Chuong 3 Linh Kien Dien Tư Thu Dong

No.1 Vo Van Ngan Street, Thu Duc Dist.
, HCMC, VN
Tel: +84 8 37221223, Fax: +84 8 38960640
HCMC UNIVERSITY OF TECHNOLOGY AND EDUCATION
Môn học:
KỸ THUẬT ĐIỆN - ĐIỆN TỬ

CHƯƠNG II
LINH KIỆN ĐIỆN TỬ THỤ
ĐỘNG
12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 60

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠCH ĐIỆN
NỘI DUNG
Phần 1: Điện trở
Phần 2: Tụ điện
Phần 3: Cuộn dây

LINH KIỆN ĐIỆN TỬ THỤ ĐỘNG
I. ĐIỆN TRỞ
1. Định nghĩa và phương pháp ghép điện trở
a. Định nghĩa điện trở
Theo định luật Ohm, khi một dòng điện I chạy
qua một điện trở R, thì hiệu điện thế giữa hai đầu điện
trở này là: V(volt) = R (Ohm)xI (Ampe).
Điện trở là một linh kiện chuyển đổi từ dòng qua áp,
và được sử dụng phổ biến trong các mạch khuếch đại
điện thế.
Trong thực tế, điện trở sử dụng để hạn dòng và làm
giảm thế (sụt áp). Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí
12/06/2023 62
b. Phương pháp ghép điện trở

- Ghép nối tiếp điện trở
Hình 2.1 Sơ đồ tương đương điện trở ghép nối tiếp

Ví dụ 2.1: R1 = 1K nối tiếp với R2= 2.2K.
R tương đương là 3.2K.
Ghép nối tiếp sẽ làm tăng trị số điện trở.

- Ghép song song điện trở

1 1 1 1 
    ....  
Rtđ  R1 R2 Rn 
Hình 2.2 Sơ đồ tương đương điện trở ghép song song

Ví dụ 2.2: R1 = 1K ghép song song với
R2 = 2.2K. Vậy R tương đương là
 680.
Khi ghép song song sẽ làm giảm trị số điện
trở.
2. Phân loại điện trở

a. Điện trở than ép
- Ký hiệu và hình dạng thực tế
+ Công dụng: Hạn dòng

hay làm giảm điện thế.
+ Ứng dụng thực tế Hình 2.3 Mạch ứng dụng điện trở
b. Giá trị và phương pháp kiểm tra điện trở than ép
Để xác định giá trị của điện trở có 2 cách: Đọc
các vòng màu trên thân và kết hợp với bảng vòng
màu điện trở hay dùng VOM đo điện trở.
- Điện trở 4 vòng màu - bảng tra màu

Công thức xác định điện
trở 4 vòng màu:
R= ab x c % sai số
Hình 2.4 Điện trở

4 vòng màu
Ví dụ 2.3:
Vậy điện trở có giá trị: R= 15x10110%= 150 10%
- Điện trở 5 vòng màu - bảng tra màu

Công thức xác định điện
trở 5 vòng màu:
R= 123 x 4 % sai số
Hình 2.5 Điện trở

5 vòng màu
Ví dụ 2.4:
Vậy điện trở có giá trị: R= 100x1011%= 1K 1%
- Xác định điện trở bằng đồng hồ VOM
Que đỏ Que đen
Hình 2.6 Sử dụng VOM đo điện trở

b. Điện trở cầu chì
Hình 2.7 Điện trở cầu chì thực tế

Điện trở cầu chì có tác dụng bảo vệ quá tải như
các cầu chì. Trong các mạch điện tử nó bảo vệ cho
mạch nguồn hay các mạch có dòng tải lớn như các
Transistor công suất. Khi dòng điện qua lớn hơn trị
số cho phép thì điện trở sẽ nóng lên và bị đứt.
- Công dụng: Bảo vệ quá tải khi máy mới khởi động,
chống sốc điện khi dòng điện mở máy khá lớn.
- Ứng dụng thực tế
Hình 2.8 Sơ đồ ứng dụng điện trở cầu chì

c. Nhiệt trở (Thermsitor – TH)

+ Nhiệt trở là loại điện trở có trị số thay đổi theo nhiệt độ
Hình 2.9 Ký hiệu và hình dạng thực tế điện trở nhiệt

