Budowa i

znaczenie błon
biologicznych

Magdalena Piekutowska IA

1
 Spis treści

 Budowa błon biologicznych

 Właściwości i funkcje błony biologicznej
 Rodzaje transportu przez błony
 Dyfuzja prosta i ułatwiona
 Osmoza w komórkach zwierzęcych i roślinnych
 Badanie wpływu roztworów o różnym stężeniu na zjawisko osmozy

2
Budowa błon
biologicznych
Błony biologiczne są zbudowane
przede wszystkim z lipidów i białek.
Lipidami są głownie fosfolipidy, które
tworzą podwójną warstwę
(dwuwarstwę). Białka budujące błony
mogą być połączone z jedną lub mogą
przechodzić przez obie warstwy.

3
Właściwości i
funkcje błony
biologicznej Funkcje:

Tworzy barierę ochronną

Właściwości:
Pośredniczy w transporcie
Selektywnie przepuszczalna
Tworzy przedziały
Asymetryczna

Półpłynna Odbiera sygnały ze środowiska zewnętrznego

4
Rodzaje transportu
przez błony
Transport bierny – odbywa się ze środowiska o
większym stężeniu substancji rozpuszczonych do
środowiska o ich mniejszym stężeniu.
Transport czynny – odbywa się on ze środowiska
o mniejszym stężeniu substancji do środowiska o
ich większym stężeniu, czyli zachodzi wbrew
różnicy stężeń. Wymaga zużycia energii i
obecności białek transportujących. Przykładem
jest pompa protonowa w błonie lizosomów.

5
Dyfuzja prosta i
ułatwiona
Dyfuzja prosta – swobodne
przenikanie substancji przez błonę
biologiczną. Rodzajem tej dyfuzji
jest osmoza. Polega ona na tym, że
przez błonę przemieszczają się
cząsteczki wody
Dyfuzja ułatwiona – cząsteczki są
przenoszone biernie, ale z udziałem
transportujących białek błonowych.
Za jej pomocą do wnętrza komórek
wnika większość związków
chemicznych
6
Osmoza w
komórkach
 Roztwór hipertoniczny – stężenie
zwierzęcych i substancji wyższe niż wewnątrz
roślinnych komórki
 Rozwój hipotoniczny – stężenie
substancji niższe niż w komórce
 Rozwój izotoniczny – stężenie równe
Komórka zwierzęca i roślinna w tym
samym roztworze zachowają się
odmiennie, ponieważ roślinna ma
sztywną ścianę komórkową i centralnie
położoną wakuolę (gromadząca wodę)

7
Badanie wpływu
roztworów o różnym
stężeniu na zjawisko
osmozy Problem badawczy: czy stężenie
roztworu ma wpływ na kierunek osmozy
w komórkach bulwy ziemniaka?
1. Obierz bulwę ziemniaka i wykrój z niej 9
Hipoteza: stężenie roztworu ma wpływ
jednakowych prostopadłościanów oraz
na kierunek osmozy w komórkach
zmierz ich długość
bulwy ziemniaka
2. Nalej do każdej 50 ml wody
destylowanej. W pierwszej zlewce Przebieg badania:
zostaw wodę, do drugiej 0,5 g soli, a do Przygotuj: bulwę ziemniaka, nóź, linijkę,
trzeciej – 2,5 g wodę destylowaną, sól kuchenną, wagę
3. Włóż po 3 kawałki ziemniaka do każdej laboratoryjną lub kuchenną i 3 zlewki
zlewki i odstaw na 2h. Po tym czasie
zmierz długość próbek i zapisz wyniki 8
 Wynik doświadczenia - tabela
Długość
probówki
Zlewka 1
(Woda
Zlewka 2
(0,5 g
Zlewka 3
(2,5 g
Wniosek: Stężenie roztworu
[cm] destylowan soli/50 ml soli/50 ml ma wpływ na kierunek
a) wody) wody)
osmozy w komórkach bulwy
Średnia 6,5 cm 6 cm 6 cm ziemniaka
długość Nie Nie
probówki zmieniła się zmieniła się Wyjaśnienie: W wyniku
po 2
godzinach
osmotycznego napływu wody do
komórek ziemniaka próbka
Średnia 0,5 cm ( 6,5 - - (1)wydłużyła się. W zlewkach 2 i 3
zmiana – 6)
długości długość próbki nie zmieniła się,
ponieważ był to roztwór
izotoniczny oraz hipertoniczny 9
10
 Źródła:

 Podręcznik str. 79-83

 Zdjęcia pochodzą z grafiki Google, podręcznika oraz własne

11
Koniec
Dziękuję za uwagę! 