Kasaysayan at

Pag-unlad ng Wikang
Filipino

1
 Panahon ng mga Katutubo

 Alibata o baybayin ang tawag sa

katutubong paraan ng pagsulat
 Binubuo ito ng labimpitong (17) titik:
tatlong (3) patinig at labing-apat (14) na
katinig

2
Alibata

3
 Ang mga katinig ay binibigkas na may
kasamang tunog ng patinig na /a/. Kung nais
basahin o bigkasin ang mga katinig na kasama
ang tunog na /e/ o /i/, nilalagyan ang titik ng
tuldok sa itaas. Samantala, kung ang tunog
ng /o/ o /u/ ang nais isama sa pagbasa ng mga
katinig, tuldok sa ibaba nito ang inilalagay.

4
 Samantala, kung ang nais kaltasin ay ang
anumang tunog ng patinig na kasama ng
katinig sa hulihan ng isang salita, ginagamitan
ito ng panandang kruz (+) bilang hudyat sa
pagkakaltas ng huling tunog.

5
 Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit // sa
hulihan ng pangungusap bilang hudyat ng
pagtatapos nito.

6
 Panahon ng mga Kastila
 Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito
ang sistema ng ating pagsulat.
 Ang dating alibata ay napalitan ng Alpabetong
Romano na binubuo naman ng 20 titik, limang
(5) patinig at labinlimang (15) katinig.
 a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w,
y

7
 Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang isa
sa naging layunin ng pananakop ng mga
Kastila.
 Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil sa
komunikasyon.
 Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga
paaralang magtuturo ng wikang Kastila sa
mga Pilipino ngunit ito ay tinutulan ng
mga prayle.

8
 Ang mga misyonerong Kastila mismo ang
nag-aral ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang
rehiyon kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa
kung ang isang banyaga ay nagsasalita ng
katutubong wika.
 Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa mabilis
na pagkatuto nila ng katutubong wika

9
 Naging usapin ang tungkol sa wikang
panturong gagamitin sa mga Pilipino.
 Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang
katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya
subalit hindi naman ito nasunod.
 Gobernador Tello – turuan ang mga Indio ng
wikang Espanyol
 Carlos I at Felipe II – kailangang maging
bilinggwal ang mga Pilipino
 Carlo I – ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Kastila

10
 Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring
Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng
wikang Kastila sa lahat ng katutubo
 Hindi naging matagumpay ang mga kautusang
nabanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda
ng isang dekrito na inuulit ang mga probisyon
sa mga nabanggit na batas. Nagtakda rin siya
ng parusa para sa mga hindi susunod dito.
 Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni
Carlos IV ang isa pang dekrito na nag-uutos na
gamitin ang wikang Kastila sa mga paaralang
itatatag sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.

11
 Panahon ng Propaganda
 Sa panahong ito, marami na ring mga Pilipino ang
naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga
karunungan.
 Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Antonio Luna,
Marcelo H. del Pilar
 Sa panahong ito ay maraming akdang naisulat sa
wikang Tagalog. Pawang mga akdang nagsasaad ng
pagiging makabayan, masisidhing damdamin laban sa
mga Kastila ang pangunahing paksa ng kanilang mga
isinulat.
12
 Panahon ng mga Amerikano
 Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga
Pilipino nang dumating ang mga Amerikano sa
pamumuno ni Almirante Dewey
 Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na
sistema ng publikong paaralan at pamumuhay
na demokratiko
 Mga gurong sundalo na tinatawag na
Thomasites ang mga naging guro noon.

13
 William Cameron Forbes – naniniwala ang mga
kawal Amerikano na mahalagang maipalaganap
agad sa kapuluan ang wikang Ingles upang
madaling magkaunawaan ang mga Pilipino at
Amerikano
 Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na
pinamumunuan ni Schurman na ang layunin ay
alamin ang pangangailangan ng mga Pilipino
1. Isang pambayang paaralan ang kailangan ng
mga Pilipino
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin
bilang wikang panturo ang Ingles
14
 Jorge Bocobo – naniniwalang ang lahat ng
sabjek sa primaryang baitang, kahit na ang
Ingles ay dapat ituro sa pamamagitan ng
diyalektong lokal
 N.M Saleeby, isang Amerikanong Superintende
– kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo
sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging
wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may
kani-kaniyang wikang bernakular na
nananatiling ginagamit sa kanilang mga tahanan
at sa iba pang pang-araw-araw na gawain

