Χρόνια Μέση Ωτίτιδα

Αριστείδης Αθανασιάδης-Σισμάνης, MD, FACS

Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής Α. ΩΡΛ Κλινικής
Ιπποκράτειο Νοσοκομείο
Ανατομική του Ωτός
Φυσιολογία Ακοής
Ευσταχιανή σάλπιγγα
 Λειτουργίες ευσταχιανής σάλπιγγας

• Αερισμός μέσου ωτός

• Εξισορρόπηση πιέσεων μέσου
ωτός
• Προστασία / Παροχέτευση
μέσου ωτός
• Μένει κλειστή
• Ανοίγει μόνο με την
κατάποση, χασμουρητό
 Ευσταχιανή σάλπιγγα

Dennis Poe, MD
ΕΥΣΤΑΧΙΑΝΗ ΣΑΛΠΙΓΓΑ
 Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας

Δημιουργία αρνητικής πίεσης στο μέσο ους

Διίδρωση υγρού στο μέσο ους

 Ορισμός της χρόνιας μέσης ωτίτιδας
• Kάθε φλεγμονώδης πάθηση του μέσου
ωτός ανεξάρτητα από την αιτία της
πρόκλησης ή την παθογένεσή της, που
έχει προκαλέσει μόνιμες, μη-
αναστρέψιμες παθολογοανατομικές
αλλοιώσεις στις ανατομικές δομές του
μέσου ωτός
 Παθογένεση χρόνιας ωτίτιδας

• Δυσλειτουργία της ευσταχιανής

σάλπιγγας
• Επιμόλυνση
• Ιδιοπαθής
Παθογόνοι μικροοργανισμοί της χρόνιας μέσης ωτίτιδας

• Ψευδομονάδα aeruginosa
• Σταφυλόκοκκος που ανθίσταται στη
μεθικιλλίνη (Methicillin resistant
staphylococcus)
• Χρυσίζων σταφυλόκοκκος
• Κλεμπσιέλλα της πνευμονίας
• Είδη στρεπτόκοκκου
• Αναερόβιοι μικροοργανισμοί
(πεπτοστρεπτόκοκκος, βακτηριοειδή)
Παθογένεση χρόνιας ωτίτιδας
Δυσλειτουργία ΕΣ

Εκκριτική μέση ωτίτιδα

Χρόνια μέση ωτίτιδα

 Ατελεκτασία
 Χρόνια διάτρηση
 Χολοστεάτωμα
Αίτια δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας

• Επιμόλυνση από ιούς και μικρόβια

• Αλλεργία
• Ακτινοθεραπεία
• Υπερωϊοσχιστία
• Διαταραχή των επιφανειοδραστικών
παραγόντων (surfactants)
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
 Κλινική εικόνα
• Βαρηκοΐα αγωγιμότητας (Συχνή)
• Διαλείπουσα ή εμμένουσα πυώδης
ωτόρροια (Δυσοσμία?)
• Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα?
• Εμβοές
• Ίλιγγος (Σπάνια)
• Παράλυση προσωπικού νεύρου (Σπάνια)
Εξέταση
Ωτοσκόπηση
 Ωτοσκόπηση

Έξω ακουστικός πόρος

Τυμπανική μεμβράνη
Διαφάνεια
Χροιά
Βραχεία απόφυση σφύρας
Λαβή σφύρας
Φωτεινός κώνος
Διαγραφή αγγείωσης
Ωτοσκόπηση
Ωτοσκόπηση παιδιών
Μίκρο-ωτοσκόπηση
Τονοδότες

