Mga Praktikal na sulatin

sa Loob at Labas ng
Akademikong Larang
Pagsulat ng Tala sa
May-akda o Bionote
Magsimula
Sumulat ng isang talata
tungkol sa iyong sarili. Isipin
kung anong mga impormasyon
ang mahalagang ibahagi sa
iba.
Ano ang Tala
ng May-akda?
 Tala ng May-akda o Bionote

▹ Pinaikling buod ng mga tagumpay,

kakayahan, edukasyong natamo,
publikasyon at mga pagsasanay na taglay
ng isang may-akda.
▹ Karaniwang naisusulat sa ikatlong
panauhan.
▹ Ginagamit sa mga sumusunod na
pagkakataon:
- pagpapasa ng artikulo o pananaliksik sa dyornal o
antolohiya
- pagpapasa ng aplikasyon sa palihan o workshop
- pagpapakilala ng sarili sa website o sa isang blog
- panimulang pagpapakilala ng aplikante sa isang
posisyon o scholarship
- tala ng emcee upang ipakilala ang isang tagapasalita o
panauhing pandangal
- pagpapakilala ng may-akda, editor o iskolar na
 Tandaan:

Dahil ang tala sa may-akda ay isang buod,

mahalagang piliin ng may-akda ang
pinakamahahalagang bahagi mula sa kaniyang biodata o
curriculum vitae. Hindi ito pagbubuhat ng bangko o
pagyayabang. Kailangan ito upang makilala ng mga
mambabasa ang kakayahan ng manunulat.
Bukod sa pagpili ng mga bahagi, kinakailangan ding
may kaugnayan ang mga impoermasyon sa bionote sa
paksaing taglay ng isang publikasyon.
 Pagbibigay ng Sitwasyon

Kung susulat ng Kung ang aklat naman ay may

bionote para sa kinalaman sa ekolohiya,
isang dyornal mahalagang tukuyin ng may
kaugnay ng sining akda ang kaniyang kaugnayan
at humanidades, sa usapin ng pangangalaga sa
mahalagang tukuyin kapaligiran. Hindi na
ang mga datos na mahalagang tukuyin ang mga
may kaugnayan sa impormasyon kung saan nag-
nasabing larang ng aral ng pre-school hanggang
pag-aaral. hayskul ang isang manunulat.
Hindi rin mahalagang sabihing
nakakuha ng loyalty award o
best in poster making noong
nasa Grade 8.
Anu-ano
ang
dalawang
uri ng Tala
sa May-
akda?
Maikling Tala para
sa mga Dyornal at
Antolohiya
 Ito ang pangkaraniwang tala
na dapat ay maikli ngunit siksik
sa impormasyon. Hindi na
kailangang banggitin ng may-
akda ang mga tala na walang
kaugnayan sa tema at paksain
ng dyornal o antolohiya.
 Halimbawa:

Si Carla M. Pacis ay manunulat ng mga aklat

pambata at mga kuwentong pangkabataan na ang
ilang akda ay nagwagi sa National Book Award,
Carlos Palanca Memorial Awards for Literature, at
sa PBBY Salanga Prize. Siya rin ay full-time na
propesor sa Departamento ng Panitikan sa De La
Salle University- Manila, at tagapagtatag ng
Kuwentista ng mga Tsikiting (KUTING), at Council
Member ng National Council for Children;s
Television.
 Kadalasang Nilalaman ng Maikling
Tala:
1. Pangalan
2. Pangunahing trabaho ng may-akda
3. Edukasyong natanggap (Antas Batsilyer/ Gradwado)
4. Mga Akademikong Karangalan gaya ng Latin Honors,
Best Thesis o Scholarship na natamo bilang mag-aaral
(hindi kasama ang mga diskwento dahil sa pinansiyal
na kalagayan)
5. Mga Premyo o Gantimpalang natamo na may kinlaman
sa paksain ng Dyornal o antolohiya.
6. Dagdag na trabaho ng may-akda bukod sa
pangunahing posisyon (posisyon at institusyong
kinabibilangan)
7. Organisasyong kinabibilangan
8. Mga tungkulin sa Pamahalaan o komunidad
Mahabang Tala
 Isinusulat bilang prosang
bersiyon ng isang Curriculum
Vitae. Ayon kay Rubin, mahalaga
ang mahahabang bionote upang
may sangguniang mapagkunan
ang mga iskolar at mananaliksik
kaugnay sa kaniyang buhay at
tagumpay. Binubuo ito ng 2
hanggang 8 pahina at doble
espasyo.
Gamit ng mahabang bionote:

