სოციოგრამა

W.D OSWALD
 პროგრამა შემუშავებულია ძირითადად მასწავლებლებისა
და პედაგოგიკის სტუდენტებისათვის.

 არსებობს ე.წ. მართვადი ჯგუფები. მაგალითად, კლასი.

ასეთ ჯგუფებში წევრებს ხშირი კონტაქტი აქვთ
ერთმანეთთან.

 ხანგრძლივი კონტაქტის შემდეგ მართვადი ჯგუფის

წევრებს ერთმანეთზე გარკვვეული შთაბეჭდილებები
ექმნებათ.

 შთაბეჭდილება შეიძლება იყოს როგორც პოზიტიური, ისე

ნეგატიური.
 ნეგატიური შთაბეჭდილება გამოხატულია
ანტიპათიით, ხოლო პოზიტიური-სიმპათიით.

 სიმპათია და ანტიპათია გამოიხატება არჩევნების

სახით.

 ხშირად, ჯგუფის შიგნით შეიძლება მივიღოთ

სხვადასხვა არჩევნების შედეგები, ეს
დამოკიდებულია იმაზე თუ რა მიზანია არჩევნების
მიღმა, რა განზომილების მიხედვითაა ნაკვლევი
ჯგუფი, რა კრიტერიუმი იყო შერჩეული.
 სიმპათიისა და ანტიპათიის ნათლად წარმოსაჩენად,
საჭიროა, რომ ყოველ მოსწავლეს ჰქონდეს როგორც
პოზიტიური, ისე ნეგატიური არჩევანის გაკეთების
საშუალება.

 ბევრი კვლევა აჩვენებს, რომ ყველაზე სასარგებლოა

3 პოზიტიური და 1 ნეგატიური არჩევანის
შესაძლებლობა.

 როდესაც მოსწავლეს პოზიტიური/ნეგატიური

არჩევნის გაკეთებას სთხოვენ, მიზანი გასაგები უნდა
იყოს, რათა მათ სწორი არჩევანი გააკეთონ.
 არასწორად მიწოდებულმა მიზანმა შეიძლება
გამოკითხვის შედეგები შეცვალოს: გააყალბოს,
გამოუსადეგარი გახადოს, უარყოფითად იმოქმედოს
და ა.შ.
 მიღებული მონაცემების მიხედვით ვადგენთ
სოციოგრამას, რომელშიც შედეგები გრაფიკულადაა
გამოსახული.
 სოციოგრამის აგებამდე საჭიროა შევადგინოთ
ცხრილი.
 ცხრილიდან უნდა გაირკვეს თუ ვინ ვის ირჩევს და ვინ
რამდენჯერ იქნა არჩეული.
 ჯგუფის ყველა წევრი ერთდროულად არის
ამომრჩეველიც და არჩეულიც.
 ამომრჩევ არჩეულები
ლები 1 2 3 4 5 6

2
ბი
ტე

3 რიგები
სვე
ე

4
არ
წინ

სვეტები
თითოეულ მოსწავლეს აქვს მხოლოდ 3 დადებითი და 1
უარყოფოთი არჩევანის უფლება
 თუ ჩვენ დავითვლით სვეტებში აღნიშვნების
რაოდენობას, შევძლებთ განვსაზღვროთ თუ
რამდენჯერ იქნა არჩეული თითოეული მოსწავლე.

 მოცემულ ნიმუშში დადებითი შეფასება აღნიშნულია :

„ / ”, ხოლო უარყოფითი „ - ”.
 ცხრილზე მეტად, შედეგები უფრო თვალსაჩინოა
გრაფიკულ გამოსახულებაში, რომელსაც
სოციოგრამა ეწოდება.
 სოციოგრამის ასაგებად იყენებენ სიმბოლოებს

 ჩვენ ნიმუშში:

ბიჭები

გოგონები
სახელი/ნომერი
 სიმბოლოებს შორის ნაჩვენები ისარი
აღნიშნავს პოზიტიურ არჩევანს.

მაიერი ფიშერი

1
 ორმხრივი პოზიტიური არჩევანი აღინიშნება
ქვემოთ მოცემული სიმბოლოთი.

