Yunit 1:

Ang Wika
Unang Pangkat
Mga Layunin:
• Maipaliwanag ang kahulugan ng wika;
• Matukoy ang pinagmulan ng wika;
• Maipakita ang pagkaka-iba ng pinagmulan ng wika.
 Introduksyon
Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan na ginagamit araw-
araw. Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na bantas
upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Tinatayang nasa
pagitan ng 6,000 hanggang 7,000 ang mga wika sa daigdig, depende sa
kung gaano katiyak ang pangahulugan sa "wika", o kung paano ipinag-
iiba ang mga wika at mga diyalekto. Ang siyentipikong pag-aaral ng
wika ay tinatawag na lingguwistika. Nag-ugat ang salitang wika mula
sa wikang Malay. Samantalang nagmula naman sa Kastila ang isa pang
katawagan sa wika: ang salitang lengguwahe.
 Introduksyon
Tinatawag ding salita ang wika. Katulad ng language - tawag
sa wika sa Ingles - nagmula ang salitang lengguwahe sa
salitang lingua ng Latin, na nangangahulugang "dila", sapagkat
nagagamit ang dila sa paglikha ng maraming kombinasyon ng
mga tunog, samakatuwid ang "wika" - sa malawak nitong
kahulugan - ay anumang anyo ng pagpaparating ng damdamin
o ekspresyon, may tunog man o wala, ngunit mas kadalasang
mayroon.
ANO NGA BA
ANG WIKA?
 Kahulugan

Ang wika ay isang sistema ng

komunikasyon sa pagitan ng
mga tao sa pamamagitan ng
mga pasulat o pasalitang
simbolo.

Noah Webster (1974)

 Ang wika ay
masistemang balangkas
ng sinasalitang tunog na
pinipili at isinasaayos sa
paraang arbitaryo upang
magamit ng mga taong
kabilang sa isang
kultura.

Henry Gleason
Katangian ng Wika

1. Ang wika ay masistemang balangkas.

2. Ang wika ay sinasalitang tunog.
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos.
4. Ang wika ay arbitraryo.
5. Ang wika ay ginagamit.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura.
7. Ang wika ay dinamiko.
D. Kahalagahan ng Wika
1. Instrumento ng Komunikasyon
2. Nag –iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman.
3. Nagbubuklod ng Bansa.
4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip.
ANGKAN NG
WIKA
MGA PRINSIPAL NA
PINAGMULAN NG
WIKA
 1. INDO-EUROPEAN (pinakamalaking angkan)
A. GERMANIC
a. English-Frisian
b. Dutch-German
c. Scandivian
B. CELTIC
a. Breton
b. Welsh
c. Irish
d. Scots
 C. ROMANCE

a. Portuges
b. Espanyol
c. Pranses
d. Italyano
e. Rumanian
f. Sarinian
g. Rhato-Romanic
h. Haitian-Creole
i. Catalan- Galician
j. Latin
 D. SLAVIC
a. Ruso
b. Byelorussian
c. Polish
d. Czech
e. Slovak Ukrainian
f. Serbo-Croatian
g. Bulgarian

E. BALTIC
a. Lithuanian
b. Latvian
2. FINNO-UGRIAN
A. Finnish
B. Estonian
C. Hungarian
D. Lappish, Mordvinia,
E. Cheremiss

3. ALTAIC
A. Turkic
B. Mongol
C. Manchu-Tangus
 4. CAUCASSIAN
A. South Caucassian
B. North Caucassian
C. Basque

5. AFRO-ASIATIC
A. Semitic
a. Ebreo
b. Arabik
c. Maltese
d. Assyrian
e. Aramaic
f. Phoencian
 B. Hamitic
a. Egytian
b. Berber
c. Cushitic
d. Chad

C. Manade
D. Kwa
E. Sudanic
F. Bantu
 6. KOREAN
7. JAPANESE
A. Niponggo
B. Ryuku
8. SINO-TIBETAN
A. Tibeto-Burma
a. Tibetan
b. Burmese
c. Garo
d. Bodo
e. Naga
f. Kuki-Chin
g. Karen
9. MALAYO-POLYNESIAN
(sumunodnapinakamalakingan gkan)
A. Indonesian
a. Tagalog
b. Bisaya
c. Ilocano
d. Pampango
e. Samar-Leyte
f. Bicol, atb. Ng Pilipinas
g. Chamerrong Guam
 B. Malay
a. Malaya
b. Batak
c. Balinese
d. Dayak
e. Makassar
C. Micronesian
D. Polynesian
a. Hawaiian
b. Tahitian
c. Samoan
d. Maori
 E. Melanisian
a. Feijan
10. PAPUAN
11. DRAVIAN
A. Telugu
B. Tamil
C. Kannarese ng Kanara
D. Malayalam

