Professional Documents
Culture Documents
Amajjii, 2010
1
Qabiyyee
1. Seensa
2. Qabiinsaa fi Sassaabii Ragaa
2.1 Qabiinsaa Ragaa Sadarkaa Gandaatti
2.1.1 Ragaa miseensotaa fi maatii isaanii
2.1.2 Ragaa Kaffaltii Miseensotaa
2.1.3 Galmee Hordoffii Miseensoota
2.2 Qabiinsaa Ragaa Sadarkaa Aanaatti
2.2.1 Galmee Miseensotaa
2.2.2 Galmee Kaffaltii
2.2.3 Galmee ittifayyadama tajaajila fayyaa
3 Haala Gabaasni IFH Itti Dhiyaatu
3.1 Gabaasa Ganda Irraa Aanaaf Dhiyaatu
2
Qabiyyee
3.2 Gabaasa Aanaa Irraa Godinaaf Dhiyaatu
3.2.1 Gabaasa Horannaa fi Buusii Miseensoota
3.2.2 Gabaasa Galii Dhaabbata IFH
3.2.3 Gabaasa Itti Fayyadama Tajaajila Fayyaa
3
Seensa
5
Seensa
6
Seensa
Xiyyeeffannoon lenjii kanaa akkaataa sirni qabiinsa ragaa IFH ittin
hojirra oolu ifaa taasisu dha
Qabiyyeen lenjii kanaa dhimmoota gurguddoo lama irratti kan
xiyyeeffate yommu ta’u isaanis:
1. Sassabbii fi qabiinsa ragaa fi
2. Haala gabaasni IFH itti dhiyaatu dha
7
Sassaabii fi Qabiinsaa Ragaa: Sadarkaa Gandaatti
8
Ragaa miseensotaa fi maatii isaanii
Ragaan miseensotaa fi maatii isaanii kan argamu misensoonni yeroo
galmaa’an unka iyyannoo miseensuumaa fi unka iyyannoo
fooyya’iinsa odeeffannoo miseensummaa guutan irraa ta’a
Miseensootni yeroo miseeensa IFH ta’uuf galmaa’an unka iyyannoo
miseensuumaa guutuun isaan irraa eegama
Yeroo jijjiramnii maatii isaanii irratti uumamuus unka iyyannoo
fooyya’iinsa odeeffannoo miseensummaa guutuu qabu
9
Ragaa miseensotaa ...
Jiraataan gandaa kamiyyuu miseensa IFH ta’uuf dursee odeeffannoo
isaa fi maatii isaa unka iyyannoo miseensumma irratti guutuu qaba
Miseensiichi unka iyyannoo miseensummaa guutuu kan danda’uu
dursee kaffaltii galmee fi buusii miseensummaa yoo kaffale dha
10
Unka Iyyannoo Miseensummaa
Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaa
Unka Iyyannoo Miseensummaa
_______________
Mallattoo Iyyataa
Harka
Qalleeyyii
11
Haala Unkaan Iyyannoo Miseensummaa Itti Guutamu
12
Haala Unkaan Iyyannoo ...
4. Bo’oo ‘walitti dhufeenya miseensicha waliin qabu jedhu jalatti
bulchaa maatiif ‘miseensa’ jedhamee yoo guutamuu maatii
miseensichaaf immoo haala walitti dhufeenya qabaniin fakkeenya
haadha/abbaa manaa, ijoollee, maatii dabalataa fi kkf jechuudhaan ni
guutama
5. Dhimmootni dhuma gabatee kana jalatti ibsaman damee IFH
gandaatiin kan guutaman ta’a
Guyyaa galmee kan jedhu irratti dameen IFH gandaa guyyaa unka iyyannoo
kana fudhatee harkaan guuta ykn chaappaa guyyaa qabuun (fkn: Amajjii 12,
2010) mirkaneessa
Haala kaffaltii bakka jedhutti miseensa kaffalaa ta’aniif “kaffalaa” jedhamee
mallattoo (√), fi miseensa kaffaluu hin dandeenyeef “harka qalleeyyii” 13
jedhamee mallattoon (√) ni taasifama
Haala Unkaan Iyyannoo ...
