‫توجه و تمركز‬

‫تهيه و تدوين‪ :‬محمد خبيري‬

‫عضو هيئت علمي دانشگاه تهران‬
 ‫عناوين مورد بحث‬

‫مقدمه‬ ‫•‬
‫تعريف توجه و تمركز‬ ‫•‬
‫اهميت توجه و تمركز‬ ‫•‬
‫انتخاب محرك اصلي‬ ‫•‬
‫راهنمايي هايي براي ارتقاي توجه انتخابي‬ ‫•‬
‫عناوين مورد بحث (ادامه)‬

‫• جابجايي توجه‬
‫• اجراي برنامه تمرينات توجه‬
‫• رهنمودهايي براي توسعه دادن تمركز‬
 ‫مقدمه‬

‫تا چه ميزان به توجه‪ ،‬توجه داريد؟‬ ‫•‬

‫آيا شما فقط از ورزشكاران مي خواهيد كه توجه كنند؟‬ ‫•‬
‫مسئوليت شما در مقابل مهارت توجه چيست؟‬ ‫•‬
‫توجه كردن به مسئله اي‪ ،‬با چگونگي توجه كردن به آن‬ ‫•‬
‫مسئله تفاوت دارد‬
‫اجراي عالي مهارتها زماني ميسر است كه در حوزه‬ ‫•‬
‫انرژي مطلوب قرار داشته و به مهارتهاي مورد نظر‬
‫توجه كامل داشته باشيد‬
 ‫تعريف توجه و تمركز‬
‫توجه فرآيندي است كه آگاهي ما را هدايت مي كند تا اطالعات‪،‬‬ ‫•‬
‫در دسترس حواس قرار گيرند‬
‫در هر لحظه‪ ،‬حواس با تحريكات محيط بمباران مي شوند ولي‬ ‫•‬
‫آيا ما به همه آنها نياز داريم؟‬
‫شروع توجه و تمركز كردن امري است اختياري‬ ‫•‬
‫اگر به موضوعي دقت كنيد‪ ،‬شما از محركات ديگر با خبر‬ ‫•‬
‫نخواهيد شد‬
‫وقتي به مسئله اي توجه مي كنيد آن را درك مي كنيد و بر‬ ‫•‬
‫اساس آن تصميم گيري مي كنيد‬
 ‫تعريف توجه و تمركز (ادامه)‬
‫مكانيسم هاي توجه ‪ ،‬از طريق غربال كردن‪ ،‬باعث تنظيم انرژي‬ ‫•‬
‫رواني مي گردد‬
‫اگر توجه خود را از فشارهاي رواني و افكار منفي دور كنيد آنها‬ ‫•‬
‫را تجربه نخواهيد كرد‬
‫توجه و تمركز مترادف هم گرفته مي شوند ولي آنها مترادف‬ ‫•‬
‫نيستند‬
‫تمركز محدود ساختن توجه‪ ،‬خيره شدن توجه به يك محرك خاص و‬ ‫•‬
‫حفظ توجه به يك محرك انتخاب شده مي باشد‬
‫يعني‪ :‬توانايي نگهداري توجه به روي محرك انتخاب شده براي يك‬ ‫•‬
‫مدت زمان‬
 ‫تعريف توجه و تمركز (ادامه)‬

‫گر چه شروع توجه و تمركز كردن اختياري است ولي ادامه آن‬ ‫•‬
‫بايستي خودكار شود‬
‫” اگر شما در حين مسابقه خود را مقيد كنيد كه تمركز داشته‬ ‫•‬
‫باشيد‪ ،‬شانسي براي تمركز نخواهيد داشت“‬
‫تمركز‪ ،‬به شدت‪،‬به چيزي خيره شدن نيست‪ .‬آن كوشش مستقيم‬ ‫•‬
‫براي تمركز كردن هم نيست‪ ،‬بلكه يك كوشش بدون كوشش است‬
‫تمركز حالت جذب شدن ذهن به شيء يا موضوعي است كه مي‬ ‫•‬
‫خواهيم بر آن تمركز كنيم‬
 ‫اهميت توجه و تمركز‬
‫در اجراي مهارتهاي عالي‪ ،‬توجه مي بايستي بطور كامل‬ ‫•‬
‫معطوف عوامل مرتبط باشد‬
‫توجه و تمركز ارادي‪ ،‬بزرگترين منبع لذت مورد نياز براي‬ ‫•‬
‫كارهاي سخت مي باشد‬
‫در ورزشهاي با ريسكهاي باال اهميت توجه و تمركز غير قابل‬ ‫•‬
‫انكار است‬
‫در اجراء شاهكارهاي ورزشي و هنري ذهن در زمان حال‬ ‫•‬
‫پارك مي باشد‬
‫فلسفه‪ :‬اينجا – اكنون ‪ -‬عمل‬ ‫•‬
 ‫اهميت توجه و تمركز (ادامه)‬

