www.themegallery.

com Company Logo

www.themegallery.com Company Logo
IV. TRIẾT LÝ, GIÁ TRỊ, QUY ĐỊNH ĐẠO ĐỨC VÀ NGUYÊN
TẮC HÀNH ĐỘNG CỦA CÔNG TÁC XÃ HỘI
4. Các nguyên tắc của công tác xã hội và các
nguyên tắc hành động của nhân viên công
tác xã hội trong thực hiện nghề nghiệp
4.1. Các nguyên tắc cơ bản của nghề công tác xã hội
• Mọi người đều có khả năng phân tích vấn đề và đưa ra những giải
pháp cho những tình huống khó khăn của họ. Họ có quyền tự lựa
chọn các quyết định hành động.
• Nhân viên công tác xã hội cần cố gắng tối đa để giúp thân chủ tăng
thêm tính độc lập tự chủ
• Nhân viên công tác xã hội phải có trách nhiệm tạo ra một số thay
đổi trong môi trường của thân chủ để hạn chế những tác động bất
lợi đến thân chủ
• Con người luôn có khả năng học hỏi hành vi mới
• Đương đầu với những khó khăn là một điều tất yếu trong cuộc sống
• Con người luôn hành động theo các mục tiêu, mục đích. Tuy nhiên,
ở một số trường hợp con người không định hướng được điều đó.
• Mỗi người cần được tôn trọng
• Mỗi cá nhân đều có những cá tính, nhu cầu, quan điểm khác nhau
4.2. Các nguyên tắc hành động của nhân viên
công tác xã hội trong thực hiện nghề nghiệp

4.2.1. Chấp nhận thân chủ

4.2.2. Thân chủ cùng tham gia giải quyết vấn đề

4.2.3. Tôn trọng quyền tự quyết của thân chủ

4.2.4. Cá biệt hoá

4.2.5. Đảm bảo bí mật của thân chủ

4.2.6. Tự ý thức về bản thân

4.2.7. Đảm bảo mối quan hệ nghề nghiệp

 THẢO LUẬN NHÓM

Chia lớp thành 7 nhóm

Nhóm 1: Nguyên tắc chấp nhận thân chủ
Nhóm 2: Nguyên tắc tạo điều kiện để thân chủ tham gia giải
quyết vấn đề
Nhóm 3: Nguyên tắc tôn trọng quyền tự quyết của thân chủ
Nhóm 4: Cá biệt hóa
Nhóm 5: Đảm bảo bí mật thông tin của thân chủ
Nhóm 6: Tự ý thức về bản thân
Nhóm 7: Đảm bảo mối quan hệ nghề nghiệp
Câu 1: Trình bày ý chính của nguyên tắc đó?
Câu 2: Ví dụ cụ thể?
www.themegallery.com Company Logo
4.2.1. Chấp nhận thân chủ

8
Khi nói chuyện với người
nghiện ma túy hoặc một tội
phạm giết người, cảm giác
của bạn như thế nào?
 Động não

9
Theo bạn, như thế nào
được gọi là chấp nhận?
 4.2.1. Chấp nhận thân chủ

Nhân viên
xã hội đón Nhân viên
nhận và hỗ xã hội tôn Nhân viên xã
trợ thân trọng các hội không đồng
chủ trong tình với những
quan điểm
mọi trường quan điểm và
hợp. và niềm hành vi chưa
tin của phù hợp của
thân chủ. thân chủ.
 4.2.2. Mỗi người đều có những khả năng nhất
Thân chủ định để giải quyết vấn đề khó khăn.
cùng NVCTXH giúp đỡ thân chủ tăng thêm
tham gia tính độc lập tự chủ, có khả năng tự quyết,
giải quyết tránh để đối tượng ỷ nại, thụ động.
NVCTXH không làm thay cho thân chủ.
vấn đề
 4.2.3. Tôn trọng quyền
tự quyết của thân chủ

Tình huống
Một sinh viên có thai 2 tháng và đến gặp
NVCTXH để xin lời khuyên rằng em có nên phá
thai hay giữ lại. Em cũng kể rằng người yêu của
em cũng đang là sinh viên cùng lớp với mình và
chắc chắn bố mẹ hai bên sẽ không đồng ý cho
hai em kết hôn.
Nếu là NVCTXH trong trường hợp này bạn sẽ
giải quyết như thế nào?
 4.2.3. Tôn trọng quyền tự
quyết của thân chủ