6. Miseensichi unka iyyannoo kana guutuu isaatiif bakka qophaa’e
irratti ni mallatteessa
7. Dameen IFH gandaa unka iyyannoo miseensummaa kooppii lamaan
qophaa’ee dhiyaate kana walitti qabuudhaan kooppii tokko gara
dhaabbata IFH aanaa/magaalaatti yeroo dabarsu sirrii ta’uu isaa
chaappaa gandaatiin ni mirkaneessa
8. Kooppiin lammaffaa unka iyyannoo damee IFH gandaatti qindaa’ee
faayila keessa ni taa’a
14
Unka Iyyannoo Fooyya’iinsa Odeeffannoo Miseensummaa
Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaa
Unka Iyyannoo Fooyya’iinsa Odeeffannoo Miseensummaa
Dhaabbata IFH Aanaa/Magaalaa_____________
Ganda_____________
Maqaa Guutuu Miseensaa _____________ Lakk. Koodii miseensummaa IFH_____________
Tessoo
Walitti Dhufenya
Maqaa guutuu jijjiiramaaf Guyyaa
Lakk. Saala Umurii Miseensa waliin Sababa Iyyannoo
sababa ta’e Dhalootaa
Zooni Lakk.Manaa qaban
1
2
Kooppii lamaan kan guutamu፡- Kooppiin tokko gara aanaa/magaalaatti kan ergamu ta’ee kooppiin 2ffaa immoo faayyila gandaa keessatti olkaa’ama.
_____________
Mallattoo Iyyataa
Damee IFH Gandaatiin kan guutamu
Guyyaa Galmee _________________ Haala Kaffaltii:
Kaffalaa
Harka
Qalleeyyii
15
Haala unka iyyannoo fooyya’iinsa odeeffannoo miseensummaa itti
guutamu
1. Miseensotni yeroo jijjiiramni maatii isaanii keessatti uumamu (fkn:
ijoollee dhalatte, du’a, guddifachaa fi kkf) unka iyyannoo
fooyya’iinsa odeeffannoo miseensummaa damee IFH gandaa irraa
fudhachuun kooppii lamaan ni guutu
2. Maatii miseensa keessaa jijjiiramaaf sababa namni ta’e maqaa, saala,
umrii, guyyaa dhalootaa, teessoo fi walitti dhufeenyi inni miseensa
wajjin qabu iddoo kanaaf qophaa’e irratti ni guutama
3. Sababa iyyannoo bo’oo jedhu jalatti nama haaraa kan “dhalate,
guddifame, du’aan kan adda ba’e, fuudhaa fi heerumaan kan of
danda’e fi kkf” jedhamee akaakuu jijjiiramichaatiin ni guutama
16
Haala unka iyyannoo fooyya’iinsa …
4. Dhimmootni dhuma gabatee kana jalatti ibsaman damee IFH
gandaatiin kan guutaman ta’a.
• Guyyaa galmee kan jedhu irratti dameen IFH gandaa guyyaa unka
iyyannoo kana fudhate harkaan guuta ykn chaappaa guyyaa qabuun
(fkn Amajjii 12, 2010) ni mirkaneessa.
• Haala kaffaltii iddoo jedhu irratti miseensa kaffalaa ta’aniif
“kaffalaa” jedhamee mallattoo (√) fi miseensa kaffaluu hin
dandeenyeef “harka qalleeyyii” jedhamee mallattoon (√) ni
taasifama.
5. Miseensichi unka iyyannoo kana guutuu isaa iddoo qophaa’e irratti
ni mallatteessa
17
Haala unka iyyannoo fooyya’iinsa …
6. Dameen IFH gandaa unka iyyannoo fooyya’iinsa odeeffannoo
miseensummaa kooppii lamaan qophaa’ee dhiyaate kana walitti
qabuudhaan kooppii tokko gara dhaabbata IFH aanaa/magaalaatti
yeroo dabarsu sirrii ta’uu isaa chaappaa gandaatiin ni mirkaneessa
7. Kooppiin lammaffaa unka iyyannoo kanaa damee IFH gandaatti
faayila kanaan dura baname waliin qabsiifamee akka taa’u ni
taasifama
18
Ragaa Kaffaltii Miseensotaa
Miseensootni dhaabbata IFHtiif kaffaltii gosa laman raawwatu.