- Nhiệt trở âm (NTC): là loại nhiệt trở có trị số điện trở
giảm xuống khi nhiệt độ tăng và ngược lại.
- Nhiệt trở dương (PTC): là loại nhiệt trở có trị số điện
trở tăng lên khi nhiệt độ tăng và ngược lại.
- Công dụng và ứng dụng thực tế

- Công dụng: Bảo vệ quá dòng khi máy mới khởi
động.
- Ứng dụng thực tế:
Hình 2.10 mạch ứng dụng điện trở nhiệt

d. Điện trở tùy áp (VDR: Voltage Depend Resistor)

- Điện trở tùy áp là loại điện trở có trị số thay đổi theo
điện áp đặt vào hai chân của nó. Khi điện áp giữa hai
chân ở dưới trị số điện áp qui định thì VDR có điện trở
rất lớn coi như hở mạch. Khi điện áp giữa hai chân ở
trên điện áp qui định thì VDR có trị số điện trở rất nhỏ
coi như ngắn mạch
Hình 2.11 Ký hiệu và hình dạng thực tế điện trở tùy áp

Công dụng và ứng dụng thực tế

- Công dụng: Bảo vệ thiết bị khi điện áp cao hơn
định mức.
Hình 2.12 mạch ứng dụng điện trở tùy áp

e. Quang điện trở LDR (Light Depending Resistor)

Quang điện trở có trị số điện trở lớn hay nhỏ tùy
thuộc vào cường độ chiếu sáng vào chúng
- Công dụng: Bảo vệ thiết bị
khi điện áp cao hơn định mức.
Hình 2.13 Ký hiệu và ứng dụng quang điện trở

f. Biến trở (Variable Resistor: VR)

Biến trở còn được gọi là chiết áp, nó có cấu tạo gồm
nhiều điện trở than ép ghép lại với nhau, được dùng
để thay đổi giá trị điện trở
Hình 2.14 Ký hiệu và ứng dụng biến điện trở

II. TỤ ĐIỆN
1. Cấu tạo và phương pháp ghép tụ điện
a. Cấu tạo
C
- Tụ điện gồm hai bản cực làm bằng chất dẫn điện
đặt song song nhau, giữa hai bản cực là một lớp cách
điện gọi là chất điện môi. Chất cách điện thông dụng
để làm điện môi là giấy, dầu, mica, gốm...
- Để xác định được khả năng nạp-xả của tụ điện, nhà
chế tạo dùng một đại lượng để đo đó là Farad
1F = 106 µF = 109 nF = 1012 pF
b. Phương pháp ghép tụ điện

- Ghép nối tiếp tụ điện
Hình 2.15 Sơ đồ tương đương tụ ghép nối tiếp

Ví dụ 2.5: C1 = 10µF ghép nối tiếp với C2= 47µF. Vậy
C tương đương là 8.24µF
Khi ghép nhiều tụ điện nối tiếp với nhau sẽ làm giảm
trị số tụ điện, hai tụ có giá trị bằng nhau khi nối tiếp sẽ
giảm một nữa.
- Ghép song song tụ điện
Hình 2.16 Sơ đồ tương đương tụ ghép song song tụ
Ví dụ 2.6: C1 = 10µF ghép song song với C2=

47µF. Vậy C tương đương là 57µF
Khi ghép nhiều tụ điện song song với nhau sẽ làm
tăng trị số tụ điện, hai tụ có giá trị bằng nhau khi ghép
song song sẽ tăng giá trị gấp đôi.
2. Phân loại tụ điện

a. Tụ có cực tính (Tụ DC)
Hình 2.17 Ký hiệu và ứng dụng tụ điện

b. Tụ không cực tính (Tụ AC)

- Ký hiệu và hình dạng thực tế
Hình 2.17 Ký hiệu và ứng dụng tụ điện

Để xác định giá trị của tụ điện, người sử dụng có thể
xem trên thân của chúng hoặc dùng đồng hồ có chức năng
kiểm tra điện dung. Do tụ không cực tính có diện tích bé
nên nhà sản xuất thường ghi trên tụ những Ký hiệu và hình
dạng thực tế 101,102,103,104... và được giải mã như sau:
101 = 10x101 = 100 pF = .0001

102 = 10x102 = 1000 pF= .001
103 = 10x103 = 10.000 pF= .01
104 = 10x104 = 100.000 pF= .1 Sai soá
J  5%
C = 22.101  5% (pF) K  10%
C = 33.103  10% (pF) M  20%
Ví dụ 2.7: Một tụ điện có thông số là 221J. Vậy tụ có giá
trị điện dung là: 220 pF và có sai số là 5%
II. CUỘN DÂY

