Bartësi Privat i Arsimit të Lartë

Private Bearer of Higher Education

Ndërhyrjet infermierore në pengimin e përhapjes së infeksioneve

intrahospitalore

Punim i diplomës për marrjen e titullit akademik Bachelor i Infermierisë

Kandidate: Mentore:
Emine Mehmeti-Zeqiri
Lumnije Mehmeti Mr. Sci. Fekrije Hasani

Prishtinë, 2020
 HYRJE
• Është i njohur fakti që infeksionet intrahospitalore paraqesin rrezik permanent për
shëndetin dhe jetën e pacientëve.

• Infeksionet intrahospitalore definohen si gjendje sekondare të cilat nuk kanë qenë të

pranishme në momentin e pranimit në spital, dhe nuk kanë qenë as në fazën e
inkubacionit.

• Sipas Federatës Ndërkombëtare të Kontrollit të Infeksioneve (FNKI, 2004) të gjitha

infeksionet origjina e të cilave është në spital nënkuptohen si infeksione
intrahospitalore dhe shpesh quhen edhe infeksione nozokomiale.

• Prezenca e tyre në ambiente institucionale shëndetësore paraqet një sfidë të

rëndësishme për të gjithë profesionistët shëndetësor.
 HYRJE
• Infeksionet intrahospitalore paraqiten për shkak të prezencës së zingjirit të infeksionit
në repartet spitalore dhe mundësisë potenciale të kontaktit me këtë zingjir nga ana e
pacientëve, personelit shëndetësor, personelit tjetër në spital si dhe vizitorëve apo të
afërmve të pacientëve.

• Ato gjithashtu mund të paraqiten nga zbatimi jo i drejtë, jo i duhur dhe jo i

planifikuar mirë i masave higjienike mbrojtëse.

• Ngjashëm mund të lindin si pasojë e menaxhimit jo të drejtë të mbeturinave spitalore

nga ana e punëtorëve shëndetsorë.

• Zakonisht zhvillohen në kushte të veçanta në kuadër të veprimtarisë shëndetsore apo

edhe atëherë kur fuqia patogjene e mikrobeve i tejkalon forcat dhe mekanizmat
mbrojtës të organizmit (Kromberg & Beytout, 1994).
 QËLLIMI I HULUMTIMIT

• Qëllimi i këtij hulumtimi është:

• 1. Të identifikoj dhe të përshkruaj njohuritë infermierore rreth ndërhyrjeve
adekuate të parandalimit të infeksioneve intrahospitalore në reparte spitalore; si
dhe
• 2. Të përshkruaj mënyrat adekuate të larjes së darve me qëllim të parandalimit të
infeksioneve intrahospitalore.
 PYETJET HULUMTUESE

1.Cili është niveli i njohurive të infermierëve lidhur me ndërhyrjet infermierore në

shkëputjen e zingjirit të infeksioneve intrahospitalore?
2.Cili është niveli i njohurive të infermierëve lidhur me ndërhyrjet infermierore në
implementimin e plotë të etapave të ciklit të dekontaminimit?
3.Cili është niveli i njohurive të infermierëve lidhur me menaxhimin e mbeturinave
spitalore?
4.Sa i aplikojnë infermierët mënyrat e duhura të larjes së duarve për parandalimin
e infeksioneve intrahospitalor?
5.Cili është niveli i njohurive të infermierëve lidhur me ndërhyrjet infermierore që
mundësojnë shkurtimin e kohës së qëndrimit të të sëmurit në spital?
DIZAJNI I HULUMTIMIT
 METODOLOGJIA
• Qasja metodologjike:
• Kuantitative

• Grupi i cakut:
• 40 infermierë (përgjegjës të reparteve, përgjegjës për higjienën dhe infermiere-
mami nga reparti i gjinekologjisë).

• Instrumenti:
• Grumbullimi i të dhënave është bërë me anë të pyetësorit të strukturuar i përbërë
nga pyetjet e tipit të mbyllur dhe një pyetje e tipit të hapur e cila ua ka
mundësuar subjekteve të jenë më të lirë në dhënien e ideve dhe mendimeve për
këtë tematikë.
• Subjektet u informuan lidhur me anonimitetin e pyetësorit, konfidencialitetin e
përgjigjeve të tyre, kohën për plotësimin e pyetësorit si dhe mundësinë e kontaktit
lidhur me çdo paqartësi.
 REZULTATET
• Nga 40 e subjektet pjesëmarrëse në hulumtim:
• 30 (75%) kanë pasur nivel të mesëm të edukimit infermieror; kurse
• 2 (5%) e tyre kanë pasur nivel të lartë të edukimit infermieror;
• Vetëm 2 (5%) të tjerë kishin nivel universitar të edukimit; ndërsa
• 6 (15%) e tyre kanë pasur edhe edukimin tjetër shtesë.