Isaaniis:
1. Kaffaltii galmee/ Haroomsaa fi
2. Buusii miseensummaa ti
Kaffaltiin galmee miseensootni haaraa yeroo galmaa’an kan kaffalan
yoo ta’uu
Buusiin miseensummaa miseensootni idiileedhaan waggaatti al-tokko
kan kaffalan ta’a
19
Ragaa Kaffaltii …
Miseensootni kaffalaan buusii miseensumaa isaanii idileedhaan haala
gabatee yeroo dhaabbatichii beeksisuun kaffaluu qabu
Dabaalataaniis miseensootni haaraan kaffaltii galmee kan tuuran
immoo kaffaltii haroomsaa kaffaluun isaan irraa eegama
Miseensoota kaffaluu hin dandeenyeef immo kaffaltiin galmee fi
buusiin miseensummaa gama buulchiinsa aanaa/magaalaatiin fi Biiroo
Eegumsa Fayyaa Oromiyaatiin lakkoofsa herreega baankii maqaa
dhaabbata IFHtiin banamee keessatti galii godhama
20
Buusii fi Kaffaltii Galmee Sassaabuu fi Dabarsuu
21
Buusii fi Kaffaltii Galmee …
Nagaheen galii sadarkaa gandaatti kooppii sadiin qophaa’ee haala
armaan gadiin raabsama
• Kooppiin duraa kaffalaaf kennama
• Kooppiin lamaffaa jildii irraa muramee dhaabbata IFH aanaa/magaalaaf
ergama
• Kooppiin sadaffaa jildii irraa osoo hin muramiin gara mana kuusa waajjira
eegumsa fayyaa aanaa/magaalaatti deebi’a
Dameen IFH gandaa maallaqa miseensoota irraa sassaabamee yeroo
ji’a tokkoo keessatti herreega baankii maqaa dhaabbatichaan
banameetti galchuu qaba. Maallaqni sassaabamee kun qarshi 2000 ol
yoo ta’ee garuu, torban tokkoo keessatti galii gochuun irraa eegama
22
Buusii fi Kaffaltii Galmee …
Dameen IFH gandaa maallaqa miseensoota irraa sassaabamee gara
herreega baankiitti osoo hin galchiin dura hojjetaa herreegaa
dhaabbata IFH aanaa/magaalaa waliin ta’uudhaan sirrumaa
herreegichaa ilaalanii mirkaneessuu qabu.
Damee IFH gandaatiin maallaqni baankii galuuf qophaa’ee fi kan
nagahee galiin sassaabamee walqixa yoo ta’u baate hojjataan
herreegaa dhaabbata IFH sababa garaa garuummaan itti ummamee
adda baasuudhaan akka sirraa’uu gandicha ni beeksiisa.
Garaagarumaan kun osoo hin siraa’iin torban tokkoo kan turu yoo
ta’ee waajjira bulchiinsa aanaa/magaalaatti beeksiisuun tarkaanfiin
akka fudhatamu ni taassisa. 23
Buusii fi Kaffaltii Galmee …
Maallaqni Damee IFH gandaatiin sassabamee kun sirrummaan isaa
erga mirkanaa’ee baankiitti galee booda sanadoota herreegaa armaan
gadiitti ibsaman dhaabbata IFH aanaa/magaalaatti galchuu qaba:
• Maallaqnii baankii galuu isaaf nagahee olkeeyata baankii fi
• Nagahee galii kooppii 2ffaa
Dhaabbatni IFH aanaa/magaalaa maallaqa dameen IFH gandaa galii
taassisee kanaaf nagahee galii xumuuraa/ moodeela 64 ni keenna.
24
Qabiyyee Nagahee Galii
Nagahee Gaalii
26
Haalli nagahee galii itti guutamu …
Haala maallaqni itti sassaabame iddoo jedhu irratti maallaqa callaa
yoo ta’e mallattoo (√) fi kan biroos yoo jiraate mallattoo (√)
gochuun haali isaa ni ibsama.
