O SRPSKOJ UMETNOSTI XX

VEKA

LIDIJA MERENIK
1.

Oбавезна литература
 1. Лaзар Трифуновић, Српско сликарство 1900-1950,
Београд 1973. Друго непромењено издање: Српска
књижевна задруга, Београд 2014.    
2. Миодраг.Б.Протић, Српско сликарство XX века, I-II,
Нолит, Београд, 1970.   
 3. Лидија Мереник, Уметност и власт: српско сликарство
1945–1968, Филозофски факултет Београд и Фонд Вујичић
колекција, Београд 2010.   
 4. Симона Чупић, Теме и идеје: српска уметност 1900-1941,
Галерија Матице српске, Нови Сад 2008.---
Општа допунска литература
1. М.Б.Протић, Надреализам и социјална уметност 1929-
1950, Музеј савремене уметности, Београд, 1969.    
2. М.Б.Протић, Трећа деценија - конструктивно
сликарство, Музеј савремене уметности, Београд 1967.    
3. М. Тодић, Немогуће, уметност надреализма, Музеј
примењене уметности, Београд 2002.    
4. И.Суботић, В. Голубовић, Зенит 1921-1926,Народна
библиотека Србије, Београд 2008.    
5. J.Jovanov, Demistifikacija apokrifa (Dadaizam na
jugoslovenskim prostorima 1920/1922), Apostrof, Novi Sad
1999.
POČECI MODERNE U SRPSKOJ
UMETNOSTI
POČETAK MODERNE
UMETNOSTI U SRBA

OD PLENERIZMA KA
IMPRESIONIZMU

MARKO MURAT
(1864-1944)

PROLEĆE
1894
 PLENERIZAM ili plein-air slikarstvo, nalazimo u umetnosti
jednog od najvažnijih umetnika tog doba, Đorđa Krstića. I
drugi umetnici te generacije bili su privučeni plein-air
slikarstvom - poput Marka Murata ili Pavla (Paje)
Jovanovića, Bete Vukanović i Riste Vukanovića. Istraživanja
svetlosti kojima se oni bave umetnici, pod uticajem
školovanja na akademijama u Beču i Minhenu, činiće osnovni
podsticaj njihovim učenicima i, načelno, mlađoj generaciji
srpskih slikarki i slikara, poput Nadežde Petrović, Milana
Milovanovića, Koste Miličevića i Mališe Glišića. U periodu
neposredno pre, ili nakon Nadeždine smrti 1915, posebnu
grupu činiće umetnice, uglavnom školovane na Devojačkoj ili
Umetničko-zanatskoj školi, a kasnije u Minhenu i Parizu:
Natalija Cvetković, Anđelija Lazarević, Danica Jovanović i
Vidosava Kovačević.
 POLITIČKO-NACIONALNA
REPREZENTACIJA
U Paviljonu Kraljevine Srbije na Svetskoj
izložbi u Parizu 1900., izlažu
Đorđe Krstić Pad Stalaća, Rista Vukanović
Dahije, Leon Koen Otmicu Srpkinja za turski
harem, Paja Jovanović Krunisanje cara Dušana
u Skoplju, Marko Murat Ulazak cara Dušana u
Dubrovnik i dr. Paja Jovanović dobija Zlatnu
medalju za istorijsku kompoziciju urađenu
plenerističkim manirom.
ISTORIJSKA KOMPOZICIJA KAO STARI NARATIV,
PLENERIZAM KAO NOVI SLIKARSKI JEZIK
PAJA JOVANOVIĆ, VENČANJE CARA DUŠANA, 1900.
MARKO MURAT, ULAZAK CARA DUŠANA U DUBROVNIK, 1900
PRIMER ISTORIJSKE KOMPOZICIJE PLENERISTIČKOG
KARAKTERA – RUSKO SLIKARSTVO
Krunisanje cara Nikolaja II, Valentin Serov, 1896.
Đorđe Krstić, Pad Stalaća,
1900
 PAJA JOVANOVIĆ, SEOBA SRBA
1895/96. RAĐENA PO NARUDŽBI SREMSKOKARLOVAČKE MITROPOLIJE ZA
MILENIJUMSKU IZLOŽBU U BUDIMPEŠTI
UROŠ PREDIĆ, KOSOVKA DEVOJKA, 1919
 UROŠ PREDIĆ
HERCEGOVAČKI BEGUNCI, 1889
SLIKARSKA ŠKOLA BETE I RISTE VUKANOVIĆA U BEOGRADU
(Školu je otvorio i osnovao Kirilo Kutlik (1869-1900) ).

