum. Haya­
tıında senin yalanını yakalıyanuyacağımı çok iyi
biliyorum.
 bJc ADIM 11

KIZ, bütün bu �wrden biraz utanmak. -­

('rilır1'krü nfi ı;:lbd.ıı

� yalıan söylemiyeceğim. Doğ­
rtL<ııı nıtı ,ister miı!IOİın, bP.n yalaın söyıleıınesimi bi1meııı
hj,J�.
ÇOCUK. - Tevazuu bıraık şimdi. Senden
fe11!'a 'lı aıl!de ıkoılkuyoruııı. Eşiım olduğun zaman. ..
(Ansızın.) Bana hak. san.1 bir şey söyliyeceğ�m.
Dur biraz.

KIZ. - Anııa dayak yerim.

ÇOCUK. - Aldırma. DUıI" biraz. Ha şöylı�.
Şiımıdi, i]lk öpüşnıemizin �ünde, hiçbir zaman ya­
l.an söylem'İıyeceğin üzerin«> bama eöz ver.

KIZ. - Bugün Je mi söyleınıiyeceğiım?

ÇOCUK. - Bu�ı de söyılemiyecelksiıı.

Haydi ?

KiZ, kiü;ük bir- t"reddüuerı sonra. - Hn­

�iiıı içİııı ımüsaade et; �iiınkü sıaaıt ıbeş buçuiktaın ee­
rkize lkaıdar nerede ol·duğuımu haşk a türlü anlata­
mıaım.

ÇOCUK. - Sadece, şehir p arkmıda gezdiğini

ı>öylıersin. B undan başka hir tek kelime söyleınez­

ııiın, isterleııse, krzgm demirle ... (A,şağısını getireme:.,)
kı:ı:gnn demi rılıe ·hile söy leımezsin. B öylece, ne bir ;;ı r
vermiş, �e ,de yalan ,,öylemdş olursun. Daya!k. yer.sen,
rersin. Beniını iç.in buna ik.atlanırsm... Olmaz mı !

KIZ, özverili bir bakı§la. - Olur. Beniaıı iyi

. sevgili Miık.los'cuğum.
ıkaJlblıi, !llı8JQUa]u,
 ÇOCUK, bunun namustan çok benciliktpıı
olduğunu sezer. - �iyazı bırak şimdi de söz ver.
KIZ. - Veriyor:.ım.

ÇOCUK. - B ug ün de söylemiıyeceıksİın, de­

ğil mi?
KIZ. - Söylemiyeceğİını.

(f erenciek meydanında. )

Çocuk. - Allalıa ısım.arladıık . Yarın öğleden

wnra, Feri amcalarda.

KIZ. - Güle giile.

(Evde, Herkes sofradad ır.)

A ı\"NE. - 5iımdi mi gelirler eve?

BABA . - Ne biı,:k iş hu?

( Tehlikeyeişar'!t olarak, yemeyi bırakırlaı.

Hizmetçi kız, aile dirliğinin batmağa ba�lı­
yan gemisinden fare gibi sımşır. u� bir
ara.)
BABA, gök giirültüsüne benzer bir sesle. -­

Bu saatıt.e mi gelıiyorsun?

ANNE. - Neredeydin ?
KIZ, çet in bir rıı!ı boğuşmasından sonra.
Müzik deman�de.

BABA, - müzik dersanesin.e karşı duyduğu,

 İLK ADIM 53

tam babaca bir nefretle. - Bu zmııbırtı saaıt sekiz'!

ıkadar sürer mıi ?

KIZ. - Ha yı r... Ama oradan çtlunoa, kayma

yeriıne de ıb.i.r hak.ayını dedİan, onun için geç kal­
dım. . . (Bütün yalanl.arı, gittikçe artan. bir kesinlikle
ııe çok güzel bir şekil.de �ıra/.ar.)
(Ertesi üng. Peri amcalarda)

ÇOCUK. - E, dün akşam evde ne dedin, ba-

•

kalım ? Yalan söyleme.din ya ?

KIZ, çetin bir ruh boğuşmasından sonra. -­

Hayır. «Gezdim» dediım. (Bu sefer hem annesini,

hem babasını, hem de Miklos'u aldattığını diqü11�­
rek, gözlerini yere indirir. Bütün bunl.arm lüzum­
lu, başka türlü davranmmıın imkôn.sız ol.duğun1ı
e;,,,indir. Yavaş yavaş kenclin.i yatıştırır.)

ÇOCUK. - Dayak yedin mi ?

KIZ. - Hayır.

ÇOCUK, bir erkek körlüğü ile. - Gördün

mü, denıe1k yalan söylemeden_ de yaşanabiliyomınş.
(ŞiiplıelNıerek.) Sa:hi dcıı öyle mi dedin?

KIZ, bir kadın kesinliği, ile. - Elıbette öyle

ılecJ�m ! Ne samyorsun, �:ınıı yalan mı söyl:İıyeceğim .,
 GYÖR';Y VE AŞK

Bu diyawgda rolü o/,an, iki kişdir :

György'k Andras. György, bu tatil orta ll
ile orta ili arrmnda bocalıyan, sıhhati ye­
rinde, kırmız� viizlü, ufak bir çocuktur.
Andras da onun ar�ı. Orula.ro bir ya.,
kadar kiiçük. Vakanın geçtiği yer : Tuna'yn
bakan ve güneş altında cehennem gibi ya­
nıtın bir yamaç. A!j<lğıda nehir, kuvvetli yaz

ı şığı altında parıldıyor. Andras bir taşın

üstüne oturmu�, György'ü bekliyor. György
yukardan koşarak gelir. Taşın yanında dıt­
rarruulığı �in, topuğunu çimenlere sertçe
basıp yerinde döner: bir iki defa sarsılıp
sendeler; niluıyet güçbela durur. Durduğu
yerde, sanki bomba düşmüş gibi, toprak
altüst olmıq ve yabani otl.t6 sökülüp dağ!.l­
m.14tır.

ANDRAS. - Aman yavaş.

GYÔRGY. - Çoktaın mı bekliyonrun ?

ANDRAS. - Hem de ne kadar r

G YÔRGY. - (oktan heri beklesen de z.ıra­

n yok, çünkü şimdi •ı<ı·n.-ı enfes hir şey anlıatacağtm.
56

ANDRAS. - Neymif o?
G YORGY. - Şimdi anlaıtacağmı. Ama sen

iınaınımry;aoaıksın ; çüınkü sen hep ibenim paı1avra a t­

tığmnı söylersiın. Halbuki şimdi palaVra filan at­
mıyotu� aınlatacağnm şey ibaşından sonuna kadar
doğru. Va11ııhi, naımu�uı111 hakkı İçin eöylüyorıuu.
(Uzun bir ara.)
G YORG Y. - Hiç merak etmiyor nıwun
rani ?

ANDRAS, kendini naza çeker. - -Ne hik­

yİıın....
G YÖRGY. - Merak etmiyorsun demek �

ANDRAS. - Mademki istiyorsun, anlat.

(Uzun bir ara.)

GYORGY. - Henim sevgilim var.

ANDRAS. - Atıyoraun.

G YORG Y. - Afüh calllJDI alsın iki var.

ANDRAS. - Y.ılansa naım1l8SUUU.D.

G YORG Y. - NıımW!8l.ll'lum .

ANDRAS. - Kimdir?

G YORGY. - � 1ma araııı uzda. Kimseye ,,öy­

lemiyeceğine söz ver.
 GYÔRGY VE AS1t 17

ANDRAS. - Vallahi eöylemem. Namu,.um

üzerine söz veriyorum.

GYÔRG Y. - Ama kimseye !

ANDRAS. - K.inıreye.

G YÔRG Y, uzun bir tereddütten wnra.

Olga. (Dünya yıkılsın diye bekler. A ma bir şey ol­
maz. Tuna aşağıda, dağın eteğinde akrruığa, güneş,

dağın üstüne kaynar altın dökmeğe devam edl'Y.)

ANDRAS. - Peki, nasd ... yani ... şey.. , pek.i,
nasıl oldu hu� Sen diyor@oun ki, sevgilin varmış,
Olga sen.İın., .
se . . ııevgilıinnı.ݧ ; bir de yemı.in ed.iyor­
BUD .

GYôRGY. - Elbette ederim. Daha fİ.m<li

ö ptüm O lga'yı.
ANDRAS. - Vay canma l

{; YÔRGY, heyC!canla. - Anlatayım mı ?

A.NDRAS. - Anlat.

G YÔRGY. - Ama kimaeye söylemiyeceliue

söz ver.

ANDRAS. - Veriyorum.