Bakka tajaajila kutaa herreegaa qofaaf jedhu keessatti koodiin
herreegaa, hammi deebiitii fi kireediitii ni guutama
Bakka kan qopheessee fi mirkanneese jedhu irrattii hojjetaan dhimmi
ilaalu akka mallatteessu ni taasiiffamaa.
27
Galmee Hordoffii Miseensoota Inshuraansii Fayyaa Hawaasaa
Dameen IFH gandaa ragaalee miseensotaa fi maatii isaanii gara
aanaa/ magaalaatti qindeessee ergu irratti dabalataan sadarkaa
gandaatti galmee dhimma kanaaf qophaa’e irratti galmeessee
qabachuu qaba
Galmeen kunis baay’ina miseensotaa, buusii fi haaroomsa
miseensummaa hordoofuuf kan gargaaruudha
Qabiyyeen galmee hordoffii miseensotaa inshuraansii fayyaa
hawaasaa akka armaan gadiitti dhiyaate jira
28
Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaa
Buusii waggaa
Teessoo Baay’ina (Qar.)
Maqaa Koodii Kaffaltii
Lak Guyyaa Zooni/ Maatii Guyyaa
Guutuu Saala Umrii Miseensum Galmee
k. Dhalootaa Lakk.Ma Miseens Galmee
Miseensaa maa (Qar.)
naa aa
2009 2010 2011 2012 2013
29
Haala galmeen hordoffii miseensota IFH itti qophaa’u
30
Haala galmeen hordoffii miseensota IFH itti qophaa’u
31
Waraqaa Eenyummaa Miseensummaa Kennuu
33
Gabaasa Ganda Irraa Aanaaf Dhiyaatu
34
Gabaasa Ganda Irraa Aanaaf Dhiyaatu
35
Gabaasa Ganda Irraa Aanaaf Dhiyaatu
36
Gabaasa Aanaa Irraa Godinaaf Dhiyaatu
Gabaasni aanaa irraa godinaaf dhiyaatu galmeewwan sadarkaa
aanaatti gurmaa’aanii qabaman ragaawwan gosa sadi irratti kan
hunda’u ta’a:
Beneficiaries
• Ragaa miseensootaa Database
Contributions
• Ragaa kaffaltii fi Database
Utilization
• Ragaa ittifayyadama tajaajila fayyaa dha Database
Gabaasa Horannaa
fi Buusii Miseensootaa
38
Gabaasa Aanaa Irraa Godinaaf Dhiyaatu
2. Gabaasa Galii Dhaabbata IFH
Qabiyyeen gabaasa galii dhaabbata IFHtiin qopha’ee godinaaf
kurmaanaan dhiyaatu ragaa buusii miseensoota (kaffaltii galmee/
haroomsa dabalaatte), ragaa deeggarsaa aanaa, naannoo fi fedaraala
akasumas galiiwwan madda adda addaa irraa argamu kan hammatu
ta’a.
Galiiwwan adda addaa kan qabatu adabbii, kenna gargaartota irraa fi
toftaa addaa addaatiin galii argamu
Gabaasa Galii
Dhaabbata IFH
39
Gabaasa Aanaa Irraa Godinaaf Dhiyaatu
3. Gabaasa Itti Fayyadama Tajaajila Fayyaa
Qabiyyeen gabaasa itti fayyadama tajaajila fayyaa dhaabbata IFHtiin
qopha’ee godinaaf kurmaanaan dhiyaatu ragaa itti fayyadama tajaajila
fayyaa miseensoonni fi maatiin isaani argatani fi maallaqa dhaabbilee
fayyaatiif kaffalame kan illaalatu ta’a.
Gabaasa Itti
Fayyadama Tajaajila Fayyaa
40
41
Managing CBHI Records
CBHI Schemes Filing System: Hard
Copy
Soft Copy 1 Members Application Forms: Paying and indigent
2 Model 64, Bank Credit Advice, Second Copy of
• Use a copy when you want to analyze Receipt Vouchers
3 Reimbursement Claim Sheets: Health Facilities
• Back up documents/ Databases regularly 4 Second Copy of Payment Vouchers, Original copy
of receipt voucher from HFs/ Cash transfer advice,
Bank transfer letter
43