სამეწარმეო

სამართალი
სალომე ჭელიძე salomeach@yahoo.com
თესაუ
სილაბუსი
5 კრედიტი

ცოდნის შეფასების ფორმები:

•სემინარი (ზეპირი, ტესტები, კაზუსის ამოხსნა) – 30 ქულა

•პრეზენტაცია - 10 ქულა

•შუალედური გამოცდა -20 ქულა

•დასკვნით გამოცდა - 40 ქულა

 იურიდიული პირის ცნება

კერძო და საჯარო სამართლის

იურიდიული პირების გამიჯვნა

სამეწარმეო საქმიანობის ცნება

მეწარმე სუბიექტები
იურიდიული პირის ცნება
იურიდიული პირის ცნებას განსაზღვრავს სამოქალაქო კოდექსის 24-ე მუხლი ,
რომლის მიხედვითაც:
„იურიდიული პირი არის განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად შექმნილი , საკუთარი
ქონების მქონე, ორგანიზაციული წარმონაქმნი, რომელიც თავისი ქონებით
დამოუკიდებლად აგებს პასუხს და საკუთარი სახელით იძენს უფლებებსა და
მოვალეობებს, დებს გარიგებებს და შეუძლია სასამართლოში გამოვიდეს
მოსარჩლედ და მოპასაუხედ.“
იურიდიული პირი იქმნება ინდივიდის თუ ინდივდთა ნების გამოვლენის და ამ
ნების სათანადო სახელმწიფო რეგისტრაციის საფუძველზე.
იურიდიული პირი იქმნება  „განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად “ დამფუძნებლები
და წევრები ზუსტად ამ მიზნის ირგვლივ ერთიანდებიან და მის რეალიზებას
ერთობლივად ახორციელებენ. ეს მიზანი შეიძლება იყოს, როგორც გარკვუელი
მოგების მიღება (სამეწარმეო იურიდიული პირები), ისე არასამეწარმეო მიზნები ,
მაგ: ქველმოქმედება(არასამეწარმეო იურიდიული) პირები.
იურიდიული პირი არის ორგანიზაციული წარმონაქმნი– იურიდიული პირი
შეიძლება ჩამოყალიბდეს მხოლოდ კანონით განსაზღვრულ ორგანიზაციულ –
სამართლებრივი ფორმით. განსაკუთრებით ეს ეხება კერძო იურიდიულ პირებს.
ყველა იურიდიულ პირს უნდა ჰქონდეს კანონით განსაზღვრული საორგანიზაციო
სტრუქტურა–მართვის ორგანოები. იურიდიული პირი დამფუძნებელებსა და
წევრებისგან დამოუკიდებლად ერთვება კერძო სამართლებრივ ურთიერთობებში :
დებს გარიგებებს, გამოდის სასამართლოში. იგი დამოუკიდებელი სამოქალაქო
სუბიექტია და მისი ყოველი მოქმედება არის დამოუკიდებელი იმ პირებისაგან ,
კერძო და საჯარო სამართლის
იურიდიული პირების გამიჯვნა
ერთ–ერთი მთავარი განსხვავება საჯარო და კერძო იურიდიულ
პირებს შორის, მათ დაფუძნებაშია.

კერძო იურიდიული პირი იქმნება დამფუძნებლის ან

დამფუძნებლების ნების არსებობისას, მისი უფლებაუნარიანობა
იწყება სახელმწიფო და საგადასახადო რეგისტრაციის
მომენტიდან.

საჯარო იურიდიული პირი იქმნება კანონის საფუძველზე.

უფლებაუნარიანობა წარმოიშვება წესდების დამტკიცებასა და
წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირის დანიშვნისა თუ
არჩევის მომენტიდან

სსკ–ის 24.3-ე მუხლის მიხედვით „საჯარო სამართლის

სამეწარმეო სამართლის ცნება
მეწარმეთა შესახებ კანონის 1.1 -ე მუხლის თანახმად:

სამეწარმეო საქმიანობა => ეს არის

მართლზომიერი და არაერთჯერადი
საქმიანობა, რომელიც ხორციელდება მოგების
მიზნით, დამოუკიდებლად და
ორგანიზებულად.
 სამეწარმეო საქმიანობის ნიშნები
მართლზომიერე
ბა დამოუკიდებლო
არაერთჯერადო ბა
ბა მოგების
ორგანიზებულობ მიღება
ა
ქონებრივ ორგანიზაციული
აირჩიოს ი
მეწარმე
სუბიექტის იქონიოს
კანონით კანონით ან/და
განსაზღვრული წესდებით
ერთ-ერთი განსაზღვრული
სამართლებრივ მმართველობის
ი ფორმა ორგანოები

გაიაროს
რეგისტრაცია
სამეწარმეო სამართლის ცნება
მართლზომიერება – სამეწარმეო საქმიანობა არ უნდა
ეწინააღმდეგებოდეს სამართლის ნორმებს,ზნეობის წესებს,
საყოველთაოდ აღიარებულ პრინციპებს და საჯარო
წესრიგს. მაგ: ნარკოტიკით/იარაღით ვაჭრობა, ასევე
პროსტიტუცია ვერ ჩაითვლება სამეწარმეო საქმიანობად.