Vì mọi
người đều
có khả NVCTXH
chỉ giúp Khi những
năng phân
thân chủ quyết định chưa
tích vấn đề
đưa ra các phù hợp thì
và đưa ra
phương án, NVCTXH phải
giải pháp
phân tích, định
cho những giải pháp,
hướng để họ suy
tình huống tăng tính
nghĩ lại và đưa
khó khăn độc lập, tự
ra các quyết
chủ
định đúng đắn
 4.2.4. Cá biệt hoá

Mỗi người có NVCTXH cần NVCTXH cần

hoàn cảnh, vốn đặt mình vào cố gắng giúp
kinh nghiệm địa vị của thân thân chủ tìm ra
sống, niềm tin, chủ để hiểu và giải pháp khác
giá trị và hành cảm thông nhau cho mỗi
vi... khác nhau hơn với họ. người
4.2.5. Đảm bảo sự bí mật của thân chủ

Nhằm đảm bảo sự Mọi thông tin, nội dung

tôn trọng, tin tưởng, trao đổi trong quá trình
sẵn sàng chia sẻ, làm việc với thân chủ
sẽ được giữ kín
hợp tác của thân Nếu cần phải chia sẻ
chủ với NVCTXH.
thông tin, NVCTXH
cần trao đổi với thân
chủ trước hoặc dấu tên
thân chủ
NVCTXH phải có sự
xử lí linh hoạt
15
4.2.6. Tự ý thức về bản thân

NVCTXH
cần ý thức về
bản thân là
người có tư
cách đại diện  NVCTXH luôn nhìn lại chính
của cơ quan mình, rà soát lại công việc đã làm có
xã hội phù hợp với quan điểm, nguyên tắc,
đạo đức nghề nghiệp hay không.
 NVCTXH phải biết được mặt
mạnh, mặt yếu của mình để có sự điều
chỉnh kịp thời.
16
 4.2.7. Đảm bảo mối
quan hệ nghề
nghiệp

NVCTXH phải tôn trọng quan

điểm giá trị, chủ động áp dụng các
nguyên tắc hành động của nghề
nghiệp, không lợi dụng cương vị
công tác của mình để đòi hỏi sự hàm
ơn của thân chủ.
Thân chủ mong muốn và tích cực
trong việc giải quyết vấn đề của
mình thông qua tinh thần hợp tác
xây dựng.
 BÀI TẬP THỰC HÀNH