12. AUSTRALIAN
13.AUSTRO-ASIATIC
A. Munda
a. Santoli
b. Klasi
c. Nicolabarese
d. Palauag facebook
e. Wa
f. Mon
 III. ANG ANGKANG
MALAYO
POLINESYO AT ANG
WIKA SA PILIPINAS
-Ang rehiyong nasa baybay-ilog ng kanlurang Tsina at
hangganan ng Tibet ang orihinal na pinagmulan ng
kulturang Indonesyo.
-May pangkat na lumikas sa kanluran patungong India,
Indo-Tsina at Indonesia.
-May pangkat na lumikas sa Indonesia ang siyang nakaabot
sa Pilipinas Formosa (Taiwan) at iba pang kapuluan sa
Pasipiko.
-lisa ang pinagmulan ng iba't ibang sistemang pagsulat
noon, ang Alibata.
Ang ALIBATA ay mula sa Alifbata ng Arabia na pumasok
-

sa Pilipinas nang maitindig ang emperyong Madjapahit sa

Java.
A. Kahulugan ng Linggwistika - Maagham na
paraan ng pag-aaral ng wika na naglalayong
malinang ang paraan sa mabisang paglalarawan sa
wika.

5 Proseso ng Maagham na Paraan:

1. Pagmamasid
2. Pagtatanong
3. Pagklasipika
4. Paglalahat
5. Pagberipika at Pagrebisa
B. KAHALAGAHAN NG LINGGWISTIKA

1. Pagpaplano at Paggawa ng mga patakarang

pangwika.
2. Paghahanda ng mga kagamitang pampagtuturo.
3. Pagkakaroon ng guro ng kaalaman at malawak
na pananaw sa kalikasan ng wika .
C. KASAYSAYAN NG LINGGWISTIKA SA DAIGDIG

- Mambabalarilang Hindu ang kauna-unahang pangkat na kinilala

sa larangan ng linggwistika.
→ Sa mga wikang Griyego at Latin unang nagkaanyo ang
linggwistika sa tunay na kahulugan nito.
→ Ika-19 na siglo naging malaganap ang linggwistika.
→ Linggwistikang Historikal ang kauna-unahang disiplina sa
linggwistika na naglalayong mapapatotohanan ang wika sa
daigdig ay nagmula sa iba't ibang angkan.
-Napangkat na halos ang lahat ng wika sa daigdig gamit ang
linggwistikang historical.

- Si Blumentritt ang nagpasimula sa pag-aaral sa angkang

Malayo- Polinesyo.

→ Linggwistikang Istruktural ang sumunod sa historical na

nagbibigay diin sa pagsusuri sa distribusyon ng mga ponema at
morpema sa isang salita o pangungusap.
-1870 - lumitawang IPA (International Phonetic Alphabet) na may
humigit-kumulang 400 na simbolo bunga ng pangangailangan ng
mga dalubwikang mga simbolong pamponetika at pamponemika
nakakatawan sa iba't ibang tunog.

-1925-1955 nang lumaganap ang linggwistikang istruktural kung

saan lumitaw ang ponema, na nagbibigay kapayakan sa pag-aaral
ng palatunugan, at morpema, na nagbibigay kapayakan naman sa
palabuuan ng salita ng isang wika.
→ Logical syntax na mas kilala sa transformational o
generative grammar ang sumunod na lumitaw bunga ng
pangangailangan ng mga philosophers, psychologist,
anthropologist, at engineers ng wika na magagamit sa
pagpapahayag ng karunungan sa isang mabisa, tiyak at
teknikal na paraan.
→ Si Zelling Harris ang nakilalang nagunguna sa disiplinang
ito, kung saan tinaguriang transistional figure mula sa
linggwistikang istruktural tungo sa linggwistikang
heneratibo.
→ Anthropological linguistic ang sumunod na modelong
lumitaw na napaloob naman ang tagmemic model na
nagbibigay-diin sa anyo (form) at gamit (function) ng wika.

→ Phrase-structure transformational generative model na

sinasabing nag-ugat sa logical syntax, ang sumunod sa
tagmemic model na nagbibigay-diin sa pagtarok sa sinasabi
at di-sinasabi ng nagsasalita sa kanyang sariling wika kung
saan si Noam Chomsky ang namumukod-tangi sa
disiplinang ito.
→ Generative semantics ang sumunod na lumitaw na
nagbibigay-diin naman sa kahulugan na
pinangungunahan ni Lakoff, Fillmore, McCawley, Chafe
atb.

