Bài 14.Chuyển Hóa Hemoglobin

CHUYỂN HÓA
HEMOGLOBIN
BS. Trần Kim Cúc
LOGO
www.themegallery.com
MỤC TIÊU HỌC TẬP
Phân tích được các giai đoạn tổng hợp Hb.
Phân tích được qtrình thoái hóa Hb ở lách, gan, ruột
Kể tên các loại Bilirubin và nồng độ b/thường
Mô tả chu trình ruột - gan trong chuyển hóa Hb.
Phân tích được một số RL điển hình của CH Hb.
Company name
TỔNG HỢP HEMOGLOBIN

Tổng hợp Globin: xảy ra tương tự như các quá
trình tổng hợp protein khác.
M V
% các chuỗi
polypeptid
M M %
N
100  
N Fe N
80
N V
P
60 

40
P M
20
N N
Th¸ng
2 4 6 8 2 4 6 8 10 12
GLOBIN Ph«i thai Sau sinh
Cấu trúc của Biểu đồ quá trình tổng hợp

deoxyhemoglobin các chuỗi globin
Company name
TỔNG HỢP HEMOGLOBIN
Company name
TỔNG HỢP HEM
 2 nguyên liệu khởi đầu là:

 Glycin (được hhóa bởi pyridoxal phosphat)
 Succinyl CoA (của chu trình Krebs)
 Quá trình TH này bắt đầu và kết thúc đều xảy ra
trong ty thể, nhưng giai đoạn giữa xảy ra ở bào
tương.
 Tất cả các mô đều có khả năng tạo hem trừ HC
trưởng thành do thiếu ty thể. Gan và xương là 2 cơ
quan tạo ra nhiều Hem nhất.
Company name
TỔNG HỢP HEM
3 giai đoạn:
1) Tạo thành acid  - amino levulinic (viết tắt ALA)
xảy ra trong ty thể.
2) Tạo Corproporphyrinogen III ở bào tương.
3) Tạo Protoporphyrin IX và gắn Fe2+ vào
Protoporphyrin IX để tạo Hem trong ty thể.
Company name
TỔNG HỢP HEM
Company name
TẠO UROPORPHYRINOGEN III

hydroxy- COO - COO - uroporphyrinogen
methylbilane III
CH2 COO - CH2 COO -
CH2 CH2 CH2 CH2
-
OOC CH2 CH2 CH2 COO - -
OOC CH2 CH2 CH2 COO -
NH HN NH HN
HO
C NH HN C NH HN
CH2 COO - -
OOC CH2 CH2 COO -
C C
CH2
CH2 CH2 CH2 CH2 CH2
COO -COO - CH2 CH2 CH2

Uroporphyrinogen III
COO - Synthase COO - COO -
Company name
TẠO PROTOPORPHYRIN IX
-
COO uroporphyrinogenIII protoporphyrinIX
CH2 COO- CH2
CH2 CH2 CH CH3
-
OOC CH2 CH2 CH2 COO- H3C CHCH2
NH HN NH N
NH HN N HN
- -
OOCCH2
CH2 COO H3C CH3
CH2 CH2 CH2 CH2
CH2 CH2 CH2 CH2
- - - -
COO COO COO COO
Company name
TẠO HEM
CH2 protoporphyrin IX CH2 heme
CH CH3 CH CH3
H3C CH CH2 H3C CH CH2

NH N ++ +
N N
Fe 2H
Fe
N HN N N
H3C CH3 H3C CH3
CH2 CH2 Ferrochelatase CH2 CH2
CH2 CH2 CH2 CH2
COO- COO- COO- COO-

Company name
Điều hòa sự tổng hợp Hem - ALA Synthase
 Enzyme điều hòa chính yếu trong sinh tổng hợp hem.
 Quyết định tốc độ phản ứng tổng hợp.
 Được điều hoà qua cơ chế phiên mã gene: hem đóng vai
trò feedback (-), ức chế phiên mã ALA synthase.
Succinyl CoA Glycin
aminolevulinat
Cơ chế ALA Synthase
điều hòa
tổng hợp Hem
HEM
Company name
THOÁI HÓA HEMOGLOBIN
Company name
TIÊU HOÁ HEMOGLOBIN
Company name
THOÁI HOÁ HEMOGLOBIN

