Клинички одлуки

Катедран по Болести на устата и

пародонтот

виш научен соработник

д-р Соња Миндова
Клинички одлуки од областа на оралната медицина

Анамнеза

Клинички преглед
Status lokalis
Локален статус

Екстраорален

Интраорален

Морфи
 Екстраорален преглед

набљудување
опипување
-кожа на лицето
-регионални
-румен дел на
лимфни јазли
усните
-големи плунковни
-плункови жлезди
жлезди
-регионални
-невралгични
лимфни јазли
точки
-ТМЗ
 Интраорален преглед

набљудување
опипување
-усни
-образи -мекоткивни

-вистинска усна структури

празнина -тврди структури
-јазик
-под на усна
празнина
-состојба на
 Промени кои се опишуваат со набљудување

локализација Вид (тип) број

дистрибуција

големина

аранжман

граница
 Патолошки состојби кои се опишуваат со
набљудуваење причина
Боја црвена Гингива,тврдо и меко
непце,усни
Воспаление

бела Образна лигавица,усни

Забрзанакератинизација
јазик

Цела орална лигавица Субепителијални

жолта депозити
Гингивата,образналигавица, Депониран билибурин
Кафеава, сина црна усни

навидум мазна Образна лигавица Хормонален дизбаланс

Површина
гранулирана Гингива Епителијална хиперплазија

прекин на континутитет Цела орална лигавица

Понатамошно дијагностички постапки

тестови

Клинички

Клиничко-
лабораториски

лабароториски
 Клинички тестови
Оток на функционалната
лигавица
лингвален
толудински
шилеров
витропресија
бренингова
ксеростомичен
 Клиничко-лабароториски тестови

Вид на тестот

Микробиолошки бактерии

Антибиограм преосетливост

Вирусолошки вирусни состојби

Микотичен(нативен) постоење на хифи

Candida albikans
Квалитативен состав на плунаката Состав на плунката

Ексофолијативна цитологија Сомнеж за малигнитет

Tzank Акантолитички клетки

Биопсија Патохистолошки наод

Имунофлуоресценција
Идентификација на
антигени,
антитела и комплемент фракции

Аспирација Состав на аспиратот

 Лабораториски тестови

Хематолошки Крвна слика,леукоцитарна

формула,седиментација
Железо
Шеќер

Биохемиски анализи Хепатални-----------ензими

Уриноанализа------------Серумски
антитела и антигени
Серолошки
Алерголошки Откривање на алерген
Имунолошки Хуморален----------
имуноглобулини,комплемент
Клеточен-----------Т,Б клетки и Т кл
субпопулации
ЛТГ-------------------Функционална
способност на лимфоцитите
 Заболувања Причинител Локализација Вид на морфи Терапија

 Антисептици
 Анилински бои
 10% анестезин
глицерин
Stomatitis herpetica Herpes virus Орална лигавица Везикули
 Нистантин
Тип 1 и усните и ерозии
 Витаминска
терапија(Ц,Б
complex)
 Антибиотици

Herpes simplex Гроздасто  Антисептици

recidivans Herpes virus Екстраорално
Тип 1 Интаорално групирани  Виростатици
везикули  Солкосерул
Интраорално дентал
Задни делови  Ласер
на усната Еритем на
Herpangina Coxaci 1-6 10 крајници, Антипиретици
празнина Антивирусни средства
и 12 голтниковото везикули и
ерозии Антибиотици во потешки
 Заболување Причинител Локализација Вид на морфи Терапија

Енантем и Симптоматска
Интраорално терапија и
На границата на петехии на
границата на мирување
Инфективна тврдото и меко
Epsten Barr непце, лакунарна мекото и
мононуклеоза тврдото непце
ангина
Екстраорално
Генерализирана
лимфоденопатија  Виростатици
локално и per os или
системски,
Интраорално  Витаминска
Најчесто на тврдо и терапијаБ1,Б12А,Ц
меко непце На еритемна плоча  Вит Бсе даваат во
Herpes zoster Varicela Екстраорално везикули и ерозии облик на инекции
zoster Во предел на покриени со  Вит А во облик на
инервациона зона на фибриноидна капки
некој нерв еднострано белузлава маса  Антибиотици и гама
глобулина
 (во потешки сл)
 Herpes Herpangina
Stomatitis herpetica
simplex
recidivans

