FIZIOLOGIJA LETENJA I

USPINJANJA NA VISINE
Barometarski tlakovi na razliitim
visinama
Akutni uinci hipoksije

Uinci hipoksije su porast plune ventilacije (na visinama od 2,5 km do 6 km)

Pospanost, tromost, glavobolja, munina (3,5 km)
Konvulzije, koma i smrt (7 km)

Smanjenje mentalne sposobnosti

Smanjenje motorike aktivnosti
Aklimatizacija na nizak PO2
Aklimatizacija na nizak PO2 odvija se:
Akutnim mehanizmima
poveanje plune ventilacije za 65%, a nakon 3-5 dana za 200 do 600%
porast difuzijskog kapaciteta plua za 200%
porast minutnog volumena srca za 30% samo kroz prvih nekoliko dana

Kroninim mehanizmima
porast proizvodnje eritrocita
porast koncentracije hemoglobina do 220 g/L
porast Hkt na 65%
porast volumena krvi za 30%
poveanje proiljenosti tkiva
Poveanje ventilacije - baroreceptori

Akutno poveanje ventilacije

Pad PO2 podrauje hemoreceptore i poveava al. Ventilaciju za 1,65x
Odvija se u toku par sekundi
Efekti hiperventilacije: smanjenje pCO2, poveanje pH
Rezultat: inhibicija dinog centra zbog kompenzacije alkaloze
bubrezima

Hronino poveanje ventilacije

Poveanje alv ventilacije za 5x ako ovjek due boravi na visokoj
nadmorskoj
Bijeg inhibicije dinog centra
Poveanje difuzijskog kapaciteta
Difuzijski kapacitet za kisik 7 mmol/min/kPa
Moe se poveati 3x

Poveanje volumena krvi u kapilarima

Kapilare se ire
Poveava se difuzijska povrina
Poveanje volumena zraka
Poveava se difuzijska povrina
Poveanje tlaka u plunoj arteriji
Poveana perfuzija u kapilarima vrhova plua, bolji V/P odnos
Porast SMV

SMV se poveava za 30%

Uglavnom na raun tahikardije bez promjena UV
Krvni pritisak moe biti blago povean

Nakon aklimatizacije, SMV se vraa na normalne

vrijednosti, ali FSR ostaje poveana, tako da se UV
smanjuje
Poveanje broja eritrocita i hemoglobina

Hipoksija glavni podraaj za poveanje beoja eritrocita

Poveava se luenje eritropetina

Poveava se hematokrit na oko 60

Hemoglobin na 200 g/L
Volumen krvi za 20 do 30%
Poveana proiljenost tkiva

Angiogeneza poveava tkivnu proiljenost

Naroito izraeno u aktivnim tkivima (miokard)

Hronina visinska bolest

Dugi boravak na planinama moe izazvati kroninu planinsku bolest

Jako poveanje broja eritrocita i viskoznosti krvi,
Poveanje tlaka u plunoj arteriji, zatim vazospazam u pluima,
Uveanje desne straner srca - zatajenje desnog srca
Snienje perifernog art tlaka

Bolest se uspjesno lijei samo vraanjem u nizinu.

Hronina visinska bolest

Uzroci nastanka hronipne visinske bolesti

Poveanje broja eritrocita
Poveana viskoznost krvi
Smanjenja protoka krvi u tkivima to vodi daljnjoj hipoksiji
Plune arteriole se jo vie stisnu to vodi plunoj hipetenziji
FIZIOLOKI PROBLEMI PRI
DUBINSKOM RONJENJU I
VISOKOM TLAKU
Visoki tlakovi ispod mora

Kada se ovjek sputa u dubine more, poveava se pritisak oko njega

Stoga se mora dovoditi zrak pod visokim tlakom da plua ne kolabiraju
Hiperbarizam
Uinak dubine na volumen plina

to je vei tlak, manji je volumen (Boyleov zakon)

Visoki tlakovi u tijelu ronioca mogu mogu uzrokovati kolabiranje upljina

ispunjenih zrakom naroito plua
Uinak visokih parcijalnih tlakova
plinova na organizam
Narkotino djelovanje duika pod visokim tlakom
Ronioc koji ostaje 1-2 h dulje udie komprimirani zrak
Prvi znaci narkoze pojavljuju se na dubini oko 35 m
Pospanost na 40-60 m
Smanjenje snage na 60-75 m
Potpuna nesposobnost iznad 75 m

Dubinska opijenost
Duik se otapa u mastima, djeluje na vodljivost membrane za ione i smanjuje
nervn podraljivost
Uinak visokih parcijalnih tlakova
plinova na organizam
Kada je PO2 vii od 13 kPa poveava se koliina otopljenog kisika u krvi

Udisanje kisika pod visokim alveolarnim PO2 (400 kPa) izazvat e epileptine
napade i komu
Munina, miini trzaji, omaglicu, poremeaje vida, razdraljivost

Poveana oksidacija tkiva

Slobodni kisikovi radikali koji se stvaraju mogu oksidirati enzima i nezasiene
masne kiseline
Uinak visokih parcijalnih tlakova
plinova na organizam
UGLJINI DIOKSID POD MALO POVEANIM TLAKOM UZROKUJE OTROVANJE
Dubina, naravno, ne poveava PCO2 koji proizvode tkiva i koji se odvodi
ventilacijom.
Tek kod neispravnosti ronilake opreme (poveanje mrtvog prostora ili greke
u aparatu za povratno disanje) gomila se CO2 u udahnutom zraku.
To se nagomilavanje do dvostuko vecih PCO2 (11 kPa) djelimice moe ispraviti
poveanom alveolarnom ventilacijom, a iznad toga dolazi do depresije centra
za disanje, teke respiracijske acidoze, letargije, narkoze i smrti.
DEKOMPRESIJSKA BOLEST (DISBARIZAM)
Uslijed oslobaanja mjehuria plina tijekom naglog izranjanja

Pri normalnom tlaku u tijelu je fiziki otopljena oko 1 L duika (pola u

tjelesnoj masti, a pola u tjelesnoj vodi)
Tijekom nekoliko sati izlaganja poveanom tlaku otopi se za svakih 10
m (oko 100 kPa) jo dodatna litra duika.
Prilikom naglog izranjanja zbog pada okolnog tlaka ve za 3 puta,
duik se poinje oslobaati iz otopljenog stanja i stvarati mjehurie u
tkivu.
DEKOMPRESIJSKA BOLEST (DISBARIZAM)

Najosjetljiviji su: ivani sustav i cirkulacija

bolovi u ekstremitetima
omaglica
paraliza
kolaps, nesvjestica
trajne paralize i psihike smetnja
guenje zbog zrane embolije, pluni edem

Dekompresijska bolest (kesonska bolest) se lijei vraanjem u dubinu

ili u barokomori.