Đời sống hồng cầu 120 ngày
Đại thực bào Hệ võng nội mô
Hồng cầu chết
(tuỷ xương, gan, lách)
Thoái hoá hemoglobin
Heme Globin
Sắt Bilirubin tự do Acid amin
Bilirubin liên hợp Tái sử

SƠ ĐỒ TQ dụng
Ruột Company name
THOÁI HOÁ HEMOGLOBIN
SƠ ĐỒ
TỔNG
QUÁT
Company name
SƠ ĐỒ THOÁI HÓA Hb
Company name
Thoái hóa Hb thành Bilirubin tự do

Gồm 3 giai đoạn:
1) Mở vòng ở cầu nối  methylen tạo Verdo hemoglobin nhờ
men Methylen – oxygenaz.
2) Tách Fe và Globin: tạo Biliverdin
 Fe được g/phóng, phần lớn được dự trữ dưới dạng
ferritin, phần còn lại được đào thải.
 Globin thoái hóa theo con đường thoái hóa Protein.
3) Biliverdin sẽ bị khử ở cầu methen trung tâm, tạo nên
BILIRUBIN có màu vàng  Bilirubin tự do (chưa kết hợp
với a. glucuronic), ko tan/ H2O, tan/ dm hcơ, độc đ/với cơ
thể (đặc biệt là với hệ TK), cho pứ Diazo chậm (gọi là
Bilirubin gián tiếp). Company name
TẠO BILIVERDIN
(Cytochrome P450)
(xanh)
Hệ võng nội mô
(lách (chủ yếu), gan, tuỷ xương) Company name
TẠO BILIRUBIN TỰ DO
 Màu vàng
 Ko tan/ H2O (2 gốc propionate
tạo liên kết H nội p/tử)
 Tự do: chưa kết hợp với acid
glucuronic
 Độc hệ TK
 P/ứng nhận biết diazo chậm
 bilirubin gián tiếp.
Albumin
GAN
MÁU
Company name
BILIRUBIN TỰ DO
 250 – 300 mg được tạo ra/ ngày.
 Nguồn gốc:
 85% từ phá huỷ HC già.
 15% từ sự tạo nguyên HC ko hiệu quả, chuyển
hoá protein chứa hem (myoglobin, cytochrome,
peroxidase).
 Vc trong máu bởi albumin. Đến màng TB gan,
bilirubin tách khỏi phức hợp với albumin, được vc tích
cực vào trong TB.
 Dư thừa  mô ngoại mạch: vàng da; não: tổn
thương não.
Company name
Sự tạo thành Bilirubin liên hợp
Tại gan, Bilirubin tự do  Bilirubin LH gồm Bilirubin

monoglucuronat (15%) và Bilirubin diglucuronat (85%)
(enzym glucuronyl transferaz).
Bil - LH  vào các ống dẫn mật trong gan  theo mật xuống
ruột non.
Bil - LH Bil -TD

 Tan/ nước  Ko tan/ nước
 Ko độc  Độc hệ TK
 Pứ diazo nhanh  Pư diazo chậm
 bilirubin trực tiếp  bilirubin gián tiếp
Company name
TẠO BILIRUBIN LIÊN HỢP
 85% diglucuronate,
15% monoglucoronate
 Tan/ H2O
 Ko độc
 Pứ diazo nhanh 
bilirubin trực tiếp.
RUỘT MẬT
Company name
Sự biến đổi của Bilirubin ở ruột
 Bil–LH sẽ theo mật đổ vào RN, ở RN dưới

tdụng của men VK, Bil - LH được thủy phân để
giải phóng Bilirubin - TD.
 Ở cuối RN và đầu RG dưới tdụng của men VK
kỵ khí, Bilirubin bị khử (nhận hydro) để trở thành
3 hợp chất ko màu là Meso bilirubinogen,
Urobilinogen và stercobilinogen (3 hợp chất này
gọi chung là Urobilinogen).
Company name
Sự biến đổi của Bilirubin ở ruột

 ~20% Urobilinogen tạo thành  tái hấp thu trở lại qua
TMC tới gan  được tái tạo lại thành Bilirubin  đổ
vào mật  xuống ruột - CT Ruột - gan
- 1 phần rất nhỏ vào máu qua thận đào thải ra NT.
 #80% Urobilinogen ở ruột  đào thải ra ngoài theo
phân  bị OXH  sp có màu vàng nhạt là urobilin.
Như vậy, Urobilinogen và Stercobilinogen ở phân và
nước tiểu bị OXH bởi O2 KK thành Urobilin và
Stercobilin màu vàng, góp phần tạo màu vàng cho
phân và NT.
Company name
BIẾN ĐỔI CỦA BILIRUBIN Ở RUỘT