Infectivna
mononukleoza

Herpes zoster
Афтозни орални улцерации
Дијагностички сличности и разлики и терапија кај различни типови на афти
Локализација Главни карактеристики Големина Бројност Терапија
Афти
Промените започнуваат
Насекаде во со продромален 1-5мм Од една до  Симптоматска
Mikulicz-eva неколку За намалување на
оралната стадиум и се менува
aphta болката
празнина морфолошки се до
сплесната улцерација  Anestesin glycerin 10%,
покриена со Gingicain
фибриноиден налеп За намалување на
симптомите
Локална апликација на
 Антибиотски масти
Cook-ovi aphtae На аркуси и На хиперемична основа Тетрациклински
меко непце ситни ерозии прекриени Под 1 мм
 Антихистаминици
со фибриноиден налеп  Ензиматски препарати
 Гамаглобулини
 Имуносупресори
 Кортикостероиди
(масти-локално или
орално системски)
 Главни карактеристики
Афти Локализација Големина Тераија
 Супфокална
Улкусот го зафаќа апликација на 0,5%
подлигавичниот 1-3 см раствор на
На бочната страна на слој и се протега novocain+dehametha
јазикот, лигавицата son 1 cmm под
Sutton -ова се до мускулот
на образите и промената
aphtae пределот на тврдото  Локална апликација
непце На Донтизолон маст
(комбинација на
антибиотик и
кортикостероид и
ензим)
 За побрза
епителизација
(Solcoseryl dental
adhesive
paste)Солкосерилот
ја стимулира
Ласерски функцијата на
третман фибробластите а со
тоа ја забрзува
 Lichen planus
erosive-ulcerosa
Pemphigoid
bullosus

Pemphigoid
bullosus
Клинички сличности и терапија кај некои везиокуло булозни заболувања
Заболувања Локализација Клиничка
Пол/возраст Терапија
слика

Основна
Интраорално терапија
Дискретни,сверични везикули
Места изложени исполнети со бистра -кортикостероиди
Pemphigus Помѓу 50 и
на траума, меко течност,распоредени во како системска
vulgaris 60 години
непце, непчани букет,брзо прскаат терапија според
Жени
лакови. шема.Лекувањето
Екстраорално започнува со
Кожа високи дози од
(умбиликална и 120 до 180 мг
периумбиликална дневна доза.
регија) Кога ќесепостигне
клиничка
ремисија дозата
Испирање со
се намалува до
благи антисептици
доза на
-Антимикотици
одржување(опти
-средатва за
мална доза или
намлување на
морбостаза)
болката
Локална
 Пол/возраст Локализација Клиничка Терапија
Заболувања
слика

Околу 65 го Интраорално Интраорално Општа терапија

преовладува На усните и јазикот Ретко улцерации -Кортикостероиди,
кај мажите
Pemphigoid Екстраорално на гингивата дневна доза
bullosus Кожа (околу ципите Екстраорално помеѓу 40 и 80 мг
на телото, на нозете и Кожа-надуени -Витаминска
рацете) хеморагични терапија
пликови -Антимикотици
-по потреба
антибиотици

Од 40 - 60 Интраорално
Еродирани
Lichen planus год, жени Ретромоларната
површини.Присутни Кортикостероиди
erosive- регија,образната
се бели -Топично
лигавица
ulcerosa стрии,зрнетост,соли -Системски 40-
Екстраорално
тарни папули 60мг)
Кожа(подлактици,
подколеници,слаб
ини)
 Компарација на клиничките и параклиничките карактеристики

