Panitikang Panlipunan Mga Pagdulog Sa Pa

PANUNURING PAMPANITIKAN
Narito ang pagkasunod-sunod ng bawat paksa.
• Kahulugan ng Pagdulog o Pananaw
• Layunin nito
• Istilo nito
• Pamamaraan ng pagsusuri sa akdang pampanitikan
FORMALISTIKO/
FORMALISMO
O PANG-ANYO
1. Formalistiko o Pang-anyo
o Ang Teoryang Formalistiko o Formalismo ay isinilang
noong 1910 at yumabong noong dekada 50 at 60.
o Ang teoryang ito ay may pananaw na ang akda o teksto
ay dapat suriin at pahalagahan kung ibig talagang
masukat ang kagandahan ng akda.
Layunin ng Formalistiko:
o Iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit
ang kanyang tuwirang panitikan; kung ano ang sinasabi
ng may-akda sa kanyang panitikan ang siyang nais
niyang ipaabot sa mambabasa – walang labis at walang
kulang.
Istilo ng Formalistiko:
o Dito inilalabas ng manunulat ang pagiging masining sa
paglikha ng akda.
o Tinitingnan nito ang panitikan bilang isang likhang-sining
na mayroong organic unity o isang kabuuang may
kaisahan.
Sa pagsusuri ng Formalistikong akda:
o Sa pananaw na ito ay hindi lamang mahalaga ang
pagbabalangkas kundi ang pagsusuri na ring ginamit.
o Sa pagtalakay ng akda, dapat ang mailantad lahat ng
mahahalagang bagay mula sa simula patungo sa iba’t-
ibang elementong magkakaugnay hanggang sa
katapusan.
o Dapat makita kung may ironi o paradoks o may kalabuan
o may iba pang elemento sa akda. Kung makikita ang
mga elementong ito, masasabing mahusay ang akda.
o Binibigyang atensiyon din ang salita o vokabularyo at
ang kaibahan ng mga salitang pampanitikan sa pang
araw-araw na salita.
o Kailangang masuri sa akda ang tema o paksa ng akda,
ang sensibilidad at paguugnayan ng mga salita, istruktura
ng wika, metapora, imahen, at iba pang elemento ng
akda.
o Ang tunguhin ng pananaw na ito ay matukoy ang
sumusunod:
- Nilalaman
- Kaanyuan o kayarian
- Paraan ng pagkakasulat ng akda
MORALISTIKO
2. Moralistiko
o Itinuturing ang isang akdang pampanitikan bilang
bukal ng mga kaisipang batayan ng wastong pamumuhay
at pakikipagkapwa.
Layunin ng Moralistiko:
o Ang mga ideya ay tumutulong sa pagkilala sa mga
bagay na tinatanggap sa lipunan- kung ano ang tama at
mali, ang mabuti at masama.
o Ang akda ay kapupulutan ng mga aral at pagwawasto sa
mga maling landasin sa buhay.
Layunin ng Moralistiko:
o Ang layunin ng panitikan ay ilahad ang ibat ibang
pamantayang sumusukat sa moralidad ng isangtao ! ang
pamantayan ng tama at mali.
Istilo ng Moralistiko:
o Inilalarawan sa teksto ang mga paksang
pagtatagumpay ng kabutihan sa kasamaan, pagwawagi
ng katarungan laban sa pang-aapi, pangingibabaw ng
kalinisan ng pagkatao at katatagan sa harap ng mga
pagsubok at kahinaan.
o Ang akda ay nagsisilbing batayan ng mga kaisipang
magtuturo sa tamang pagpili at pagbuo ng mga desisyon
sa buhay na ayon sa pamantayang itinakda ng
moralidad.
o Ipinapakita ang pagtutunggali ng lakas ng katwiran at
impluwensya ng mga elementong sumisira sa tao.
o Ang impluwensya ng akda ay ipinakikita sa naging pag-
uugali o asal at panuntunan sa buhay na taglay ng
mahahalagang tauhan sa akda. Ang akda ay salamin na
mga kapintasan at kagandahang dapat taglayin ng
pagkatao.
Sa pagsusuri ng Moralistikong akda:
o Ang mga karakter ay sinusuri bilang pagtutol o pagkilala
sa umiiral na pilosopiya sa buhay o sistemang moral sa
lipunan.
Sa pagsusuri ng Moralistikong akda:
o Inilalahad din nito ang mga pilosopiya o proposisyong
nagsasaad sa pagkatama o kamalian ng isang kilos o
ugali ayon sa pamantayang itinakda nglipunan.
o Sa madaling sabi, ang moralidad ay napagkakasunduan
ayon na rin sa kaantasan nito.
