Filozofi dhe Logjikë

Qenia dhe Ekzistenca

Çështja e qenies në
filozofi
 Qenia.
Koncept bazë I filozofisë
Filozofia Filozofia
tradicionale bashkëkohore

Realiteti jashtë
nesh. Realitet I gjallë
përmes të menduarit
 Martin Heiddeger

Martin Heidegger Heideggeri e drejtoi

(1889-1976) filozofinë e shek.XX te
konsiderohet si një nga të menduarit e individit,
mendjet më të mëdha të tek interesat e individit
filozofisë në shek.XX që mendon, tek individi
që mendon si qenie
njerëzore, që ekziston.
Çfarë ndodh kur njeriu ka ndjesinë e
izolimit nga qenia që e rrethon?

Dipersonalizimi
 Kuptimi i qenies

Filozofia e Hajdegerit përshkohet në mënyrë tē

qëndrueshme nga qenia. Në një plan studimor ai
bëri një ndarje specifike të termave : qenie(sein)
dhe të qenë(seinde).Qenia në vetvete ishte kushti
kryesor qëi lejon të gjitha qeniet të ekzistojne,pra
ishte një proces.
 Ndërsa me të qenët ai i referohej
ekzistencës. Për të përshkruar
procesin, përvojen e ekzistencës
njerëzore, Hajdegeri zgjodhi termin
dasein, si një bashkim i termave
gjermane "da"(atje) dhe "sein"(qenie).
Ky term është pothuajse sinonim i
njeriut, por nuk është i barabartë me
njeriun.
 Metafizika
Njëra ndër temat kryesore të
filozofisë së ekzistencës së
Hajdegerit është kritika e
metafizikës.

Sipas tij, mënyra metafizike e të menduarit

nuk pyet sesi esenca e njeriut është e lidhur
me të vërtetën e qenies. Kjo mënyrë e të
menduarit e harron vet nocionin e qenies së
njeriut, pra njeriu nuk pyet për vetveten dhe
për kuptimin qe ka ekzistenca e tij.
 Ekzistenca
Hajdegeri termin ekzistencë e
përdor për të qenët njerzor.
Eksistenca sipas tij ishte një
mënyre e qenies që i përmbledhte
të gjitha veprimet e vetëdijshme të
njeriut siç janë: qëndrim,
pritshmëria, durimi etj.
Të qenët njerëzorë
Hajdegeri thekson se thelbi i njeriut
përfshin vetëdijen për të qenët e tij.
Hajdegeri po ashtu pohon se qenia
që ekziston eshte njeriu. Vetëm ai
ekziston. E me këtë donte të
thoshte se  njeriu është ajo qenie që
mund të jetë i vetëdijshem ose i
ndërgjegjshëm.
Të qenit njerëzor përfshin:
Vetëdijen-për të qenët e tij
Mundësitë- që i jepen për të marrë
vendime me vetëdije
Perjetimet njerëzore- gzimi, frika, ankthi
etj.
Zgjedhjen- se si ai duhet të jetë
E gjithë kjo perfaqëson përvojen e
ekzistencës njerëzore.
Hajdegeri me përpjekjet e tij në filozofi
synonte që të lartësonte figurën e njeriut
përballë një realiteti thjesht shkencor
shfrytëzues e kontrollues.
 Faleminderit për
vëmendjen!
Punuan: Rrumejsa Dahsyla, Olsa Kadriqeli, Vesa Kusari

Klasa: XI-7