WEKSEL

Charakter prawny weksla, jako papieru

wartościowego
 Wierzycielski – inkorporujący wierzytelność, której
odpowiada zobowiązanie drugiej strony;
 Konstytutywny – prawa z weksla powstają z mocy
umowy, której elementem koniecznym jest
wystawienie weksla;
 Abstrakcyjny:
– Ograniczenie zarzutów ze stosunku pokrycia (zarzutów
akceptanta);
– Ograniczenie zarzutów na skutek indosu (art. 10 i 17);
 Występujący w dwóch formach:
– weksel własny;
– weksel trasowany
– UWAGA ! WEKSEL NIE MOŻE BYĆ WYSTAWIONY NA
OKAZICIELA
 Weksel trasowany
OPARTY JEST O KONSTRUKCJĘ PRZEKAZU Z KODEKSU CYWILNEGO:
Polecenie zapłaty ma formę: „Do Pana Michała Kaźmierczyka/do Banku HPB
S.A. W dniu 18 stycznia 2014 r. we Wrocławiu zapłaci Pan za ten weksel kwotę
100 zł na zlecenie Pana Kamila Maciejewskiego”`
B – REMITENT, NP.
STOSUNEK PODSTAWOWY, NP. BANK PROWADZĄCY
A – WYSTAWCA KRETYT, RACHUNEK BANKOWY RACHUNEK LUB
WEKSLA UDZIELAJĄCY KREDYTU
POLECENIE ZAPŁATY, KTÓRE B
MOŻE ZAAKCEPTOWAĆ DLA A POPRZEZ
(zrobi to, jeśli A z B łączy AKCEPTACJĘ I ZAPŁATĘ
stosunek będący po temu JEGO WEKSLI
WRĘCZENIE
WEKSLA, CELEM podstawą, np. rachunek
ZWOLNIENIA SIĘ bankowy)
ZE ZOBOWIĄZANIA ZAPŁATA NA RZECZ C
NA SKUTEK JEGO C – REMITENT I TYM SAMYM
SPEŁENINIA PRZEZ C (np. wierzyciel A z tytułu ZWOLNIENIE A WOBEC C
umowy sprzedaży na 1000 zł)
 Weksel własny
• Jest zobowiązaniem własnym wystawcy weksla do zapłaty. Tworzy
stosunek dwupodmiotowy, gdzie prawa i obowiązki trasata odnoszą
się do wystawcy (sam trasat odrębnie tu nie występuje).

B – REMITENT
STOSUNEK PODSTAWOWY, NP. i jednocześnie
A – WYSTAWCA UDZIELENIE POŻYCZKI, KREDYT KUPIECKI wierzyciel A, np. z
WEKSLA
tytułu pożyczki

