Ang editoryal ay kuro-kurong tudling ang siyang itinuturing na kaluluwa ng isang pahayagan. Ito ay isang pitak kung saan ang kuro-kuro,opinion at paninindigan ng manunudling ay inilalabas. May nakalaang pahina para sa ganitong sulatin. Ito ay isinusulat ng isang editor/staff batay sa posisyon ng pahayagan sa isang paksng napapanahon.Sa isang editoryal (opinyon-editoryal page) matutunghayan ang lakas ng tunggalian ng mga paniniwala ng iba’t ibang indibidwal hinggil sa isyung maiinit na pinag-usapan. Ang paksa ay maaring sa pulitika,edukasyon, ekonimkiya, o katiwalian ng mga lider sa gobyerno. Ang editoryal ay napapanahon (timely)at nakatuntong sa isang mainit na balitang pinag-uusapan ng publiko (newspeg). Sa kabilang banda, nakatuon ang mga pahayagang pangkampus sa pagtatakay sa mga paksang nakakaapekto sa mga mag-aaral. Ilang halimbawa ay pangangalaga sa kapaligiran,paghubog sa pag-uugali ng mga estudyante,paglaban sa problema ng pinagbabawal na gamot, pagtugon sa kakulangan ng mga pasilidad sa paaralan, pagpigil sa bandalismo o paninira ng pasilidad ng paaralan,at marami pang tao. Mga uri ng Editoryal Ang uri ng editoryal ay isusulat batay sa napagkasunduan ng editorial team. Ang mga sumusunod ay ang iba’t ibang istilo ng pagsusulat: 1. Editoryal na nagpapaliwag at nagbibigay kahulugan-pangunahing layunin nito ay bigyan ng impormasyon ang mga mamamayan upang sila ay magkaroon ng sapat na kaalaman ukol sa isyu. 2. Editoryal na namumuna o bumabatiko – ito ay ginagawa upang ipakita ang negatibong aspeto ng isang paksa,pangyayari o personalidad. 3. Editoryal na namumuri ang uring ito ay nagbibigay ng parangal sa nga natatanging tao dahil sa kanilang ipinakita na dapat tularan ng marami. 4. Editoryal ng nakalilibang – ang editoryal na ito ay namimilantik sa nakakatawang pamamaraan . Nalimitang sinasamahan ito ng karton na naaaliw sa mga mambabasa. 5. Editoryal na nakikipagtalo- ipinapahayag nito ang isang argumento upang mapawalang saysay ang ibang paliwanag. Nabibigay ito ng panukala at suhestiyon na nakabubuti sa iba’t ibang sektor ng lipunan. 6 . Editoryal na nagtatanggol o nagdedepensa – sinasagot ng editoyal na ito ang lahat ng batikos sa isang posisyon bilang paraan ng pagtatanggol. Sinisikap rin nito na mangumbinsi at maipakita sa tao na dapat suportahan ang posisyong binabatikos. 7. Editoryal na nangangampanya – layunin nito na suportahan ang mahahalagang proyekto sa komunidad at makakuha ng tulong mula sa iba’t isang sektor ng lipunan. 8. Editoryal para sa mga natatanging okasyon – tinatalakay nito ang kahalagahan ng paggunita sa mahahalagang yugto sa kasaysayan ng bansa o kaya ay ang mga taunang programa ng pamahalaan. Katangian ng epektibong Tagasulat ng Editoryal 1. May sapat na kaalaman sa wikang gagamitin batay sa uri ng editoryal na susulatin at kanyang mambabasa. 2. May malawak na kaalaman sa paksang tinatalakay. Bagama’t ang isang manunulat ay isang indibidwal, siya ay kumakatawan sa isang grupo o pamayanan na maaring sumang-ayon o sumasalungat sa isang posisyon. Kailangang alam niya ang iba’t ibang opinyon sa isang paksa. 3. Marunong maghanay ng kaisipan na siyang kailangan sa alinmang sulatin. 4. Hindi nangangaral sa kanyang pagsusulat. Hinayaan niyang ang kaniyang sulatin ang humubog sa kaisipan ng mambabasa. 5. Epektibong gumagamit ng mga salitang nakakaakit sa interes ng mambabasa. 