Параметри Pemphigus Pemphigoid Lichen planus

vulgaris mucosae oris erosive-
ulcerosa

Була Субепителијална Папула

Интраепителијална
-
Ретромоларната
Афектирана Букална регија
регија Гингива, очи и
лигавица генитали
-бочните страни
на јазикот
-вермилионот
Nikolsky-тест
-Подот на усната
Позитивен
Негативен Негативен
Во зависност од
Задоволителна клиничката форма
Прогноза до добра Добра до одлична
Клинички одлуки од областа на пародонтологија

анамнеза Клинички
преглед

инспекција палпација

перкусија сондирање
.ФАЗИ НА ПАРОДОНТАЛНА ТЕРАПИЈА ПРЕЛИМИНАРНА ФАЗА

1.Терапија на ургентни состојби:

*Дентални или периапикални
*Пародонтални
*Други
Екстракција на безнадежни заби и привремени изработки доколку
се нопходни (може да биде одложено за посоодветно време)
 2. ЕТИОТРОПНА ФАЗА (ФАЗА I ОД ТЕРАПИЈАТА)
Плак контрола и мотивација и едукација на пациентот
*Совети за исхрана (кај пациенти со кариес
*Отстранување на забни наслаги и обработка на пародонтални
џебови
*Корекција на реставрации и протетски изработки со присутни
фактори на иритација Отстранување на кариес и реставрирање
(привремено или финално, зависно од тоа дали дефинитивната
прогноза за забот е направена, зависно од локализираноста на
кариесот)
*Антимикробна терапија (локална или системска,вклучувајќи и PDT –
фотодезинфекција на п.џебови)
*Оклузална терапија *Минорни ортодонтски поместувања
*Привремено шинирање и изработка на протези
 ЕВАЛУАЦИЈА НА ОДГОВОРОТ НА ЕТИОТРОПНАТА ФАЗA
Повторна проверка на:

*Длабочина на пaродонтални џебови и гингивална инфламација

*Плак и забен камен (калкулус), кариес

3.ХИРУРШКА ФАЗА (ФАЗА II ОД ТЕРАПИЈАТА)
Хируршки пародонтални зафати, поставување на импланти
Ендодонтска терапија

4.Конечни реставрации Фиксни /мобилни протетски изработки

ЕВАЛУАЦИЈА НА ОДГОВОРОТ НА РЕСТАВРАТИВНАТА ТЕРАПИЈА

5,ФАЗА НА ОДРЖУВАЊЕ НА ПОСТИГНАТИТЕ ТЕРАПИСКИ

РЕЗУЛТАТИ (ФАЗА IV ОД ТЕРАПИЈАТА) Периодична проверка на:
*Плак и забен камен * Состојба на гингивата ( инфламација),
пародонтални џебови *Оклузија, луксација на забите *Други
патолошки измени
 Етапи на пародонталната терапија

Ургентна фаза

Етиотропна фаза

ФАЗА НА ОДРЖУВАЊЕ НА ПОСТИГНАТИТЕ ТЕРАПИСКИ

РЕЗУЛТАТИ

Хирушка фаза Реставративна

фаза
 Анамнеза
Клинички наод
Дијагноза

Супра и субгингивална
инструментализација

Ре-евалуација

Потпорна пародонтална Хирушка терапија

терапија (Регенеративна,ресективна
мукогингивална
 Киретажата на п.џеб се состои од:

 обработка на тврдиот ѕид на п.џеб

 обработка на мекиот ѕид на п.џеб
 отстранување на слободната содржина
од п.џеб
Обработка на тврдиот ѕид на п.џеб
се состои од одстранување на:
• некротичниот цемент
• субгингивалните конкременти
• мазнење и полирање на површината на
коренот на забот
Киретажата на мекиот ѕид на п џеб
опфаќа:

остранување на епителот на мекиот ѕид на п џеб

инфламираното гранулационо ткиво под

епителот

патолошки изменетиот припоен епител на

дното на п џеб
Обработката натврдиот ѕид на п џеб
може да се направи и со

• Ултразвучни инструменти но при тоа остануваат

нерамнини на цементот поради што е потребно по
ултразвучната субгингивална манипулација да се

Измазни површината на коренот со рачни

инструменти
Субгингивална киретажа
претставува:
Постапка при која освен епителот на џебот и
припојниот епител се отстранува

дел од сврзнот ткиво под припојниот епител

се до зачуваната алвеоларна коска
Зошто е значајно отстранување на патолошки
изменетиот припоен епител во целост?