G YÔRGY. - Bunun nasıl olduğunu san:ı

aınlataymı şimdi. Bilir3İı,n ki, Olga buralarda hep

}ıalııız dolaşır. Elleri de her zaman pistir;_ çünki.i
her zamaın dön yapraklı yonca toplar. Hem de nh­
t.eeiıliık yapar. Eğer dört yı>praklISIDı hulamauıa, üç
 58

yapraklısmı koparır, m1kasla bunu dört yapraklı

rapar. Yani yaprakla rı:ı b i ri si ni ikiye böler. Ona
dedİım ki : «H'.Jeci, s.ı.h tekiir, düzenbaz, bu uğıır
getirmez, a n ca k kendilı�iııden dört ya p rak l ı olur.
sa, uğur getirir. Sen üç yapraklıyı dört y a pra kl ı ya.
p arsan, Allah sen in C':!Zaf!I verir, çiiııkü Allah o :ı ı ı,
sen m ak a sl a gelip de ynl a n cı k ia n dört y a p ra kl ı ya.

p ası n diye üç ya pra k l ı yaratm a Jı. Çünk ü bu düzc�n.

bazhktır. Bu vazİYelt·� tal i h ge l e ce k se bile gelr!ıez.
Çünkü o senin kadar :ıptal değildir» dedim. Bu­
nun üzerine Olga ban a : <'Sen benim işime kan:ııı ıı:ı.
S ana d i y o ru m ki, b0ı ı i lıer zaman rahatsız ediyor.
sun, halb11ıki ben sana JJir §ey ya p m a d ım. Kızları
bırak d a, git e rk ek çouık larla o y na . Kızlann ar.ı­
sına gi rme. Dün bah : n l; iıtün evdekilerin yamnrla
�öyledi, bir kere dah:ı :açla rı m ı çekersen _öyl e b;r
tokat yi yeceksiaki, bir dalıa k e n d i ne gelemezııin.
Daha iyi, g:t de Latincc-nf' bak. H '. l e c i , sahte k. ii r,
düzenbaz sensİın. Git yıu;mıdan !» dedi. Buf!a ben.
zer şeyl er si;yledi, a rıta hem en de ağlamağa haş­
ladı, yerlere y attı.
ANDRAS. - Tekme mi vurdun ?
G YÖRG Y. - Üne.: tekme vu ra yım d i y e dü­
şündüm ama, ya�uı :ı gitnıeğe cesaret ed em ed im ,
çünk ü o bana daha kob v t ek me vururdu, çünkii o
yerde yatıyordu, iki a y;ığı i le birden tek me vu l a ­
biI ' r di . Halbuki ben b i r ay ... ğrmın üstüııcl ı> d urm a�a
mecbuı-tlum, ya l n ız öteki a y a ğım l a tekme vura­
bilirdim. Yani ben ne y:ıpsanı, at t ı ğ ım d a n b'.r fa,;-
 GYÔRGY VE ASK 59

la tekme y�yecektirn. İki ayağımla tekme vurmak

İstersem yere yııkılırdan. Son r a, kadınlara tekme
vuruhnaz, onlar yalnız toka tlanır.

ANDRAS.- Tokı!ladın mı?

G YÖRG Y. Önce, tokatlıyayım diye <lii.

-

şündüım, ama o ka.d ar kiiı:ük hir yüzü var ki, imiln,

bir toıkat vurursam, öliır zavallı, diye <lüşüniiyor.
Halıbuıld toıkaıtı haketm�ti, çünkü ona bi r şey yap­
mamıştım. Beni babamJ;ı tehdidet:meler�ne de kat..
lanaımaım. Babam heni ne zaman isters� dövebiJ ir,
·

buna karşı di y eceğim yok. Ama yabancıların onu

kışkırtmasına öyle içerliyorum k = ! Ben her şeyi ya­
pab:ıiriım, fakat h.ı,bama :iatediklerim yaptırmala­
rına müsaade edemem.

ANDRAS. - E, ııonra ?

G YÖRG Y. - Sonra yanma prlip dedian k i :

<<Eşekfilık etme, ne ağl:; or�un ? Sana bir fis.ke bile
vurmadDD, ·gene a ğla y ı p .duruyorsun ... B iııisi ge­
l!ir de görürse, se:ıi ben a�lattım sanacak, sonra da
haşım helaya girecek. Ağlama- kalk, gözlerini sil ;
şiandi annen gelir, heni h:ı:ham a şikayet eder. Bf'll
kimsenin haıbamı k.ışkırtmasuıa müsaade etmem.»

ANDRAS. - Kalkb mı?

G YÔRGY. - Ama mendili yoktu, gözlerini

silemedi. Eli ile yüzünü sildi, gözler=ıni oğuşturclu,
yüzü her.bat odu. Çürl!Kü elleri topraklı idi, yüzii.
 60

�aımura 'bulandı. O kadar ufak bir yüzü var ki, insan

acıyor.

ANDRAS. - E, sonra?

G YÖRG Y. - .Sonra. han:ı öyle haıktı. «Aptal

gibi ne bakıyorsun !» dedim. Öyle tuhaftı ki, anlı.
yor musun, öyle ... öyle .. . gözlerimin ıiçine bakıyor­
du kj ' Hala da ağlıycrdu Göz y aşları yüzünde kir­
li ki rl i akıyordu. Güln.ekt.en kendimi alamadı m.
Çünkü zaıva1lı, ağzıınJ111 kPınarlıarnıı yalıyo r d u, çünkü
.göz yaşı tuzlu idıi. Hem ağlıyor, hem dudakla rım
yalıyordu. Ben ıhoyıını a gülüyordum, çünkü ufacık
yüzü ile öyle aptafoasına ağlıyordu ki ! Böyle bi r
kızrn o lkadar minimiıı'.cik suratı oluyor; bu da be­
uicrıı en çok ıhoşıııma giden şey. «Ağlıyorum diye ni­
çin hen=anle eğleniyorsun?» dedi ; «Ağlama da �ğ­
lenmıiyeyiım» ded im. �Ne yapayını. ağlamamak
elıi.mde değih> dedi.

ANDRAS. - Bu kadar aptal mı ?

G YÖRGY. - BUıillar ol ur olmaz şeyler için

lıemenoeoiık ağlarlar. «i\l.tdemiki öyle, gülmüyorum»
dediım. «Anık suımıak elimde değil ; sen gülmesen
de, ben a ğlarım, sUBJllak eHmde değib> dedi.

ANDRAS. - l\iyc bırakıp gitmedin ?

G YÖRGY. - Önce, ibırakıp gideyim d iye

düşünıdıüın. ama, göu:lcğiımden tu� henıi ıbırak­
mıadı. «Beni ıbıralkıp gi1Jnıe. Burada tek başmıa nu
:ı ğlıya ca ğmı» dedi. «Ağlayıp duı::m:a. Ortada bir
 GYÖRGY VB ASK 61

şey yokken, ufacılk auratmdıa ağlayıp- beni krz­

ıdınyorsua:ı» dedlim. O kadaı- kwlmı ık.i, böğrüne
vurduım.; <<Böğüone, §İ.md.: dayağı yersiw> diye hay­
kırd.Jm.

ANDRAS, keyifle. - Dövdün mü?

G YÔRGY. -Öace, döveyİım diye düşün­
dıüm ; ama o zaıın .ın en.fes ibir §ey oldu : boynuma
sarıldı. Önce, ıkavga etmdc istiyor, sandım, ben <le
onuın 'hoynıuınıa san1dıım . Ama o sadece kulağımın
<lıiıbinıde ağlıamıak istiyordu ; ha§mı omzuma daya­
nhlştı. <<Banıa. doıkunma, ben sa111a ıhir � yapmadımı>
decli. Beıni ikuoolklaıdı ve boynuma öyle srkı asıldı
ki, aız dıaıha nefe.4n kesiıleceJkti. Mi.:ıi mini, sıcak,
tkir1i yüzünü yüzüme yapıştırdı. A� var gibi idi.
Bütün göz yaşlıannı yiizüme sürdü. «Niye hu kadar
sOkuılıuıyorıruırı ?» dedian. Adaımıakıllı canım sıkılmı�
tı, ama iboyınumu hir LW.J.ü ibırak.mıyordu. Onu te­
·se1ı1i etıtim <<Deliliği bırak. sersem !» dedim. Sat­
laırını �ıırn. Zayıf, küçük h�mın arka tara­
fEnda, şişl.iık giıhi bir kaıbartı vardı.

(Andras, kendi başında. böyk bir şey var

mı diye bakar.)
G YÔRG Y. - Ben de !başıma ibaktım, ıbende
de vardı. Ama o Z<llrnana kadar farkına varmanuş­

tmı ; Çiiın.kü ıkimseıriın h�mı okşaıma.ını:ştmı . Onu

kucaıkladmn, <d(.İ.nı.�ye sôy lemiyece�e söz verir­
sen ş:.mdi seıD.i öpeceğim» dedim. Söz verdi Yemin

ettıi, OOyn'UiIDa saınıLdı ; ben de o ıkaıharrk yeri öptünı.

 62 ÇOCUKLAR

<<Yüzümden de Öp» ıfodi, yüzünden de öptüm.

«Beni .sevdiğiıne yem�ın et» ded: ; hemen sevdiğime
dıafr teminat verd'ım. Ben öyle ol ur olmaz şe y ler
için ye.ımİın etmem ; söz verm ek yeter. Bana hatı ra
ol a rak , bir saıh'ci dört yı.op rakh yonca verdi, m a ­
kasla saıhteleştirilm iş üç yapraklılardan değil. B ı ıun
clua kiıtaıhıımrn arasına koymamı söyledi. «Sen Yahu.
dıi değ".1siın y a ? » diye sordu. «Değ'.Iim» dedim. «Ü
haı1de i �·ler yolıunda . Li s»yi � abuk bitir, ben de kenrH
okuluımu çaıhuık hiıtireyım, sonra B uda tarafmılıı.
otururuz>> dedi.

ANDRAS. - n.içi.11 Buda tarafın da ?

GYÔRGY. - B wıda haklı. O ra d a, kiiçük
S"aıh dağında serseri gbbi ·d ah a İyi dol a�ı r, ben ıle
ilerıde okuyacağını <mıa denleo> bölümü için bal­
gaıınıtaışı toplanın. Hem oranın havası daha tenıİ:t:­
dir.