• Sa i përket moshës:
• asnjë nga pjesëmarrësit nuk ishte nën moshën 18 vjeçare;
• Vetëm 2 (5%) subjekte ishin të moshës 19-27 vjeç;
• 4 (10%) pjesëmarrës ishin të moshës 28-36 vjeç;
• 9 (23%) të tjerë 37-45 vjeç’
• Shumica e subjekteve (62%) kanë qenë të grupmoshës mbi 40 vjeç.

• Lidhur me përvojën e punës:

• 32% e infermierëve të anketuar kishin përvojë pune mbi 30 vjeçare;
• 18% kishin përvojë 21-25 vjeçare;
• 5% 16-20 vjeçare;
• 7% 11-15 vjeçare;
• 18% 6-10 vjeçare;
• 5% kishin përvojë pune nën 5 vite.
 REZULTATET
Ndërhyrjet infermierore në shkëputjen e zingjirit të infeksionit intrahospitalore

P L O T S IS H T

P L O T S IS H T
PA JT O H EM

PA JT O H E M

PA JT O H E M

PA JT O H E M
P JE S R IS H T

P JE S R IS H T
NUK E DI

TO TAL
NUK

NUK
KONSTATIMET

Infeksionet intrahospitalore janë infeksione të ƒ 10 5 3 8 14 40

cilat paraqiten që në momentin e shtrirjes së
pacientit në mjedisin spitalor % 25% 13% 7% 20% 35% 100%
Prezenca e shkaktarve te infeksionit ne ƒ 16 12 3 4 5 40
ambientin spitalor do të thot paraqitje e sigurt e
infeksioneve intrahospitalore % 40% 30% 7% 10% 13% 100%
Burim i infeksioneve intrahospitalore mund të ƒ 12 8 2 9 9 40
jenë edhe personat që me par kan qenë të
infektuar por tani me janë të sheruar, % 30% 20% 5% 22% 23% 100%
Kontakti me qelbin e përsonave të infektuar ƒ 22 5 1 4 8 40
do të thot paraqitje e sigurt e infeksioneve
intrahospitalore tek përsonat kontaktues, % 55% 13% 2% 10% 20% 100%
Kontakti me pshtymën e personit të infektuar ƒ 23 9 1 2 5 40
do të thot përhapje e sigurt e infeksioneve
intrahospitalore tek përsonat kontaktues. % 58% 22% 2% 5% 13% 100%
Therrja me gjilpër te kontaminuar me gjak do ƒ 31 5 0 0 4 40
te thotë paraqitje e sigurt e infeksioneve
itrahospitalore tek personi i therrur. % 77% 13% 0% 0% 10% 100%
 REZULTATET
Zbatimi i ciklit të dekontaminimit/pastrimi i instrumenteve

PAJTOHEM

PAJTOHEM

PAJTOHEM
PLOTSISHT

PAJTOHEM
PLOTSISHT
PJESRISHT

PJESRISHT
NUK E DI

TOTAL
NUK

NUK
KONSTATIMET

Pastrimi i instrumenteve me ujë te rrjedhsh- ƒ 3 9 0 9 19 40

ëm i largon të gjitha mikroorganizmat nga
sipërfaqja e instrumenteve të pastruara % 7% 22% 0% 23% 48% 100%

Para pastrimit të instrumenteve çdo herë nuk ƒ 8 7 0 12 13 40

është i nevojsh2m qmontimi i tyre. % 20% 17% 0% 30% 33% 100%

Larja e instrumenteve të kontaminuara me ƒ 9 6 0 3 22 40

gjak duhet të behet vetem me ujë të ngrohtë. % 23% 15% 0% 7% 55% 100%

Gjat pastrimit të instrumenteve brusha duhet të ƒ 20 2 2 3 13 40

lëvizë vetëm nën sipërfaqën e ujit. % 50% 5% 5% 7% 33% 100%
Pastrimi paraprak i paisjeve nuk është fare i ƒ 3 3 3 6 25 40
nevojshëm nëse ato do të dezinfektohen me
mjet adekuat. % 7% 7% 8% 15% 63% 100%
 REZULTATET
Eliminimi i qeskave me mbeturina intrahospitalore

•23 (57%) i kanë larguar qeskat pasi janë mbushur deri në ¾,

•17 (43%) nuk i kanë eliminuar drejt mbeturinat.