მიულერი ბაუერი

1 1
 წყვეტილი ისარი გვიჩვენებს უარყოფით
არჩევანს

მაიერი ბაუერი

0 0 0 1
 მოცემული აღნიშვნა გვიჩვენებს
ორმხრივ ნეგატიურ არჩევანს.

მაიერი ბაუერი

1 1
მოცემული ცხრილის/მატრიცის
შესაბამისი სოციოგრამა :
 სტუდენტები, რომლებიც ბევრჯერ იყვნენ
არჩეულნი, სოციოგრამაზე ცენტრალურ
ადგილს იკავებენ.
 დანარჩენ სტუდენტებს ვათავსებთ წრეში,
ცენტრთან ყველაზე ახლოს ან შორს. რაც უფრო
ცოტა არჩევანი გააჩნია მოსწავლეს, ის მით
უფრო შორდება ცენტრს.
 ადამიანს, რომელიც საერთოდ არ იქნა
არჩეული, აქვს საზღვრისპირა ან
საზღვრისგარეთა პოზიცია.
 ჯგუფის წევრს, რომელიც ყველაზე მეტჯერ იქნა
არჩეული პოზიტიურად, ეწოდება „ვარსკვლავი“.
მოცემულ მაგალითში, რომელიც სოციოგრამის
გამარტივებულ ფორმას წარმოადგენს, ვარსკვლავი არის N5
სტუდენტი. ხოლო მე-2, მე-3, მე-9 და მე-10 მოსწავლეები არ
უკავშირდებიან ე.წ ვარსკვლავს.
 სოციოგრამის ფორმას, რომელშიც ბევრი
მონაწილე ერთ კონკრეტულს უარყოფს,
ეწოდება „ზღარბი“, ის „ვარსკვლავის“
საპირისპიროა.
თუ ჩვენ ჯგუფს არ მივცემთ
უარყოფითი არჩევანის
გაკეთების საშუალებას,
მაშინ ვერ განვსაზღვრავთ
უარყოფილ წევრს და
შესაბამისად, მოცემულ
სოციოგრამაში არ
იარსებებს „ზღარბი”.

„ვარსკვლავისა” და „ზღარბის“ ფორმები

ორ მოსწავლეს, რომელიც აკეთებს ორმხრივ არჩევანს „წყვილი“
ეწოდება.
ფორმას, რომელშიც სამი წევრი ერთმანეთთან
ორმხრივ არჩევანს აკეთებს „სამკუთხედი“ ეწოდება.
ფორმას, რომელშიც რამდენიმე წევრი ერთმანეთს პოზიტიური,
ნეგატიური თუ ორმხრივი არჩევანით უკავშირდება, ეწოდება „ჯაჭვი”.
მაშასადამე, სოციოგრამის ძირითადი ფორმებია:
 სოციოგრამაში ვხვდებით წევრებს, რომლებსაც
საერთოდ არ აქვთ არც პოზიტიური და არც
ნეგატიური არჩევანი, ან აქვთ, მაგრამ ძალიან
ცოტა. ასეთ მოსწავლეებს ეწოდებათ
„აუთსაიდერები”.
მაგალითად, ამ
სურათზე A
„უარყოფილი“
წევრია, ხოლო B
„აუთსაიდერი”.

„აუთსაიდერი”
სოციოგრამაზე
იკავებს
განაპირა
პოზიციას.
 სოციოგრამა ჯგუფის ლიდერს, მაგ.,
მასწავლებელს, საშუალებას აძლევს განსაზღვროს
უარყოფილები და აუთსაიდერები, და დაიწყოს
მუშაობა მათთან და კლასთან, რათა გააუმჯობესოს
მათ შორის ურთიერთობა.

 მხოლოდ დაკვირვება არ არის საკმარისი ჯგუფში

ურთიერთობების საკვლევად.

 სოციოგრამა და სხვა სოციომეტრული მეთოდები

საშუალებას იძლევა შევიქმნათ უფრო ზუსტი
წარმოდგენა ჯგუფების წევრების
ურთიერთდამოკიდებულებების შესახებ.