ANDRAS. - Sfüı.ta.
G YÔRGY. - Sonra aşağıdan, «Olga ! Olga .
Olıga !» {lıiıye bağırdılar, k.oııktu ; «Hemen gitmez­
sem salıamdıan maıhruını k alı rı:m>> dedi. Birhirİanizİn

el'İıni sıikıtıık, heni ora·da ·brraktı, k�arak gitti. Ar­

ik!&%ndaın ·aıptal gihi bakakaldım. Etrafa bir göz at­
tan. Fenıa h alde canmı srkıldı. Onun yattığı yete
halktım. Ora·dıa otlar yatmıştı. Ben de aynı yere ya­
tıp b�r oıt çiğn.601.eğe ba�ladım.

(Derin sessizlık. Güne§ hfilti yakmakta, Tuna

dağuı eteğinde, hCla parıl.clıyarak akmak­
tadır.)
 GYÔRGY VE ASK 63

ANDRAS. -Parag-.ıay pulundan ne haber?

(Cevap almaz. Gy&rgy tırmığını kemirmek­
tedir.)

ANDRAS. - Paragaay pulundan ne haber!

(György kendine gelir, ona bakar.)

GYÔRGY. - N,• ?

ANDRAS. - Para�ay pulundan ne haber?

G YÔRG Y. - Üil'.1 sana veremem, çünkü ona

verdiım. B u onun iL'k pulu. Ama hundan sonra çok
pulu olacak, çünkü pul toplamağa haşlıyacak. Ben,
kencliımde hangi pu1dan iki ta.ne varsa birini ona
vereceğim...

(Taşın yanına s ı 1 t üstü ) atar, dizlerini dikC'r

ve «bir .ot çiğner'». Andras'ın, onu bırakıp
böcek avlamağa gittiğinin farkında bİfo ol.
m.amıştır. Derin bir öğle sessizliği. Hikfıye
burada bi.ter. )
 OLGA

Vaka tamamiylc Andrassy caddesine yakıtı

küçük, çıplak bir şehir parkırula geçer. lnce
dallı fundaların arasında, esmer renkli büyük
bir güz bulutu almula, pelerinleri yere de­
ğen, boyunları atkı ile sanlm"t§ iki ufak kı:
duruyor. Biri ..arışın . Sarılı, yeşilli. Kıvırcık
.

saçları tepelik gibi toplanmış. Buna <<Kana.r­

ya» diyelim. Übiirii, kesik saçlı, b üyücek ku­
laklı , biraz yengeç bacaklı. Buna da «Ko­
bay» diy e li m Rüzt?ıirlı bir nisan günü, iiğ­
.

leye doğru.

K4.NARYA . -- l'e kemiriyonnm?

KOBA Y. - Bon tomurcuık. ikemiriyonınn .
Ya ,,ıen ne ıkemirİıy or.sun ?

KANARYA . Ben ıtırnaklıarmıu kemiriyo­

-

nuıı. Seıkiz urnağııru kemirdim, ilcisi kaldı. O:ıları

<la yaptmn :mı, manikürüm tamaım olacak. Yalmz
ayaık tınıaıklarım kalacak. Ama P aula ayak ttrnak­
lannı d a kemirebiliyor.
.

KOBA Y. - Na,. ı l ? Başını a'}"ağma mı uza­

tıyor, yoksa aya ğ ını ıb:ı§ıııa mı ?
 86

KANARYA. - Aynı zamanda ayalmt da,

haşmı ela, uzatabildiği kaJar ULatıyor. Hem PauJa
kağıt yemesini de bifa. Pa u1a tebeşir yemeeini de
ib'.ılir.

KOBA Y. - Çiğneyip tükibiiyor mu?

KANARYA. - Yutuyor.

KOBA Y, hüknıwıii vererek. - Pis !

(Uzun bir ara.)

KANARYA . - P·\ula pis değildir. Paula

şeker gibi bir kızdır. Hayılıyorum ona. Ama Olga
mendeburun ıhiri.

KOBA Y. - Hep etkek çoouık.1aırla dolaşıynr.

Ban hl1jyoruım ; çünkü okuldıa:ı çıkınca h'a:im ev.İn
y anma geliıyorlar. Her ;;aımaın İıki çocukla beraber
geliıyor. Biri ıhir tarafıııda, biri bir tarafında. Ken­
disiyle eğlenmeleri:.1e ses çllkanıııyo r, Ollılar •la
onunla şaka1aşıyor1ar. ;\lend.ebur !

KANARYA. - O ne kurum ! Kendini çok

güzel 'bir kız sanıyor. Daıntelli bir eJıbieeei var, onu
giydi mi, ken d:.m. Sari fi edaık. 1 sanıyor. Gerçekten
suratı biraz onu aındırır, o::ıun gibi de çalımlı. Zaten
ıkendİın.i Sari Fedak !13iWJlasI da oru:lan. Halbuki
11-B den Reiner 'İın yiiz;ü hem yahudi, hem de
şaşı olduğu halde, FeJaık.'a daha çok benzer. Hoşa
giden bir şey var onda.

KOBAY. - O !ıiç ohnai.sa, Olıga giıbi ııokak­

ı Şöhretli bir Macar aktrisi.
 OLGA _ 6'7

ta ıhaylaızlar1a ·zıpzıp oyn:ıınuyor, ıhem biJesi çulm­

ra girdi ği zaıman, elini her yere sokmaz.

KANARYA . - � !
(Gükrler.)

KOBAY. - Yüzü ile övünüyor ama, buna

da hakkı yok. O k ada r çil bende de var, öyleyken
gene de haşaıktriıs değiliım. Ben ne oğlanlara eaçınu
çektir'.riını, ne de onlara yiiz veririm. Hal'huk i Olga,
kendisi de onlarla ıheraıher arsız arsız gülüyor, oıı­

l'Orrn koluınıa giriyor. Çocuklar da o::ıun tokatlarma

a'1dınş eıtımıiıyodar.

KANARYA. - BPnu ıbeniım de aklını al­

maz. Bir gün şu M ark.o sokaklı Amade'yi, Duılu­
baıhçe - sokağında onunla gelirk en görd üm . Ol ga
tdkart vu rdu, Amade güldü, ses çı:karmadL Haılbuki
gayet iJcihar çocuk. Bahası Operada ıtenor.

KOBA Y. - B unu ben yapsam ses çıkatnıa!l.­

lar mı sanıyorsun ? Bir gün okuldan ç:ııktığımız va­
ik:iıt, kolıejfüer meydandıaın geçiyorlardı. Benim sa­
ı:cmı çektiler. Y anımcb Dronaree�k vardı. O da bu
tarafıta oturur. Ben kolcj1iye vım:Iıum. Bu çocuğun
ık:iıtıaplan JlllU§ amıbayıa sarıh iıdi ve İple sarkıyordu.
Çom�k peşiıme ·dıiiştü. Kaç:ııın admı. Demaresik nefe�
ahrlken, düdük giıhi ses çrkanyordu. Kolejli hütün
kitaplarla smıtıma öyle bir vurdu ki, yolda ta eve
kadar tükürmeğe mechur oldum. Nefes alırken, içi­
me bir şey ıhaıtıyordu. O, lkİıta plarla sınnna vuru­
yo�dıu.. Aıma Olga'ya sce çrk.a.rıwyorlar çünkü o �-
 18

zel ve öyle yüz ıbuLmu� ki. Sonra, koluna gim!de­

rb.e · müsaade ediyor.

KANARYA . - Bırak şu münasebetsizi .

KOBA Y. - Peki ama, nasıl oluyor da, biri ­

sı ne yapsa ses çrkarımyo1·lar, ötekinıi de herşeye
k at1anmağa mecbur ediyorlar?

KANARYA. - Birisi yüı:siiz mü, her istedi.

ğini yapaıhilir. Ben biliyoruım, Olga'lar Törökb.1-
liıııt te
' y;aız1aımışlarJı, orada Olga'nm yüzünden
hüyük h=.r rezalet oldu.

KOBA Y. - Sahi mıi ?

KANARYA . - l'.;veL

KOBA Y. - Ne olJu ?

KANARYA . - Or.ı.da büyük hir :bağ var. Bu

bağda ıbirçak ibüyü:k üzüm :kütükleri var. Sonra,
hüyük. ıbir ınıengenıe evi var� !burada büyük bir tem­
sil hazırladılar. Rejh,ör Elecher'di. Onw:ı hahaE-I
müziık profesörüdür, o bu işlerden anlar. «Prens
B oh» u oynıadrlar. Birinci ımevki ıbileti yirmi para,
ikinci on para idi ; beUıava biletler, �f koltuıkları
da vanlı. Ç�it çe.şi.t l..o&\Üm giymişlerdi. Blecher
kemaın çalıyordu, �ünıkii oı:ıke6tra o idi. Biz de par:ı.
verip girdıiık, ön sırada oturduk. Prens Bob'u pek
budalaca oyuadıl�r. Olga eahn�ye Sari Fedaık. gibi
geldi. Başma ıbüyük bir .h.az tüyü takmıştı. Doğru,,u.
nu eöyleınredi : eaçlarc gii.z�L Ama. kumral rengini
ikıayıbeııımesin diye pa,palyıa suyu ile yıkıyor. Bir er-
 OLGA

kek çocuik gibi p aıntal-ınlıa geldi. Ka·dife bir p anta­

lon giyımiışti. Aınıem b..ı:bama, ben anlamıyayım dL
ye A1ıınanca : «Yüzsüz;ün biri» dedi «Londra'da,
hey>> şadusmı öyle bir ı;Oy Iedi ki ! Bir sağa, bir sob
danıs edıiyordıu. Piyesin hirçok yerlerini atladılar.
Zaten hunların hep9i, so:ıunda Olga, Jenö Stü r' ü
öpsün .dJiye düzenJıeıımişLi, çünkü ihtiyar kıral o
ıidi. Ve yirmi paııaılit birinci mevki, on paralı'.k
ikinci mevlki, para@Iz b:leı. şeref koltuğu, hepsi bn
a�ııktaışlığı görmeık i çiı�di.