3/4 janë 23
1/2 e qeskës 5
nen gjysmë 4
fundi i qeskës 2
plotësisht 6 3/4 janë

15%
1/2 e qeskës

5%
nen gjysmë
10%

57% fundi i qeskës

13%
plotësisht
 REZULTATET
Larja e duarve nga ana e personelit shëndetësor

P L O T S IS H T

P L O T S IS H T
PA JT O H E M

PA JT O H E M

PA JT O H E M

PA JT O H E M
P J E S R IS H T

P JE S R IS H T
NUK E DI

TO TA L
NUK

NUK
KONSTATIMET
Larja e duarve nga ana e personelit ƒ 12 8 2 5 13 40
shëndëtësorë nuk është mëtoda më efikase në
parandalimin e infeksioneve i.h. % 30% 20% 5% 12% 33% 100%
Larja e duarve me ujë të ngrohtë i largon të ƒ 4 6 2 12 16 40
gjitha mikroorganizmat nga sipërfaqja e duarve
të pastruara. % 10% 15% 5% 30% 40% 100%
ƒ 4 1 3 7 25 40
Larja e duarve nuk është e domosdoshme
para çdo ndërhyerje infermierore. % 10% 2% 7% 18% 63% 100%
Për të penguar përhapjen e infeksioneve ƒ 28 5 3 2 2 40
intrahospitalore ,zakonisht çdo hap të larjes së
duarve e përsëris 3 hërë. % 70% 13% 7% 5% 5% 100%
Për të penguar përhapjen e infeksioneve ƒ 17 4 3 4 12 40
intrahospitalore përmes duarve ,zakonisht i
pastroj duart sëpaku 10 sec. % 43% 10% 7% 10% 30% 100%
ƒ 6 2 1 8 23 40
Nuk i pastroj duart nëse paraprakisht i
vendosë dorëzat sterile. % 15% 5% 2% 20% 58% 100%
Dezinfektimi i duarve me nje sasi prej 2 ml ƒ 2 21 23 5 9 40
alkool mjafton për pengimin e përhapjes së
infeksioneve i.h.përmes duarve. % 5% 53% 7% 12% 23% 100%
Para fillimi të çdo ndërhyrjeje infermier-ore ƒ 7 2 1 6 24 40
tek pacientet e ndryshëm nuk nevoitet
dezinfektimi i sërishëm i duarve. % 18% 5% 2% 15% 60% 100%
 REZULTATET
Larja kirurgjike e duarve

• 80% u pajtuan se larja kirurgjike e duarve duhet të bëhet para çdo ndërhyrje kirurgjike;
• 20% u pajtuan se larja kirurgjike e duarve duhet të bëhet edhe tek ndërhyrjet tjera infermierore.

Pas përkujdesjes ndaj të sëmurëve 3

Para vendosjes së kanillës 2
Pas përkujdesjes ndaj të sëmurëve
Para çdo ndërhyrje kirurgjike
3% 32
7%
Pas kontaktit me5%
gjakun e pacientëve 2
Pas kontaktit me plagën e infektuar 5% 1
Para vendosjes së kanillës

Para çdo ndërhyrje kirurgjike

Pas kontaktit me gjakun e

pacientëve

80% Pas kontaktit me plagën e infektuar

 REZULTATET
Masat tjera mbrojtëse

• 55% u pajtuan se vendosja e maskës është mbrojtje e sigurt nga infeksionet;

• 65% u pajtuan se bartja e unazave ndikon në përhapjen e infeksioneve;
• 48% u pajtuan se sapuni i ngurtë duhet të mbahet i thatë për të penguar përhapjen e
infeksioneve intrahospitalore.