256 Hz 512 Hz
 Τονοδότες

Rinne Weber
 Ακοολογικός έλεγχος

• Τονική ακοομετρία

• Ομιλητική
ακοομετρία
 Τύποι βαρηκοΐας

• Αγωγιμότητας

• Νευροαισθητήρια

• Μικτή
Ευσταχιανή Σάλπιγγα
 Ευσταχιανή Σάλπιγγα

Dennis Poe, MD
Ευσταχιανή Σάλπιγγα
 Λειτουργίες ευσταχιανής σάλπιγγας

• Αερισμός ΜΩ
• Εξισορρόπηση πιέσεως
ΜΩ
• Προστασία / Παροχέτευση
ΜΩ
•Παραμένει κλειστή
•Ανοίγει μόνο κατά την
κατάποση, χασμουρητό
 Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας

Αρνητική πίεση στο μέσω ους

Δημιουργία διιδρώματος
 Μορφές της χρόνιας μέσης ωτίτιδας
• Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης
• Ατελεκτασία
• Τυμπανοσκλήρυνση
• Χολοστεάτωμα
 Ωτοσκοπικά ευρήματα χρόνιας μέσης ωτίτιδας
• Ατελεκτασία/ Ατροφία
• Τυμπανοσκλήρυνση
• Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης
• Πεπαχυσμένος ή πολυποειδώς εκφυλισμένος
βλεννογόνος του μέσου ωτός
• Βλεννώδης ή βλεννοπυώδης ωτική έκκριση διαμέσου
της τυμπανικής διάτρησης
• Πολύποδες ή σαρκία (χολοστεάτωμα)
• Δύσοσμη ωτόρροια (χολοστεάτωμα)
• Απεξάρθρωση/ τμηματική ή ολική διάβρωση της
ακουστικής αλύσου
 Διάτρηση τυμπανικής μεμβράνης

Αιτιολογία
Λοιμώξεις : Ωτίτιδες
Τραυματισμοί : Διατιτρένων όργανο,
Ωστικό τραύμα από εκρήξεις,
Χαστούκι, Ιατρογενή αίτια
(Μυριγγκοτομή)

Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης.

Γύρω από τη διάτρηση εμφανίζονται
στοιχεία τυμπανοσκλήρυνσης (1,2).
 Τυμπανοσκλήρυνση
Πάχυνση του
βλεννογόνου του
ΜΩ ή της
τυμπανικού
υμένα και
εναπόθεση
Πολλαπλά σημεία τυμπανοσκλήρυνσης
αλάτων και ατροφίας της δεξιάς τυμπανικής
ασβεστίου μεμβράνης
 Τυμπανοσκλήρυνση

Κατάληψη όλης της επιφάνειας της τυμπανικής

μεμβράνης από τυμπανοσκληρυντικές πλάκες
 Χολοστεάτωμα
Ορίζεται μία επιδερμική δομή
εντός της τυμπανομαστοειδικής
κοιλότητας, η οποία παρουσιάζει
ανεξάρτητη ανάπτυξη,
• Συγγενές
καταστρέφοντας και
αντικαθιστώντας το βλεννογόνο
• Επίκτητο
του μέσου ωτός ή της Πρωτοπαθές
μαστοειδούς και απορροφώντας
τον υποκείμενο οστό. Το Δευτεροπαθές
χολοστεάτωμα αποτελεί
ουσιαστικά μία παγίδευση
πλακώδους επιθηλίου και από-
επιθηλιοποιημένης κερατίνης
εντός της κοιλότητας του
τυμπανομαστοειδικού
συστήματος.
 Θεωρίες παθογένεσης χολοστεατώματος

•Μετανάστευση
πλακώδους επιθηλίου
(Ingrowth of squamous
epithelium)
•Αρνητική πίεση-εισολκή
•Συγγενές επιδερμικό
υπόλειμμα
•Μεταπλασία επιθηλίου
 Συγγενές χολοστεάτωμα

Αιτιολογία: παραμονή μίας μικρής

φωλεάς επιδερμικού εκτοδέρματος

Ωτοσκοπικά ευρήματα: ανέπαφη

τυμπανική μεμβράνη,
«μαργαριταροειδής» μάζα στο
πρόσθιο-άνω τμήμα της τυμπανικής
κοιλότητας