SIKOLOHIKAL /
SAYKOLOHIKAL
3. Sikolohikal / Saykolohikal
o May dahilan ang bawat kilos o gawi, may pinagmulan
ang bawat bagay o pangyayari.
o Sinasabing walang katapusan ang diwa at espiritu ng tao
na makalaya sa kinabibilangang daigdig.
Layunin ng Sikolohikal / Saykolohikal:
o Ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga
salik (factor) sa pagbuo ng naturang behavior (pag-
uugali, paniniwala, pananaw, pagkatao) sa isang tauhan
sa kanyang akda.
Istilo ng Sikolohikal / Saykolohikal:
o Makikita ang takbo ng isip ng may katha, antas ng
buhay, paninindigan, pinaniniwalaan, pinahahalagahan at
mga tumatakbo sa isipan at kamalayan sa may akda.
Sa pagsusuri ng akdang Sikolohikal /
Saykolohikal:
o Sa pagsusuring sikolohikal, inaalam ang mga
nagaganap sa mga antas ng kamalayan ng isang tao na
batayan ng kanyang pag-iisip at pagkilos.
Sa pagsusuri ng akdang Sikolohikal / Saykolohikal:
o Ang mga panlabas na katangian ng karakter ay sinusuri
ayon sa mga panloob na sanhi.
o Ipinaliliwanag ang mga nangyayari sa tauhan na ipinakita
sa kanyang paraan ng pagsasalita, daloy ng pag-iisip at
kilos na may sinasagisag.
Sa pagsusuri ng akdang Sikolohikal /
Saykolohikal:
o Sinusuri nito ang mga proseso at pangyayari na
nagsasaad ng personalidad ng mga taong sangkot.
Tinatawag ito na “id,” “ego,” at “super ego.”
Sa pagsusuri ng akdang Sikolohikal / Saykolohikal:
o Ang “id” ay yaong mga natural o instinctive na reaksyon ng tao
batay sa kung ano ang masarap o masakit sa pakiramdam (pleasure-
pain principle).
o Ang “superego” (morality principle) naman ang tumatayong
konsensya ng tao.
o Ang “ego” (reality principle) ang siyang nag-uugnay at naninimbang
sa ‘id’ at ‘superego.’
SOSYOLOHIKAL
4. Sosyolohikal
o Ang akda ay hindi nagmula sa kawalan. Ang mga pananaw
at saloobin ng mga karakter ay hinubog ng mga pangyayari.
o Ang panitikan ay may mabuti at kapakinabangang dulot sa
lipunan at ang lipunan ay kailangang tumugon sa mga
sitwasyon o kalagayang inihihingi ng pagbabago upang
maiangat ang tao.
4. Sosyolohikal
o Salamin ng kaligiran ng isang tiyak na pook, kultura,
tradisyon, kaugalian at paraan ng pamumuhay. Dito
naniniwala ang kritiko na ang panitikan ay hindi
humihiwalay sa lipunan.
Layunin ng Sosyolohikal:
o Ipakita ang kalagayan at suliraning panlipunan ng
lipunang kinabibilangan ng may-akda.
o Ipakita ang mga kaganapan sa isang lipunan at ang
dulot nito sa mga tao.
Istilo ng Sikolohikal / Saykolohikal:
o Ipinapahayag ng akda ang mga saloobin, mithiin at pangarap na hango sa
galaw ng panahon.
o Naniniwala ang mga tagapagtaguyod nito na ang manunulat ay produkto
ng kanyang panahon, lugar, mga kaganapan, kultura,at institusyon sa
kanyang kapaligiran kung saan itinuturing sila bilang boses ng kanyang
panahon dahil dito, ipinalalagay na ang akdang kanilang nilikha ay repleksyon
o salamin ng mga nagaganap sa lipunang kanyang kinalalagyan.
Sa pagsusuri ng akdang Sosyolohikal:
o Ang akda ay sinusuri sa konteksto ng iba’t ibang institusyon sa
lipunan at ang kaugnayan nito sa indibidwal.
o Sinusuri rito ang pamaraan ng mga tauhan sa pagsugpo sa
suliranin o kalagayan ng lipunan na nagsisilbing gabay sa mga
mambabasa sa magpuksa sa mga katulad na suliranin.
BAYOGRAPIKAL
5. Bayograpikal
o Tumutukoy sa karanasan ng may-akda sa kanyang sinulat na
akda.
o Ang teoryang ito ay tumutukoy sa background ng may akda sa
kanyang sinulat na akda, makababasa tayo ng ilang mga
pangyayaring nangyari sa tunay na buhay ng may-akda upang
masmapaganda pa nito ang paghubog sa kanyang sinulat na akda.