Godine 1898. Beta (rođ. Babette Bachmayer) i Rista Vukanović

dolaze u Beograd iz Pariza. Od 1900. Beta i Rista Vukanović
preuzimaju vođenje Škole. Na fotografiji Beta sa učenicima.
 NADEŽDA
PETROVIĆ I
KOSTA
MILIČEVIĆ SA
ĐORĐEM
KRSTIĆEM

POČECI
IMPRESIONIZMA
NA POČETKU XX
VEKA
1900
 1881.
Đorđe Krstić po nalogu kneza
Milana slika manastire Žiču,
Studenicu i Blagoveštenje. Nastale
slike (1881-1883) pokazuju
Krstićev pleneristički manir.

Pod jabukom-Gružanka
Krstić u periodu 1881-1883. stvara tri ključna tipa (sadržaja),
bilo da su u pitanju skice sa terena, bilo po njima nastale
slike.
Prvi čine kompozicije ljudi u narodnim nošnjama: Pod
jabukom (Gružanka sa detetom), Žene u narodnoj nošnji ili
Žena sa krčagom.
Drugi tip je pejzaž definisan kao nacionalni krajolik: Kosovo
polje, Malo Kosovo sa ulaskom u Veliko ili Ovčar i Kablar.
Treći je određen izrazitim toposima nacionalne memorije: Sv.
Nikola kod Kuršumlije, Kuća Kneza Miloša u Crniću, Kuća
vojvode Dobrače u Dobrači, Manastir Žiča, Unutrašnjost
manastira Žiče, Portal manastira Studenice, Manastir
Studenica ili Predeo sa zidinama.
Đorđe Krstić, sa putovanja po Srbiji po nalogu kraljevskog para Obrenović
a) Žiča, 1881 b) Ovčarsko-kablarska klisura 1883
Spomenik Knezu Mihailu Obrenoviću, 1882. autor Enriko Paci
 Diplomirala je Jelisaveta Načić, prva
1900. žena arhitekta u Srbiji.

Beograd ima 69 780 stanovnika, a

Srbija ima 92,64% nepismenih
žena. Zaposlenje ima 31 306 žena.
Osnovana Ženska učiteljska škola
u Beogradu.
Počela sa radom hidrocentrala na
Đetinji, koja je koristila Teslin
sistem naizmenične struje.
Osnovan Pasterov zavod u Nišu.
Proizvedene vakcine protiv velikih
boginja i besnila.

Venčanje kralja Aleksandra

Obrenovića i Drage Mašin, 5.
avgusta u Sabornoj crkvi u
Beogradu (LEVO)
1903
U atentatu (MAJSKI
PREVRAT) ubijeni kralj
Aleksandar Obrenović i
kraljica Draga.

Majskim prevratom, dolazi do

smene dinastija, a na presto
dolazi

Petar Karađorđević, koji menja

strategiju kako unutrašnje,
tako i spoljne politike.
BEOGRAD, VASINA ULICA 1903
 ISTORIJSKI, POLITIČKI, DRUŠTVENI
KONTEKST SRPSKE UMETNOSTI
1900-1918/20:

1. IDEJA O JUGOSLOVENSKOM UJEDINJENJU

2. IDEJA S. MARKOVIĆA O BALKANSKOJ

FEDERACIJI
 U PERIODU DO 1918. DOMINIRAJU
IDEJE JUGOSLOVENSTVA I
PANSLAVIZMA, JER SE UZ NJIHOVU
REALIZACIJU OČEKUJE I NACIONALNI
PREPOROD.

DVE JEDINE NEZAVISNE DRŽAVE NA

BALKANU PRE PRVOG SV. RATA SU
SRBIJA I CRNA GORA.
Tokom XIX veka javljaju se zahtevi za
kulturnom i jezičkom autonomijom u
okvirima Austrougarske imperije
Javljaju se panslavistički programi
Javlja se ideja integralnog
jugoslovenstva unutar AUI
Javljaju se ideje o stvaranju
jugoslovenske države pod vođstvom
Srbije
“KULTURNO UJEDINJENI
SLOVENI TREBA DA
STUPE U SVET KAO
ZASEBNA KULTURNA
CELINA”
 1903. Osnovano je udruženje Slovenski jug - projugoslovenski
orijentisanih studenata Velike škole. Rađa se ideja o oslobođenju
južnoslovenskih naroda (koju Nadežda Petrović svesrdno prihvata).