WYSTAWIENIE WEKSLA, JAKO ODRĘBNE

(SKUTECZNIE ZABEZPIECZAJĄCE
WYKONANIE) ZOBOWIĄZANIE SIĘ DO
ZAPŁATY TEJ SAMEJ KWOTY
 Elementy treści weksla
Art. 1. Weksel trasowany zawiera: Art. 101. Weksel własny zawiera:
1) nazwę "weksel" w samym tekście 1) nazwę "weksel" w samym tekście
dokumentu, w języku, w jakim go dokumentu, w języku, w jakim go
wystawiono; wystawiono;
2) polecenie bezwarunkowe 2) przyrzeczenie bezwarunkowe
zapłacenia oznaczonej sumy zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
pieniężnej; 3) oznaczenie terminu płatności;
3) nazwisko osoby, która ma zapłacić 4)oznaczenie miejsca płatności;
(trasata); 5)nazwisko osoby, na której rzecz lub na
4) oznaczenie terminu płatności; której zlecenie zapłata ma być dokonana;
5) oznaczenie miejsca płatności; 6) oznaczenie daty i miejsca wystawienia
6) nazwisko osoby, na której rzecz lub wekslu;
na której zlecenie zapłata ma być 7) podpis wystawcy wekslu.
dokonana;
7) oznaczenie daty i miejsca
wystawienia wekslu;
8) podpis wystawcy wekslu.
Sam podpis osoby innej, niż wystawca i trasat na przedniej stronie uważa się za aval;
Sam podpis trasata na przednie stronie uważa się za przyjęcie;
Na tylnej uważa się za indos in blanco, jeżeli należy on do osoby mogącej indosować.
 Skutki braku elementów weksla
z art. 1 i 101 Prawa wekslowego
Dokument, niezawierający w/w cech nie będzie uważany za weksel
z następującymi wyjątkami:
– Weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za
okazaniem;
– Ad miejsce zamieszkania wystawcy/trasata (dłużnika głównego) i
miejsce płatności:
w braku osobnego oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska
trasata, uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce
zamieszkania trasata (trasowany) lub miejsce wystawienia wekslu
uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania
wystawcy (własny);
– Weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za
wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska wystawcy.
Dopiero brak jakiegokolwiek oznaczenia obok nazwiska wystawcy/trasata
oraz (kumulatywnie) brak oznaczenia miejsca wystawienia powoduje
nieważność weksla.
 Casus
Jan Krawczyński wystawił na zlecenie Michała Zakrzewskiego
weksel własny o następującej treści:

WEKSEL
Dnia 18 stycznia 2013 r.
W pierwszym dniu Świąt Wielkanocnych Roku Pańskiego 2014
r. zapłacę na zlecenie Michała Zakrzewskiego kwotę 100 zł
(słownie: tysiąca) złotych polskich.
Jan Krawczyński, Wrocław, ul. Komandorska 500/20.
[podpis własnoręczny Jana Krawczyńskiego]

Czy weksel jest ważny?