KOBA Y. - Hepsi ibu kadar mı ?

KANARYA. -- - Hayır. As ıl söyliyooeğimi

daha söylemedim. Bunlar provada olımuştu, hütün
provalar da Jeınö Stöt içiru:li. Ötekiler akılla rma
l-stiği giıhi oynuyorlarclı. He:r1kes haıngi rolü İeterse
onıu yapıyordu. A.ıı ıl iş. Olga'nm PreM Boh rolünde
kadife p aınta1on1a saıhneye gelmesi iıdıi. J enö Stör
rejisördü. Dedıi iki : «�İmdi herkes saıhneden dıpn
çıksııı:ı , herkes mengene evinden çıksın. Ben «ama
sen hir kıral çocuğusun>> demeden, kim gelınıeğe

cesaret ederse onu öyle yumruklarım. ve öyle bi r

t.ekme vururum ıki, kımdisini evinde bulur.)>

KOBA Y. -- E, sonra ?

KANARYA. - �onra, onlar hep baş başa

kalıp prova yaptılar. DI§arda yağm'll1' yağıyorılu,
arıasıada ıslandık. Kiımse içeri gir­
biz Llıhaınalarm
m� cesaretini göstPreruedi, çünık.ü Jenö Stör ;
«Ama sen ıbir ıkıraıl çocuğusun» demem.İşti. Y.ığ-
murdan 81l'sıiklaım o1duğum:uz vaıkit, Jenö Stör çr­
krp yaınımTZa geldi : «Bohey ıbuda.1aılaır, ıoıiçin girme.
d 'ıniz ? ıhellki yimııi defa, ama sen hir !kual çocuğu­
;,ııın ,.dJiye ihağırdı:m» <lodi. Halbuki ibir kere hiJf
bağııım aımıştı. Neyse, ıP.rdik. Ol ga yüzü kıpıkırnuı:i
orada dıuıuy<>rdu. J eınö Stör'üın yÜ7JÜ de ikırtmız:ı idi.
B =,z : «Yıaşasm lngilıtere kıralı György !» diıye ibağlf­
<lıik. .'.\ieğer lıepiııniz İııı Jışarı çıkması ve dışardıa kal­
maısı Olga ile Jenö S tör"frn içerde oynaması i"'-in.

m:İış. Bizim ikısmet'.ımize, laıhaınalar arasında sırsık­

bm olmalk düştü.

KOBA Y. - E, cor.ra ?

KANA R YA . - Sonra... ıbiriınci mevık.i için

yi:rımi para, ikİıııci mevki için on para, paııasız bi­
letıler, şeı:ef kolıtuıkları, hepsi hunun içimniş.
KOBA Y. - Hepsi oo !kadar ınıı ?
KANARYA . · - Hayır. S onra Paufa : «Ben
01ga'nm anın.esine bu hınzırın biri d�e söyHyeoe­
ğim,» dedi. Pau1a Olga·nm amıesİıne söylemiş. Olg:ı'­
mn ıanınesi de bir lum;ır, çünlkü «Bu 81racalı1ar kı­

zınıı güzel diye, l80Ill'a al..tris oLacaık diye kıakanıyor­

lar» demiş. Jenö Stör, Racz sokağında, Paula'ya eski
i.bir p aıhuç aıtımış. 01.g:ı'nın annesi de buna kızmı�.
01ga'yı döğmüş ; Jenö Stör'ü de evden eepetlemiı;­
ler. Bundan ıhaşka, doktor Stör de e8ki pa:buç yü­
zümden J eınö'yü- hastoula rslıa·tım ış ; ona öyle bir to­
kat aŞkeıtınıݧ iki, saılmeye çııkıp d·a : � sen bir
kıra.l çocuğusun» dediği vaıkıit, hu tokattaın yüzünÜn
 OLGA

her tarafı kıpkırmızı idi. Biz öyle güldük ki, gül­

mekten katıMık. «YaşaBm İngiltere kıralı György ! »
diye ıbağırdığıımız zaıınan Olga hala gülüyordu.
Çünkü o hayvanın .biridir, onda kalh yoktur. Dans
ecJJiyordu. Öyle ,iğrençti ıki ! Herkes alıkışladı, b:z
anbnuy ahm d i y e A hnaııca : «Aman, ne şeker '.»
diye hağır:dıillar. Bunmı iı;'.aı oyuın çoık beğeni l di .

Halıhuki bu rolü onun k ad ar ben de oymyabilir<liım.

Ama ben o kad;ar yüuüz olıma dı ğmı için, haına da
öbürleri ile beraber : «Sokak k ı r alı geliyor !» diye
ve : «Ya�m İngiltere kıralı György !» diye bağır­
mak düştü.
(Dil§ünceye dal.ar.)
KOBA Y. - Böyle zıp zrp sıçramak ve pan­
talo...'l giymeık hoş !bir §ey mi eanıyorsun ?

KANARYA . - Bidiyorum, h� bir � değiJ.

ama ne <le olsa...

(/kisi birden dii§iiıımeğe ba§fn.r/,ar.)

KOBA Y. - Blt}leleti adam olmaz, hiii.yo­

rum. Bize komşu bir kız vardı, o da böyle �ımank.
tı, hareıketletj aıktörce idi ve Palmay'ye 1 çok ben­
zerdi. Sonunda eczacı o1du.

KANARYA. - Olga da eczacı mı olaca k

sanıyorsun?
KOBA Y. - BcJıki bir kont alır onu.
(Uzurı ara. Kıskançlıkla.)
ı Şöhretli bir Macar aktrisi.
 KANARYA. - Ben Olga ile lk.onupnuyorum.
Aımmn hı:ııakmuyor.

KOBA Y. - B en koım.şuyorwn. çünkü benim

amneıını oınııın ne fena, VE> ıkeııdini beğenmi ş hir
mahlfıık olıduğu."lu hilımiyor. Dantelli roh g�diğin­
den, saçlarını ıbüyükler gibi taradığmdan haberi yok
:ki ! Ben saıçJ,armu hep ıslaık. tarakla yatınyorum ;
o zaıman dıa ilmlaklarLJn meydana çıkıyor. Anııeru
saçlarınnı kaıhartmaına müsaade etmez, çünkü biz
naırnualu bir aileyiz.

KANAR YA. - Olga'nın bahası bile yok.

KOBA Y. - Du da h� yani.

KANARYA. - Olga Török:balint'te de har­

biyelilerle geziyorıdu.

KOBA Y. - Alıliksız 1

(Kendini zorhyarak, beceriksizce tükürür.)

KANARYA. - Sen daha tükünııesini dt>

beceremiyorsun. Halbuki hen on.un çe.şitleriaıi bİJi­
rim.

KOBA Y. - Ne gibi ?

KANARYA. - Bi_;yle, dişleriın arasından.

KOBA Y. - Nasıl ?

KANARYA . - - Böyle : tkkık .

(Yapar.)
 OLGA i3

KOBA Y, hny rıuı lı l.-la. -- �e güzel !

KA NARYA. - Ama., sak�ıı llcimseye s<iy l•!­
nw. Biijıyor mwıun kimden öğrenıdiım 't Sevdalnıı­
(taın. Şiırnıdıi doktor Pronay ıbeniriı sevclahın. Arka­
da..�füınmn ya:nm<la, toplnluıkıta cesaret edemiyor
amıa, lk.oridıora çııkrnca, .hemen böyle tiikürüyor,
-:finıkii ikiımse görınıez i.'anıyor. Bana mıeıte1iık v&diğ.i
ydk. Saılıondıa oontiliıneıı. ama benim yaınmıda bnr­
m ıınıu 'hile ötıtüri.ir.

(Göğiis geçirir.)

EVDEN BiR Sl!;:S. - - Saa t on, haydi ık.ahval-

( ince dallı fundai-0.rın arasuıda iki uzun p·!­

forin eve doğru ko!Jmağa ba§lar. Biri düşer,
iiteki ko§ mağa devanı eder. Dil§en kalko..r,
iitekine yeti§fr· O kahkaha İle güler. Sonra,
b eraberce merdivenleri çıkarlar. Her adım,
dcı iki§et" ba.mrııak adarlar ve merdiverıleri
bağıra bağıra sayarlar. Taraçada bir bayıın
onları beklemcJ.tcCÜr. G iilümser. «Küçük ·ba.
yanlar, üşiim<>rliniz ya?» diye sorar. Sonrrı,
ii<;ii bircl<>n . kapımn arl·m.�ı n<la kaybolrırlur. )
 PALKO PETRENCE

Ok.ı.ıJ. ç� fakirdi. O ikıa«lar foıkirdi ıki:, yak'l­

cal... oduıııu ıMle ydk.Lu. Oıımı içi!ll öğretmen «Her
t,ıocuik günde ıhir ı'hüyrük parça odll!ll geti.recdk>> Ji.ye
eımr ıvermiıştıi. Öğretııı ı ı·ıı soıı ıderece � u:mıın lbıoylıı,
kuııu, -e.mı.er bi'1" aclaıınılı .Nerooillı ,geLdiğini, ıkiım ol­
.

duğu lkiım� :bilmez, o .1wıla kıinuıe görıüşmeızdri.. Ta.­

Hiatirylie emri yeriıne g:eldi, çünk ü ıhuınıun �çiırı onun
k.oı:1kıuınç ıhıiır adam olması ytrterdi Twırrıun günü.
.

niİuııi m!ııııi çıocuikcların, koltukları aJıtmdıa kocamaın

hiırer OO'llınılıa , lkıarlar i<.:'.ındc d1üşe ikaillkıı dkıulu doğru
�-iirüdülkıl't'ri görülüyoı du.