• 1904. Povodom stogodišnjice Prvog srpskog ustanka i krunisanja Petra I,

Nadežda učestvuje u osnivanju i organizaciji Prve jugoslovenske umetničke
izložbe, koja okuplja srpske, hrvatske, slovenačke i bugarske umetnike i afirmiše
južnoslovensku (jugo-slovensku) ideju - zagovaranjem kako kulturne, tako i
političke autonomije. Izložba je otvorena 5. septembra na prvom spratu Velike
škole. Otvorio ju je kralj Petar I i tom prilikom otkupio 41 delo i odlikovao
najistaknutije umetnike.
• Nastaje inicijativa za osnivanje Jugoslovenske umetničke kolonije. Nadežda
dolazi na ideju o osnivanju Jugoslovenske umetničke galerije, a pravila rada
Galerije piše dr Miloje Vasić. Ova ideja nije realizovana, ali je fond otkupljenih
dela sa Prve jugoslovenske umetničke izložbe predstavljao začetak Zbirke
jugoslovenskog slikarstva XX veka Narodnog muzeja u Beogradu.
• 1905. Osnovana Prva jugoslovenska umetnička kolonija
 BEOGRAD,
ULICA KNEZA
MIHAJLA,
1905
TERAZIJE U PRVOJ DECENIJI XX VEKA
 UGAO KNEZ
MIHAJLOVE I
KOLARČEVE – STARA
“ALBANIJA” PRE
IZGRADNJE PALATE
“ALBANIJA”

FOTOGRAFIJA S
POČETKA XX VEKA
 “Dva zapadnoevropska centra, Minhen i Pariz, uticali su na razvoj
srpskog slikarstva u vremenskom razdoblju od 1900. do 1918.
Međutim, kada su prvi srpski slikari išli za Pariz (Milovanović, Nadežda),
francuska umetnost je uveliko prebolela impresionizam, i u tim godinama, od
1903. do 1912, borila se sa simbolističkim, fovističkim i kubističkim
slikarstvom.

Dva krupna istorijska razloga uticala su da se naši umetnici, svesno ili

nesvesno, dolazeći u Pariz ne opredele za savremene pokrete: (1) vezanost za
domaći umetnički razvoj, u kome su na prelazu iz XIX a XX vek jake tradicije
kasnog romantizma u temi (istorijska kompozicija) i realizma u formi; i (2)
prvi srpski slikari nisu dolazili u Pariz direktno iz Srbije, već preko Praga i
Minhena, u kojima su videli i već prihvatili izvesna impresionistička rešenja.”.
(L.T.)
 “Na samom početku srpskog modernog slikarstva, u vreme njegovog
formiranja, oko godine 1900, opažamo na vidiku tri generacije: stariju, s
Krstićem, koja je već uveliko stekla ime i popularnost; srednju, koja je
aktivno stupala u umetnički život; i mladu, koja je tek dovršavala svoje
školovanje. Do svih triju svetlost je doprla kao problem: jedna je ukazala
na njega, druga ga je prihvatila, a treća razvila. Uočava se da su Srbi,
rešavajući problem svetlosti, ušli u moderno slikarstvo. Međutim,
predistorija novog sadržana je u razvoju od veštačkog osvetljenja do
prirodne svetlosti, od slikara luminista do prvih plenerista starije
generacije. U slikama s noćnim osvetljenjem, koje su radili Đura Jakšić,
Beta i Rista Vukanović, Đorđe Krstić, Leon Koen i Stevan Aleksić,
izgrađivala se tehnika kratkog i samostalnog poteza, a u delima plenerista
sazrevala je postepeno koncepcija svetlosti kao osnovnog problema slike.
Oba ova rešenja nastala su u zemlji; to su bile pouke i iskustva koja su
mladi đaci Krstićevog ateljea i Kutlikove škole mogli da steknu u
Beogradu i da ih dobro upamte pre nego što su produžili svoja školovanja
na Zapadu.” (L. Trifunović)
Đorđe Krstić, sa putovanja po Srbiji po nalogu kraljevskog para Obrenović
a) Žiča, 1881 b) Ovčarsko-kablarska klisura 1883
 KUTLIK, KRSTIĆ, AŽBE, VUKANOVIĆI
+
MINHENSKA KONCEPCIJA SLIKE (NJEN
PLENERISTIČKI IDEAL)
+
NAČELA AŽBEOVIH POUKA O
MODELOVANJU UZ POMOĆ ČVRSTE
FORME I NAGLAŠAVANJA OSVETLJENJA
+
LAICIZIRANJE TEMATSKOG SADRŽAJA
SLIKE
 AUTORI-PROTAGONISTI:

NIKOLA BEŠEVIĆ (1892-1970)

DRAGOMIR GLIŠIĆ (1872-1957)
MALIŠA GLIŠIĆ (1886-1915)
VASA EŠKIĆEVIĆ (1867-1933)
MILOŠ GOLUBOVIĆ (1888-1961)
LJUBOMIR IVANOVIĆ (1882-1945)
PETAR MARKOVIĆ (1869-1952)
KOSTA MILIČEVIĆ (1877-1920)
MILAN MILOVANOVIĆ (1886-1946)
MIHAILO MILOVANOVIĆ (1880-1941)
MIODRAG PETROVIĆ (1888-1950)
PERO POPOVIĆ (1881-1941)
PAVLE PREDRAGOVIĆ (1884-1928)
BORIVOJE STEVANOVIĆ (1878-1976)
TODOR ŠVRAKIĆ (1882-1931)
I DR.
 SLIKARKE:

NADEŽDA PETROVIĆ (1873-1915)

BETA VUKANOVIĆ (1872-1972)
DANICA JOVANOVIĆ (1886-1914)
VIDOSAVA KOVAČEVIĆ (1889-1913)
MARIJA MARA LUKIĆ JELESIĆ (1885-1979)
ANA MARINKOVIĆ (1881-1973)
NATALIJA CVETKOVIĆ (1888-1928)
 “Srpski impresionizam je
predstavljao istorijsku
prekretnicu: s njim je u Srbiji
počela život moderna i
savremena koncepcija slike.
Razvoj impresionizma pokazuje
da je on u godinama prvog
svetskog rata bio na vrhuncu, jer
su svetlosni problemi dobili tada
najzrelija rešenja”.
 1891:Nadežda završava Višu žensku školu u Beogradu. Tu je slikarstvo učila od
Đorđa Krstića (1851-1907), a do 1898. ostaće njegova privatna učenica.
1901: Putuje po Nemačkoj, u Berlinu obilazi izložbu Secesije, i tu vidi dela
Monea, Pisaroa, Renoara, Tuluz Lotreka, Beklina, Korinta i Ekstera. Prelazi u
školu Julijusa Ekstera (1863-1934). Kod Ekstera se radi isključivo na otvorenom,
savladava rad u pleneru i sa motivima prirode i pejzaža.
 1. Period formiranja i početaka do 1898.
Nadeždino umetničko školovanje u Srbiji
2. Minhenski period od 1898. do 1903.
3.Umetnički najplodniji srbijanski period
od 1903. do 1910.
4. Pariski period od 1910. do 1912. godine

5. Ratni period od 1912. do slikarkine

smrti 1915. godine.
 1903: Završna godina
minhenskog školovanja.
Obilazi izložbu
impresionista i
postimpresionista u Beču.

Posle boravka u Iberzeu,

nastaju značajna dela -
Stablo u šumi
i
Iz Iberzea.
1905: PRVA JUGOSLOVENSKA UMETNIČKA
KOLONIJA – NADEŽDA PETROVIĆ
1905: PRVA JUGOSLOVENSKA UMETNIČKA
KOLONIJA – NADEŽDA PETROVIĆ
1905: PRVA JUGOSLOVENSKA UMETNIČKA
KOLONIJA – NADEŽDA PETROVIĆ
1907.

NADEŽDA
PETROVIĆ,
AUTOPORTRET
 1907.

NADEŽDA
PETROVIĆ
(1873-1915)

Dereglije na
Savi
NADEŽDA, KOLOSEUM, 1907
1907.