არაერთჯერადობა – სამეწარმეო საქმიანობა მოიცავს

განგრძობად ქმედებათა ერთობლიობას, რომელთა მიზანია
მოგების მიღება. მაგ: ერთჯერადად მანქანის ჩამოყვანა და
გაყიდვა უფრო მაღალ ფასში არ ჩაითვლება სამეწარმეო
საქმიანობად.

ორგანიზებულობა - მეწარმემ უნდა მოირგოს მეწარმეთა

შესახებ კანონით დადგენილი რომელიმე სამართლებრივი
ფორმა. ჰქონდეს კანონით გათვალისწინებული მართვის
ორგანოები, რეგისტრირებული იყოს რეესტრში.
სამეწარმეო სამართლის ცნება
დამოუკიდებლობა – მეწარმე სუბიექტი არის დამოუკიდებელი
სამოქალაქო-სამართლებრივი სუბიექტი, რომელსაც შეუძლია
განახორციელოს ნებისმიერი ქმედება, რომელიც კანონით არ
არის აკრძალული. მას აქვს დამოუკიდებელი ქონება,
დამოუკიდებელი უფლებაუნარიანობა და ქმედუნარიანობა, იგი
დამოუკიდებელია პარტნიორებისა და აქციონერებისაგან.

მოგების მიზანი -მეწარმისთვის მნიშვნელოვანია არა მისი

საქმიანობის სფერო, არამედ შედეგი- სისტემატიური მოგების
მიღება.
„მეწარმეთა შესახებ” კანონის პირველი მუხლი ცნობს
საქმიანობის ჩამონათვალს, რომელიც არ უნდა
ჩაითვალოს მეწარმეობად;

ესენია — ფიზიკური პირების სახელოვნებო, სამეცნიერო,

სამედიცინო, არქიტექტურული, საადვოკატო და
სანოტარო, სააუდიტო, საკონსულტაციო, სასოფლო-
სამეურნეო ან სატყეო-სამეურნეო საქმიანობა.
რეგისტრაცია სავალდებულოა, თუ წარმოებაში
მუდმივად დასაქმებულია მფლობელის ოჯახის
არაწევრი ხუთი პირი მაინც.

თუმცა, საგულისხმოა, რომ აღნიშნული ვრცელდება

მხოლოდ ფიზიკურ პირებზე და იურიდიული პირების
მიერ, ზემოთ ჩამოთვლილი საქმიანობის
განხორციელების შემთხვევაში, ეს ჩაითვლება
სამეწარმეო ურთიერთობები - რეგულირდება
მეწარმეთა შესახებ საქართველოს კანონით !

კანონის ელექტრონული ვერსია ხელმისაწვდომია ->

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/28408?publication=64
სამეწარმეო სამართლის მეთო
დები
იმპერატიული => რეგისტრაციის, ლიცენზირების, ნებართვის
მოთხოვნა

იმპერატიული და დისპოზიციური

დისპოზიციური => მეწარმე სუბიექტის სამართლებრივი

ფორმის არჩევა; კონტრაგენტის არჩევა და სხვ.
სამეწარმეო სამართლის სუბიექტები

მეწარმე სუბიექტი => იურიდიული ან ფიზიკური

პირი, რომელიც განურჩევლად საწარმოს
სამართლებრივი და საკუთრების ფორმისა
სამეწარმეო საქმიანობას ეწევა.

არასამეწარმეო იურიდიული პირები -

უფლება აქვთ განახორციელონ სამეწარმეო
საქმიანობა იმ პირობით, რომ მოგება
მოხმარდება საწარმოს მიზნების რეალიზაციას
და არ განაწილდება დამფუძნებლებს, წევრებს
ან/და შემომწირველებს შორის.
სამეწარმეო სამართლის სუბიექტთ
ა
მოკლე დახასიათება
Numerus clausus პრინციპი
 კანონი განამტკიცებს ექვს
ორგანიზაციულ-სამართლებრივ ფორ
მას:
სამეწარმეო საქმიანობის განმახორციელებელი
სუბიექტები
ფიზიკური იურიდიული
პირი პირი

ამხანაგობის კაპიტალური
ინდივიდუალური ტიპის ტიპის
მეწარმე საზოგადოება საზოგადოება

სპს შპს სს
კს

კოოპერატი
ჯანმრთელობასა და წარმატებებს
გისურვებთ