Saıaıt yedi \'ardı'. Kı�Eı :bu ;,aatı.e oı:t.alıık taıııa­

mi rle aıydıJiiıJianıınış dcğiJdir La.kin çocuıklar artık
Yolda ·id'.�er. Yerıi örten t ·.ı ze karların Ü8tıiiı ııe dur­
maıla:u ıirİ, y uıımşaık, heyaJ. tıii yler d.Okülüyordı.. \. ,,
onlar kadan!ll İçinde ı.erdeyse kayıho1ıacak1ardı. Jfi.
nıİımllııı ı,:�ıııeleri kouçl::ırına ık.adar �azdı.
K!uzıı ıLeııisiıulen y ap ı l ın � haşhkforı, Szirtnıya tara­
fmdaıu esen rüzgarın te.;.iriyle, y a rı yarıya karla ör­
ıiilm ü�tü. Ta uııaık:larıla Jonulk. ve solgun ıbir lıeylilık
ft'ııi!İne hürüıııeı ı, .bi r ycri,ıde ıkış saha.hının ıilk ı�ık ­
ları lıelin· ı ı hu �mır,ıız İıe}ıazhk ıiıçİınde, hu ik·üçük
,.. j , a l ı J ı i)c{•k h·r ılii�c� J... ı Jrka h ı zla iforl'i}or1:ırıl ı. Gün
 76 ÇOCUKLAR

ışığuu ıı vurd uğu yerl er , lıınrmnı ııefesi değmiİ.ş, ga­

yet hüyuk ve cilii1ı ı.:r b ak ır levha hissini veriyor­
d1ı .
Aşağı mad�n cİ\ arıı:ııdıa ot u ra n çocuklarm
yolu eıı �uındu. B öyle kı;rlı harnlarda bunlar, kö­
yün üst haışma vaktinde yet�ilmeık için, şafakta,
saaıt alıtı bııçuıktıa evden çık.arlıardı . Geç kalmak bü ­
)iik :biır tedıliıke idi, çii11'kü uzun boylu, karayağız öğ­
reıımeıı merhaımet hilnıezdi. Köyü.., alt ucundan ge­
lenler - ki her zaman birlikıte gelirlerdi - şayet ge­
oiki rle r;<e öğretmenin "'ura'll oolıeııııeme döner, gözlt:­
ri ateş saçardı. Ve kedi lerde görülen bir hareketle hı­
yrldarım, sivri ve eğri burnu altındaki hu birkaç 'kır­
mızı teti. kaşırdı. «Öğretmen, İhJ.ie'iıı ta k endiei d i rı>
d�yen akı.Iı.z oğlancddar da va rdı. Ama bunlar. ya
pek aptal olanlar, ya h u t öğretmenden dayaık yiyen­
lerdi .
Kö}iiıı ah başından geleıı.ler hu asık eurath
ılu.ş ...abalırmLı karlar iç.iın de ilerliyorlardı. Zavallılar
koltuklanı111n altrnd:ıkı odıunun yerini boyu.na
değ�tiriyorlar, sol kol ları yorulunca, onu eağa alı­
yorlardı. B u iş hoş l>ir şey değildi ama okumak da
kol a y mı ? Buna ka tl:ı mnak gerek ti.
Aşağı yuıkan, köyüa ortıaeına, şirket. madeni­
n.İın g a lecisİ yanma gd.mi�lerdi ki, Palko Petre.nce
an�ız m , ko rk u içinde duı:Jklaıdı :
·--Julıiı;;, sen odwı get.İnııedin mi? - dedi.
J ulİs'iın evde bJ.şnu sanp sarmalaclık1arı ko­
oanıaıı atıkıdan. sadP, ;,;ııaran küçücük hurnıı görü­

nıiiy ordu.
 l'.\LKO PlTRENCE 71

Uurdu. Pek ı.ııbii bir eda iıle :

- Getıiımedi nı, diye oovaıp verdi.
Bunun ü�rine hütün çoouıkJıa r dıurdıu. Böyle
bir �eıy ıo giicrıe kadar hiç olımaınr-şıtı. Okula odnn­
:;uz gıe1ımek ce..ıareııini göstt:ren ilJk ÇOOU:k J u.Jıiıs'ti. lb­

lkı hım ıı görürf'C, ıkıy.ımeti ik.opanııdı .

Kolıtıuğunun a•ttmıl a kocaman hi r kıii tükll'
gcl..-�ı ufak bir !kız :
- Niçin getiıımedıin ? Öğrelımendeıı •tayak
y�i ı ı . de<lıi .
.J ulh;. cevap \ ermedı.
Onu her vakit korııya ıı, hep onruın1ı :berahcr
gcllıı g�den l'a�ko Peı rünc!· ·dostça \·e sevgi dolu bi�
cididıi.lıi!kıle :
- Ne .diye odun gdİcmOOiın ıhe? - dedi
.1 uJ'is om'UIZ siılktıi.
Ydk ·ela ondan.
- -- Baıh-.mm oduııu yok ınu �
Yok .
Kmıışunıı,.;uıı Uil mı yok ?
Om1ı1ı \ ar aı n.. ı. ıl ört kere verdi. Dün «Ar.
tıik ha Pey l!amllwr gı·l �ı\ , ermemi>> dedi. Bugün de
veıımedi ...
Ağır ağır tekrar y üriidüler.
�ilıay<.•I oJa�ı olmuştu ; iiBteliık :bir de geciık­
nruk ıloğru cleğil.d:i. ÖteKi çoüuklar odunlarını kol­
ları ile sıınıı.o;ııl,.. ı ıtuıtıı y orlar ve od unısuz gelenıin kcn­
diilıeıri o1madığıııa !'cv i n.iyoI'lıardı. Paılko PN.rence
Juılfu.'in yannıda dü�iince1i ıbir ha�de -yürüyordu .
Bt"riıki. keıırHsini ııa;.d bir felaket hf'kleıliği nin
 78 ÇOCUKLAR

faıikmıla ıbi.Ie deği.ıdi. Hıçbir �eye aıM ı rı� e1ınıeıle:ı

)'ıürü�·oııdu. Belki, öğretmen de :bu işi pek 1ııtbİi bu­
lacalk samyordu. Qün:kii odwısuz ohnıası m kenı]İ8İ
µ;ayt't �albii ll:nıı1 ıııyordıı ı. \ oikıu işte, yok:tıu .

Pa�ko ise iimi : ı ıü i�:�ııde idi . O sekiz y.a.şma

g1rımişti, Juli•s clıaılıa •ı1 hsıııd� �·ıl i. Bu mm iç'.u, J ulis
ikend� a�heıy sa·ra rrl ı . Bırndaıı •ha::Jk a. çok kere,
J u1iıs'i raıhaıtsız elımcğc yeJ.ıeııeıı lcri yunuıuiklaımr�tı.
1.<rtc şiımdi de koltuğııındaki o d u n ağırlaştııkça a ğıt­
Ja.ştı. Srnıı.ki µ;önlündeıki biiyii:k >'<'v.giıyi i�iııe çek.mi�
dıe oıııbıı ağırl �ı ı�tı.
\ iirüıııeğt' ıle \ .ıııı l 'f t i lN. :\.ı ı ı.k okıul u·�,ıik
ıleği l ı l " . Jıı E,; l ı a l ii �a � d sa kindi : fakat oğlanw lı<>.­
yeeaııı ' e 'k urku�ıı ıriHi kı.;e a rol ryordu. H�ç şüphe } ol..
"
ki, üğrf'l:rıwıı kiitiik k ı 1. ı ıllivecı•k, saç l arı:ıı çek.ecel..
ve oııu 1kü�eıle cl�z Ü,;lu ıl : ı rı l uraca!ktı. Bu korkııı•ı:;

h i r �·cL _\<' hüy iiik h ı r tdıl:·keyc d o ğru yüriiclit­

ğünü kfü,ıiiık k ızın h=Jı;ıes; lwl'!ıalde ıl:.ıha iyi olur.
ıhı. Fakat :lı a �· ı r : .J u ] ; ,. LLfH{ tıp ı� yürüyord u . Kiic,Ek
i k i ı;iz111l' �le kocaman hir allkı \ l' açı k bir yeriıı de:ı
d ı � arı ç ı karı miıı iııı ı iııi, 'h; çi ın]İ, ı kıpk ı rnıızı bir bu­
ru ıı . .ini is hu j,c]i. \ c kiıçuk huılala, çekine çPkı:w,
. .

ağır ağı·r y iirüye-O<'ğiııe, ;idPta fr);iıketi keıııli üzerine

ı:ekere-ktcıı. h ızlı ılı ızlı ,.ı:İı<Hyordıı.

