SKUTECZNOŚĆ

i EFEKTYWNOŚĆ
SYSTEMU

Grażyna Szydłowska-Bojda
Skuteczność i efektywność systemu

• Skuteczność – stopień, w jakim

planowane działania są zrealizowane
i planowane wyniki osiągnięte

• Efektywność – relacja między

osiągniętymi wynikami a
wykorzystanymi zasobami
/ ISO 9000 /
Wymagania ISO 9000 : 2000
4.1 Wymagania ogólne

„ Organizacja powinna …
… określić kryteria i metody potrzebne do zapewnienia
skuteczności zarówno przebiegu, jak i nadzorowania
tych procesów …

… ustanowić, wdrożyć i utrzymywać QMS oraz ciągle

doskonalić jego skuteczność ”
Wnioski z analizy wymagań normy

• ocena skuteczności procesów jest nieodzownym elementem

zarządzania jakością w organizacji;
• w ocenie SP muszą być uwzględnione cele dot. jakości
i wymagania dot. wyrobu, wyspecyfikowane przez klienta,
a także wymagania prawne;
• cele dot. jakości powinny być mierzalne;
• ocena SP powinna być wykonywana w sposób
zaplanowany i systematyczny;
• ocena SP ma służyć doskonaleniu procesów;
• z oceny SP powinny być dokonywane czytelne,
łatwe do zidentyfikowania i odszukania zapisy
Złote myśli …

Pojęcie skuteczności nie odnosi się do działań dających skutki

pozytywne / pozytywnie ocenione /, lecz nie zaplanowane –
czyli określone w celach.

Czasem organizacja zakłada, że w wyniku działania pojawią

się dodatkowe pozytywne efekty – lecz nie potrafi nawet w
przybliżeniu określić ich mierzalnie ; czasem nie potrafi nawet
określić precyzyjnie, jakie to będą efekty.

Czy więc formułujemy wtedy cel…

Czego dotyczy pojęcie skuteczności ?

• Procesów
• Działań
• Systemu
• Organizacji

1. Opis skuteczności w odniesieniu jw. ma różny stopień

szczegółowości
2. Proces, system czy organizacja to zestaw lub kompleks
działań.
Efektywność
Rozpatrywana jest zwykle na trzech poziomach :

• Organizacji – strategia, struktury, sposób wykorzystania

zasobów
• Procesu – realizacja procesów i ich współdziałanie
• Stanowiska pracy – zestaw działań na stanowisku,
kompetencje personelu

… efektywność musi być rozpatrywana w odniesieniu do

wszystkich poziomów.
Poziomy skuteczności i efektywności
CZYNNIKI WPŁYWAJACE NA
POZIOMY CELE ZAKRES ZARZĄDZANIA SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ

• strategia przedsiębiorstwa
ORGANIZACJI

Zarządzanie organizacją • podejście procesowe

Cele • struktura organizacyjna
strategiczne jako całością
• sposób wykorzystania zasobów
• sposób rozwiązywania problemów
• przepływ informacji
PROCESU

Zarządzanie • cechy i własności wyrobu

Cele jakości • wejście i wyjście procesu
procesem
• wykorzystanie zasobów
• organizacja działań
STANOWISKA

• materiały, surowce, dane,

PRACY

Cele Wykonywanie czynności

informacje
operacyjne na stanowisku pracy • organizacja wykonywanych
czynności
• warunki pracy
Efektywność
może być rozpatrywana w trzech wymiarach :

• Finansowym - np. zysk

• Operacyjnym - np. wydajność, czas cyklu produkcyjnego
• Rynkowym - np. satysfakcja klientów

… działania efektywne z jednego

punktu widzenia mogą być
nieefektywne z innego.
Relacje pomiędzy skutecznością
i efektywnością w odniesieniu do QMS

Zapewnienie jakości Doskonalenie jakości

część zarządzania jakością część zarządzania
ukierunkowana na jakością ukierunkowana
zapewnienie zaufania, na zwiększenie zdolności
że wymagania dot. do spełnienia wymagań
jakości będą spełnione dot. jakości

Skuteczność Efektywność
Charakterystyki ocen skuteczności
i efektywności procesu

Cele dot. jakości SKUTECZNOŚĆ

i wymagania – K(t) PROCESU (SP)

Zasoby, Osiągnięte
nakłady – Z(t) Proces - P(t) wyniki – C(t)

EFEKTYWNOŚĆ
PROCESU (EP)

Miara oceny SP Miara oceny EP

C(t) C(t)
SP = EP =
K(t) Z(t)
Typy ocen skuteczności
i efektywności procesów

WSKAŹNIK
SKUTECZNOŚCI SP
PROCESU

WSKAŹNIK
EFEKTYWNOŚCI <1 >1
PROCESU
OCENA TYPU [ <1; <1 ] OCENA TYPU [ >1; <1 ]

EP <1 Proces nieskuteczny Proces skuteczny,

i nieefektywny lecz nieefektywny

OCENA TYPU [ <1; >1] OCENA TYPU [ >1; >1 ]

>1 Proces nieskuteczny, Proces skuteczny

chociaż efektywny i efektywny
Dziękuję
za uwagę