→ Mathematical o computational linguistics ang

pinakahuling lumitaw na disiplina sa linggwistika na
kasalukuyan ay hindi pa gaanong nalilinang.
D. KASAYSAYAN NG LINGGWISTIKA SA
PILIPINAS

A. Panahon ng Kastila

- Isinagawa ng mga misyunerong kastila, karamihan

ay mga Heswita at Dominikano, ang pag-aaral sa
mga wika sa Pilipinas sa layuning mapalaganap ng
mabilis ang kristyanismo.
- Isinagawa ng mga misyunerong kastila, karamihan ay
mga Heswita at Dominikano, ang pag-aaral sa mga wika sa
Pilipinas sa layuning mapalaganap ng mabilis ang
kristyanismo.

-Ang pagkakahati-hati ng kapuluan sa apat na Orden noong

1594 ang pinakadahilan kung kaya napabilis ang pag-aaral
sa mga wikang katutubo.
4 na Orden: Kabisayaan - Agustinian at Jesuitas;

-Pampangan at Ilocos - Agustinian; Instik, Lalawigan ng

Pangasinan at Cagayan - Dominican; Kabikulan-Franciscan.

B. Panahon ng Amerikano

-Mga sundalong Amerikano ang nagsagawa ng pag-aaral sa wika

sa layuning maihasik sa sambayanang Pilipino ang ideolohiyang
demokratiko.
-Pumalit sa sundalong amerikano ang mga dalubwikang may higit na
kakayahan at kasanayan sa pagsusuring-wika nang pinalitan ng pamahalaang
sibil ang pamahalaang military noong 1901.

- Lumitaw ang The RGH Law In Philippine Languages noong 1910 at The
Pepet Law in Philippine Languages noong 1912 ni Conant, kung saan
tumatalakay sa nagaganap na pagbabago sa mga tunog ng iba't ibang wika sa
Pilipinas.
- Isa si Blake sa mga nangungunang linggwista sa larangan ng
descriptive linguistics na naatasan ng pamahalaang Amerika na
mag-aaral ng wika sa Pilipinas sa pamamagitan lamang ng mga
impormante sa layuning makapagturo sa mga Amerikanong may
balak magtungo sa Pilipinas.
-Ang gramatika sa Tagalog ang itinuturing na pinakamalaking
ambag ni Blake sa linggwistika sa Pilipinas.
- Ang Language noong 1933 ni Bloomfield na kinapalooban ng
mahahalagang pag-aaral sa gramatikang Tagalog na sinasabing higit na
maagham kaysa pag-aaral ni Blake, ang itinuturing na pinakamahalagang
ambag nito sa linggwistika sa Pilipinas.

-Si Cecilio Lopez ang kinikilalang kauna-unahang linggwistang Filipino

na nagbibigay-daan sa taguri nitong "Ama ng Linggwistikang Filipino".

-Ang naipalimbag na manwal hinggil sa gramatika ng Wikang Pambansa,

na nakabatay pa sa Tagalog, ang pinalamalaking ambag ni Lopez sa
linggwistikang Pilipinas.
C. Panahon ng Kalayaan

3 Mahahalagang Pangyayari na Nakakaimpluwensya sa Pag-

unlad ng Linggwistika sa Pilipinas:

1. Ang pagkakatatag ng Summer Institute of Linguistics noong 1953

na nagbibigay-daan sa maraming linggwistang misyunero na
magtungo sa Pilipinas upang mag-aral ng iba-ibang wika gamit ang
mga karunungang nakamit buhat sa maunlad na paaralan ng
Amerika.
2. Ang pagkakatatag ng Philippine Center For Language Study sa
ilalim ng pamamahalang DECS (DEpEd) ng Pilipinas at University of
California-Los Angeles, bunga ng makalinggwistikang pamamaraan sa
pagtuturo ng Ingles.

3. Ang gradwal na pagdami ng mga linggwistang Filipino pagkaraan

ng 1960 na mauuri sa dalawa:

- Ang mga linggwistang nagsipagtapos sa US.

- Mga linggwistang nagsipagtapos sa Pilipinas
 WIKA AT
DALABWIKA
Ano ang wika?

