4/20/21 FILIP I NO : G B A L IK - T A NA W ISAN ANO ANG NAKARAANG TALAKAYAN ? ANG MULTILINGGUWAL NA PILIPINAS IDINIKTA NG TOPOGRAPIYA
IDINIKTA NG KAPALARAN
BATAS ANG NAGTADHANA NG PAGIGING
MULTILINGGUWAL NG BANSA Bakit sumibol ang wikang pambansa ng Pilipinas? ANG PAGSIBOL NG WIKANG PAMBANSA Umosbong mula sa karanasan ni Dating Pangulong Manuel L. Quezon (1935- 1944) na “Ama ng Wikang Pambansa” ang pagkakaroon ng Wikang Pambansa. Ano ang tungkulin ng Wikang Pambansa sa bansang may maraming wika? KASAYSAYAN NG WIKANG PAMPANSA NG PILIPINAS WIKANG PAMBANSANG TAGALOG
sa pagkakaroon ng isang wikang pambansang ibabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. 1936 Batas Komonwelt Blg. 184
Nilikha ang Surian ng Wikang
Pambansa (SWP) upang pumili ng katutubong wika na gagamiting batayan para sa ebolusyon at adopsiyon ng isang wikang pambansa. “THE LANGUAGE PROBLEM IN THE PHILIPINES” (1937) Trinidad Rojo • Sinasabing naitala sa pananaliksik ni Rojo ang mga dahilan sa pagkakapili sa TAGALOG bilang batayan ng Wikang Pambansa. 1) Survey shows that Tagalog enjoys advantages, like in number of books and periodicals, over its two principal trivals Iloko and Bisaya; 2) Tagalog has the most highly developed literature of all the dialects; 3) Linguistically, as well as geographically, Tagalog occupies and intermediate position among the dialects of the islands; 4) Tagalog combines all the factors enumerated by Otto Jesperson which are conducive to the unification of dialects, like, efficient communication which promote mobility of population and ideas, religious festivals and games which occasion great gatherings, well developed literature of nationwide fame, conscription of soldiers, strong national government, and the rise of the great towns for centralized industrial and commercial activities. 1937 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
Ang Wikang Tagalog ang naging
“batayan” ng wikang pambansa natinatawag na Wikang Pambansa na Batay sa Tagalog. 1940 Batas Komonwelt Blg. 570
Ang Wikang Tagalog ang Wikang
Opisiyal, wikang pinagtibay ng batas na gagamitin ng pamahalaan sa pakikipagtalastasan sa kanyang mga mamamayang nasasakupan. • Matagal ding namayani at namayagpag ang Tagalog. Sa pag-aaplay ng trabaho, halimbawa’y titser at tagasalin, mas uunahing kunin ang nagsasalita ng Tagalog bago ang di-tagalog.
• Dahil batay sa Tagalog, hindi nabigyan ng pag-
kakataon ang mga di Tagalog na maging parte sa pagpapayaman at pagpapaunlad ng wikang Pambansa. • Hindi matanggap ng mga di Tagalog na hindi bahagi ng wikang Pambansa ang kanilang wika at kawalang-kasiyahan ang mga di- Tagalog sa pangunguna ng iisang wika, ang Tagalog. 1959 Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
Inilabas ni Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ang kautusang Pangkagawaran Blg. 7 noong Agosto 13, 1959 na nagtatakda na Wikang Pilipino ang likhang-tawag sa wikang Pambansa. • Ito ay naging wikang interehiyonal at mabisang midyum na nag-uugnay sa mga pulo at iba’t ibang pangkat linggwistiko sa Pilipinas. • Gayunman, sa kabila ng mga pagbabagong ito ay hindi pa rin matanggap ng ibang sektor ang Pilipino bilang wikang Pambansa. DIGMAANG PANGWIKA • Naghari sa damdamin ng mga di Tagalog ang rehiyonalismo. Nakadarama sila ng damdaming kakulangan, na sila’y kinokolonya o napapasailalim ng mga Tagalog. Para sa kanila, ang katawangang Pilipino ay pagbabagong-bihis lamang sa wikang Tagalog.
• Sa ginanap noong 1971 kombensiyong Konstitusyunal, bilang
tugon sa nangyayaring digmaang pangwika na nagaganap sa panahong iyon, binuo ang isang sabkomete- komete sa Wikang Pambansa na siyang namahala tungkol sa isyu sa Wikang Pambansa at nagsagawa ng mga rekomendasyon sa palisi na susundin. Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, 1973 Seksiyon 3, Blg. 2
• “Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng
hakbang na magpapaunlad at pormal na mapagtibay sa isang panlahat na wikang pambansang kilalaning FILIPINO na batay sa mga katutubong wika sa bansa.” • Pagtibayin ang Filipino sa pamamagitan ng pagtanggap sa umiiral na mga katutubong wika at diyalekto at maging ng mga salita mula sa mga dayuhang wika. 1987 Saligang Batas 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6
•Pinagtibay ng 1987 Konstitusiyon ang
Wikang Filipino na batay sa mga katutubong wika sa bansa. • Habang nililinang at pinapaunlad ang Filipino, nang naluklok na Pansamantalang Punong Komisyoner ng KWF si Dr. Ricardo Ma. Duran Nolasco ay naging direksyon ng ahensiya ang pagtangkilik sa MULTILINGGUWALISMO. ANG HAMON NG MOTHER-TONGUE- BASED MULTILINGUWAL EDUCATION ANG HAMON NG MOTHER- TONGUE-BASED MULTILINGUWAL EDUCATION 2013 Republic Act 10533 • Sa ilalim ng Republic Act 10533, naisulong na ang pagpatutupad ng "K to 12 program" ng gobyerno, na sinimulan na ng Department of Education (DepEd) sa mga paaralan sa buong bansa noong nakaraang akademikong taon. • Sa bagong batas, mababago na ang basic education program sa bansa – isang taon sa Kindergarten, anim na taon sa primary school, apat na taon sa junior high school, at dalawang taon sa senior high school. • Kasama rin dito ang pagpatutupad ng mother-tongue-based multilingual education program, o ang paggamit ng wikang kinagisnan sa pagtuturo sa mga mag-aaral ng kinder hanggang grade 3. Sa unang sipat ay tunay namang Mabuti ang intensiyon sa pagbuhay sa mga unang wika ng isang pook o rehiyon at pagpapagamit sa mga mag-aaral upang matiyak ang literasiya. At ang paghasa ng mga mag-aaral sa iba’t ibang larangan ng espisiyalisasyon .
Ngunit laking malas ng mga nasa tersyaryong
antas sapagkat muntik sumapit ang panahon na ang kaunting espasyo sa kolehiyo para sa pagtalakay gamit ang wikang Filipino, ang Wikang Pambansa, ay kitilin ng isang memorandum buhat sa Komisyon sa Lalong Mataas na Pag-aaral o CHED. TANONG? Dalawang tula na sinipi ni Propesor Arlan Camba ng UP na may kaugnayan sa isyu ng muntik nangpagpapatanggal ng asignaturang Filipino sa kolehiyo.
Mga Tula ni Propesor Arlan Camba
1. Filipino, Pilipino, Pilipinas 2. Wika at Bayan …. Ipaglaban! PAGBUBUOD: Ibuod ang Pagsibol ng Wikang Pambansa gamit ang TIME TABLE