VENDOSJABARTJA
E MASKES
E UNAYAVE
SAPUNI I NGURT
NDIKIMI
PAJTOHEM I MASKES,UNAZAVE
PLOTEAISHT 22 5 DHE
19 SAPUNIT
30 PAJTOHEM PJESRISHT 11 2 5
NUK E DI 1 2 3
25 NUK PAJTOHEM PJESRISHT 3 5 4
NUK PAJTOHEM PLOTESISHT 3 26 9
20

15 VENDOSJA E MASKES
BARTJA E UNAYAVE
10
SAPUNI I NGURT

0
PAJTOHEM PAJTOHEM NUK E DI NUK NUK
PLOTEAISHT PJESRISHT PAJTOHEM PAJTOHEM
PJESRISHT PLOTESISHT
 DISKUTIMI
• Nga analiza e të dhënave të këtij hulumtimi u pa se 25% - 38% e subjekteve ishin të
bindur (plotësisht ose pjesërisht) se infeksionet intrahospitalore mund të paraqiten që
në momentin e shtrirjes së pacientit në mjedisin spitalor, ndërkaq, sipas Mihaileviq
me bashkëpunëtorë (1994), infeksionet origjina e të cilave është në spital së paku
48h pas shtrirjes së pacientëve në spital nënkuptohen si infeksione
intrahospitalore.

• Rezultatet gjithashtu treguan se 50% - 70% e subjekteve ishin të pajtimit se

infeksionet intrahospitalore mund të shkaktohen nga prezenca e vetëm njërit element
të zingjirit të infeksionit, ndërkaq sipas FNKI (2004) për t’u paraqitur, zhvilluar dhe
përhapur infeksionet intrahospitalore duket të jenë të pranishme të gjitha elementet e
zingjirit të infeksionit (shkaktarët e infeksionit, origjina e infeksionit, rrugët dhe
mënyra e përhapjes, porta hyrëse, imuniteti i organizmit dhe caku i përhapjes). Pra
për paraqitjen dhe përhapjen e infeksioneve intrahospitalore zingjiri i infeksionit
duhet të funksionoj si tërësi.
 DISKUTIMI

• Të dhënat nga literatura e shfletuar (FNKI, 2004; Hasani, 2005) tregojnë se pastrimi
i instrumenteve me ujë të rrjedhshëm nuk i largon të gjitha mikroorganizmat nga
sipërfaqja e instrumenteve të pastruara. Kurse gjetjet e hulumtimit kanë treguar se
29% e subjekteve kanë qenë të bindur (plotësisht ose pjesërisht) se pastrimi i
instrumenteve vetëm me ujë të rrjedhshëm i largon të gjitha mikroorganizmat nga
sipërfaqja e tyre.

• Gjithashtu, nga shqyrtimi i literaturës (FIC, 2004; Hasani, 2005) është kuptuar se
instrumentet para pastrimit duhen çmontuar dhe nëse ato janë të ndotura me gjak
pastrimi i tyre duhet bëhet me ujë të ftohtë. Ndërkaq, rreth 20%-23% e subjekteve
nuk e kanë parë fare të nevojshme që pastrimin e instrumenteve të ndotura me gjak
çdo herë ta bëjnë me ujë të ftohtë (zakonisht preferojnë pastrimin e tyre me ujë të
ngrohtë). Këto subjekte gjithashtu paraprakisht nuk i çmontojnë fare instrumentet që
duhet pastruar.
 DISKUTIMI
• Gjetjet e hulumtimit poashtu kanë treguar se 50%-55% e subjekteve nuk e njohin
teknikën e lëvizjes së brushës gjatë pastrimit të instrumenteve, ata mendojnë se
brusha duhet të lëvizë mbi dhe nën sipërfaqen e ujit, kurse nga literatura e shfletuar
(FNKI, 2004; Hasani, 2005) potencohet se gjatë pastrimit të instrumenteve brusha
duhet të lëvizë vetë brenda nën sipërfaqen e ujit.

• Pra, një numër i madh i infermierëve pjesëmarrës në hulumtim nuk i pastrojnë

instrumentet sipas rregullave dhe udhëzimeve të parapara, andaj rreziku nga paraqitja
e infeksioneve intrahospitalore është i mundshëm.

• Nga analiza e të dhënave u kuptua se 65%-70% e subjekteve kanë menaxhuar drejtë

mbeturinat spitalore (gaza, tufer etj.) kurse vetëm 57% e subjekteve i kanë eliminuar
mbeturinat spitalore pasi që është mbushur 3/4 e qeskave.
 DISKUTIMI
• Vetëm 45% e subjekteve janë pajtuar (plotësisht ose pjesërisht) se larja e duarve
është metoda më efikase për parandalimin e infeksionit.