Bilirubin liên hợp
β - glucuronidase
VK/ ruột già
Bilirubin tự do
khử
tái hấp thu
Urobilinogen GAN Bilirubin
(mesobilirubinogen, 20%
urobilinogen, stercobilinogen)
(ko màu) THẬN
80% oxi hoá oxi hoá
Stercobilin Urobilin
(vàng) (vàng)
PHÂN NƯỚC TiỂU Company name

Rối loạn CH Hemoglobin và sắc tố mật
 Bình thường: trong HT

 Bil - TP: < 10mg/L
 Bil - GT: 2 - 8 mg /L ( 85%)
 Bil - TT: 0 - 2 mg /L (15%)
 Khi Bil - TP  > 20 mg/L  có hiện tượng vàng da.
 Nguyên nhân vàng da chia 3 nhóm chính:
 Vàng da trước gan
 Vàng da tại gan
 Vàng da sau gan
Company name
1. Vàng da trước gan

Tất cả các trường hợp gây tán huyết. Gặp trong:
 Bệnh HC dễ vỡ (HC hình cầu,…)
 Sốt rét
 Truyền nhầm nhóm máu
 Thiếu men G6PD,…
* Xét nghiệm:
 Bil. GT  cao
 Bil. TT  nhẹ
 Urobilinogen  trong phân (phân đậm màu)
 Urobilinogen  trong NT, nhưng sắc tố mật và muối
mật (-)
Company name
2. Vàng da tại gan (Vàng da tăng Bil - hỗn hợp)
 Do tổn thương tb nhu mô gan, làm  khả năng tạo

bilirubin LH nên Bil - máu .
Bil - LH cũng ko được bài xuất bình thường qua
ruột nên xuất hiện Bilirubin/ NTvà  Stercobilinogen
- phân, Urobilinogen có thể / NT.
 Gặp trong:
 Thiếu men Glucuronyl transferaz (bệnh Gillbert)
 Viêm gan, xơ gan, UT gan.
Company name
3. Vàng da sau gan( vàng da tăng Bil – LH)
 Các T/hợp tắc ống dẫn mật: sỏi mật, K đầu tụy,…
Bil-TT được tạo ra đều đặn nhưng ko xuống ruột
được nên tràn vào máu.
 XN: 3
 Bilirubin - M: tăng cao, chủ yếu là Bil – LH, còn
BiL - TD bình thường.
 Phân: + Ko có Urobilinogen
+ Mất màu vàng (ko có Stercobilinogen)
+ Mỡ,do thiếu mật.
Company name
3. Vàng da sau gan (vàng da tăng Bil – LH)
 Bilirubin TT:  trong máu, vì tan được trong

nước nên NT có Bilirubin. Đồng thời, do tắc
nghẽn đường mật nên MM cũng tràn vào máu
và ra NT  sắc tố mật, muối mật /NT (+)
Company name
Company name
Cycle Diagram
Add Your Text
Text
Text
Text Cycle name
Text
Text
Company name
Diagram
Text
Add Your Add Your

Title Text Title Text
•Text 1 Text •Text 1

•Text 2 •Text 2
•Text 3 •Text 3
Text
•Text 4 •Text 4
•Text 5 •Text 5
Text
Text
Company name
Diagram
Text Text
Text Concept Text
Text Text
Add Your Text
Company name
Diagram
Add Your Text

Add Your Text
Add Your Text

Add Your Text
Add Your Text

Add Your Text
Add Your Text

Add Your Text
Company name
Diagram
Add Your Text
Add Your Text Add Your

Title
Add Your Text
Company name
Table
Concept
Concept
concept
Concept
Company name
Diagram
Text
Text
Text
Add Your Title
Text
Company name
Cycle Diagram
Add Your Text
Add Your Text A C Add Your Text
Concept
Add Your Text E D Add Your Text
Company name
Diagram
1 2 3
ThemeGallery is a ThemeGallery is a ThemeGallery is a
Design Digital Design Digital Design Digital
Content & Contents Content & Contents Content & Contents
mall developed by mall developed by mall developed by
Guild Design Inc. Guild Design Inc. Guild Design Inc.
Company name
Company name
t
Tex
ur
Yo ext
u rT
Yo
2004
t
Tex
ur
Yo
T ext
ur
Yo
2003
e xt
rT
ex t
u
Yo
u rT
Yo
2002
Diagram
t
Tex
ur
Yo ex t
u rT
Yo
2001
Diagram
A
Title B
Title C
Title
Add Your
Text here Add Your
Text here Add Your
Text here
Company name
Diagram
Add Your Title
Add Your Title ThemeGallery is a