• За да се избегне можноста од создавање на

долг припоен епител, кој ќе спречи
колагена унија помеѓу сврзните влакна на
гингивата и цементот накоренот на забот.
 Отстранување на ендотоксин-
услови за нов припој на епителот
и колагените влакна за
цементот

Некротичен цемент и дентин

Субгингивални конкременти
и дентален плак

Српаст М.О и
Гртало оневозможува
Кирети ње на
Турпии акумулација на
Машински дентален плак
 Otstr. na pripojniot epitel
Pogol. pot na rast od mezenhimalno tk.
Proliferira dol` mekiot yid
spojuva so oralniot epite
Se interponira pome|u cementot
i svrz tkivo na krznoto na gingivata
Onevozmo`eno e sozdavawe na nov pripoj

Гранулационо
ткиво

Пролиферирано
ткиво
Остранување на
Патолошк гранулационо ткивоOstranuvawe
и изменет
прип
-Полесен пристап
епител
До длабоките делови
на џепот
-намалување на
крвавењето
 Испирање со
Хидроген
пероксид Хемостатско дејство
Во допир со ткивото
Delov od пени
Dent plak
subg.konk.
m.O
nek cement
koagulum
-по завршената терапија
не се испира
За да се формира коагулум
Epitel i -Се притиска мекиот
svrz tkivo кон забот
-Не се врши подолго
време сондирање со цел
Да се даде време да се
Создаде нов припој
• Отстранување на слободната
содржина од пародонталниот
џеб

• Се врши со 3% Н2О2 а
постапката се нарекува

,,длабоко испирање”
Специјализирани(gracey)
кирети
 Тераписки резултати кои се постигнуваат со обработка на
пародонталните џепови
Во текот на пародонталната болест се формираат активни
пародонтални џепови. Тие се исполнетои со целокупната опишана
патолошка сосржина. Ако терапијата е правилно и стручно изведена,
тогаш се очекуваат тераписки резултати од кои би ги посочиле:

 долг припоен епител,

 секундарен гингивален сулкус и

 инактивен пародонтален џеп.

 Проценка на успехот од спроведената терапија

После спроведената терапија неопходно е да се проследат

резултатите. Вообичаено првата контрола се спроведува после
една недела кога се контролира
• нивото на орална хигиена,
• присуство на денталниот плак и
• други тврди и меки наслаги на забите и состојбата на пародонтот.
При контролниот преглед примарно се одредува индексот на
дентален плак и орална хигиена. Ако се нотира лош орален
статус, тогаш потребно е да се превземат мерки на мотивација
и едукација во одржување соодветна орална хигиена со
дополнителни упатства за избор на четкица, техника на
четкање и сл.
По спроведениот пародонтолошки преглед се проценува

 состојбата на гингивата
длабочина на пародонталните џеповин
ниво на миграција на прикрепениот епител
луксација и миграција на забите.

Врз основа на дефинираниот моментален статус терапевтот

донесува дефинитивна одлука за постапките кои ќе следат во
иднина.
 На прашањето за начинот на избор на антибиотик
имаме два одговори:

1.Емпириска дијагноза без претходно микробиолошко тестирање

А.После почетна дијагноза на Терминална или фаза на

егзацербација на агресивна пародонтопатија

Б. Во период на одржување на постигнатите резултати Кај

рефракторните или рекурентни форми на пародонтална болест
Сугерирана дозаMetronidazole: 500 mg, 3x, 7 дена
2.Микробиолошки ориентирана одлука (со микробиолошка
дијагноза)
• Ако е детектиран Порфиромоинас Гингивалис :
Metronidazole: 500mg, 3x, 7 дена како алтернатива Азитромицин
500 мг, 1 дневно 5 дена

• Ако е детектиран Агрегибактер актиномицетемкомитанс

Metronidazole: 400 mg, +Amoxicillin (500mg ) 3x, 7 дена