1. Cấu tạo và phương pháp ghép cuộn dây
a. Cấu tạo
Hình 2.18 Sơ đồ cuộn cảm

- Cuộn dây là dây dẫn điện, được bọc bên ngoài lớp
sơn cách điện, dùng để tạo thành phần cảm kháng ở
trong mạch điện. Để xác định khả năng tích trữ năng
lượng từ trường của cuộn dây, nhà chế tạo dùng một
đại lượng để đo đó là Henry.
- Ghép nối tiếp cuộn dây

L = L1 + L2 +... + Ln
Ghép nối tiếp cuộn dây sẽ làm tăng trị số cuộn dây
- Ghép song song cuộn dây
Ghép song song cuộn dây sẽ làm giảm trị số cuộn dây
2. Phân loại cuộn dây

a. Cuộn dây lõi không khí
- Công dụng: Lọc nhiễu trên đường dây đối với thiết
bị điện tử.
- Mạch ứng dụng thực tế:
Hình 2.19 Ký hiệu và ứng dụng cuộn dây

b. Cuộn dây lõi sắt bụi

+ Công dụng: Biến đổi điện áp dưới dạng xung.
+ Mạch ứng dụng thực tế:
Hình 2.20 Ký hiệu và ứng dụng cuộn dây lõi sắt sắt bụi
c. Cuộn dây lõi thép

- Công dụng: Biến đổi điện áp cao thành điện áp thấp.
Thông thường để xác định giá trị biến thế người sử dụng
có thể đọc giá trị điện áp ghi trên biến thế hoặc có thể
dùng VOM để xác định.
Hình 2.21 Ký hiệu và ứng dụng cuộn dây lõi thép

ỨNG DỤNG LINH KIỆN ĐIỆN TỬ THỤ ĐỘNG
d. Cuộn dây đặc biệt

+ Relay đơn
+ Công dụng: Nối tầng liên kết giữa mạch điều khiển và tải.
+ Mạch ứng dụng thực tế:
Hình 2.22 Ký hiệu và ứng dụng relay

- Relay kép tiếp điểm thường mở

- Công dụng: Đồng điều khiển 2 tín hiệu giữa mạch
điều khiển và tải.
Hình 2.23 Ký hiệu và ứng dụng relay kép

12/06/2023 Thöïc
Thực hieän:
hiện: ThS. T
ĐỗhS.Đức Trí Trí
Ñoã Ñöùc 89
Hình 2.24 ứng dụng relay trong hệ thống điều hòa

Hình 2.25 ứng dụng relay trong hệ thống bơm nhiên liệu
BÀI TẬP LINH KIỆN ĐIỆN TỬ THỤ ĐỘNG
PHẦN 1: Điện trở

1. Một điện trở có vòng 1 màu nâu (1), vòng 2 màu
xanh lá (5), vòng 3 màu nâu(x101), vòng 4 màu
bạc ( 10%), điện trở có giá trị bao nhiêu?
đen (0), vòng 3 màu cam(x103), vòng 4 màu
bạc ( 10%), điện trở có giá trị bao nhiêu?
3. Một điện trở có vòng 1 màu đỏ (1), vòng 2 màu
đỏ (5), vòng 3 màu nâu(x101), vòng 4 màu bạc
( 10%), điện trở có giá trị bao nhiêu?

xanh lá (5), vòng 3 màu đen(0),vòng 4 màu nâu(x101),
vòng 5 màu nâu( 1%), điện trở có giá trị bao nhiêu?
xanh lá (5), vòng 3 màu đen(0), vòng 4 màu nâu
(x101), vòng 5 màu đỏ ( 2%), điện trở có giá trị bao
nhiêu?
6. Một biến trở ghi VR = 103 biến trở có giá trị bằng
bao nhiêu?
7. Một biến trở ghi VR = 502 biến trở có giá trị bằng
bao nhiêu?
8. Nêu công dụng của điện trở NTC và điện trở

PTC? Điện trở NTC và điện trở PTC thường được
ứng dụng ở đâu? Cách kiểm tra?
9. Nêu công dụng của điện trở VDR? điện trở
VDR thường được ứng dụng ở đâu? Cách kiểm tra?
10 Nêu công dụng của quang trở LDR? quang trở
LDR thường được ứng dụng ở đâu? Cách kiểm tra?