NADEŽDA,
ŽENA SA
SUNCOBRANOM
 MONE,
ŽENA SA
SUNCOBRANOM,
ŠETNJA,
1875
AKT
1901
NADEŽDA,
DAMA SA CRNIM
ŠEŠIROM,
1909
NADEŽDA PETROVIĆ,
ANĐA, 1908
Anđa
1905.
Dve seljanke 1905
PRIZRENKA, 1905
 Nadežda Petrović nije slikarka arkadijske, estetizovane
Srbije, već onakve kakva je Srbija bila - živopisna,
patrijarhalna, siromašna i neprosvećena. Srbija je
centralna tačka ovog ambivalentnog ideološkog
umetničkog delovanja, sinteze modernih ubeđenja i
slikarskih eksperimenata, i političkih stavova i patriotskog
angažmana, izjednačavanja projekta Moderne sa
projektom nacionalno-državotvornog ostvarenja.
1905
Guslar
Čobanin 1911
 Nadeždini narodski portreti su bili dovoljno
stvarni i (ili) neprivlačni da nikad ne postanu
vizuelni stereotip "naroda" i uspeju da
nadmaše popularnost Krstićeve slike Na
studencu. Pejzaži Srbije su očigledno više
insistirali na slikarskom eksperimentu nego na
idiličnom sadržaju. Istorijske kompozicije su
previše Moderne i "nejasne" da bi nadmašile
besprekorni narativ nacionalnog mita kome su
Jovanovićeve slike i danas neprevaziđeni
simbol.
GRAČANICA, 1913
Do Nadeždinog Modernog preokreta istorijske teme i njene preobrazbe u temu
zavičaja, došlo je zahvaljujući uplivima Krstićevog dela, tačnije, izrazito
individualističkog i kreativnog razumevanja njegovog opusa. Samo unutar
takvog procesa mogao se, istovremeno, oblikovati Nadeždin odnos prema
nacionalnoj, zavičajnoj i istorijskoj supstanciji ideološkog narativa slike, kada i
moderni jezik koji će samosvojno interpretirati, u Krstića započetu,
teritorijalizaciju nacionalne ideje i nacionalnih ili memorijalnih toposa ,
uobličenih u maniru plein-air slikarstva.
Nadežda Petrović glavne teme i tipove svojih slika, od 1904. godine, evoluira
radeći prevashodno na tragu Krstićevih dela, koja nastaju između 1881. i 1883.
godine, kada on slika i crta na letnjim terenskim putovanjima po Srbiji i
Ovčarsko-kablarskoj klisuri, a neke od skica docnije koristi za slike.
Krstićev model, već daleko moderniji i slobodniji od savremenika, Nadežda će
dalje osavremeniti i razviti u duhu impresionističke motivacije i žustrine
autohtonog slikarskog rukopisa i naglašenog kolorizma. Krstić je, takođe, kako
zbog svog temeljnog školovanja izvan Srbije, u Minhenu, tako i zbog svojih
terenskih putovanja, za Nadeždu mogao da, među srpskim umetnicima starije
generacije, bude glavni primer za ugled i autoritet u kome pronalazi važne
oslonce sopstvenog stvaralačkog identiteta.
KOSOVSKI BOŽURI, 1913
VEZIROV MOST, 1913
STARI ŠEDRVAN U PRIZRENU, 1913
Nadežda Petrović, Pariz 1910-1912.
Slike koje Nadežda radi na svojim putovanjima i boravcima po
inostranstvu, pre svega u Italiji i Parizu, lišene su ideološko-
patriotske supstancije koje sadrže dela i motivi nastali u Srbiji i
predstavljaju njena vrhunska pikturalna istraživanja i
kolorističke eksperimente, poput slika iz 1910:
Bulonjska šuma, Kej na Seni, Most na Seni, More (Talas),
Plaža u Bretanji i 1911: Jezero u Bulonjskoj šumi, Fasada
Notr Dam, Bogorodičina crkva u Parizu (Notr Dam), Ksenija
Atanasijević, Forum Romanum i Trg u Milanu, kao i slike
Fasada crkve svetog Marka u Veneciji iz 1914.
To su dela potpuno sazrele umetnice koja je konačno pronašla
dugo traženi slikarski izraz, najhrabrije slike koje u potpunosti
funkcionišu kao izrazito modernističko delo sa svim njegovim
gradivnim elementima.