Oku l a yüz a-ıhmlrk hir yol k a lm ıştı ıki, Pal­

k o Pt• trnı ı ce":ıiu ' l ıeye�· a ı ı ı fl a y a rı ı l-nıaz bir <lereı:eye
l!-elıd i . J\.üc:iik may ı ı ı ıı ı ı i.. ı z. lokoıııJotif=ııı Üı>tıiiııe yü�
rüyeıı aık ıl,. ı z h�r hay •ıan ır":hi 1-(İ ıfyor, µ::ıılıiy-ord u.
Falkal ılmmııı � o : ıı ı fe] "�ket o l ı l ıı�ıNı ıı Palko hi·Iİyor-
 P.\LKU l'LTH l'NCE 79

du. İçiıHle tecriiJ)eJ.i lıir erık eğin şu uru ıı y a.ı ıdı . K ii­
çUk ık ııza ıbağırdı-
Bana hak, .1 uJıs. öğretmen seni clövecPk.
J uLis �ökfınetle .
-- Dön•rsc, di), ,;iin, dedi.
h:öşeyi dönüp küçıtk tahta köprüyü g�tifor
mi, okufo Yanyorlardı. Palko Petreııce b i rd en dur­
du <n' gayet eix1cli bir- t avırla küçük kıza :
-- Dur ! dedi.
Kız durdıu.
- Kolunu ılışarı çı kar ı .

Kendi oılunu wı yerı> bır.ıktı ve krzm, koca­

m aın atıkL,.rınm :krvrımforı a rasından sağ kolunu çı­

karıma>'ma ya rdan etti. O:ıa :

- A:l ıbenim oıluıın. iyi tut, 8f!Csem ! de rli.
J ulis g:üzel, kalın, yuvarlak odunu koltuğu­
na alıdı. Buna S(Wİrnl.i ği hiç de belli <leği.J.di. Ne bir
söz söyled i , n.e teşeH li r t tıti . Sadece yiirümeğe ılf' ·
vam etıti.
Paliko �z bir mı:-mnwıluıkla ve içi fera h. ­

laınır§ oiarA, onun p eşin den gidiyo rdu Buınuıı l.ı .

beraıber, koltu�ıda bir ağırlı;k hissetmeyince, kor­

ku ıluygwm hoğazmı tckadı. Yalnız, J ulis'iaı saı;la­
rmı �kımiyeceıklerİ.tıi hi lı!wk hoşuna gidiyordu .
Odaıım içİın<le, öğre1 men i-AA.eı nlesinin üstüı ı­
ı]e asdı clura n kıralrn resmi taınaımıiyle karan hk1 a
,

idi. O gün okulun içi pek k a ra nhk tı adeta m um ,

yakmıağa İ'lıtiyaı; var•Jı . Yukarı mahaHenin çotıık-

1.arı yerlepiude, ko ll:a rrm k avuştuımıuş, dimdiık, 9e@

çıık a rımad an otıuruyod,ırdr. A ıağı mah al1eden gf.-

 IO ÇOCUKLAR

lonler oııcc güzel h:r r.ellim verdiıle'r ; kulaıklarma

kadlar çeıkıtıiıkleı:ıi ba�bklarmı çıkarıp sillk.elıeıJHer
�-e birer birer sobanın yanına gid erek , büyük bir gü.
riiLtü ile 0<1ıııı l arı y ığmağa !başladılıar. Öğr61Inıt>n,
u�urı s�ya!lı palıtosu il-e, m.ı.sarnın yaınında ayakta du­
ruyoıı�ıu ve o kadar sı:.ska idi ki, kurumuş bir asm a y a
ht'ınzıiyordu.
Dörıt örümcek ayağı iliıtüı1ıde duraın aoba<la.
bu tıfaık ve !'>arsaık sidıirba:t ocağında od unl a r alevle
y aıııyoııclıu ve sohanııı �urasnıdan, buraısrn:darn du­
man sızıyordu. Kapm açıktı ; hu dörtköşe deli:k.­
teın alev-1111 �ığı ıkarwılrk döşemeye ve ön sıraya V''.l­
ruyoııclu. B u sidı.irbaz ışı�mdan öğretıınene de bir
p arça ıliişmekte idi. Gazlülderi. öyle parlryordu ki,
g;Ö7ıleri birer k.or parçası sanılırdı. Dışanda iee or­
talık ıaıydınJ·ıwı acaik y·�Idc, kaıranlıık gİıttik çe artr­
yor.du.
Işığı y urt.an, m.ın.zaraları önen iri kadar, bi­
rihir:ine kıtrl§araık, afet haliınde yağıyordu. Bacadan
riragiiır geliıyordu. ÖğrL"1.men he p masasrnm yanında
dij..jJ iyor ve '*1ha.ıru y;ının:ı çocuıklafm. odunları na­
"'' iı<t�f ettikleri.ne bakıyordu.
Pal!ko Petrence son un cu olar� içeri girmişti.
�oha� a bi r güz bile atmadan, geri çağrılacağını bi ­
len bir uı.-amıı tereddütlü a<l:�ın1an ile, ağır ağır,
p.Prideki ye rine doğru gidiyordu.
Öğretmen keakb ve acı bir sesle :
- Pal Pet.rence ! - diye bağırdı.

Birden, odayı ulüni eessizli ği kaplıaımıştı.

Ra�taıki oüa doldurulmu� karga hiJ.e her zama:ıkin-
 PALKO PE1'RENCB 81

den fazla bir d:kkatle dıinl!iıyordu. Ocak çrtJ::rdıy or,

rüzgar IBlık ç.alıyordu.
Palıko Petreoce döndü ve çizmclerioi takı ı·­
rla,tar:ıkum öğretımene doğru yürüdü.
Öğreıtıı ııenİın sesi, h u sefer lha.<ıaıdan gel�ror·
muş giih i koııkıınıç, bir :)<ere daha duyulıdu :
- Hani od'IEI ?
YeııindCıll kmnrHa<lı, Palıko�ya yaık:laştıı.
Ç.ocuık ol'aıda put giıbi duruyor ve dişlerin i
,;ı:kryordu. Hiç sesini c;rkarmadı. Bu donuk ve ko:­
kunç sessi zlıiık için öğre�memn sorusu s:ı,ll amnaktı-ı
<l ernm eı<l:iyor<lu.
Öflool i küçü!k rnha, pıtırdryareık ve iuce,
1 1 7. lUl dört demir ayak üstünde adeta ıkii.o.ta:h hir tr·

ned,;,e ku tu g'ıhi, a.zarnet takmıara'k sordu :

· · Hani odu., ?
Kar par�aları, pencereden içerieiıni göreb il­
mek için in:.Şlel'inİ ağırlaştnarak, ciddi bir eda ile
sorduJıa r :
- Hani OOIL"l ?
Beyaz general dhi:ıeli ve sımıa kemerli kıml
bile ıı;özleri ile sordu :
- Hani odun?
Öğretmen sopa�ına uzandı. Palık.o Petrencc ' ·

nin ensesine öyle bir Lane indirdi ki, .zaıvallıcık

yerinde sendeledi.
Bunun üzerine artıık çıoouklıar da ikmulda­
maık cesaret.1aıi gösterd1ler. Korkakça olanları rahat
birer nefeıB alclı1ıar. Kar p a rçala n bile daha h rzlr
Diyor gid» idi.
 82 ÇOCUKLAR

Öğretıınen :
- Söyleeeın e l · di ye soruyu tekraclaıdı, fakat
huna cevap vetmek tıaveiye ed.ilıemezdli. Söyleırni­
yeee>k miııin ? Söylemiycctk. misin?
Her aorllfta bir tok at yıapı:ştı:nyor, yahu t h\r
yuımruk indiriyordu. Tulıis köpürmüştrü; Pa.Jko Pet·
rence'yıi ıhırpa.lryor, dövüyor, tıokartlı:yıordu. Öfke­
den :baıyağı nefesi tııka:ııımıştı.
- Serun lkeyfi:ı için huradıa doınaCak mıyım,
A.Hahın eeraerisi ? Sonra da a ğzını açıruyonıllıll . Ce­
vap veıımiyeook misin?
Palko'yu şiıddetle itereık. haıykırdı :
- Defol giıt e\·e ! B<ilban dıa :bir temiz dayak
atsın da gör ! Yaırıııııı kaıdar seni gönmYeyiıııı ! Eğer
yann da böyle gelirsen, geheni.rim 86Ili ! Marş !
PaJlk.o Petrence askıya gidip kürıklü yeleğini
giydi. ha§lığını elıine .:.kh. Öğret.men, hqı öne do�­
ru ıuzanıımş, ikeakıin v� a ttşli gözlerle, öfkeli öfkeli
ona :baıkıyordu. Pıılko böyle giyinmiş ol a rak kapı·
<la durunca, ,tekrar eru seda ik.eei1di. Yalnız o, ağla­
masını daha fazla zaptcdtmıiyeceık olan hir iu�an
giıbi, derinden ikopaın İıç çeık.işlerİıni zorla tutarak
tiıtremeler geçiriyordu .

Juılıis cree arka tarafta !kalemi ilıe oynuyordu.

