KASAYSAYAN NG

PAGSASALING WIKA SA
DAIGDIG
 ANDRONICUS

• Unang tagapagsalin sa
Europa. Isinalin niya sa nang
patula sa Wikang Latin ang
Odyssey ni Homer na
nakasusulat sa Wikang
Griyego noong 240 B.C.
 NAEVIUS at
ENNIUS
• Gumawa ng mga pagsasalin sa
Latin ng mga dulang Griyego
katulad ng mga nagawa/nasulat
ni Eurides.

• Sa pagdaraan ng maraming
taon ay dumami nang dumami
ang mga tagasaling-wika na
siyang nagdulot ng malaking
pag-unlad ng mga bansa sa
Europa at Arabya.
• May pangkat ng mga Eskolar sa
Syria na nakaabot sa Baghdad at
doon ay isinalin nila sa Wikang
Arabig ang mga sinulat ni Aristotle,
Plato, Galen, Hippocrates at
marami pang ibang kilalang pantas.
Kaya nakilala ang Baghdad bilang
isang paaralan ng pagsasaling wika.

Pagkaraan ng tatlong siglo ay

napalitan ng Toledo ang Baghdad
bilang sentro ng karunungan at
pagsasaling wika.
 ADELARD
• nagsalin sa Latin ng mga
sinulat ni Euclid na noon ay
nasusulat sa Wikang Arabic.

RETINES
• isinalin sa wikang Latin ang
Koran noong 1141.
 1200 AD
• Umabot sa Toledo ang mga
orihinal na teksto ng mga
literaturang nakasulat sa
Wikang Griyego.

• Lumabas ang dakilang salin ng

Liber Gestorum Barlaam et
Josaphat na orihinal na
nakasulat sa wikang Griyego.
Ayon kay Savory, sa panahong
ito umabot sa pinakataluktok
ang pagsasaling wika. Noon rin
nagsimula ang pagsasalin ng
Bibliya.
JACQUES AMYOT
•isang Obispo sa Auxerre at
kinilalang prinsipe ng
pagsasaling-wika sa Europa.

• Isinalin niya sa wikang Aleman

ang “Lives of Famous Greek and
Romans” noong 1559. Ang salin
na ito sa wikang Aleman ang
pinagkunan ni SIR THOMAS
NORTH ng salin sa Ingles noong
1579.
JOHN BOURCHIER
• isang tagapagsaling nakilala sa
Inglatera noong 1467-1553. Isinalin
niya ang Chronicles ni Froissart sa
wikang Aleman.

ELIZABETH I at II
• Ayon kay Savory, ang panahon
ng Unang Elizabeth ang itinuring
na unang panahon ng
pagsasaling-wika sa Inglatera at
ang panahon ng Ikalawang
Elizabeth ang pinakataluktok ng
pagsasaling wika sa Inglatera.
•Sa panahon ng Elizabeth II
(1598-1616), nailathala ang
mga salin ni George
Chapman sa mga isinulat ni
Homer.

•Lumabas naman noong 1603

ang salin ni John Florio sa
Essays ni Montaigne na
kasing husay ng Plutarch ni
North. At noong 1612 ay
isinalin naman ni Thomas
Shelton ang Don Quixote.
 1972
•nailathala ang aklat ni Alexander
Tytler na may pamagat na Essay on
the Principles of Translation.

3 PANUNTUNAN SA
PAGSASALIN
1. Ang isang salin ay kailangang
katulad na katulad ng orihinal sa
diwa o mensahe.
2. Ang estilo at paraan ng
pagkasulat ay kailangan katulad sa
orihinal.
3. Ang isang salin ay dapat maging
maluwag at magaang basahin tulad
ng sa orihinal.
PANAHON NG
PAGSASALIN
NG
BIBLIYA
BAKIT ISINALIN ANG
BIBLIYA?
1. Dahil ang Bibliya ang
tumatalakay sa tao –
kaniyang pinagmulan, sa
kaniyang layunin at sa
kaniyang destinasyon;

2. Dahil sa di-
mapasusubaliang kataasan
ng uri ng pagkakasulat nito.
Ang orihinal na manuskrito o
teksto ng Bibliya ay sinasabing
wala na. Ang kaunaunahang
teksto nito ay nasusulat sa
wikang Aramaic ng Ebreo at ito
ang pinaniniwalang
pinagmulan ng salin ni Origen
sa wikang Griyego na kilala sa
tawag na Septuagint gayon din
ang salin ni Jerome sa wikang
Latin.
3 PINAKADAKILANG
SALIN NG BIBLIYA

• Saint Jerome (Latin)

• Martin Luther (Aleman)

• Haring James (Ingles-

Inglatera)
• Ang kauna-unahang salin sa Ingles ng
Bibliya ay isinagawa ni John Wycliffe.

• DOUAI BIBLE - unang salin ng mga

Katoliko Romano

• Si William Tyndale ang nagsalin sa

Ingles ng Bibliya buhat sa wikang
Griyego na salin naman ni Erasmus.
- Hindi natapos ni Tyndale at
ipinagpatuloy ni John Rogers
(Thomas Matthew) at nailathala
noong 1537. Nirebisa ito ni Richard
Taverner noong 1539. Muli itong
nirebisa ni Coverdale at tinawag
itong Great Bible.
Ilan sa mga kinilalang bersyon
ng salin ng bibliya ay ang:
Geneva Bible (1560) – Ito ay isinagawa
nina William Whittingham at John Knox.
Ginamit ang Bibliya na ito sa
pagpapalaganap ng Protestantismo.
Tinagurian itong “Breeches Bible”.