[1]
KEJ NA SENI, 1910
1911
PLAŽA U BRETANJI, 1910
MORE, 1910
 Kada 1912. godine izlaže neke od svojih pariskih slika na IV
Jugoslovenskoj izložbi, njen avangardni slikarski prosede razume
jedino avangardna kritika. Moša Pijade piše: "Kada se pre nekoliko
godina prvi put pojavila na našim izložbama, njeni su radovi izazvali
čitavu buru u publici. Većina kritičara, tj. onih koji su pisali o izložbi,
bili su zavedeni tom burom, a i mnogi slikari mislili su tada da g-cu
Nadeždu Petrović treba proglasiti nedarovitom i ludom plavom
četkom [...] Ali se sećam da je samo nekoliko ljudi - radujem se što
sam i ja bio među njima - moglo u ono vreme izdvojiti iz njenih
radova ono što je bilo neobuzdano u njima i što je dolazilo iz njene
mladosti i nezrelosti i razumeti da će jednoga dana Nadežda Petrović
biti odličan pejzažista. [...] Ona je najpotpunije uspela u Notr Damu
[...] i Tiljerijama, na celoj izložbi malo je pejzaža sa više slikarske
sadržine od ta dva pejzaža. Oni su malani virtuozno i pastozno i sa
neobuzdanošću jednog strasnog slikarskog temperamenta kome
Petrovićeva u ovim slikama nije dopustila da se ispolji na uštrb
harmonične celine".
 RATOVI 1912-1918

• Nadežda je od maja
meseca bolničarka
na frontu. U
Prizrenu 1913.
nastaje jedna od
najčuvenijih njenih
fotografija u
bolničkoj uniformi.
Od epidemije tifusa pegavca,
koja vrhunac dostiže u
februaru, u Srbiji je umrlo VALJEVSKA BOLNICA 1915
100 000 građana i 30 000
vojnika. Nadežda,
bolničarka u Prvoj
rezervnoj valjevskoj
bolnici, krajem marta
dobija tifus, a 3. aprila
umire: "Sa izrazom duboke
tuge objavljujemo da smo,
pored tolikih žrtava koje su
pale protiv epidemije, sinoć
u 8 časova prineli na oltar
drage nam Otadžbine još
jednu. Užasnoj bolesti
podlegla je i Nadežda
Petrović akademski slikar,
nastavnica Ženske
gimnazije, dobrovoljna
bolničarka I rezervne
valjevske bolnice. Umrla je
neumorno radeći na
negovanju i spasavanju
naših hrabrih boraca još od
početka rata. Objavljujući
ovaj redak i svetao primer
samopožrtvovanja ove
plemenite Srpkinje, molimo
za saučešće".
“Ono što je Nadežda Petrović ostavila iza sebe na
umetničkom polju - njeno slikarsko delo, stoji
potpuno zasebno, jedinstveno i neuporedivo. Ono
će ostati u našoj kulturnoj istoriji kao samo njeno.
Ono je značajno i preporođajno. Ono bi bilo,
pouzdano, mnogo značajnije da nije prekinuto.
Zbog toga je njena lična žrtva postala toliko
dragocena i toliko teška.”
Branko Popović
 Антон Ажбе

tri principа: princip kugle,

princip modelovаnjа i princip
аnаtomske oprаvdаnosti forme.
Kugla po Andre Lotu
Pejsaž u srpskom
ranom modernom
slikarstvu 1907-
1918
 1905-1912
formativna faza srpskog
impresionizma
 BORIVOJE
STEVANOVIĆ,
1878-1976

Učio prvo kod

Kutlika, zatim kod
Ažbea u Minhenu.
Završio Akademiju u
Minhenu 1904.
 BORIVOJE
STEVANOVIĆ,

Devojka sa
knjigom
1908?6
 BORIVOJE
STEVANOVIĆ,
Drvo u dvorištu
(kuća sa zelenim
prozorom)
1909
BORIVOJE STEVANOVIĆ

DEVOJČICA U DVORIŠTU
 B. Stevanović, 1920.
dole: Bulbuder
desno: Pogled na Dunav
 Iako su Milan Milovanović, Nadežda Petrović,
Mališa Glišić, Natalija Cvetković, Vidosava
Kovačević doneli dragocena nova saznanja o
slici iz Pariza i iz Italije, posebno mesto na kome
se dalje razvijao srpski impresionizam
predstavljaju dva beogradska toposa s početka
XX veka: Bulbuder (Slavujev potok), Čubura i
Savinačka crkva.
Stevanović i Miličević prvi počinju, oko 1908, da
slikaju te lokalne motive.
Porta Savinačke crkve postaće oko 1912.
okupljalište mlađih slikara-impresionista.
B. Stevanović, Savinačka crkva, 1911.
 1912-1914.
Krug slikara oko Savinačke crkve
“sazrevanje” srpskog impresionizma

