Detyrë portofoli nr.

1
Tema: Jeta e përditshme në Europë gjatë shek. XVI-XVII
 Përcakton tiparet e jetës qytetare në Europë gjatë shek.
XVI-XVII.
 Evidenton tiparet e artit, kulturës, shkenës dhe arsimit
në Europë gjatë shek. XVI-XVII.
Lënda: Histori
Klasa: X-1 A Harta evropiane
gjatë Rilindjes

Punoi: Anileda Nasho

Pranoi: Blerta Rustemi
 EKONOMIA EVROPIANE NË SHEKUJT XVI-XVII
- Zbulimet e mëdha gjeografike hapën rrugët edhe për
zhvillimin ekonomik, zhvillimin e industrisë dhe tregtisë.
Gjatë viteve 1450-1700 u zhvillua tregëtia mes vendeve
europiane dhe vendeve të kolonizuara.
- Vendet evropiane filluan të pasuroheshin dhe kjo bëri që
degë të tjera të ekonomisë të zhvillohen.
- Bujqësia u zhvillua dhe interesimi për mallrat industrial
sidomos në atë të copë, shtonte nevojën për reformism.
- Lindja e kapitalizmit shkaktoi ndryshime në jetën
ekonomike. Mënyra kapitaliste bazohej më së shumti në
eksperiencën e pronës private.
• Kapitalizmi ka tri karakteristike kryesore :
 PRONA PRIVATE
Cdo individ kishte të drejtë të bëjë çfarë të dojë, prsh të
deponojë në bankë paratë. Veprimi i lirshëm i cdo individi në
pronën e tij në kapitalizëm quhej sistem i iniciativës.
 MOTIVIMI PËR FITIM
Meqenëse në kapitalizëm çmimi i mallrave caktohet nga
kërkesat, atëherë motivimi për mallra cilësore rritet. Nëse
ka prodhim në treg, çmimi është i ulët, nëse nuk ka çmimi
rritet.