‫مهارت توجه و تمركز يكي از پيش نيازهاي ساير‬ ‫•‬

‫مهارتهاي رواني است‬
‫ورزشكاران تواناييهاي مختلفي در خصوص تمركز‬ ‫•‬
‫دارند‬
‫بعضي افراد گنجايش تمركز بيشتري از ديگران دارند‬ ‫•‬
‫بعضي افراد براي حواس پرتي آمادگي بيشتري دارند‬ ‫•‬
‫تمركز به وسيله تمرين ذهن توسعه پيدا مي كنند‬ ‫•‬
 ‫انتخاب محرك اصلي‬
‫مهارت اساسي توجه‪ ،‬توانايي انتخاب محرك اصلي از ميان‬ ‫•‬
‫ساير محركها ست‬
‫اين مهارت از طريق آزمايش و خطا و تكرار بي شمار و به‬ ‫•‬
‫وسيله مغز راست انجام مي پذيرد‬
‫اين عمل گر چه ممكن است سالها طول بكشد ولي از كامپيوتر‬ ‫•‬
‫هاي فوق عالي سريعتر عمل مي نمايد‬
‫با روشهاي روانشناختي مي توان فرآيند سالهاي تمرين را‬ ‫•‬
‫كاهش داد‬
‫مكانيسم هاي توجه چيزهايي را كه شما مي خواهيد به آنها توجه‬ ‫•‬
‫كنيد‪ ،‬كنترل مي كنند‬
 ‫انتخاب محرك اصلي (ادامه)‬
‫مكانيسم هاي توجه بسيار شبيه به سيستم عصبي خود مختار عمل مي كند‬ ‫•‬
‫توجه به تبع عالقه ايجاد مي شود و عالقه در پي چرائي و چگونگي مي‬ ‫•‬
‫آيد‬
‫تنظيم كردن ذهن به عوامل مربوط ويا نا مربوط‬ ‫•‬
‫ورزشكاران نخبه قبل از ورود به مسابقات محركهاي اصلي و نيز‬ ‫•‬
‫محركهاي مزاحم را شناسائي كرده و هيچ چيز براي ذهن آنها تازگي‬
‫ندارد‬
‫ورزشكاران ممكن است از نظر جهت توجه بيروني و يا دروني باشند‬ ‫•‬
‫ورزشكاران ممكن است از نظر وسعت توجه گسترده و يا ظريف باشند‬ ‫•‬
‫راهنمايي هايي براي ارتقاي توجه انتخابي‬

‫مشخص كنيد كجا‪ ،‬توجه بايد به طرف داخل و يا خارج معطوف‬ ‫•‬
‫باشد‬
‫اگر مي خواهيد توجه بيروني داشته باشيد‪ ،‬به كدام نشانه ها و با‬ ‫•‬
‫چه ترتيبي بايد توجه كنيد‬
‫اگر مي خواهيد توجه دروني داشته باشيد‪ ،‬به افكار سازنده توجه‬ ‫•‬
‫كنيد‬
‫در زمان حال باشيد تا گذشته و يا آينده‬ ‫•‬
‫به عوامل وظيفه اي نظير شكل اجرا توجه كنيد نه نتيجه معلق‬ ‫•‬
 ‫راهنمايي هايي براي ارتقاي توجه انتخابي‬
‫(ادامه)‬
‫تنظيم كردن ذهن به نشانه هايي كه مورد نياز مي باشند‬ ‫•‬
‫در هنگم يادگيري مهارتها‪ ،‬مواردي كه حواس‬ ‫•‬
‫ورزشكاران را پرت مي كنند تا جايي كه ممكن است‬
‫حذف كنيد‬
‫خود را از شر فشارهاي رواني خالص كنيد‬ ‫•‬
‫استفاده از جريان عادي پيش از مسابقه (تهيه سياهه)‬ ‫•‬
‫استفاده از اشارات و لغات جهت يادآوري‬ ‫•‬