Authorized Version – Ito ang naging

pinakamalaganap at hindi na
malalampasan. Nakilala ito dahil sa
naging panuntunan na ang pagsasalin ay
dapat maging matapat sa orihinal na
diwa at kahulugan ng Banal na
Kasulatan. Ayon ito sa lupong binuo ni
Haring James sa pagsasalin ng Bibliya.
Taong 1881 lumabas ang English Revised
Version.
The New English Bible (1970) – ang
naging resulta ng pagrebisa ng
Authorized Version. Maituturing
naman na pinakahuling salin ng
Bibliya. Ito ay inilimbag ng Oxford
University.
 MGA DAHILAN NG MULING
PAGSALIN

(1) Marami nang mga natuklasan

ang mga arkeologo na naiiba sa
diwang nasasaad sa maraming
bahagi ng mga unang salin;

(2) Naging marubdob ang pag-aaral

sa larangan ng linggwistika na
siyang naging daan ng
pagpapalinaw ng maraming
malabong bahagi ng Bibliya;
(3) Ang sinaunang wikang
ginamit sa klasikang English
Bible ay hindi na halos
maunawaan ng kasalukuyang
mambabasa bukod sa kung
minsan ay iba na ang
inihahatid na diwa.
NAGSASALUNGATANG
PANANAW SA
PAGSASALIN NG MGA
AKDANG KLASIKA
• VIRGINIA WOOLF – Ang alin
mang salin ay hindi
makakapantay sa orihinal
sapagkat ang wikang Griyego
ay isang wikang maugnayin,
mabisa, tiyak at waring may
aliw-iw na nakaiigayang
pakinggan.

- Dalawang pangkat ang mga

tagapagsaling-wika sa Ingles ng
wikang Griyego, ito ay ang
makaluma o Hellenizers at ang
makabago o Modernizers.
1.) MAKALUMA- maging matapat
sa pagsasalin sa paghahangad na
mapanatili ang orihinal na diwa at
katangian ng kanilang isinasalin
kaya naman pinapanatili nila ang
paraan ng pagpapahayag, at
balangkas ng mga pangungusap at
idyoma ng wikang isinalin sa wikang
pagsasalinan.

2.) MAKABAGO- nagsasabing ang

salin ay dapat nahubdan na ng mga
katangian at idyoma at nabihisan na
ng kakanyahan ng wikang
pinagsalinan.
ROBERT BROWNING – Ang
tagasaling-wika ay kailangang
maging literal hangga’t maaari
maliban kung ang pagiging literal ay
lalabag sa kalikasan ng wikang
pinagsasalinan.

ROBERT BRIDGES – Higit na

mahalaga ang istilo ng awtor kung
ang isang mambabasa ay bumabasa
ng isang salin.

IKATLO- ito ay ang paniniwalang

hindi makatwirang piliting ipasok sa
wikang pinagsasalinan ang mga
kakanyahan ng wikang isinasalin.
SAMUEL BUTLER AT EDWARD
FITZGERALD – Alin mang salin ng
mga akdang klasika ay dapat maging
natural ang daloy ng mga salita,
madaling basahin at unawain.

F.W. NEWMAN – Pinilit niyang

mapanatili ang kakanyahan ng
orihinal hangga’t maaari dahil
naniniwala siya na kailangang hindi
makaligtaan ng isang mambabasa na
ang akdang binabasa ay isa lamang
salin at hindi orihinal. Sumasalungat
naman sa paniniwalang ito si Arnold
na tagapagsalin din ni Homer.
• Ayon sa kanya, ang katapatan
sa pagsasalin ay hindi
nangangahulugan ng
pagpapaalipin sa orihinal na
wikang kinasusulatan ng
isasalin.

C DAY LEWIS – sa kanyang

pagsasalin ng “Aeneid” ni Virgil (na
siyang pinakapopular sa panulaang
Latin) sa wikang Ingles, upang
mahuli ng tagapagsalin ang tono at
damdamin, kinakailangang
magkaroon ng ispiritwal na
pagkakaugnayan ang awtor at ang
tagapagsalin
PAUSBONG NA
MAKABAGONG
PARAAN NG
PAGSASALIN
(Machine VS.
Human
Translation)
“Machine translator” - na sana ay
maging daan upang mapabilis ang
proseso ng pagsasalin.

Ilan sa mga dahilan kung bakit hindi

makabuo ng machine translator
para sa di-teknikal na paksa:

• Hindi pa maabot ng isip ng

kasalukuyang mga sayantist kung
papaano mabisang maisasalin ang
mga idyoma.
• Pagkakaiba ng istraktura o
pagkasusunod-sunod ng mga
salita ng wika.
• Maraming kahulugan ang maaring
ikarga sa isang salita.

• Napakaraming oras naman ang

magugugol sa pre-editing at post-
editing ng tekstong isusubo rito.

• Wala pang computerized bilingual

dictionary.
• Ang isip ng tao ang
pinakakumplikadong computer
machine.

• Kulang pa sa nalalamang mga teorya

ang mga linggwista tungkol sa
paglalarawan at paghahambing ng
mga wika upang magamit sa pagbuo
ng MTr.
• Ang isip ng tao ang
pinakakumplikadong computer
machine.

• Kulang pa sa nalalamang mga

teorya ang mga linggwista
tungkol sa paglalarawan at
paghahambing ng mga wika
upang magamit sa pagbuo ng
MTr.