Pakikipagtalastasan/ pakikipagkomunikasyon

Pasalita at pasulat
PAGPAPAHAYAG

Magiging mabisa kung may kasiningan,

kawastuhan, kagandahan (matatamo sa
pamamagitan ng retorika at balarila)
 Retorika

Tumutukoy sa batas o
Tumutukoy ito sa Ukol ito sa kaakit-akit,
tuntunin ng malinaw ,
malawak, wasto at kaiga-igaya at
mabisa, maganda at
mayamang kaalaman sa magandang pagsasalita
kaaakit-akit na
pagpapahayag at pagsusulat
pagpapahayag.
 Balarila (gramatika o gramar)

– ito ay tumutukoy sa agham na tumatalakay sa mga

salita at sa kanilang pagkakaugnay-ugnay.

- Tumutukoy sa kaayusan ng salita sa pagbuo ng mga

pangungusap at sa organisasyon ng mga ideya.
Hindi maaaring paghiwalayin ang balarila at retorika sapagkat
ang balarila ang may tungkulin sa wastong paggamit ng mga
salita at sa kaibahan ng tama sa maling pangungusap upang
maging malinaw ang pagpapahayag samantalang ang retorika
naman ang may tungkulin sa pagpapatimyas ng mga pahayag
upang maging masining at kaakit-akit ang pagsasalita at
pagsulat.
Ang kaayusan ng salita at dinidikta
ng gramatika at ang pagpili ng
salita ay retorika. Iniuutos ng
gramatika ang tamang paggamit
ng salita upang mabuo ang
pangungusap na gramatikal;
samantalang iminumungkahi ng
retorika ang pinakamabisang
paggamit ng mga salita upang
makapaghatid ng pinakamabisang
mensahe.
 Kung susuriin ang isang
Ang Sa mabisang
pagpapahayag, ang
pangungusap o pahayag,
maliwanag na makikita at
RETORIKA retorika ay may lilitaw na hindi sapat ang
mahalagang tamang balarila lamang kundi
sa proseso ng ginagampanan. kailngan rin ang retorika upang
mabisang ito’y maging mabisa.

pagpapahayag
Wasto man ang gamit
Hindi maitatanggi kung ganoon na
ng mga salita, kung
ang retorika ay siyang sangkap na
may kakulangan
kailangang kasama ng balarila
naman sa hikayat,
upang magkaroon ng init at buhay
kulay at kagandahan,
ang pakikipagkomunikasyon at
hindi pa rin
ang mga pahayag na binibitawan
maituturing na mabisa
ng tao.
ang alinmang pahayag.
 Sinadyang paglayo sa
karaniwang gamit ng mga
salita para sa kasiningan,
kabisaan at kagandahan ng
pagpapahayag.

TAYUTAY Isang
ginagamitan
pahayag
ng
na
mga
matatalinghagang o di-
karaniwang salita upang
gawing mabisa, makulay at
kaakit-akit ang
pagpapahayag.
 1. Pagtutulad o simili
Halimbawa :

Uri ng Paris ng malamig na kape ang

pakikitungo niya sa akin.
tayutay
Kawangis niya’y isang anghel
sa langit.
 2. Pagwawangis o metapora
Halimbawa:

Uri ng Siya ang ahas sa kanilang

magkakaibigan.
tayutay
Ikaw ang ilaw sa madilim kong
buhay.
 3. Pagbibigay katauhan o personipikasyon
Halimbawa:

Uri ng Ang buwan ay nagtago sa likod ng

makapal na ulap.
tayutay
Sumisid siya sa pusod ng dagat.
 4. Pagtawag o apostropi
Halimbawa:

Uri ng Ulan, bumuhos ka’t aking mundo’y

lunuring tuluyan.
tayutay
O araw, sumikat ka’t bigyang
liwanag ang aking daraanan.
 5. Pagmamalabis o hayperboli
Halimbawa:

Uri ng Kitang kita ko kung paano umusok

ang ilong niya sa galit.
tayutay
Handa kong sungkitin ang mga
bituin mapasagot lamang kita.
 6. Paghihimig o onomatopeya
Halimbawa:

Uri ng Ang tik-tak ng relo ay tila

nagsasabing ikaw ay paparating na.
tayutay
Ang tikatik ng ulan ay nagdala
lamang ng init sa pakiramdam.
 7. Pag-uyaw o ayroni
Halimbawa:

Uri ng Wala nang mas babait pa sa kaibigan kong

tayutay kasimbuti ni Hudas.

