KRONOLOHIKAL NA PINAGMULAN

NG PAGSASALING WIKA SA IBA’T

IBANG DAKO NG MUNDO
• NAGSIMULA ITO SA EUROPA NA KUNG SAAN ISANG GRIYEGO NA
NAGNGANGALANG LIVIUS ANDRONICUS AY NAKILALA NANG ISINALING-WIKA
NIYA ANG KILALANG ODYSSEY NI HOMER SA WIKANG LATIN. ITO AY NAISALIN
NIYA SA ANYONG PATULA NOONG 240 B.C. KINILALA SIYANG “AMA NG ROMAN
DRAMA”, AT SA PANAHON NIYA AY NAKILALA RIN ANG PANGALANG NAEVIUS
HTTPS://I.EBAYIMG.COM/IMAGES/G/~W8AAOSWMKFEK5DF/S-L640.JPGAT ENNIUS
GAYUNDIN SINA CICERO AT CATALUS.
• .
• NAKILALA NAMAN ANG LUNGSOD NG BAGHDAD BILANG ISANG PAARALAN NG
PAGSASALING-WIKA. SA PAMAMAGITAN NG PAARALANG ITO ANG ISANG
PANGKAT NG MGA ARABIKO NA MGA ISKOLAR NA NAKAABOT SA LUGAR NA ITO
AY NAGSALIN SA WIKANG ARABIKO ANG MGA ISINULAT NG MGA KILALANG
PANTAS NA SINA ARISTOTLE, PLATO, GALEA, HIPPOCRATES AT IBA PA.
• .
• NANG NAISALIN NA SA IBA’T-IBANG WIKA NG MGA NAKASULAT SA BIBLIYA, NATATANGING ANG
PAGSASALING WIKA NI MARTIN LUTHER (1483-1646) ANG KINILALA BILANG MAY PINAKAMAINAM AT
PINAKA-MAIMPLUWESIYA NA SALING ALEMAN. MANGYARI PA NA NAIS LUTHER ANG PAGPAPAHALAGA
SA KULTURANG ALEMAN.
• ISA SA LAYUNIN NIYA NA BIGYAN NANG KAKAYAHAN ANG MGA NAGSASALITA NG WIKANG ALEMAN NA
KRISTIYANO NA MABASA ANG SALITA NG DIYOS SA KANILANG WIKA. ANG KANYANG PAGKUKUMPLETO
NG KANYANG SALIN NG LUMA AT BAGONG TIPAN MULA SA HEBREO AT GRIYEGO SA BERNAKULAR NA
ALEMAN NOONG 1534 ANG ISA SA PINAKAMAHALAGANG MGA AKTO NG REPORMASYON.
•  
• TAONG 1559 NAKILALA O IPINAKILALA ANG PRINSIPE NG
PAGSASALING-WIKA MULA SA EUROPA NG ISINALIN NI JACQUES
AMYOT ANG “LIVES OF FAMOUS GREEKS AND ROMANS” SA
WIKANG ALEMAN NA ORIHINAL NA ISINULAT NI PLUTARCH. ISANG
PRANSES SA PANAHON NG MULING PAGKABUHAY (RENAISSANCE).
NANG MATAPOS MAG-ARAL SA PARIS AY NAGTUNGO SIYA SA
ITALYA (1548-1552) PARA MAGSALIKSIK NG PANITIKAN.
 SI JOHN DRYDEN AY IBINIBILANG DIN NA ISANG MAHUSAY NA TAGAPAGSALIN DAHIL PINAG-
UUKULAN NIYA NG MAINGAT NA PAGLILIMI ANG GAWANG PAGSASALIN SAPAGKAT
NANINIWALA SIYANG ANG PAGSASALIN AY ISANG SINING.
•  
• ISANG INGLES NA MAKATA, KRITIKO SA PAGSULAT, TAGASALIN AT MANUNULAT NG PALABAS
NA GINAWA NG UNANG POET LAUREATE NG ENGLAND NOONG 1668.
• NAKABUO SIYA NG TATLUMPONG (30) MGA DULA, IBA’T IBANG SATIRE AT KINILALA SIYA
BILANG MAHUSAY NA DRAMATISTA NG KANYANG PANAHON.
•  
• 1792, NAKILALA SA AKLAT NA “ESSAY ON THE PRINCIPLES OF TRANSLATION” NI ALEXANDER
TYLER
• MAYROON SIYANG BINIGAY NA MAHAHALAGANG PUNTOS HINGGIL SA PAGSASALING-WIKA
•  1. ANG ISANG SALIN AY KAILANGANG KATULAD NA KATULAD NG ORIHINAL NA DIWA.
• 2. ANG ISTILO AT PARAAN NG PAGSULAT AY KAILANGANG KATULAD NG ORIHINAL.
• 3. ANG ISANG SALIN AY KAILANGANG MAGTAGLAY NG DULAS AT LUWAG NG PANANALITANG
KATULAD NG SA ORIHINAL UPANG HANGGAT MAAARI AY MAY PARAANG ORIHINAL.
•  
 Ang mga Pagsasalin sa Bibliya