Design Digital
Add Your Title ThemeGallery is a Content &
Design Digital Contents mall
ThemeGallery is a Content & developed by Guild
Design Digital Contents mall Design Inc.
Content & developed by Guild
Contents mall Design Inc.
developed by Guild
Design Inc.
Company name
Table
Title Title Title Title Title

Title O O O O O
Title O O O O O
Title O O O O O
Title O O O O O
Title O O O O O
Title O X O X O
Company name
Marketing Diagram
90
45
34.6
46.9 45 46.9 46.9

38.6
34.6
27.4
38.6 90 38.6
27.4 27.4
2002 2003 2002 2003 2002
East W est North East W est North
Company name
Block Diagram
Add
Add Your
Your Text
Text
Add Your Text
concept Concept Concept Concept
Company name
LOGO

Bài 14.Chuyển Hóa Hemoglobin

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài 14.Chuyển Hóa Hemoglobin

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHUYỂN HÓA

BS. Trần Kim Cúc

MỤC TIÊU HỌC TẬP

Phân tích được các giai đoạn tổng hợp Hb.

Phân tích được qtrình thoái hóa Hb ở lách, gan, ruột

Kể tên các loại Bilirubin và nồng độ b/thường

Mô tả chu trình ruột - gan trong chuyển hóa Hb.

Phân tích được một số RL điển hình của CH Hb.

TỔNG HỢP HEMOGLOBIN

Cấu trúc của Biểu đồ quá trình tổng hợp

TỔNG HỢP HEMOGLOBIN

TỔNG HỢP HEM

 2 nguyên liệu khởi đầu là:

TỔNG HỢP HEM

TỔNG HỢP HEM

TẠO UROPORPHYRINOGEN III

CH2 CH2 CH2 CH2

CH2 CH2 CH2 CH2 CH2

COO -COO - CH2 CH2 CH2

CH2 CH2 CH CH3

CH2 CH2 CH2 CH2

CH2 CH2 CH2 CH2

H3C CH CH2 H3C CH CH2

CH2 CH2 Ferrochelatase CH2 CH2

CH2 CH2 CH2 CH2

COO- COO- COO- COO-

Điều hòa sự tổng hợp Hem - ALA Synthase

THOÁI HÓA HEMOGLOBIN

TIÊU HOÁ HEMOGLOBIN

THOÁI HOÁ HEMOGLOBIN

Thoái hoá hemoglobin

Sắt Bilirubin tự do Acid amin

Bilirubin liên hợp Tái sử

THOÁI HOÁ HEMOGLOBIN

Thoái hóa Hb thành Bilirubin tự do

Sự tạo thành Bilirubin liên hợp

Tại gan, Bilirubin tự do  Bilirubin LH gồm Bilirubin

Bil - LH Bil -TD

TẠO BILIRUBIN LIÊN HỢP

Sự biến đổi của Bilirubin ở ruột

 Bil–LH sẽ theo mật đổ vào RN, ở RN dưới

Sự biến đổi của Bilirubin ở ruột

BIẾN ĐỔI CỦA BILIRUBIN Ở RUỘT

PHÂN NƯỚC TiỂU Company name

Rối loạn CH Hemoglobin và sắc tố mật

 Bình thường: trong HT

1. Vàng da trước gan

2. Vàng da tại gan (Vàng da tăng Bil - hỗn hợp)

 Do tổn thương tb nhu mô gan, làm  khả năng tạo

3. Vàng da sau gan( vàng da tăng Bil – LH)

3. Vàng da sau gan (vàng da tăng Bil – LH)

 Bilirubin TT:  trong máu, vì tan được trong

Add Your Text

Text Cycle name

Add Your Add Your

•Text 1 Text •Text 1

Text Concept Text

Add Your Text

Add Your Text

Add Your Text

Add Your Text

Add Your Text

Add Your Text

Add Your Text Add Your