HISTORI

kongresi i
lushnjËs
punoi: Kjara Dylgjeri
 Cfare eshte kongresi i Lushnjes

Kongresi i Lushnjes ose zyrtarisht

Mbledhja Kombiare Lushje i zhvilloi
punimet nga 21-31 janar të vitit
1920, në të cilin u miratua një akt
kushtetues për pavarësinë e plotë të
Shqipërisë si dhe zgjodhi këshillin e
lartë prej 4 vetash ne krye ishte
Aqif Tapalloi, që do të kryente
funksionet e kryetarit të shtetit dhe
një këshill kombëtar me 37 veta.
Kryeministër u zgjodh Sulejman
Delvina
 Anëtarët e Komisionit
Nismëtarë të Kongresit
të Lushnjes

Kadri Jenisheri Rasim Hoxha

1. Besim Nuri Qemal Mullai
2. Ferit Vokopola
Teki Libohova Arif Kurti
Zija Mullai Filip Papajani
3. Sheh Muntar Luarasi
Mustafa Vokopola Abedin
Ibrahim Reshat (Hysni)
Eshref Frasheri Nepravishta
Karbunara Shazivari
Jonuz Sefa Jakov Bozo
4. Taullah Abdyl Aziz
6. Sinani
Llazar Bozo Bajram Haxhiu Andrea Papaj Hasan Islami
5. Emin
7. Nebi Sefa Skender Pojani Qerim Arapi Like Hamit
Vokopola Xheka
 PERSE U MBAJT...
.Objektivi i saj ishte të merrej me çështjet që lindnin nga kontrolli ushtarak i vendit
nga trupat kryesisht italiane dhe së dyti franceze dhe udhëheqja politike e tij nga
qeveria proitaliane me qendër në Durrës. Në rezidencën e Kaso Fugës morën
pjesë 56 delegatë nga Shqipëria, trevat fqinje të banuara nga shqiptarët dhe
përfaqësues të kolonive të emigrantëve shqiptar
Kryetar i kongresit u zgjodh Aqif Elbasani dhe sekretar Ferid Vokopola. Kongresi
shpalli të pavlefshme qeverinë e Durrësit dhe formoi një kabinet të ri nën drejtimin
e Sulejman Delvinës. Qeveria e re përbëhej nga Këshilli i Lartë (shqip: Këshilli i
Lartë) dhe Këshilli Kombëtar (shqip: Këshilli Kombëtar). Vendimi i fundit i kongresit
ishte përcaktimi i Tiranës si kryeqyteti i ri i Shqipërisë. Vendimet e kongresit do
të çonin përfundimisht disa muaj më vonë në Luftën e Vlorës dhe si rezultat në
tërheqjen totale të ushtrisë italiane nga Shqipëria dhe afirmimin përfundimtar të
tërësisë territoriale të vendit në vitin 1921. Ndërtesa ku u mbajt u shndërrua në
muze. në vitin 1970.
 Përpjekjet për të parandaluar
Qeveria mbledhjen
e Durrësit bëri të pamundurën për të penguar mbajtjen e Kongresit të
Lushnjës dhe nuk ka se si të thuhet ndryshe se ky i fundit synonte pikërisht
shkarkimin e saj nga pushteti. Lëvizjet nisën herët me tentativa për ta sabotuar.
Në kohën kur delegatët mblidheshin në Lushnjë, më 15 janar 1920, në shkollën e
qytetit u ftua prefekti i Durrësit, i cili ishte edhe mbështetës dhe organizator i
Kongresit, Abdyl Ypi, për të diskutuar situatën. Në momentin që ai arrin atje, Sul
Merlika, i ndihmuar nga Salih Gjuka, qëllon mbi të duke e lënë të vdekur. Sul
Merlika ishte kushëriri i parë i Mustafa Krujës, ndërsa Gjuka ishte një
bashkëpunëtor i ngushtë i tij. Vrasja u bë si eliminim i një esadisti, i cili sidomos në
qytetin e Durrësit nuk gëzonte asnjë respekt. Sipas kujtimeve të mëvonshme të
Sejfi Vllamasit, atentati dihej se ishte kryer për shkak të mbështetjes që Ypi kishte
për Kongresin e Lushnjës, aq sa në një telegram dërguar Prefektit të Shkodrës,
ministri i atëhershëm i Financave Fejzi. Alizoti, urdhëroi të mos lejonin delegatët e
Shqipërisë së Veriut të shkonin në Lushnje ndërsa në fund të telegramit shtonte se
Abdyl Ypi ishte vrarë. Megjithatë, atentati nuk e pengoi aspak kongresin, aq sa
një pjesë e madhe e të pranishmëve shkuan direkt nga varrimi i Ypit që u mbajt
në qytetin e Durrësit.
 VENDIME
T
Kongresi ishte i shqetësuar edhe për Qeverinë e Durrësit që kishte mbështetjen e ushtrisë
pushtuese italiane. Dyshohej se Abdyl Ypi, nismëtari i Kongresit, ishte vrarë nga anëtarë të
qeverisë së Durrësit, të cilët donin të trembnin delegatët e tjerë të Kongresit. Kongresi në
seancën e parë vendosi njëzëri rrëzimin e Qeverisë së Durrësit dhe organizimin e armatosur
kundër forcave italiane që kishin nën kontroll një pjesë të Shqipërisë së Jugut. Këshilli i Lartë
përbëhej nga Luigj Bumçi, Aqif Pashë Elbasani, Abdi Toptani dhe Mihal Turtulli të cilët do të
kryenin funksionin e drejtuesve të shtetit të ri shqiptar, ndërsa Këshilli Kombëtar do të
funksiononte si Parlament.
Vendimet e kongresit do të çonin përfundimisht disa muaj më vonë në Luftën e Vlorës dhe
si rezultat në tërheqjen totale të ushtrisë italiane nga Shqipëria.
Kongresi i Lushnjës ishte mbledhja më
e rëndësishme e liderëve politikë
shqiptarë pas Shpalljes së Pavarësisë
më 2 8 nëntor 1912. Ishte thelbësor
për integritetin territorial të shtetit të
sapoformuar të Shqipërisë. Tirana u bë
kryeqyteti i ri dhe u krijua një qeveri e
re nën Sulejman Delvinën.
 Kongresi i Lushnjës ishte mbledhja më e rëndësishme

PERMBLEDHJ
e liderëve politikë shqiptarë pas Shpalljes së
Pavarësisë
më 2 8 nëntor 1912. Ishte thelbësor për integritetin
territorial të shtetit të sapoformuar të Shqipërisë.

E Fuqitë e tjera, kryesisht trupat italiane ishin një rrezik

real.
Vendimet e marra në Kongres patën një ndikim të
madh në të ardhmen e shtetit. Tirana u bë kryeqyteti i
ri i Shqipërisë dhe u krijua qeveria e parë moderne nën
kryeministrin Suleyman Delvina. Kongresi dëshmoi se
shqiptarët ishin në gjendje të bashkonin forcat dhe të
organizoheshin së bashku në kohë rreziku, siç ndodhi
në të kaluarën me Lidhjen e Lezhës, Lidhjen e Prizrenit
dhe Shpalljen e Pavarësisë. Disa përpjekje për ta
shpallur atë ditë kombëtare (21 janar) janë bërë nga
historianët dhe shoqëria civile.
FA L E M I N D E R I T P E R V E M E N D J E N