Yêu cầu:
Xác định xem trong các tình huống sau, tình huống nào
nhân viên công tác xã hội vi phạm nguyên tắc hành
động, tình huống nào không? Giải thích tại sao?
 Tình huống 1:
Nhân viên công tác xã hội làm việc với một cô
bé 14 tuổi có quan hệ tình dục với bạn trai 18
tuổi. Nhân viên công tác xã hội nói với cô bé
rằng em là một người buông thả và em phải
dừng ngay việc em đang làm.
 Tình huống 2:
Một nhân viên công tác xã hội cố gắng thuyết phục
thân chủ của mình tham gia vào đạo Thiên chúa
 Tình huống 3:
Nhân viên công tác xã hội kể với bạn bè và gia
đình các chi tiết về tình huống đặc biệt thú vị
của một thân chủ làm mại dâm mà nhân viên
công tác xã hội đang hỗ trợ.
 Tình huống 4:
Nhân viên công tác xã hội hứa với gia đình của
một trẻ em lang thang đường phố rằng anh ấy sẽ
thuyết phục được con trai họ rời Hải Phòng về
quê.
Hãy cho biết Bạn sẽ làm gì trong những tình huống dưới
đây với vai trò là nhân viên công tác xã hội?
1. Bạn đang ngồi trong văn phòng của mình thì có một
thanh niên người gầy gò, ốm yếu bước vào. Bằng kinh
nghiệm của bản thân bạn biết là người thanh niên này
nghiện ma túy nặng. Anh ấy còn kể rằng anh ấy là một tay
chuyên trộm các phụ tùng xe máy. Trong trường hợp này,
bạn sẽ:
a)Đón tiếp lạnh nhạt vì cho rằng người này chẳng thể nào
cứu vãn nổi nữa
b)Sau khi nghe anh ấy trình bày bạn chỉ trích, phê phán và
ngay lập tức đưa ra một loạt lời khuyên cho anh ấy
c)Bạn đón tiếp niềm nở, nhẹ nhàng, kéo ghế mời anh ấy
ngồi và lắng nghe anh ấy trình bày
d)Sau khi nghe anh ấy nói, bạn nói rằng ở hoàn cảnh của
anh ấy thì việc đi ăn trộm là hoàn toàn đúng đắn để lấy thiện
cảm của anh ấy
2. Bạn đang tiếp cận một thân chủ là một người cao tuổi
sống lang thang trên đường phố. Sau khi thu thập thông
tin về cụ bạn quyết định:
a)Gửi cụ về gia đình của cụ ngay lập tức vì gia đình bao giờ cũng
là nơi tốt nhất
b)Giao cụ cho công an phường
c)Đưa cụ vào một Trung tâm Bảo trợ xã hội
d)Cùng với cụ xem xét các phương án giải quyết
3. Một cô gái đến văn phòng của bạn để xin được giúp đỡ vì đang
học đại học nhưng đã có thai. Cô gái rất phân vân giữa việc nạo
thai hay giữ lại để lấy chồng. Sau khi thảo luận các phương án,
cô gái quyết định sẽ nạo thai để học tiếp. Bạn là người theo đạo
nên không muốn một người nào đó nạo thai, nên bạn đã:
e)Cố gắng thuyết phục cô gái không nên nạo thai mà nên lấy
chồng
f)Tôn trọng quyết định của cô gái
g)Ép buộc cô gái theo hướng lấy chồng
4. Bạn đã từng dạy thành công cho một trẻ tự kỷ bằng
phương pháp sử dụng âm nhạc. Khi một người mẹ đưa đứa
con tự kỷ của bà đến văn phòng của bạn. Bạn:
a)Không cần hỏi han gì nhiều lập tức yêu cầu bà mẹ hãy tìm
thầy dạy nhạc cho bé
b)Anh chị hỏi rất kỹ về trẻ, quan sát và ghi chép lại.
5. Một thân chủ đến gặp bạn vì cô ấy cảm thấy rất xấu hổ về
bản thân. Cô gái đã nhiều lần bị hiếp dâm bởi người hàng
xóm. Bạn tình cờ lại biết người hàng xóm đó. Bạn:
c)Kể lại với con gái và vợ (chồng) mình để mọi người trong
nhà biết và đề phòng
d)Lập tức báo cho công an phường để họ xử lý
e)Giữ kín mọi thông tin về thân chủ
f)Chuyển ca này cho một đồng nghiệp của mình
g)Cố gắng áp chế tình cảm của mình và tiếp tục tiến trình hỗ
trợ thân chủ.
6. Khi tiếp cận một ca của một thân chủ là một người
con gái (con trai) xinh đẹp, đáng yêu. Bạn cảm thấy
lòng mình rung động. Bạn quyết định:
a)Sẽ thổ lộ tình cảm với thân chủ vì bạn cho rằng như
vậy sẽ cho thân chủ một chỗ dựa tinh thân và trên cơ sở
đó sẽ giúp đỡ thân chủ được nhiều hơn.
b)Chuyển ca này cho một đồng nghiệp của mình
c)Cố gắng áp chế tình cảm của mình và tiếp tục tiến
trình hỗ trợ thân chủ.
5. Tiến trình công tác xã hội

c h o ạ t
u ỗ i c á
l à c h ế u tố
tr ìn h a c á c y
Tiến n g tá c g iữ
i tr o n g
g tư ơ a y đ ổ
độn n h ữ ng t h
à th e o
tạ o r a i g ia n v
để ìn h th ờ
q u á t r .
m ột ấ t đ ịn h
ư ớ n g n h
mộ t h
Tiến trình công tác xã hội là quá trình tương tác giữa
NVCTXH và thân chủ để cùng nhau giải quyết vấn đề.
Trong quá trình này, nhân viên công tác xã hội dựa trên
các quan điểm giá trị, kiến thức, hiểu biết, kinh nghiệm và
kỹ năng của mình để tham gia vào việc giải quyết vấn đề
của thân chủ. Thân chủ phát huy khả năng, sức lực
của mình để tự giải quyết những khó khăn đang gặp phải.
 Lượng giá