 Casus cd.
1. Brak jest w wekslu oznaczenia miejsca płatności.
Zgodnie z art. 102 ust. 3 Prawa wekslowego będzie za takie uważane
miejsce wystawienia weksla.
2. Miejsca wystawienia również nie zawarto.
Jednakże w dalszej kolejności zgodnie z art. 102 ust. 4 za miejsce
wystawienia będzie uważane miejsce podane obok nazwiska wystawcy (a
to już oznaczono)
3. W wekslu nie wskazano, że jest to weksel własny.
Dla ważności weksla trasowanego nie jest wymagane określenie jego
rodzaju, tzn. trasowany, przekazany, ciągniony.
I. Heropolitańska, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz praktyczny,
Warszawa 2011
4. Dokument posiada jednak wyłącznie oznaczenie „weksel” w nagłówku.
Nazwa "weksel" powinna być umieszczona w tekście dokumentu.
Nie jest dopuszczalne napisanie słowa "weksel" tylko w nagłówku
dokumentu jako jego tytuł. Będzie to traktowane na równi z brakiem tego
słowa. Ibidem.
 Indos
• Indos w znaczeniu:
– Formalnym – to pisemna wzmianka na wekslu;
– Materialnym – czynność prawna wierzyciela wekslowego z
indosatariuszem
• Musi być bezwarunkowy, pod rygorem bezskuteczności warunków;
• Rodzaje indosu: własnościowy, pełnomocniczy, zastawniczy.
• Formy indosu:
– Pełny (imienny) – ze wskazaniem indosatariusza
Ma formę: „na zlecenie Pana Tomasza Kałuży”
– In blanco – bez wskazania indosatariusza.
Ma formę „ustępuję na zlecenie” i podpis, bądź sam podpis
– Na okaziciela – określa indosatariusza, jako okaziciela.
Ma formę: „ustępuję na zlecenie okaziciela”. Wywołuje identyczne skutki,
jak indos in blanco.
 Indos – skutki
• Indosatarusz uzyskuje legitymację formalną. Dłużnik nie ma
obowiązku, ani też prawa badania zasadności żądania względem
stosunku podstawowego.
• Wierzyciel ma obowiązek jedynie zbadać istnienie nieprzerwanego
szeregu indosów;
• Ograniczenie zarzutów ze stosunku formalnego do złej wiary
indosatariusza (art. 17 Prawa wekslowego)
• Indosant odpowiada sam za zapłatę weksla w ramach zwrotnego
poszukiwania wierzyciela – art. 15.
• Indosant może ograniczyć swoją odpowiedzialność:
– poprzez zakaz dalszego indosowania (klauzula „nie na zlecenie”), co
wyłącza dalsze indosowanie na zlecenie: „ustępuję Janowi Nowakowi,
ale nie na jego zlecenie” – co oznacza wyłączenie odpowiedzialności
względem dalszych indosatariuszy (ale nie „Jana Nowaka”).
– Poprzez zastrzeżenie klauzuli: „bez obliga”/ „bez odpowiedzialności” –
co umożliwia dalsze indosowanie, ale wyłącza wszelkie (w tym
indosatariusza) roszczenia regresowe wobec tego indosanta
 Nieprzerwany szereg indosów
Treść zobowiązania w wekslu: w dniu 18 ZWROTNE
stycznia 2014 r. zapłacę we Wrocławiu za ten POSZUKIWANIE
weksel 100 zł Kowalskiemu bez protestu. WIERZYCIELA
Czapliński Marian. (REGRES
WEKSLOWY)
Ustępuję na zlecenie Nowaka. Czapliński
Ustępuję Józefowiczowi bez obliga. Nowak
Ustępuję Matkowskiemu. Józefowicz.
Matkowski.
Ustępuję na zlecenie Krzyżanowskiego, bez
protestu. Tomasz Kamiński.
Ustępuję Stankiewiczowi, lecz nie na jego
zlecenie. Krzyżanowski.
Dalej weksel będzie można już przenieść
wyłącznie ze skutkami przelewu.
 Aval – poręczenie wekslowe
• nie stosuje się przepisów z k.c. dot. umowy poręczenia (regulacja
samoistna);
• Zobowiązanie poręczyciela ma charakter samoistny
• avalista odpowiada za osobę, za którą poręczył. W braku wskazania,
uważa się, że poręczył za wystawcę.
Art. 32. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo
poręczył.
Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie,
za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z
wyjątkiem wady formalnej.
• Dla skuteczności dochodzenia roszczeń od poręczyciela wierzyciel
nie musi najpierw zwracać się do osoby, za którą poręczono;
• Poręczenie może mieć charakter abstrakcyjny. Zobowiązanie
poręczyciela może powstać nawet, gdy podpis osoby, za którą
poręcza jest sfałszowany – istotnym jest, że avalista chce zaciągnąć
własne (samoistne) zobowiązanie wekslowe
 Najważniejsze klauzule wekslowe
 Bez protestu (bez kosztów) – zwalnia z
obowiązku zaprotestowania weksla;
 Bez obliga – w wekslu trasowanym zwalnia z
odpowiedzialności za przyjęcie;
 Nie na zlecenie – tworzy tzw. rekta – weksel,
którego nie można indosować, a tylko
przenieść prawa z niego ze skutkiem przelewu.
 Weksel in blanco (niezupełny)
• Jest to weksel, który z woli stron (a nie np. przez
przeoczenie) nie zawiera wszystkich wymaganych
elementów, np. kwoty, daty, miejsca płatności;
• Wystawiany jest najczęściej na zabezpieczenie roszczeń,
których wysokości nie da się ustalić w momencie
wystawiania weksla (np. odsetki do pożyczki, koszty
egzekucji);
• Strony jednocześnie zawierają tzw. porozumienie wekslowe
(czasem w formie deklaracji wekslowej), dot. Sposobu
wypełnienia weksla. Zarzut z tego porozumienia wystawca
może podnosić względem remitenta, a także tych
indosatariuszy, którzy działali w złej wierze (art. 10 Prawa
wekslowego)