Ang salitang wika ay nagmula sa salitang Latin sa lengua, na ang literal na

kahulugan ay "dila", kayat ang magkasingtunog ang dila at wika. Ito raw
ay simbolong salita ng mga kaisipan, saloobin, behikulo o paraan ng
paghahatid ng ideya, opinyon, pananaw, lohika o mga kabatirang ginagawa
sa proseso na maaring pagsulat o pasalita.

DALUBWIKA

Ang taong nag-aaral ng wika, sapagkat nag-aangkin siya ng mga di-

karaniwang kaalaman at kakayahan hindi sa pagsasalita kundi sa pagsusuri
ng wika.
Lope K. Santos

"Ama ng Pambansang Wika at Balarila "

Mga Dalubwika at
ang Kanilang
Pananaw sa Wika
Ayon sa lingguwistang si Henry Gleason, ang wika ay masistemang balangkas ng
sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng
mga taong kablilang sa isang kultura.
-Lahat ng wika ay nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham
na pag-aaral nito ay tinatawag na ponolohiya.

-Kapag ang ponema ay pinagsama-sama maaaring makabuo ng maliliit na yunit ng

salita na tinatawag na morpema.

-Sintaksis ang tawag sa makaagham na pinagugnay-ugnay na mga pangungusap.

-Diskors, kapag nagkaroon ng makahalugang palitan ng dalawa o higit pang tao.

Ayon kay Robins (1985), ang wika ay sistematikong simbolo
na nababatay sa arbitraryong tuntunin na maaaring magbago at
mapadali ayon sa pangangailangan ng taong gumagamit nito.

Bruce A. Goldstein
-Aynaniniwal na maaaring bigyan ng kahulugan ang wika
bilang isang sistema ng pakikipagtalastasan.

Alfred North Whiteheaad

-Ang wika ay kabuuan ng kaisipan ng lipunang

lumikha nito.
Noam Chomsky
Ang wika ay isang prosesong mental

Dell Hymes
Ang wika ay nangangahulugan ng isang buhay at bukas sa sistema na
nakikipag-interaksiyon.

M.A.K Halliday
-May gamit na instrumental ang wika.

Archibald V. Hill
-Ang wika ang pangunahin at pinakaelaboreyt na
anyo na gawaing pantao .
Richard Hudson
-Ang wika ay nakasalalay sa mga karanasan o pangyayaring
natatangi sa isang nilalang.

Dr. Pamela Constantino

-Ang wika ay maituturing na behikulo ng pagpapahayag ng
nararamdaman.

Mahangis
-Ang wika ang pinakamahalagang kasangkapan ng tao sa
pakikipagtalastasan.
Ang wika ay pormal na sistema ng mga simbolo na sumusunod sa
patakaran ng isang grammar upang maipahayag ang komunikasyon.

Ferdinand de Saussure (linguist at semiotician)

Ang wika ay arbitraryong sistema ng mga sinasalitang tunog na

ginagamit para sa komunikasyon ng tao.

-Ronald Wardaugh (1972)

-Ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng

mga kaisipan, damdamin at mithiin

-Edward Sapir
Henry Sweet
-Ang wika ay pagpapahayag ng ideya sa pamamagitan ng mga
pinagsama-samang tunog upang maging salita.
Ngugi Ihiong (1987)
-Isang Aprikanong manunulat: Ang wika ay kultura. Isa itong
konektibong kaban ng karanasan ng mga tao at ng kasaysayan ng wika.

Bienvenido Lumbera (2007)

-Parang hininga ang wika.
Dr. Jose Villa Panganiban

Ang wika ay paraan ng pagpapahayag ng kuru-kuro at damdamin

sa pamamagitan ng mga salita upang makipag-unawaan sa kapwa-
tao. Ito ay binubuo ng mga salita, parirala, at pangungusap na may
kahulugan.

Alfonso O. Santiago (2003)

Ang wika ay sumasalamin sa mga mithiin, pangarap, damdamin,
kaisipan, saloobin, pilosopiya, kaalaman, karunungan, moralidad,
paniniwala, at mga kaugalian ng tao sa lipunan
.
 WIKA AT
KULTURA
Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura, ang kultura ay
nalilinang dahil sa wika at ang wika ay ang kultura mismo.
Maari natin itong ituring bilang batayang gabay sa matibay na
kaugnayan ng wika at kultura bilang mabisang kasangkapan sa
pagtaguyod at pagkakakilanlan nating mga Pilipino.
ANG RELASYON NG WIKA AT KULTURA