Kay ganda ng kaniyang boses, lahat ng

nakakarinig ay nagtatakip ng tainga.
 8. Pagpapalit-saklaw o sinekdoki
Halimbawa:

Ayoko ko nang makita ang pagmumukha

Uri ng mo kahit kailan.
tayutay
Huwag ka nang tutungtong sa aming
hagdan.
 9. Pagpapalit-tawag o metonimi
Halimbawa:

Isa na namang kayumanggi ang

Uri ng nagkampeon sa larong golf sa ibang
tayutay bansa.

Nagdiwang ang Pilipinas sa pagkapanalo

ni Pacman.
 10. Paglilipat-wika
Halimbawa:

Ang ulilang silid ay naging masaya sa

Uri ng kaniyang pagdalaw.
tayutay
Masungit ng panahon kaya’t di siya
tumuloy sa pag-alis.
 11. Pagtanggi o litotes
Halimbawa:

Hindi ko sinasabing masiba ka ngunit kaya

Uri ng mong ubusin ang lahat ng handa sa mesa.
tayutay
Hindi naman siya nangongopya,
tinitingnan lang niya ang notbuk niya sa
kanyang bag.
Uri ng tayutay

12. Retorikal na tanong

Halimbawa:

May dalaga kayang makakatagal sa pakikipagkaibigan sa

binatang balot ng bisyo?

Kung hindi ngayon, kailan? Kung hindi ako, hindi tayo,

sino?
Uri ng tayutay

13. Paglumanay o eupemismo

Halimbawa:

Pagdating ko ay pantay na ang kanyang mga paa.

Ako’y tinatawag ng kalikasan.

Uri ng tayutay

14. Pagtatambis o oksimoron

Halimbawa:

Gaano kadalas ang minsan?

Ang bayani ay namatay upang mabuhay.

Uri ng tayutay

15. Pagdaramdam o ekslameysyon

Halimbawa:

Hangad ko na ikaw ay damayan sa iyong pagdadalamhati dahil

sa pagyao ng iyong mahal sa buhay.

Walang kapantay na kaligayahan ang aking nadara nang

malaman kong maluwalhati kang nakapasa sa iyong pagsusulit.
 Nagpapahayag ng di-tuwirang kahulugan ng
bawat salita, sa halip ang kaisipan o kahulugan
ay nasa pagitan ng mga salitang gagamitin.

Ito ay di-tuwirang pagbibigay kahulugan at

pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang
Idyoma lugar.

Sa pamamagitan ng paggamit ng idyoma,

yumayaman, yumayabong at nagiging mabisa
ang pagpapahayag.
 bukas ang palad –
buwayang lubog – taksil
ilaw ng tahanan – ina matulungin

Mga
sa kapwa
haligi ng tahanan – taingang kawali –
malaki ang ulo –
ama nagbibingi-
mayabang

halimbawa
bingihan

ng idyoma pantay na ang mga

paa – patay na
kapilas ng buhay –
asawa
balat-sibuyas – mabilis
masaktan

at mga
maitim ang budhi – bahag ang kusang-palo – sariling
tuso buntot – duwag sipag

kahulugan usad pagong – mabagal may bulsa sa pagsunog sa kilay –

kumilos balat – kuripot pag-aaral ng abuti
itaga sa bato – ilagay sa ibaon sa hukay – nakalutang sa ulap –
isip kalimutan sobrang saya
 malakas na ang bagwis putak nang putak

maluwag ang turnilyo pinitpit na luya

May apoy sa tuktok walang kaluluwa

May puyo sa talampakan binuksan ang dibdib

Ibigay ang Mitsa ng buhay malikot ang kamay
kahulugan Naghuhugas ng kamay kahiramang suklay

Di mababayaran ang tiyan amoy bawang

Nagpuputok ang butse hawak sa leeg

Pambala sa kanyon walang kamay