▹ Entri sa Ensayklopedya
▹ Entri sa Aklat ng impormasyon gaya
ng “Buhay ng mga Manunulat sa
Pilipinas”.
▹ Tala sa Aklat ng pangunahing
manunulat o editor
▹ Tala para sa mga Hurado ng isang
Lifetime Achievement Award
▹ Tala para sa adminstrador ng paaralan
 Halimbawa:
Nagtapos si Bienvenido Lumbera ng Pamamahayag
sa Unibersidad ng Santo Tomas noong 1950 at ng
Comparative Literature sa Indiana University noong
1967. Nagturo siya ng pamitikan, Araling Pilipino, at
Malikhaing Pagsulat sa Pamantasang Ateneo de
Manila, Pamantasang De La Salle- Maynila,
Unibersidad ng Pilipinas at sa Unibersidad ng Santo
Tomas. Inatasan siya bilang panauhing Propesor ng
Araling Pilipino sa Araling Panlabaas ng Pamantasang
Osaka sa Japan mula 1985 hanggang 1988 at kauna-
unahang resident scholar sa Pamantasan ng Hawaii sa
Manoa.
 sa kalagitnaan ng Batas Militar, humawak si
Lumbera ng isang malikhaing proyekto. Nagsimula
siyang sumulat ng mga libretto para sa teatrong
pangmusika. Sa simula pa lamang, humiling ang
Kapisanan ng Teatrong Pang-edukasyon ng Pilipinas
(PETA) sa kaniya na lumikha ng pangmusikang Nasa
Puso ang Ameriika mula kay Carlos Bulosan. Sa huli,
lumikha si Lumbera ng mga dramang pangmusika na
may mataas na karangalan tulad ng Mga Kwento ng
Manuvu, Rama, Hari; Bayani, Noli Me Tangere:
Pangmusika at Hibik at Himagsikan nina Victoria
Laktaw, Ang Sa Sariling Bayan, Apat na Dulang May
Musika, isang antolohiya ng dramang pangmusika ni
Nakapag-akda rin si Lumbera ng mga aklat,
antolohiya at mga kalat-batayan tulad ng mga
Muling Pagsusuri, Paghahanda sa Pagtuturo;
Panitikan ng Pilipinas; Isang Kasaysayan at
Antolohiya; Pagsusulat ng mga Pilipino;
Panitikang Pilipino mula sa mga Rehiyon; at
Paano Magbasa ng Paniitikang Filipino: Mga
Babasahing Pangkolehiyo.
 Nakatanggap din siya ng mga gawad na
kumilala sa kaniyang ambag sa Pilipinong
pantikan, tulad ng Gawad Palanca para sa
panitikan (1975); Gawad Ramon Magsaysay para
sa Pamamahayag, Panitikan at Malikhaing Sining
Pangkomunikasyon (1993); mga Gawad
Pambansa sa Aklat mula sa pangkatt ng mga
Tagapuna ng Maynila; Parangal na Pampanitikang
Sentenyal ng Pilipinas (1998) at Sanghayang
Sentenyal ng Sentrong Pangkultura ng Pilipinas
para sa Sining (1999).
 Siya at naging patnugot ng Sanghaya
(Pambansang Komisyon sa Sining at Kultura,
Propesor sa Kagawaran ng Ingles sa Paaralan ng
Katuruang Panntao ng Pamatasang teneo de
Manila, Propesor na Emeritus sa Deaprtamento ng
Filipino at Panitikan ng Pilipinas. Dalubhasaan ng
Sining at Panitikan, Unibersidad ng Pilipinas-
Diliman, at Propesor ng Panitikan sa Pamantasang
De La Salle- Maynila. Naglingkod din siya bilang
pangulo ng Alliance of Concerned Teachers, isang
pambansang organisasyon na binubuo ng humigit
sa 40,000 guro’t manggagawa sa sector ng
Mga mahahalagang impormasyong kasama sa
pagbuo ng mahabang tala:

▹ Kasalukuyang Posisyon sa Trabaho

▹ Mga tala ukol sa kasalukuyang trabaho
▹ Mga pamagat ng naisulat na aklat, artikulo
o kaugnay na akda tulad ng mga sining
biswal, pelikula, pagtatanghal
▹ Mga listahan ng parangal na natanggap
▹ Tala sa pinag-aralan o edukasyon gaya ng
digring natamo at kung saan ito natanggap.
▹ Mga natanggap na training at nasalihang
palihan
▹ Mga posisyon o karanasan sa propesyon/
trabaho
▹ Mga kasalukuyang proyekto
 Mga Dapat Tandaan

▹ Kinakailangang siksik at malaman sa

impormasyon ang isang tala sa may-akda.
▹ Kinakailangang pangalan ang simula nito.
Nagsisisumal ang bionote sa pangalan ng taong
tinutukoy nito.
▹ Nakasulat ito sa Ikatlong Panauhan
▹ Mahalagang may kaugnayan ang nilalaman ng
isang bionote sa paksain ng isang publikasyon
▹ May dalawang uri ng bionote sa hinihingi ng
pagkakataon- ang maikli ngunit siksik, at ang
mahaba na maihahalintulad sa isang entri ng
ensayklopedya.
▹ Mahalaga ito upang ipakilala ang kakayahan ng
 Mga Dapat Tandaan

▹ Mahalagang piliin ng may-akda ang mga

pinakatumatak sa kaniyang karera upang
itampok sa kaniyang bionote.
▹ Iwasan ang pagsisinungaling sa bionote tulad ng
paglalagay ng mga mali o pekenng
impormasyon, lalo na sa edukasyon at paaralang
pinagtapusan
▹ Kailanganng paunlari ang sarli upang magkaroon
ng laman at ningning ang sariling bionote.
▹ Siguruhing madadagdagan ng bagong
impormasyon ang iyong bionote sa paglipas ng
panahon.
▹ Depende sa kahilingan, maaarig ilagay ang
 Pagsasanay 1
Suriin ang bionote sa ibaba. Tukuyin ang mga mali o
pagkukulang na naisagawa ng May-akda. Ipagpalagay na ito ay
gagamitin sa pagpapakilala ng guro bilang manunulat ng isang
teksbuk sa larang ng Siyensya at Teknolohiya.

Si Juana de la cruz ay kasalukuyang guro. Siya’y

nagtamo ng karangalan bilang Most Behaved (1992-
1998). Best in Filipiniana noong Buwan ng Wika 2005,
at Best in Conduct mula nursery hanggang Grade 6.
nagging paraluman pa siya noong United Nations
Week (1997) at kinilalang may mahusay na kasuotan
sa Nutrition Week noong taong 1996. mahilig siyang
mngolekta ng mga postcards att mag-alaga ng mga
ligaw na kuting. Kasalukuyan siyang ingat-yaman sa
kanilang samahan sa Taguig.
Pagsasanay 2

Isulat ang iyong bionote sa hinaharap. Taglay

dapat nito ang nais mong mapatagumpayan sa
buhay propesyunal.