Aralin 3

Bahagi ng
Pangungusap
 Talumpati
– Isang uri ng pampublikong panitikan sa
pagpapahayag.
– Pagbigkas na inilalahad ng isang tao ang lahat
ng nais niyang iparating tungkol sa isang
paksa sa harap ng maraming tao.
Ang talumpati ay may mga bahagi
Panimula katawan konklusyon
Sa panimula ng
Sa Katawan ng Sa Konklusyon
talumpati inilalahad ang
layunin ng talumpati at
talumpati maririnig ang
matutunghayan ang
pamamaraang bahagi ng
ginagamit ng maayos na
pagbubuod o
tagapagsalita upang pagtatalakay ng
makuha ang kawilihan mahahalagang paksa paglalagom sa
ng mga tagapakinig.
alinsunod sa mga talumpati.
puntos sa paksa.
Mga paraan ng pagtatalumpati

Binabasa Isinaulo Binabalangkas

Ito ang talumpating Ito ang talumpating
Ito ang talumpating
inihanda at maayos ang balangkas lamang ng
inihanda at isinaulo
pagkakasulat upang buod na simula at
basahin nang malakas sa upang bigkasin sa
katapusan lamamng ang
harap ng mga harap ng mga siyang inihanda ng
tagapakinig tagapakinig mananalumpati
Mga halimbawa ng Talumpati
Talumpati ng pagtanggap
Talumpating panghikayat
Talumpating pangkaarawan
Talumpating pangkaalaman
Talumpating pagtatapos
Talumpating pamasko
Talumpating para sa bagong taon
Mga Hakbang sa Paggawa ng Talumpati
1. Sa pagpipili ng paksa ay dapat isaalang-alang ang kakayahan ng paggawa
ng talumpati kung sapat ang kanyang kaalaman at pagkawili sa paksang
napili.
2. Sa pangangalap ng kaalaman ay kailangang tiyaking natipon na ang mga
kagamitang naglalaman ng mga kaisipang gagamitin sa pagsusulat ng
talumpati.
3. Sa pagbabalangkas ng mga kaisipan ay dapat na nahahati sa panimula,
katawan, at pangwakas ang talumpating inihanda.
4. Sa paglinang ng mga kaisipan nakapaloob ang mahalagang kaalamang na
nagpapatunay sa pangunahing kaisipang inilahad sa balangkas
Intonasyon,
Tono, at Diin
Intonasyon – ay ang pagbaba at pagtaas ng
tono sa pagbigkas ng mga salita sa
pangungusap
Tono – ay ang pagtaas o pagbabang bigkas
ng pantig ng mga salita upang higit na maging
mabisa ang pagsasalita at pakikipag-usap
A. Gamit ng Tono
– Sa pagsasalita ay may pababa, katamtaman o pantay, at
pataas na tono.
Halimbawa:
1.Sila ay kumakain. (pababa)
2.Kakain na. ( pantay )
3.Kakain na! (pataas )
B. Diin- ay ang tumutukoy sa lakas ng pagbigkas
sa pantig ng salita
Halimbawa:

1. “ Kung magaling ka, ubusin mo ang hamòn, “ ang hamon ng matanda

sa binate.
( Ang hamòn ay pagkain at ang hamon ay pagtawag sa
pakikipahlaban. )
2. Aso hindi asò ang tumatahol. (Ang aso ay hayop ang asò ay usok.)
3. Mahaba ang kanyang saya. ( palda )
Ang sayà ng bata. ( ligaya o tuwa )
C. Mga Uri ng Salita ayon sa Diin
1. Salitang Malumay
Ito ay binibigkas nang banayad na may diin sa ikalawang
pantig mula sa huli. Ito ay hindi tinutuldikan.
Ang mga salitang ito ay maaaring magtapos sa patinig o
katinig.
Halimbawa:
lipunan, ligaya, tao, silangan, kanluran
2. Salitang Malumi
Ito ay binibigkas ng banayad tulad ng malumay na may
ddin sa ikalawang pantig mula sa huli. Ito ay tinutuldikan
ng paiwa ( ̀ ) sa ibabaw ng huling patinig. Natatapos ang
mga salitang malumi sa patinig. Ito rin ay may impit sa
dulo.
Halimbawa:
diwà, lahì, dalamhatì, dakilà
3. Salitang Mabilis
Ito ay binibigkas ng tuluy-tuloy na maluwag sa
lalamunan. Ang diin ng mga salitang mabilis ay
nasa huling pantig. Ito ay nilalagyan ng tuldik
na pahilis ( ˊ ) na itinatapat sa huling patinig.
Halimbawa:
Tigmák, batobató, bulaklák, alagád, bumilí
4. Salitang Maragsa
Ito ay binibigkas nang tuluy-tuloy na ang huling pantig ng
salita ay may impit. Ito ay laging nagtatapos sa patinig. Ito
ay tinutuldikan ng pakupya (ˆ) na itinatapat sa huling
patinig ng salita. Ito rin ay may impit sa dulo.
Halimbawa:
yugtô, dugô, butikî, maralitâ, kaliwâ, pasô,tansô,
palasô
 Bahagi ng Pangungusap
Ang mga bahagi ng pangungusap ay paksa at
panaguri. Ang buong paksa ay ang mga salitang
pinag-uusapan sa pangungusap na madalas na
ginagamitan ng mga panandang ang , ang mga,
si, o sina at ang buong panaguri ay ang mga
salitang nagsasabi tungkol sa paksa o
naglalarwan sa mga ito.
Halimbawa:
1. Ang talumpati ay isang uri ng
pampublikong panitikan.
2. Ang pagpapahalaga sa mga gamit ay
tanda ng batang maingat.
3. Aangat sa buhay ang taong masipag.
I.Put a check (/) if the statement is about
avoiding gateway drugs, and cross (X) if
not.
___________ 1. Taste alcohol just for
curiosity.
___________ 2. Keep busy in sports to win
more friends.
___________ 3. Giving into temptation of
others to drink.
___________ 4. Take the chance to tell your friends not to
take gateway drugs.
 
___________ 5. Keep in mind that acceptance or rejection is
not measured by joining others who take drugs.
___________ 6. Always attend the parties where school and
cigarettes are involved.
___________ 7. Listen to the advice that drinking
alcohol and smoking are wonderful experience.
___________ 8. Join " barkadas" who teach you how
to smoke.
___________ 9. Learn more about the effects of
gateway drugs to the body.
___________10. Imitate adults who drink alcohol in
the party.
I.Write ST if the condition is a short term
effect and LT if the effect is long term. Write
the correct answer on the blank.
Lawn Tennis Word Factory Table Tennis
Scrabble Softball
Chinese Checkers Bingo Football Dama
Soccer Pelota

Baseball Monopoly Domino Snakes

and Ladders Basketball
Badminton Game of the Generals
Volleyball
Kaya mahalin mo ang Panginoon
mong Diyos nang buong puso,
nang buong kaluluwa, nang
buong pag-iisip, at nang buong
lakas!
Marcos 12:30
4. 3.
8.
7. 10.
6.
2.
9.

1.
5.
Moderate exercise 1-6
Static exercise 7-8
Light activities 9-14
Strenuous exercise 15-20
Function of exercise 21-22