Ano ba ang Wika? Ano ba ang Kultura? Bakit angkop na

angkop ang wika sa kultura? Bakitwalang wikang superyor sa
ibang wika? Bakit magkabuhol ang wika at kultura? At gaano
bangkahalaga sa isang bansa ang wika at kultura? Paano ito
mapapahalagahan?
ANO ANG KULTURA?
Bawat pangkat ng mga taong naninirahan sa isang bansa,
bayan, pook o pamayanan ay maysariling kultura. Ang kultura,
sa payak na kahulugan, ay ang sining, literatura, paniniwala, at
kaugalianng isang pangkat ng mga taong nananahanan sa isang
pamayanan. (Santiago, 1979) Ang kultura ay ang
pangkabuuang pananaw ng mga tao sa isang lipunan sa mundo
at sakanilang kapaligiran.
Ang pananaw na ito ay hango sa paniniwala, tradisyon, uri ng
pamumuhat, at ibapang mga bagay na nag-ugnay sa kanila at
nagpatibay sa bigkis ng pagkakaisa na siyangnagpapalaganap
ng kanilang pangkalahatang diwa, pananaw, kaugalian at
adhikain. (Rubrico, 2009)May dalawang uri ng kultura. Ang
materyal na kultura at di-materyal na kultura.
Binubuo ng materyal na kultura ang mga bagay na nakikita at
nahahawakang pisikal. Nabibilang dito ang mgakasangkapan,
kasuotan, kagamitan, bahay at pagkain. Samantala, ang mga
kaugalian, tradisyon,panitikan, musika, sayaw, paniniwala at
relihiyon, pamahalaan at hanap-buhay ay sumasaklaw sa di-
materyal na kultura.
ANG WIKA?
Isang kabuuan ng mga sagisag sa paraang binibigkas na sa
pamamagitan nito aynagkakaugnay, nagkakaunawaan at
nagkakaisa ang mga kaanib ng isang pulutong ng mga tao.

Wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na

pinili at isinaayos sa paraangarbitraryo upang magamit ng mga
taong kabilang sa isang kultura.
Sapir- whorf Hypothesis

Ang wika ay naka impluwensya su kung paano mag isip ang tao
o ang grupo ng tao
Naiimpluwensyahan naman ng kultura ang ating wika na siya
nakakaapekto kung paano natin nakikita ang mundo Nag
kakaroon ng iba't ibang pananaw ang nag sasalita ng
magkaibang wika
Halimbawa :bigas,kanin:rice
Iba pang aspeto ng wika na naka
naiimpluwensyahan ng kultura

Paksa at pinag uusapan

Tono
Pagsalungat sa kinakausap
Pagkamaligoy
Kailan mag sasalita ang isang tao
3 Modelo sa Paglalarawang-Wika sa Pilipinas

1. Modelong ginamit ni Bloomfield sa paglalarawan ng Tagalog.

2. Modelong Tagmemic ni Kennenth L. Pike

3. Modelong Transformational-generative ni Chomsky.

Wika bilang taga pag pahayag at taga pagpahiwatig
ng kultura

Ang wika ginagamit ng isang lugar ay siyang

nagpapahayag at nag papahiwatig ng karanasan at
pananaw ng mamayan na nag sasalita nito.
Wika ang nagpapahayag ng kaibahan at kakanyahan
ng isang grupo ng tao
Konsep at kaluluwa
Bicolano-kalag

Maranao-arowak
Ibanag-ikararwa
Tausog-nyawa
Bagobo- gimoku
Iluko-kararaua

Konsepto ng kapwa
Mahal kita vs I love you
Kapwa vs. Others
Wika bilang Impukan-Kuhanan ng Kultura

Ang bawat elemento ng isang kultura ay

nailalarawan ng wika
-pag uugali
-damdamain
-isip

Sa wika pumpaloob ang pagpapahalaga ng mga

Pilipino hindi lamng sa panlabas kundi higit pa sa
kalooban ng ating kapwa
Pang ibabaw Pang-ilalim
● Sayaw ● Panitikan
● Sining ● Pangagamot
● Laro ● Ugat-salinlahi
● Pagluluto ● Pagtala ng kasaysayan
● Damit ● Pagmamapa
● Kahig-tuka ● Wika
SANGGUNIAN:
• https://www.slideshare.net/RitaMaeOdrada/yunit-1-wika
• https://www.slideshare.net/dawnnah/angkan-ng-wika
• https://www.scribd.com/presentation/421554408/ang-wika-at-dalubwika
• https://www.slideshare.net/MykellReyes/fil-40-pres
 Unang Pangkat

• Abendaño
• Arabe
• Araojo
• Barcela
• Benamera
• Aribe
MARAMING
SALAMAT!