• MASASABING ANG PAGSASALIN AY NAGING PINAKAMASIGLA AT

PINAKAKILALA SA PANAHON NG PAGSASALIN NG SALITA NG DIYOS NA
NASA BIBLIYA. PINANINIWALAANG ANG ORIHINAL NA KOPYA NG
BIBLIYA AY NAWALA NA. ANG KAUNA-UNAHANG TEKSTO NITO AY
NASUSULAT SA WIKANG ARAMAIC NG EBREO AT ANG
PINANINIWALANG PINAGMULAN AY ANG SALIN NI ORIGEN SA WIKANG
GRIYEGO NA KILALA SA TAWAG NA SEPTUAGINT GAYON DIN ANG SALIN
NI JEROME SA WIKANG LATIN.
 ANG MAITUTURING NAMAN NA PINAKAHULING SALIN NG BIBLIYA
AY ANG “THE NEW ENGLISH BIBLE” (1970) NA INILIMBAG NG OXFORD
UNIVERSITY. SA DINAMI-DAMI NG MGA PAGSASALING ISINAGAWA SA
BIBLIYA, KINAILANGAN PA RIN ANG MULING PAGSASALIN DAHIL SA
MGA SUMUSUNOD NA DAHILAN:
• MARAMI NANG MGA NATUKLASAN ANG MGA ARKEOLOGO NA NAIIBA SA DIWANG NASASAAD SA
MARAMING BAHAGI NG MGA UNANG SALIN.
• NAGING MARUBDOB ANG PAG-AARAL SA LARANGAN NG LINGGWISTIKA NA SIYANG NAGING DAAN
NG PAGPAPALINAW NG MARAMING MALABONG BAHAGI NG BIBLIYA.
• ANG SINAUNANG WIKANG GINAMIT SA KLASIKANG ENGLISH BIBLE AY HINDI NA HALOS
MAUNAWAAN NG KASALUKUYANG MAMBABASA BUKOD SA KUNG MINSAN AY IBA NA ANG
INIHAHATID NA DIWA.
• SA KASAYSAYAN NG PAGSASALING-WIKA, ANG BIBLIYA AY MAITUTURING NG ISA SA MGA
KLASIKONG AKDANG SUMABAY SA KALAKARAN NG PAGSASALING-WIKA SA DAIGDIG. KLASIKONG
AKDA ITO KUNG ITURING, SAPAGKAT LAMAN NITO ANG KASAYSAYAN NG PINAGMULAN NG TAO,
NG DAIGDIG, AT NG MGA BAGAY-BAGAY TUNGKOL SA TAO AT DAIGDIG MISMO
 MAYROONG DALAWANG DAHILAN KUNG
BAKIT ISINALIN ANG BIBLIYA:

• DAHIL ANG BIBLIYA ANG TUMATALAKAY SA TAO –

KANIYANG PINAGMULAN, SA KANIYANG LAYUNIN
AT SA KANIYANG DESTINASYON
• DAHIL SA DI-MAPASUSUBALIANG KATAASAN NG
URI NG PAGKAKASULAT NITO.
. NARITO ANG ILAN SA MGA DAHILAN KUNG
BAKIT HINDI MAKABUO NG MACHINE
TRANSLATOR PARA SA DI-TEKNIKAL NA
PAKSA:
• PAGKAKAIBA NG ISTRAKTURA O PAGKASUSUNOD-SUNOD NG MGA SALITA NG WIKA.
• MARAMING KAHULUGAN ANG MAARING IKARGA SA ISANG SALITA.
• NAPAKARAMING ORAS NAMAN ANG MAGUGUGOL SA PRE-EDITING AT POST-EDITING NG TEKSTONG
ISUSUBO RITO
• WALA PANG COMPUTERIZED BILINGUAL DICTIONARY.
• NARITO PA ANG MGA PROBLEMA SA PAGLIKHA NG MACHINE TRANSLATOR:
• ANG ISIP NG TAO ANG PINAKAKUMPLIKADONG COMPUTER MACHINE.
• KULANG PA SA NALALAMANG MGA TEORYA ANG MGA LINGGWISTA TUNGKOL SA PAGLALARAWAN
AT PAGHAHAMBING NG MGA WIKA UPANG MAGAMIT.
 ANG SUSUNOD NA ARALIN:
ANG KASAYSAYAN NG PAGSASALING WIKA SA
PILIPINAS
• GAWAING BAHAY:
MAGBIGAY KAYO NG MGA SALITA (KAHIT 5 LAMANG ) MULA SA BIBLIYA NA
BIHIRANG GAMITIN. MAY MALALIM NA PAHIWATIG AT ALAMIN ANG KATUTURAN
NITO.
ILAGAY ANG KASAGUTAN SA LINK NA NAIBIGAY SA INYO. GOOGLE CLASSROOM
LINK.SLMT