Nhận
diện xác Lên kế Thực hiện Kết
định hoạch hành động thúc
vấn đề

TIẾN TRÌNH
CTXH
 5.1. Nhận diện xác định vấn đề

Tiếp cận, Phân tích, Xác định Ghi

thu thập thẩm định thực chất Chép,
thông tin thông tin vấn đề lưu trữ
Yếu tố cần xem xét:
•Xác định tất cả các vấn đề
Nguồn thông tin:
•Tìm hiểu các vấn đề đó
•Bản thân thân
•Vẽ mối quan hệ
chủ
•Xác định nhu cầu, cản trở
•Những người
•Xác định vấn đề cần giải quyết
liên quan
•Yếu tố cần thiết để giải quyết vấn đề
•Tài liệu
•Nguồn hỗ trơ, tiềm năng của thân chủ
•Trắc nghiệm
•Hạn chế, ảnh hưởng phát sinh
  Diễn ra trong suốt quá trình
Kết quả của hoạt động này phụ
thuộc vào sự tham gia 2 phía
Đặc điểm Thông tin thu thập từ nhiều
của hoạt nguồn
động nhận Nhận diện vấn đề phải được
diện xác thực hiện trên nhiều phương
định vấn đề diện, khía cạnh
Những thông tin thu lượm cần
được bổ sung và ghi lại để định
hướng cho những hoạt động
công tác xã hội sau.
 5.2. LẬP KẾ HOẠCH
Hoạt
động cho Khi Làm
ai?nhóm nào? được
nào?ở Bao gì? Đạt Làm
đâu? lâu? được như Ai
gì?Tạo thế thực Nguồn
thay đổi hiện? lực
nào?
gì?
ĐỐI
NỘ I
TƯỢNG
DUNG , CÁCH
ĐỊA ĐIỂM
M ỤC TH Ứ C
THỜI GIAN
T IÊ U
 Đặc điểm cấu trúc tổ
chức, chức năng của cơ MỘT SỐ LƯU Ý:
quan tổ chức thực hiện

Đáp Luôn Ghi Nhân

Thân Các viên xã
ứng có sự
chủ yếu tố: chép hội:
nhu đánh
bàn nền • Kỹ năng xác định
cầu giá
bạc văn mục tiêu, nội dung
của lại,
và xem hóa, hành động.
thân
chấp xét môi • Kỹ năng lựa chọn
chủ
thuận lại trường phương án
• Kỹ năng hiểu biết, dự
đoán yếu tố ảnh
hưởng, tiềm năng
 5.3. Thực
hiện hành
động

Là quá trình cán bộ xã hội cùng thân

chủ thực thi các hoạt động cụ thể của kế
hoạch đã lập để đạt được mục tiêu đề ra.
 Hoạt động hỗ trợ, khuyến khích… TÁC
Các hoạt động trong giải quyết vấn đề ĐỘNG
TRỰC
Bài tập xử lý, đóng vai, diễn tập tình huống TiẾP ĐẾN
trong nhóm nhỏ THÂN
CHỦ
Hòa giải

Phối hợp dịch vụ của các tổ chức Tác động

gián tiếp
Xây dựng và phát triển chương trình liên
đến các tổ
quan đến những nhu cầu của thân chủ
chức khác
Tạo sự thay đổi các tổ chức cơ quan trong với danh
ngành công tác xã hội nghĩa đại
Biện hộ và huy động nguồn hỗ trợ để giúp diện cho
thân chủ. thân chủ
 5.4. Kết thúc
Giãn dần mối quan hệ giữa nhân
viên xã hội và thân chủ, tránh để đối
tượng hụt hẫng.
Củng cố, ổn định: NVXH giúp thân
chủ rà soát lại những việc đã làm để
thấy sự tiến bộ của mình, sự tự tin và
có khả năng tự giải quyết vấn đề.
 Đo lường quá trình thay đổi và
kết quả của những thay đổi đó

Mục đích: Đưa ra các nhận xét,

5.5. Lượng kết luận về mức độ, hiệu quả
giá đạt được các mục tiêu đề ra

Hoạt động lượng giá

xuyên suốt trong tiến trình
 Diễn ra
Kết quả: Xác định kết quả đạt được theo hai
của tiến trình khía
Hiệu quả: Xác định chi phí về thời cạnh
gian, tài chính, sức lực cho công việc

Diễn ra
theo hai Lượng giá một hoạt động can thiệp.
cấp độ Lượng giá chương trình.
 Bài tập tình huống:

Yêu cầu:
Nghiên cứu tình huống và giải quyết theo
các bước của tiến trình CTXH
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!