15
 Bise Gobernador Heneral George Butte –
naniniwalang epektibong gamitin ang mga
wikang bernakular sa pagtuturo sa mga
Pilipino
 Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na
gamiting wikang panturo ang mga wikang
bernakular sa mga paaralan ay nanatili pa rin
ang Ingles na wikang panturo at pantulong
naman ang wikang rehiyonal

16
 Panahon ng Hapones
 Sa pagnanais na burahin ang anumang
impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagamit
nila ang katutubong wika partikular ang
wikang Tagalog sa pagsulat ng mga akdang
pampanitikan.
 Ito ang panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog.
 Ipinatupad nila ang Order Militar Blg. 13 na
nag-uutos na gawing opisyal na wika ang
Tagalog at wikang Hapon
17
 Panahon nga Malasariling
Pamahalaan
 Saligang Batas noong 1935, Seksyon 3,
Artikulo XIV – “Ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na katutubong
wika.”
 Dahil sa probisyong ito, itinatag ni Pangulong
Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa na
ngayon ay Sentro ng Wikang Filipino upang
mamuno sa pag-aaral sa pagpili ng wikang
pambansa.
18
Manuel Luis Molina Quezon

19
 Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelth
Blg. 184 – opisyal na paglikha ng Surian ng Wikang
Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre 1936
 Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik,
gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng
wikang pambansa ng Pilipinas
 Si Jaime C. de Veyra ang naging tagapangulo ng komite
 Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang
tatawaging Wikang Pambansa
 Ipinalabas noong 1937 ng Pang. Quezon ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 – nag-aatas na Tagalog ang
batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang
pambansa
20
 Ilang dahilan kung bakit Tagalog ang napiling batayang
wika :
1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunuwa ng
Tagalog kumpara sa ibang wika
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog kumpara sa ibang
wikain sapagkat sa wikang ito, kung ano ang bigkas ay
siyang sulat
3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at ang Maynila ang
sentro ng kalakalan sa Pilipinas
4. Ang wikang Tagalo ay may hostorikal na basehan
sapagkat ito ang wikang ginamit sa himagsikan na
pinamunuan ni Andres Bonifacio
5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo ang
wikang Tagalog
21
 Dahil sa pagsusumikap ni Pang. Quezon na
magkaroon tayo ng wikang pagkakakilanlan,
hinirang siyang “Ama ng Wikang Pambansa”
 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 noong
Abril 1940 – nagpapahintulot sa pagpapalimbag
at paglalathala ng Talatinigang Tagalog-Ingles
at Balarila sa Wikang Pambansa.
 Pinasimulan ang pagtuturo ng wikang pambansa
sa mga paaralan pampubliko at pampribado sa
buong bansa

22
 Pinagtibay ng Batas Komonwelth Blg. 570 na ang
Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang
opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940
 Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 noong Marso 26, 1954 na
nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa ay magaganap mula sa ika-29 ng Marso
hanggang ika-4 ng Abril bilang pagbibigay-kahalagahan
sa kaarawan ni Balagtas (Abril 2)
 Nilagdaan ni Pang. Magsaysay ang Proklamasyon Blg.
186 noong Setyembre 23, 1955 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto 19)
23
 Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni Gregorio
Hernandez, Direktor ng Paaralang Bayan ang
Sirkular 21 na nag-uutos na ituro at awitin ang
Pambansang Awit sa mga paaralan
 Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 noong Agosto 13, 1959 na
nagsasaad na kailanma’t tutukuyin ang Wikang
Pambansa, ang salitang Pilipino ang gagamitin
 Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng mga
pangalan ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan noong Oktubre 24, 1967 24
 Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas, Kalihim
Tagapagpaganap, ang Memorandum Sirkular Blg. 96 na
nag-aatas ng paggamit ng wikang Pilipino sa mga opisyal
na komunikasyon sa mga transaksyonng pamahalaan
 Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo 29, 1972
na humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na
magdaos ng Linggo ng Wika
 Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksyon 2 at 3 –
“Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit
ng pambansang wikang Pilipino at hangga’t hindi
binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang
mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas”
25
 Hunyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng
Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang
Kautusang Pangministri Blg. 22 na nag-uutos
na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na
pandalubhasang antas
 Nabagong muli ag Konstitusyon nang
sumiklab ang Edsa I noong Pebrero 25, 1986
at nahirang na pangulo ng bansa si Gng.
Corazon c. Aquino
 Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
nasasaad tungkol sa wika:
26
 Sek.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
 Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas,
Ingles
 Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Espanyol
 Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon
ng wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng
iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa
Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang
pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili
27