 EKONOMIA E TREGUT
• Rilindja evropiane ndikoi në frymën e saj në art, kulturë si
element i qytetërimit perëndimor.
• Filloi me rizbulimin e letërisë klasike që deri në atë kohë Në kapitalizëm çdo gjë varej nga tregu. çmimi i mallit
ishte e mbajtur nga manastirët. përcaktohet nga sasia, cilësia dhe nga kërkesat e shitësit e
• Në Politikë Rilindja kontribuoj në zhvillimin e blerësit. Kjo ishte arsyeja që kapitalizmi quhej ekonomia e
marrëveshjeve diplomatike, dhe në shkencë një rritje tregut.
besimi mbi hulumtime që do të lulëzonin më vonë në
Revolucionin Shkencorë duke filluar në shekullin 17.
SHOQËRIA EVROPIANE NË SHEK. XVI-XVII
Idetë e Rilindjes dhe përparimet shkencore u pasqyruan edhe
në shoqërinë evropiane. Shoqëria e re sociale, u mbështet
mbi cilësi dhe vlera të reja, si: - respektimi i të drejtave dhe
lirive të individit, drejtësinë, tolerancën, barazinë, dëshirën
për të punuar dhe për një jetë më të mirë.
 Struktura e shoqërisë evropiane dhe mënyra e jetesës
pësoi ndryshime.
 Në Europë dominonte shoqëria rurale (fshatarësia), po
rritej aaristokracia fisnike dhe popullsia qytetare.
Pikturë ku pasqyrohet shoqëria evropiane. Salloni është hapur, i
rrethuar me shtylla dhe harqe. Muzikantë që argëtojnë, njerëz që
luajnë bilardo, zonja me qen.
ARRITJET NË ART DHE KULTURË
Gjatë shek. XVI dhe XVII ishte rritur besimi në studimet
shkencore dhe vlerësimin e natyrës. Arti vinte theksin te
përsosmëria, rregulli, elegance, formaliteti. Teknika në pikturë
ndryshoi, u përdorën bojrat e vajit. Në ndërtimet arkitekturore u
fut një stil barok, që i jepte ndërtesës elegance dhe madhështi.
Leonardo Da Vinci, Mikelanxhelo, Buonaroti, Mikel Maruli,
Tomeu, realizuan vepra madhështore arkitekturore.
Zhvillime pati në muzikë. Opera dhe baleti ishin popullorë.
MENDIMI SHKENCORE DHE HUMAN
 Nikolla Koperniku (1473-1543) rrëzoi idenë që planeti Tokëishte i
palëvizshëm.
 Galileo Galilei (1562-1642) provoi teorinë e re astronomike.
 Isak Njutoni (1642-1727) arritjen e ligjit të gravitetit.
 Shkrimtar si Uilliam Shekspiri, Pal Ëngjëlli etj.
 Detyrë portofoli nr.2
Tema: Revolucioni Amerikan e Kushtetuta
 Shkaqet e shpërthimit të Revolucionit Amerikan,
 Pasqyrimi i ideve të iluministëve mbi Kushtetutën
Amerikane.
 Rezultatet e revolucionit.
Lënda: Histori
Klasa: X-1 A REVOLUCIONI
AMERIKAN
Punoi: Anileda Nasho
Pranoi: Blerta Rustemi
KUSHTETUT
A
FILLIMI I LUFTËS
Lufta Revolucionare Amerikane (1775-1783), e njohu
ndryshe edhe si Lufta Amerikane për Pavarësi, filloi si
luftë mes Mbretërisë së Britanisë së Madhe dhe
besëlidhjes së 13-të kolonive britanike të Amerikës së
Veriut dhe përfundoi si luftë globale midis disa fuqive të
mëdha evropiane.
Më 1775, revolucionarët morën kontroll mbi secilën
qeveri të trembëdhjetë kolonive, u mblodhën në Kongresin
e Dytë Kontinental dhe formuan Ushtrinë Kontinentale.
 TË MIRAT E REVOLUCIONIT
Ajo luftë civile, që u shndërrua në revolucion indipendentist
u siguroi amerikanëve lirinë, një qeveri demokratike dhe
mundësinë për të gëzuar pasuritë e pamata.
Një shekull e gjysmë më vonë, me Luftën e Parë Botërore,
ai komb i ri do të zhvendoste qendrën e fuqisë botërore nga
ana e vet e Atlantikut.
 MBËSHTETASIT E AMERIKËS
Peticionet drejtuar mbretit për të ndërhyrë në parlament në emër
të tyre rezultuan në cilësimin e Kongresit si një akt tradhtar.
Ndërsa shtetet nisën kryengritjen në vitin tjetër.
Më 1777, kontinentasit zunë rob një ushtri britanik, duke bërë që
Franca të hyrë në luftë në anën e amerikanëve në fillimi të viteve
1778 dhe që të ofrojë barazi ushtarake kundrejt Britanisë.
 SHPALLJA E SOVRANITETIT
Gjatë luftës, britanikët arritën të përdorin epërsinë e tyre detare
dhe të zaptojnë dhe pushtojnë qytetet bregdetare, mirëpo kontrolli
i brendisë (ku jetonte 90 % e popullsisë) iu iku nga duart për
shkak të tokësorisë relativisht të vogël.
Përfshirja frënge u provua vendimtare ; fitorja detare e Francës në
Chesapeake shkaktoi dorëzimin e një ushtrie të dytë britanike në
Yorktown më 1781.
PASOJAT E REVOLUCIONIT AMERIKAN
Pasi u arrit pavarësia, amerikanët filluan të organizonin vendin e ri. Kjo nuk
ishte një detyrë e lehtë, pasi kishte mjaft ndryshime midis Trembëdhjetë
Kolonive origjinale.
Zgjidhja ishte formimi i një qeverie federale, me një autonomi të madhe për
secilin nga vendet e saj anëtare.
KUSHTETUTA E SH.B.A
 Hartuesit e Kushtetutës u përpoqën të kombinonin dy
parime themelore: krijimin e një qeverie federale me
PASOJAT EKONOMIKE
forcë të mjaftueshme për të ruajtur unitetin dhe që ish-
Që nga fillimi, vendi i ri miratoi një sistem ekonomik liberal
Trembëdhjetë Kolonitë të ruanin autonominë e
dhe merkantilist. Kjo, së bashku me zgjerimin territorial, lejoi
mjaftueshme.
Shtetet e Bashkuara të zhvilloheshin ekonomikisht për t'u bërë
 Hartimi i Magna Carta-s u krye në 1787. Asambleja
një fuqi.
themeluese përbëhej nga 55 anëtarë që përfaqësonin të
gjitha territoret.
 Rezultati ishte një Kushtetutë që themeloi një
republikë federale presidenciale. Po kështu, ajo krijoi ZGJERIMI TERRITORIAL I SHTETEVE TË
dy dhoma me kompetenca legjislative. BASHKUARA
 I gjithë teksti kushtetues i miratuar kishte ndikime të Me një territor të gjerë, kryesisht të pashkelur në perëndim,
forta nga iluminizmi dhe përfshinte filozofinë Shtetet e Bashkuara u vendosën shpejt për të pushtuar toka të
frymëzuese të liberalizmit politik. reja. Në pak vite, madhësia e vendit u shumëfishua, duke
aneksuar zona të mëdha toke, si dhe pasurinë e tij.
NDIKIMI NË REVOLUCIONET E TJERA Dëshira ekspansioniste e kombit të ri nuk mbeti vetëm në
Revolucioni i Trembëdhjetë Kolonive dhe Lufta e territoret perëndimore. Filloi të përpiqej të aneksonte tokat në
Pavarësisë patën pasoja të rëndësishme ndërkombëtare. jug, qofshin ato franceze, spanjolle ose, më vonë, meksikane.
Në 1789 shpërtheu Revolucioni Francez, i cili,
megjithëse me karakteristikat e veta, gjithashtu mblodhi
parimet e ilustruara për qeverinë e saj.