6. Hindi bumibitiw sa pagbabasa araw – araw ng mga pahayagan at magasin na siyang magpapayaman sa kanyang karanasan. Paano isinusulat ang Editoryal ? Ang editoryal ay isang sanaysay na isinusulat ng taong sanay maglahad ng kanyang mga kaalaman. Ang kaalamang iyon ay makukuha sa pagbabasa ng pahayagan, aklat, pakikipag-usap,pakikinig sa mga karanasan at kaalaman. May mga mahahalagang hakbang ng kailangang sundin sa pagsulat ng isang epektibong editoryal. • Bago sumulat, pag-aralan kung papaano ito sisimulan. Kinakailangang may “ punch o hatak “ ang mga unang pangungusap. • Sa introduksyon, ipakilala agad ang paksang susulatin ( news peg ) o ang suliraning gustong bigyan ng kalutasan. • Pasukan ang sulatin ng paglalahad, pagpapaliwanag,pangangat wiran at mga suhestiyong nararapat gawin. • Maaaring ang mga suhestiyon na ihahain ay hindi angkop sa paningin ng iba. Sa bahaging ito papasok ang kasanayan ng manunulat upang sagutin ang iba’t ibang opinyon. • Hindi dapat maging maligoy ang pagpapakilala sa paksang susulatin. • Laging tandaan na ang editoryal ay isinusulat sa pangatlong panauhan third person ). • Gumamit ng datos sa paksang susulatin/tatalakayin. • Isama ang pros ( pabor ) at cons ( di – pabor ) sa isyung tinatalakay. • Gumamit ng paglalahad, pangangatwiran hinggil sa opinyong pinaninindigan. • Huwag kakalimutang lagyan ng pamagat ang isinulat na editoryal. Dapat sundin sa pagsulat ng Editoryal 1. Maging matapat sa pagsulat ng tala o datos sa tatalakaying paksa.
2. Bigyan ng tamang konklusyon ang
isinulat.
3. Iwaksi ang sariling interes sa pagsulat.
4. Suriin ang sariling konklusyon ayon sa
impormasyong naganap o pagbabagong naganap. 5. Dapat isipin ng manunulat na maari rin siyang magkamali sa kanyang opinyon o pananaw.
6. Panindigan nang matapat ang
pinaniniwalaang katotohanan.
7. Mahalin ang Gawain at suportahan ang
mga kasamahan sa hanapbuhay upang maitaas ang kredibilidad ng pahayagan. Sa mga bagong manunulat ng Editoryal 1. Magbasa ng mga balita; analisahan at pag- aralan ang nilalaman nito.
2. Magbasa ng mga opinyon, lalo na ang
mga sulat sa patnugot,gayundin ang mga artikulo ng mga kilalang kolumnisa.
3. Makinig ng mga talakayan sa T.V, radyo at
mga public forum na tinatalakay ang mga pambansang isyu. 4. Mag-clip o mag-ipon ng mga editoryal na maaaring magamit na huwaran sa pagsulat.
5. Magsanay na magsulat ng maikling
pangungusap pero tiyak ang diwang ipinahahayag at malinaw ang dating sa mambabasa.
6. Pag-aralang maglahad sa iba’t ibang
istilo ng pangangatwiran. Mga Pamantayan 1. Bigyan ng pakahulugan ang tampok na balita na mahalaga sa buhay ng mga mamamayan. Ang halimbawa nito ay ang pagtaas ng halaga ng bigas, langis, at mga produktong nakakaapekto sa mamamayan. 2. Dapat maikli at payak na paglalahad. Iugnay ang mga nakaraang pangyayari sas mga kasalukuyang isyu.
3. Inaalisa ang mga mga pangyayari upang
maging batayan sa magiging resulta ng isyu sa darating na panahon. 4. Ang manunulat ng editoryal ay isa sa mga tagapagbuo ng malusog na opinyong publiko, kaya dapat siyang maging maingat sa kanyang paninindigan na inaakalang tama. Sa sandaling naging makiling ang kanyang opinyon sa isyung tinatalakay, maaaring mawalan siya ng kredibilidad. 4. Mag-clip o mag-ipon ng mga editoryal na maaaring magamit na huwaran sa pagsulat.
5. Magsanay na magsulat ng maikling
pangungusap pero tiyak ang diwang ipinahahayag at malinaw ang dating sa mambabasa.