Bu mütıhiŞ dayakla ke:::ı disin.iın de ilgisi olduğunu
ıınıc� şimdi sezer gibi o.lrnuştu. Hesap defteri, öuiin·
de açıık dUıIUyorıdu. Ü'1un bir sayfa.ama, şaşkın ,.c
bece.tıiıksi.zce ibir «Pal•ko Petrenoe.,.» yazdı.
Ba§ıını kaldınp baktı.
$Qn.11a , y a:zina ğa devam etti :
 PALKO PETRENCE 83

«PaıJık.o Petrenoe Petrence Petr ppp . . .»

Palko'nun kallbi aCT hir ıstırapla .dolu idi.
Ateş ne�i bir alıevle y anıyor, çıtırdıyor ve kıvıl­
crmlar a tıyordu. Öğretmen Al fabe k.iıtahmm yap·
rakılarını çevirmeğe başlamıştı. O zaınınıı Palıko tla­
lıa fazla dayananıı yaeağmt anla dı. Gözlerinıj, ikırpı�­
ırrmağa ıbaı:laflı. Artıık, iri, �maıı göz yaşlan bol hol
,.c hüzünle <löıkülüyorciu. Sese� ve ık.esik ıhıçkırık­
l arı ela nerıcl.eyse bir ağlan.ağa dönecekti.
O sırada akıl�ız küçük Julis arkada he8ap
ılt>fterine şunu yazıyordu :
.... iyi iyi i i ....
B�ını bi raz yana eğdi ,·e «o» harfinıi. işiti] .
mesi mümkün bir cızırtı ile çı�virerek, yazaıbileceği
en güzel yazı :ile şunu yazdı :

... odun .. , .

Lakin şimdi P:ll'ko Petrencc sesli sea1i. ağl1-

yordu. Dışıın çııkıp ağır kapryi terbiyeli bir ima:ı.
�:bi yavaşça kapadıktan soma, uzaklaşıp gitti.
 KOZA

Çiizc/ döşennıi§ bir Peşte evi. ,Verey''

bakı lı rsa mrlı k izleri göze çarpıyor :
J(Ümiiş kakmalı modern, s iyah kit.ap dolap­
hı rı ; mİsaf İl" 0<lasıı ula fngiliz modeli snrı

renkli büyü /; _ maro�n koltuklar. Yem c i.

odasında Maplı' bir biife, üstünde sıra su·cı,
.mplan la le biı:imi11de M.oser kadehler. Ço­
cul.- odasr Macar iisliıbunda. Çocuk bir ):erini
t:al'pmasın diye )'U1 'a1'latılmış köşeler. Sı�ssi;:
bir loş lıı k . Ha.mda k es k in bir ilaç ko lcu m . .

Çocuk yatakta yatıyor. Zavallı pek zayıfla­

m ı ş t ı r .Dik saçlan alnına dök ülmüştü r O 1. 11- .

dar hasta ki, gelenler, ana - babayı teselli i.çin .

o ıstıraplı z.ora h te bessü mle gülü.m.süyorlnr.

ŞimJdi yanımla matmazelden başka kimse

yok. :llahmur bir sessizlik. Çocuk, yatağın­
da yavaş va vo � dopulur, matmazel.c baka r.
.

l!A TMIA ZEL. --- Tn ne d.ors pas, mıcm pe't-iu

ÇOCUK. -- Şimdi u y umuyonım, Mıatma7.t'l .

JJA TMAZEC, - Pourquoi ?

ÇOCUK, flİilii 11uiwırel..- . -- Puııkuva, p11r-

kuva.
 86 ÇOCUKLAR

UA TMAZEL. - Eh lbieın?

ÇOCUK. - Şimıdi ibir rii'}'ıa göı:dıüıın , l\Lı ı ­

rmazel . . . . Keman :başlı J>ir��ok iınsaruar geldi. Heps ' ­
ıı�n de ihoyınıuııııun ü""1lti rıde, ihll!Ş yerine ibirer ikeman
' aulr. Ellel'İnıd� hirer y.ayl·a yatağıımm yanma :>1ra-
1anıınşlaııd1 ; lkeınıdıi kafa1arnu çalryıor1a·rdi. Bir ta·
nesi z..�gmornd Perkatay ikacl:ar şİışınaındı. Bunun
k aıfosınaı yerinde h'.r ıkonttı1h as vardı. Yıryı'iburnu­
mm üstünde gezdirince, öyJe İınıl.ed�... öyle inleclıi
,k.i ... ııyaınıvercliım.

(Matmazel, hrrkar, bir Ş"Y .�öywmez.)

.
ÇOCUK. - Bir bardıaık su verir misİın.iz ?

(Matmazel, koşarak getirir.)

ÇOCUK. - Aııtıık istemem. {ister.)

.UA TMAZEL. - Tu n'en bois pas ?

(Derin bir seu�izlik.)

ÇOCUK. - Şimdi... ıhen ö1eook o1ursaııı,

Maıtmazel . .. ıheınriım ipek h öee!deriıme seııı :baikarf.m.

Önileııiııııde iher zınna !l · dm yap ra ğı bulunmasına

çoı]\ diliıaıt etnieli. Stöger dedi iki, �ek iböookleriu<'
fren:kıüzümıü yaprağı vcri1i1'6e, !umnızı koza yapar.
}aıımış... Aıma ben freıııküı;üınıleri yapra!kl3JD.Elcap
kaıdar ıhekıliyemeın ... Çüııikü hen şimdi öleceğim,
\faıt,m azcl. Siz, freı:ııküzfünil:eri y apraık veriınceye
k a dar bekleyiın, l\fatım...ızel. O zaınıan ıheş tane il>öcük
ayın.p huını1arı ayrı hi!' ku1uya koyun ; frenıküzüm i\
 KOZA 87

yaprağını y·İiyeceJkler rıııi .baıka:lım, bir deneyin. Yer.

leI\..<ıe, !humara a.yn h� yerde ikoza yaptırıınah ; ikoza­
Jıarı kııımlizı olup o1m:ı;ıdığı:ıa ıhakımali. Sonra, öıhi.ir
dıünyaıda ıhulruştuğumruz valkiıt, ikıımnrzı koza yaptı­
·lıar mı, yoksa Stöı:ı;t-r yalan mı �-leıl�, hana 11öylı'r­
�m. l\:liaılımazel.

.UATMAZEL. - Oui .

ÇOCUK. - S t<iı:reı·'in ıhenden çok ipek böc<'­

ği var.
MATMIAZEL. - Oni.

ÇOCUK. '-- Stüger',de en aşağı ihirıkaç y üz

ipek ıböceği va r. Ond1a zenci ıhöoeJkJ.e r hile var ; hun­
lar siırnsi'Yaılı. :\fatmıa zol, böcekleriımi •buraya �!:·
tirim.

(Matmazel küçük bir masayı yauığırı yanınr.

iter. Dolabın ü.·;tünclen ipek böceği kutusı·­
nu alıp masanm üstüne koyar.)
MATMAZEL. ·- Les voila, rnpn p'etiıt.

ÇOCUK, dirseklerini. m.rua ya lroyarak, böcek·

leri seyre dalar. - Bunların hepsi de kaınJı canlı
böcdk.ler. Çünıkii hunlıır ·hep iyi yuımuı:ıtaJ.w-dau
Stöger hayvan1ara � e.d,cr. Kelıebek.­
çılk:tı...
ler k ozadan çıık ıp da yunıurtlamağa başlachğı za·
maııı Stöger bize .ge.lmi�ti ; ikendi ıkelebeıkleriru de
gecirmiışti. O vaikit hüyük hir -yarı:ş yapıt.ık. Stöger'k
hen, hangıimi>Zin keleıbeği daha çok yumınt.hy a cıık.
 88 ÇOCUKLAR

diıye yarı�a gtrdilk. Ben.iım ikelıebeğianiın adı PaJi idi,

onrnıık:i.nin ıadı Pıişta. �ki yapraik ibeyaz ikağrt getirdik.
Paıli :iıle P.iıırt a ' yı üstüne hıraiktıik. Yarış haşlıad:ı. Biz
-h'ırer ika:Jem aıld..ık, ıkcıı<li kelıeıheğhniziın kaç yuımnrtıa
yaptığnu yaız1ıyorıc.hı!k. P.ali"uin yuın'lU'lıa1a:ri yirmi ai­
ııya �Ek.tığı zaımar�ı, Pıt:ota mn on dokuz ywnıurL:.ıi-ı
' ardı. Yarışı hen lk:a.zaııııa<:aıktmı ama, ne çare, Stö­
µ:N haıyovani]ıa ra işkenc <'ı1en il>i r çoouık1ıur,
• sonu:ula
�ene o ikaza::ıdı .

_lfA TMA ZEL. - Mais comment ? Pu.isqul' ...

ÇOCUK. Çünkü Pa]i'n:aı otuz dört ,-ı�

-

l'i.,.t a'ı:ı yirmi seıkiz yumurtası olduğıı zaımnn, St;_;gc-ı

kelr·beği.niaı alıma kırmızı hir kağit koydu; güya
kt-k<b.eik hunıa :kuarım� n� öfik.e@İaıden, yuıınu rtl uya­
hild� kaıclar .çak yur.ııu rt1a.rmış. Öyle dedıi. Stöger.
Ama Stög:er i�tedıiği.ne kavuşmadı, çünıkü ik.elehe-K
krnıu.zı !kağıda ikrzıdı, sj�ııaıdi, !!lıçraıdı, öf1kesiırulen
artık ibir :tıane iM.le yumurta ynıpmadı. Bu sırada :Pali
u,,.lıı mlu, iki )'Wlltıl':ta da1ha ıbıraiktı !beyaz kağıda.
lfon:,m yınmu rtaılar1m oluz aJıtı olırrnuştu. Ama gen':!
yarışı Stöger ikazalldı ; çünıkü o, lıay nınJara ıişkenc,�
eılen hıiir <:ocnkıtıur.
JIA TlUAZEL. - ı\JaiıS, je vous dıeıma'llde conı-

ment ?