Ακτινογραφική απεικόνιση: Στρόγγυλη

μάζα στο πρόσθιο-άνω τμήμα της
τυμπανικής κοιλότητας, καλά
κυψελιδοποιημένη μαστοειδής Συγγενές χολοστεάτωμα,
αριστερό αυτί (βέλος)
Ηλικία εμφάνισης: συνήθως παιδική
ηλικία
 Χολοστεάτωμα

Χολοστεάτωμα του
επιτυμπάνιου χώρου (βέλος),
δεξί αυτί
 Χολοστεάτωμα

Στην περίπτωση αυτή ο σάκος σχηματίζεται λόγω της εισρόφησης της

τυμπανικής μεμβράνης ή λόγω μίας περιφερικής διάτρησης. Η επέκταση του
χολοστεατώματος εντός της μαστοειδούς γίνεται διαμέσου της έσω επιφάνειας
των ακουστικών οσταρίων (κεφαλή σφύρας, σώμα άκμονα).
 Ατελεκτασία

•Ατιολογία:
Δυσλειτουργία
ευσταχιανής
σάλπιγγας δημιουργεί
εισρόφηση
•Η εισρόφηση της
τυμπανικής
μεμβράνης
συνοδεύεται και από
ατροφία λόγω της Φυσιολογικός τυμπανικός υμένας
καταστροφής της Ατελεκτασία (βέλος),
μέσης στιβάδας αυτής εισρόφηση του οπισθίου-άνω
(lamina propria), και τεταρτημόριου του
απώλεια της τυμπανικού υμένα
ακαμψίας
 Διάβρωση οστικής αλύσου

Διάβρωση του μακρού

σκέλους του άκμονα (Βέλος)
 Απεικονιστικός έλεγχος

•Αξονική τομογραφία
•Μαγνητική τομογραφία
 Χολοστεάτωμα

Αξονική τομογραφία κροταφικών οστών

 Θεραπεία χρόνιας ωτίτιδας

•Τοπικός καθαρισμός με
αναρρόφηση
•Καλλιέργεια;
•Αντιβιοτικές σταγόνες
•Πλύσεις με 1.5% διάλυμα οξικού
οξέος
•Αντιβιοτικά από του στόματος;
 Χειρουργική αντιμετώπιση χρόνιας ωτίτιδας

• Τυμπανοπλαστική

• Τυμπανομαστοειδεκτομή
 Τυμπανοπλαστική

Αποτελεί μία επέμβαση για την εξάλειψη

της νόσου στο μέσο αυτί και την
αποκατάσταση του μηχανισμού της
ακοής, με ή χωρίς μόσχευμα τυμπανικής
μεμβράνης, με ή χωρίς μαστοειδεκτομή
 Τυμπανοπλαστική

• Πρώτη ανακοίνωση το
1951 από τους Zollner και
Wullstein
• Επιτυχία: 90%
• Διάφορα μοσχεύματα και
τεχνικές
• Σήμερα χρησιμοποιείται Horst Wullstein Fritz Zollner
κυρίως κροταφική
περιτονία
Τυμπανοπλαστική
Οπισθο-ωτιαία τομή
Λήψη μοσχεύματος
Μόσχευμα
Οπισθο-ωτιαία προσπέλαση
Οπισθο-ωτιαία προσπέλαση
 Μαστοειδεκτομή

Σάκος χολοστεατώματος
Μαστοειδεκτομή
 Μαστοειδεκτομή

Μαστοειδής κοιλότης μετά την αφαίρεση του χολοστεατώματος

 CARTILAGE “SHIELD” TYMPANOPLASTY
Technique

Κύμβη κόγχης
CARTILAGE “SHIELD” TYMPANOPLASTY
Technique
 Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου
με χρήση πρόθεσης υδροξυαπατίτη (PORP)
Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου
Ανακατασκευή της ακουστικής αλύσου
 Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας
Ενδοκροταφικές
• Οξεία μαστοειδίτιδα
• Υποπεριοστικό απόστημα
• Οξεία λαβυρινθίτιδα
• Παράλυση του προσωπικού νεύρου
• Λιθοειδίτιδα-σύνδρομο Gradenigo
 Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας

• Αιτιολογία: Οξεία μέση

ωτίτιδα, χρόνια μέση ωτίτιδα
(Χολοστεάτωμα)
• Παθοφυσιολογία: Μέσω
διάβρωσης οστού, μέσω
ανάδρομης θρομβοφλεβίτιδας

Τρόποι δημιουργίας επιπλοκών

 Παράλυση του προσωπικού νεύρου
• Σπάνια επιπλοκή της οξείας και χρόνιας
ωτίτιδας
• Συμπτώματα οξείας μέσης ωτίτιδας ή και
μαστοειδίτιδας
• Παράλυση του προσωπικού νεύρου
• Χορήγηση αντιβιοτικών / μυριγγοτομή
σε οξεία μέση ωτίτιδα
• Μαστοειδεκτομή σε χολοστεατώματα
 Λιθοειδίτιδα-σύνδρομο Gradenigo
• Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδος με:
• Παράλυση VI εγκεφαλικής συζυγίας
• Διπλοπία
• Οπισθοκογχικό άλγος
• Αντιβιοτικά / Μαστοειδεκτομή
 Οξεία λαβυρινθίτιδα

• Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδος με:

Ίλιγγος
Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα
• Χορήγηση αντιβιοτικών
• Μαστοειδεκτομή
 Οξεία μαστοειδίτιδα

•Ωταλγία
•Πυρετός
•Ερυθρότης / οίδημα /ευαισθησία
οπισθο-ωτιαίας περιοχής
•Ερυθρότης τυμπανικού υμένα
•Αντιμετώπιση με
αντιβιοτικά/μυριγγοτομή αρχικά,
μαστοειδεκτομή σε μη
ανταπόκριση
 Υποπεριοστικό απόστημα

•Συμπτώματα οξείας μαστοειδίτιδας και:

•Οίδημα έξω ακουστικού πόρου
•Οίδημα οπισθο-ωτιαίας περιοχής
•Προεξοχή του πτερυγίου
•Αντιβιοτικά / Χειρουργική αντιμετώπιση
(Μαστοειδεκτομή)
Υποπεριοστικό απόστημα
 Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας
Ενδοκρανιακές

•Επισληρίδιο απόστημα
•Υποσκληρίδιο απόστημα
•Εγκεφαλικό απόστημα
•Θρομβοφλεβίτιδα σιγμοειδούς
κόλπου
•Μηνιγγίτιδα
 Συμπτώματα ενδοκρανιακών επιπλοκών
• Ψηλός πυρετός
• Ναυτία/Εμετός
• Κεφαλαλγία
• Ωταλγία
• Λήθαργος/κώμα
• Παράλυση κρανιακών συζυγιών(V, VI, VII)
• Δυσκαμψία αυχένα
• Οίδημα οπτικών θηλών
• Υπέρταση, Βραδυκαρδία
• Σπασμοί
• Προεξοχή της κρανιακής πηγής (Σε βρέφη)
 Ενδοκρανιακά αποστήματα

Εγκεφαλικό απόστημα, Παρεγκεφαλιδικό απόστημα

κροταφικός λοβός (βέλος) (βέλος)
 Εγκεφαλικό απόστημα

Αξονική τομογραφία, εγκεφαλικών αποστημάτων (βέλη)

 Επιπλοκές χρόνιας ωτίτιδας
Αντιμετώπιση

• Έγκαιρη διάγνωση
• Χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών
• Χειρουργική παροχέτευση αποστημάτων
• Χειρουργική αντιμετώπιση της μέσης
ωτίτιδας
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!