5. Bayograpikal
o Ang teoryang ito ay patungkol sa may-akda ng mga
akdang pampanitikan, siya ang nagsusulat o sumusulat
ng mga akdang pampanitikan na ating nababasa
magpasahanggang ngayon.
Layunin ng Bayograpikal:
o Ang layunin ng panitikan ay ipamalas ang karanasan o
kasagsagan sa buhay ng may akda.
Istilo ng Bayograpikal:
o Ipinahihiwatig sa mga akdang bayograpikal ang mga
bahagi sa buhay ng may-akda na siya niyang
pinakamasaya, pinakamahirap, pinakamalungkot at lahat
ng mga “pinaka” na inaasahang magsilbing katuwang ng
mambabasa sa kanyang karanasan sa mundo.
o Naniniwala ang mga biyograpikalista na ang manunulat
ay nagsusulat ng mga bagay na personal niyang
nararanasan at nakikita sa kanyang paligid.
o Kung gayon, ang mga isinusulat niyang mga akda ay
mga hibo o impluwensiya ng mga karanasan at nangyari
sa buhay. Ito'y namayagpag sa kasalukuyan.
o Makababasa tayo ng ilang mga pangyayaring nangyari
sa tunay na buhay na may-akda upang mas mapaganda
pa nito ang paghubog sa kanyang sinulat at akda.
o Kakikitaan din ito ng pilosopiya ng may akda sa dahilang
kababasahan ito ng kanyang pananaw. Patungkol ito sa
mga bagay na nais niyang ihatid sa mga mambabasa.
Sa pagsusuri ng akdang Bayograpikal:
o Ang tanging tugon ng pagsusuri ay akda mismo na
siyang binabasa at sinusuri kung kaya’t kailanman ay
hindi ito ipinapalit sa buhay ng makata o manunulat.
o Ang kahinaan at kapintasan ng may-akda sa kanyang
akda ay hindi dapat maging kapasyahan ng sinumang
bumabasa ng akda.
o Upang mas maging epektibo ang pagsusuri sa akdang
bayograpikal, bigyang-pansin ang talambuhay ng may-
akda – ang kanyang pinagmulan, mga karanasan,
lipunang kanyang kinabibilangan, mga suliranin at
tagumpay sa buhay.
o Iugnay ang iyong mga nasaliksik sa buhay ng may-akda
sa kanyang katha at suriin ang pagkakabuo, damdamin
at istilo nito.
HISTORIKAL
6. Historikal
o Kakikitaan ang mga akda ng mga pagbabago sa paggamit
ng mga salitang naaayon sa panahon at sa kultura na may
kinalaman sa mga pagbabagong nagaganap sa ating bayan,
kasama rito ang mga pagbabagong nagaganap sa ating
lipunan, ekonomiya, edukasyon, agrikultura at higit sa lahat
ang ating pananampalataya
5. Historikal
o Kumikilala sa gampanin ng isang institusyon, may
malaking papel na ginagampanan ang institusyon sa
pagbubukas ng daan sa uri ng panitikang dapat sulatin
ng may-akda.
Layunin ng Historikal:
o Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng
isang lipi ng tao na siyang masasalamin sa kasaysayan
at bahagi ng kanyang pagkahubog.
o Nais din nitong ipakita na ang kasaysayan ay bahagi ng
buhay ng tao at ng mundo.
Sa pagsusuri ng akdang Historikal:
o Ang akdang susuriin ay dapat na maging epekto ng
kasaysayan na maipaliliwanag sa pamamagitan ng
pagbabalik-alaala sa panahong kinasangkutan ng pag-
aaral.
Sa pagsusuri ng akdang Historikal:
o Pinapayuhan na magkaroon din ng sariling pananaliksik
hinggil sa panahong kinabibilangan ng may-akda upang
mas maging mahusay ang gagawing pagsusuri.
SANGGUNIAN:
https://www.academia.edu/9328510/Teoryang_Pampanitikan
https://www.academia.edu/38423109/Mga_Teoryang_Pampanitikan
https://melodymular.wordpress.com/2011/06/12/mga-teoryang-pampaniti
kan-at-mga-uri-nito/
https://www.scribd.com/document/353131505/Mga-Teoryang-Pampanitik
an-at-Mga-Uri-Sa-Pagdulog

Panitikang Panlipunan Mga Pagdulog Sa Pa

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Panitikang Panlipunan Mga Pagdulog Sa Pa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PANUNURING PAMPANITIKAN

You might also like