ÇOCUK. S Wger kendi yuımlll'talaruun se­

-

kiz -tane ekt'iık olduji;u;ıu 2öribce. keleheiHniın k a r­

nını s:ı;ktı.

.WATMıAZEL. - ? ? '!
 KOZA 89

ÇOCUK. �ki parmağının allal!-ma alıp

- sık­
tı. Ama ku\'ıvetilıi değiıl, �yle ya��.a.

l-IA TllJAZEL. -- Fıt a1iors ?

(:OCUK. -- O z aıııı an hir yumurtası ıbha
olth ı . Bu ılıilek.iirlııktır, dcı1�m hen. O <<Keleheıklere
masaj <la ·yaprhr» ıJ i.yert""k ke:ıdini haıkh çııka rıJı.
Hı•n kerndİıınıİinıldıne coo:ıret edemedim ; çiinıkü ona
;11·cyondiı.1m. Y ııınıuntıladııkıtacı l'!Ollra zaıten ı;Jec.�ti
z a v.:��lr. Bi r ı1e k a r:nını mı ;;ııkaca:ktmn !

JfAT.U:AZEL. - Vo�la qui est gentil. .l ' u�nı e

•:a. T ı ı a ı> d u creur.

('l!CUK. :-ion.ra Paılıi. � wnurtlıaııımyı ke�ti.

Taırn otuz al:tı .tane yumnııtaı;ı varclı. Bu kadan y P.·
!<'ıııli. Stüger «Sen de s. ·ııiııik.İcıi srk» dedi. Beın «Be­
ı t.İınıllciııi sıkmam. E ğe c sen ntıaınmıyot'&a.n, senıiınkİni
arkıa.rsın. Beniımkiıni ;;ıl..m ;ıım ·he:ı» de.<liım. O zanıaııı
�ıöger ı)1İın.e keıJ..ebeğini iık ı paıımağrmn arasına alıp
"'ıktı. 1-IıeJıı hıı ;;e-fer ılaha kD!vvetli. O 1Jalllta:ı onua
yumu rtaı1arı ı,:ahm�ak otuz doku7.a çııktı. Benim
ht·psi otuz 8ekizıli .\zıcıh. <tüşiiu.dıüm ; eğer heı ı de
Pali'yi ;;rıkrayıhm, �· ar�ı kaZ'anacaıktı:nı. Arma, Pali
J.. ;i �dm iisLünd(' ö y le keıyif.li ılola.şıp yaprak yiyor·
du ki, d<Jk.unmağa kr.-aınıaıhm.. Kendi hamaratlığı
i l(• hir yumurtla daJıa yaptr. Ama art� Stögecle başa
.-:ıkılamazdı. Be.n artık hrukaımıyordwıı bile. Öyle
fena �ık:ııyord u. Ben hıt§ımı çe-vird:iım. A�kamtla
Stöıı:<'r yunıurıtaları bağıra bağıra ıoa�·ryordu : «kırk
biır . kırlk iki k ı rk üç »
.. ... ..•
 90 ÇOCliKLAR

\ / A T l lA ZEL. -- Et puis ?

ÇOCUK. Et pui,; ... S LögN kaza ı ı d ı yarı � ı ­

- -

Aınıa l�;ota d a öldü. Unu haıhçeye ıri)mıliik. :;wger

bir ıkuınrlaık çocuğu gibi a �ladı. A l'ı drun : ona ·lıeniım­
�den, ıhaşk a ıbir kelehek verdim. «Ağ·laıııı;u,,an a ;

a•ı>1tal, İıfte
onun yer�ıc ha�a hir 1:aırıe. Seınin'ki
sık.da sıikıfo z.a<teın yam y.:ı;ısı olmuşt u» dooinı. Ama
Sııögıcr .hep a ğbyor.J u ; «Bu haşka, hu ha;;.k.1 , hu
hıaışka ; o ık.adar iyi y a rı§ kl:"lebeğini ·hİr d.aha nere·

den ihı.ıJıacai!;ıım !» clriyoı-<lu_

( Derin bir sessi;Jı./, . (:of'lı k ·'·orıı lınu.�fl/ Y. /

l1ATMAZEL. T ıı p,-t fatuµ:'ll e, va !

ÇOCUK, boşluğa bakaı·. - H<�yrr.

( Uzun bir susma. Sonra, -'"''mek odıısuıuı ka­

pısı yatvış{:a açı lır ; çocu ğun rınnesi i<;eriye

bakar. fv"oru!,u ııyanı.k göriuu·e girer.)

ÇOCUK. - Amı e !

A NNE. - �e v;.ır, yavrııım ?

ÇOCUK. -- Anne, evde ici.m
.. v·a r mı ?

A N'\'E. - Var. yavrum.

ÇOCUK --- Ne
. k a d a r var?

A NNE. - -- Ne kaıdıır iırt:el'l!ei:ı, yaıvrunı .

ÇOCUK. - N� kadıar vari!a, hepsini bu.raya

 KOZA 91

ıı;-e:ııirsiıı ı�..r. Yirmi ymna;k .. daha (:ok . .. elli yuımak,. .

<;ok. çolk.:.
(Annen in bir i�areıi iizerine matmazel mııt·
/ağa kwpr. 11.· i dakika .�01ıra bir IJzml'tçİ,
kom§U bakkala gi<lip ne kadar sicim ı;aT.!ıl

hepsini a lı > , !fPlİrİr. )

"

ÇOCUK. - - Aman ne güzel :

( RiitiUı yumaklar! yorganuı ii.stü.nc yığar.
IJokıor ayaklarının w·una basa basa i<;eri (li­
r,,r l 'I' s<'ssizre. l.'adımn elini öper. )

(DCUK. Anne . . . bilriyor m usun şi!lll ıl i ııe

ol� ? Be:ı �İnuli koza yaıpacağını.

A Y\E. · _ _ i\asıl ?

(.'OCV K. -- i a.taktıa.n inip köşe.ye gidt,ce­

gtını : ora ela lıu sicim lerle kerulime ipek höoeiği gibi

ko� y aıtacağııı-.. A m a11 nt- �1 olacaık ! (Gözleri

w1ıinçlı• pat·/,ar.)

A .\_vE. -- Ama. y:ıtaıktan inmenıt>lieiın, y av-

nmı.

( Lzun bir .-u.�ın(t, Çocuk sessizce ağla.nı ağ�

l>aı:�l.ar. D<>ktoı· kadına �·ak�ır.)

OOKTOR. -· Una müsaade ediniz, :hamm-

ef6lldıi. ( Yiiziinde <<Ne yaz ı k ki o artı!.· her §eyi yapa�

bilir» diyen bir ifade ı;a�·dır.)

ANNE. - Peki ... e"·laıhm.
92 c_:oc U K l . .-\ll

(Çocuk yaıak t rın İıwıİ�(lir. .lfoımazcl mırıı­

mİni terli/deri il" m a l'i gereliğini giydi
rir. O, ,,İcimleri .ılıp biiyii k b ir dddilikl�! kii­
-� eY'' �ideı· '"' İpı•I.- böceklerinde gürdüğii
·'!''ki.ide k,•ndin i sar mağa başl.ar. Yüzü� ij/.
t:iisiiz bir .'l(l.(t<fotlf', sİl'imi samfulyekre, r�•in ı ­
/prp bağlar. :llat m<ızel bal·•mağa dayananui;:.
Uuıfafea gidip /.·ifoıiir sa.ııdığının üstünde
ağ/,ar. Çıwuk biiyii /; bir , gayretl.e kozayı ürer
ı•e J.·,oza, Nrafında, gittikçe daha sı k bir iirgii
halin,, gelir. Çeyrek saat .,iirP,n derin, l·.-o r·
kunç bfr .mıımfülan .wnra çocuk, sicim iirı.:iı ·
,,ilniin ardım/an fı.,ıltı h alinde, yorgun, mP·

ıvı/.,iz, fa.kat şoJ.-a, ı b ir bir sesle ,,esi.enir. )

<,:OCUK. - B i raz s.onra hunu delecej!:i ı ı ı . .

:<onra ıhşarr ı:ılkıaıcağıım . . . . .sonra uçacağım.
( Ya� )·ava.ş haronlık basar. Halı d&.� eli
odada derin bir senizlik vardır. Yalnız, m ini­
mİni elin çaJışı rkRn çıkardığı hafif s"\lcr
duyulur. llunfur da gittik çe yavaşlar ı:" ni­
hayet kesilir. Sunru birden kapılar �ınlı r :
iki hizmetçi odrıdan hızla geçer; doktor �p­
ku..mıı fırla t ı r : nwt mazel tih'emelRr için�
te/Pfon�ı /.·o.'!'fr. Oda hizmetçisi bütün ffım
ba./,arı. yakar. Kapın kadın, acele ile açık
bı rakılan kapıdan merakla ba§ı-nı sokup hn�
nııı tfajia baJ..ar. . . )