• 25% e subjekteve kanë qenë të bindur plotësisht se larja e duarve i largon të gjitha
mikroorganizmat nga sipërfaqja e duarve të pastruara.

• Vetëm 52% e subjekteve kanë zbatuar drejtë procedurën dhe teknikën e larjes së
duarve (6 hapat e larjes së duarve dhe përsëritjen e çdo hapi 5 herë) si dhe
kohëzgjatjen e larjes së tyre (së paku 10 sec.).

• Sipas FNKI (2004) zbatimi i procedurës, teknikës si dhe kohëzgjatjes së nevojshme

për larjen e duarve nga ana e personelit shëndetësor definohen si metoda më efikase
për parandalimin e infeksioneve intrahospitalore.
 KONKLUZIONET
Edhe pse subjektet ishin me eksperiencë infermierore mbi 30 vjeqare:

• Mbi 50% e tyre nuk e njihnin mënyrën e përhapjes së infeksioneve intrahospitalore si dhe
mënyrën e ndërprerjes së zingjirit të infeksionit;

• Më shumë se 1/4 e tyre nuk zbatojnë drejtë procedurën dhe teknikën e pastrimit,
dezinfektimit dhe sterilizimit të instrumenteve;

• Mbi 50% e subjekteve nuk eliminojnë drejtë mbeturinat intrahospitalore (pasi qeskat me
mbeturina i mbushin më shumë se 3/4 e tyre).

• Afërsisht gjysma e këtyre subjekteve nuk e njohin dhe nuk e zbatojnë procedurën dhe
teknikën e drejtë të larjes së duarve, hapat e larjes së duarve dhe kohëzgjatjen e larjes.

• 3/4 e subjekteve pjesëmarrëse në hulumtim e njohin ndikimin e unazave, sapunit të ngurtë,

dhe peshqirit në parandalimin e infeksioneve intrahospitalore.
 REKOMANDIMET

• Bazuar nga gjetjet e hulumtimit për këtë çështje rekomandojmë, të:

• Mbahen trajnime lidhur me parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve, menaxhimin e

mbeturinave spitalore, teknikën e drejtë të larjes së duarve;

• Mbikëqyret zbatimi me përpikmëri i planit dhe programit për parandalimin dhe kontrollin e
infeksioneve intrahospitalore;

• Sigurohet materiali edukativo-shëndetësor lidhur me parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve

intrahospitalore (foto, poster, fletëpalosje, libra, broshura etj.);

• Observohet me përpikmëri teknika aseptike e punës tek çdo ndërhyrje infermierore;

• Realizohet një hulumtim lidhur me ndërhyrjet infermierore për parandalimin e infeksioneve

intrahospitalore të cilat përhapen përmes lëngjeve apo sekrecioneve të ndryshme trupore (gjak,
qelb, plazmë, pshtymë, etj).
•  
 REFERENCAT
• Burns, N. & Grove K.S. (1999). Understanding nursing research. Saunders. Philadelfia
• Hasani, F. (2005). Kontrolli i infeksioneve dhe parandalimi i infeksioneve intrahospitalore.
(Material i përpunuar në qendrën për edukim të vazhdueshëm infermieror; QEVI).
• Federata Ndërkombëtare e Kontrollit të Infeksioneve (2004). Kontrolli i infeksioneve:
Parimet themelore dhe edukimi (botimi i dytë). Ministria e Shëndetësisë, Prishtinë.
• Kromberg, S. & Beytout, J. (1994). Sëmundjet infektive (botimi i dytë). Tiranë. Fq. 3-211,
482-485.
• Mareçkova J. (2006). Korniza konceptuale e hulumtimit kuantitativ. QEVI. Prishtinë.
• Mihaileviq, F., Bezjak, B., Mravunac, B., Falishevac, J. (1994). Specialna kliniçka
infektologija. Zagreb. Fq. 465-500.
• Quoc, N. (2006). Hospital Aquired Infection. New York.
• Saba, V. K. (2007). Clinical Care Classification (CCC) System Manual : A Guide to
Nursing Documentation. Springer Publishing Co Inc. New York, United States.
• Toukola, M. (2005). Promovimi Shëndetësor. Prishtinë. Fq. 1-6.
• Vuoento, R. & Gronroos, P. (1999). Infektioiden torjunta sairaalassa Suomen Kuntaliitto.
Helsinki. Fq. 43.
Ju faleminderit për vëmendje!