K. Miličević, P. Predragović, N. Bešević, N.

Cvetković, M. Lukić, V. Kovačević, P.
Predragovi, M. Pijade, V. Stanojević, Ž.
Nastasijević i dr.
Miličević je uradio oko 10 varijanti motiva
Savinačke crkve.
B. Stevanović, Savinačka crkva, 1913
KOSTA MILIČEVIĆ
(1877-1920)
Učio prvo kod Kutlika.
Pohađao privatnu
umetničku školu u Beču.
G. 1902-03. učio kod
Ažbea.
Od 1914.
ratni slikar. Boravio
na Krfu 1916/17. i
1918.
KOSTA MILIČEVIĆ

SAVINAČKA
CRKVA,
1913
 Miličević

Dečko sa
belim šeširom
1913
 Kosta Miličević
Levo: Kula krčmarice Janje, 1915?. Desno: Kula sa jablanovima 1915
Miličević,
Potamos
na Krfu,
1916
Krf II, 1918.
K. Miličević,
1918.
Motivi sa
Krfa
Kosta Miličević, Pogled na Beograd, 1920
Milan Milovanović
1886-1946
Školovanje započeo kod
Kutlika, nastavio kod
Ažbea. Minhensku
akademiju završio 1902.
Boravi u Parizu 1902-
1906.
G. 1907. službom obilazi i
i slika manastire u Srbiji,
Makedoniji i na Svetoj
Gori.
Ratni slikar. G. 1917/18.
boravi na Kapriju i u
južnoj Francuskoj.
Milovanović,
Autoportret,
1902
MILOVANOVIĆ, Stogovi sena, 1915
 Milan Milovanović

Most na Kapriju, 1917

Gore: Park Pincio u Rimu,

1916
M. Milovanović,
Plava vrata, 1917
 M. Milovanović,
Terasa u suton, 1917
1920: Milovanović: Paraklis manastira Savina (levo) i Crvena vrata
 Vidosava
Kovačević
1889-1913.

Završila 1911.
Umetničku školu
kod Bete
Vukanović.
Boravila u Parizu.
 Vidosava Kovačević
1909 1912 (desno)
 Vidosava Kovačević, 1911

P. Predragović, oko
1911. Desno
MURAT, 1910
Jovanka Marković Strajnić, Pejzaž, oko 1910
PAŠKO VUČETIĆ, FONTANA U RIMU, 1916
 PAŠKO VUČETIĆ
(1871-1925)

Prve slikarske pouke dobio je u Trstu (1886) i

na akademijama u Veneciji (1893 -1895) i
Minhenu (1895 - 1898). Usavršavao se u
Rimu (1898 - 1902) i Firenci (1903). Tokom
balkanskih ratova i I svetskog rata uradio je
ciklus "Odbrana Beograda", više crteža sa
ratnom tematikom, kao i preko stotinu
portreta vojnih i političkih ličnosti u
emigraciji, pretežno u Grčkoj.
P. Vučetić, Motiv sa Krfa, 1917
 Mališa Glišić
1886-191(5)6

Studirao na
Akademiji u
Minhenu 1908-
1910.
Boravio u Italiji
1910-1911.
MALIŠA GLIŠIĆ, PREDEO IZ RIMA, 1911
 Mališa
Glišić,
Put u Monte
Circeo,1911
Mališa Glišić, Borovi, 1912
 Natalija Cvetković
1888-1928
Srpsku crtačku i slikarsku školu
završila kod Bete Vukanović 1904.
Završila školu za primenjene
umetnosti u Minhenu. Boravila
1910. na Academie Julan u Parizu.
U Beogradu bila nastavnica
crtanja.

http://www.pravoslovo.net/tekstovi
/umetnost/natalija.html
 Natalija Cvetković
levo: Za šivaćom mašinom, 1913
dole: Slikarka Lukić u bašti, 1915
Mara Lukić, Otac, oko
1920.
BETA VUKANOVIĆ
(1872-1972)

LETNJI DAN,
1918-19
 Posle Izložbe ratnih slikara, 1919,
impresionizam “zamire”, a nastupa i nova
generacija umetnika “sezanista” i
“postkubista” – Bijelić, Šumanović,
Popović, Radović i dr. Slikarstvo srpskih
impresionista posle Prvog svetskog rata
ostaje nepoznato široj javnosti i malo
poznato stručnim krugovima. Međutim,
njegov doprinos nastanku novog koncepta
slike ostao je nemerljiv u srpskom slikarstvu
rane moderne.