PHẦN 2: Tụ điện
1. Một tụ điện ghi trên mình 220F, 25V có ý nghĩa
như thế nào?
2. Một tụ điện ghi trên mình 4700F, 1000V có ý
nghĩa như thế nào?
3. Một tụ điện ghi C = 151 tụ điện có giá trị bằng
bao nhiêu?
bao nhiêu?
bao nhiêu?
PHẦN 3: Cuộn dây

1. Một Relay ghi 12VDC, 5A các thông số kia có ý
nghĩa như thế nào?
2. Có mấy loại cuộn dây? Cho biết tác dụng của
các cuộn dây đó?
3. Có mấy loại Relay?
Cho biết tác dụng của các
Relay? Trình bày phương
pháp kiểm tra Relay?
4. Giải thích nguyên lý làm việc của Relay trong
hình trên?

Chuong 3 Linh Kien Dien Tư Thu Dong

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 3 Linh Kien Dien Tư Thu Dong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

No.1 Vo Van Ngan Street, Thu Duc Dist.

HCMC UNIVERSITY OF TECHNOLOGY AND EDUCATION

KỸ THUẬT ĐIỆN - ĐIỆN TỬ

12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 60

Phần 3: Cuộn dây

12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 61

b. Phương pháp ghép điện trở

Hình 2.1 Sơ đồ tương đương điện trở ghép nối tiếp

Ghép nối tiếp sẽ làm tăng trị số điện trở.

12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 63

- Ghép song song điện trở

Hình 2.2 Sơ đồ tương đương điện trở ghép song song

2. Phân loại điện trở

- Điện trở 4 vòng màu - bảng tra màu

Hình 2.4 Điện trở

- Điện trở 5 vòng màu - bảng tra màu

Hình 2.5 Điện trở

- Xác định điện trở bằng đồng hồ VOM

Que đỏ Que đen

Hình 2.6 Sử dụng VOM đo điện trở

b. Điện trở cầu chì

Hình 2.7 Điện trở cầu chì thực tế

Hình 2.8 Sơ đồ ứng dụng điện trở cầu chì

12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 70

c. Nhiệt trở (Thermsitor – TH)

Hình 2.9 Ký hiệu và hình dạng thực tế điện trở nhiệt

- Công dụng và ứng dụng thực tế

Hình 2.10 mạch ứng dụng điện trở nhiệt

12/06/2023 Thực hiện: ThS. Đỗ Đức Trí 72

d. Điện trở tùy áp (VDR: Voltage Depend Resistor)

Hình 2.11 Ký hiệu và hình dạng thực tế điện trở tùy áp

Công dụng và ứng dụng thực tế

Hình 2.12 mạch ứng dụng điện trở tùy áp

e. Quang điện trở LDR (Light Depending Resistor)

Hình 2.13 Ký hiệu và ứng dụng quang điện trở

f. Biến trở (Variable Resistor: VR)

Hình 2.14 Ký hiệu và ứng dụng biến điện trở

b. Phương pháp ghép tụ điện

Hình 2.15 Sơ đồ tương đương tụ ghép nối tiếp

- Ghép song song tụ điện

Hình 2.16 Sơ đồ tương đương tụ ghép song song tụ

Ví dụ 2.6: C1 = 10µF ghép song song với C2=

2. Phân loại tụ điện

Hình 2.17 Ký hiệu và ứng dụng tụ điện

b. Tụ không cực tính (Tụ AC)

Hình 2.17 Ký hiệu và ứng dụng tụ điện

101 = 10x101 = 100 pF = .0001

II. CUỘN DÂY

Hình 2.18 Sơ đồ cuộn cảm

- Ghép nối tiếp cuộn dây

2. Phân loại cuộn dây

Hình 2.19 Ký hiệu và ứng dụng cuộn dây

b. Cuộn dây lõi sắt bụi

c. Cuộn dây lõi thép

Hình 2.21 Ký hiệu và ứng dụng cuộn dây lõi thép

d. Cuộn dây đặc biệt

Hình 2.22 Ký hiệu và ứng dụng relay

- Relay kép tiếp điểm thường mở

Hình 2.23 Ký hiệu và ứng dụng relay kép

Hình 2.24 ứng dụng relay trong hệ thống điều hòa

PHẦN 1: Điện trở

4. Một điện trở có vòng 1 màu nâu (1), vòng 2 màu

8. Nêu công dụng của điện trở NTC và điện trở