RENİN-ANJİOTENSİN

VE PEPTİD YAPILI
OTOKOİDLER
PEPTİT YAPIDAKİ OTAKOİDLER

A. Anjiotensin peptidler
B. Kinin peptidler
C. Endotelin peptidler
D. Natriüretik peptidler
E. Ürotensin II
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
 Kan basıncının ayarlanmasında önemli role sahiptir
 Anjiotensin II, vazokonstriktör, kalp stimülasyonu ve aldosteron
salgılatıcı etkisi etkisi ile kan basıncını yükseltir
 1898 renin bulunmuştur
 Renin anjiotensin sistemi vücutta 3 şekilde bulunabilir
1. Hormonal renin-anjiotensin sistemi
2. Doku renin-anjiotensin sistemi
3. Hücre içi renin-anjiotensin sistemi
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
 Renin; asid proteaz bir enzimdir
 Böbreklerde jukstaglomerüler aparattan salgılanır
 Renin salınımını düzenleyen 4 ana yolak
1. Baroreseptör mekanizma
2. Makula densa aracılı kemoreseptör mekanizma
3. Jukstaglomerüler hücrelerin yerel baskılanması
4. Sempatik sinir sistemi aracılı etki
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
 Anjiotensin Dönüştürücü Enzim (ADE/ACE)tarafından Anjiotensin 2
haline dönüştürülür ve aktif hale geçer
 ACE damar endotelinden salınır
 Kathepsin G ve kimaz enzimleride ACE ile aynı reaksiyonu katalizler
 Katepsin G ve Kallikrein ise Anjiotensinojen’den Anjiotensin 2
oluşumuna aracılık eder
 ACE aynı zamanda Bradikinin parçalanmasında da rol alır
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
Anjiotensin reseptörleri:
İki farklı tipi tanımlanmıştır. AT1 ve AT2
AT1:
Damar düz kası, böbrek, kalp, adrenal korteks, karaciğer ve
beyin
G proteini ile kenetli reseptördür
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
AT2:
Fötaldoku, adrenal medulla, overler, uterus kası,
damar endoteli, beyin
G proteini ile kenetli
NO ve PGİ1 gibi damar gevşetici faktör salınımı
Hücre büyüme ve bölünme inhibisyonu, apoptozis
artışı
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
KLİNİK
 Kardiyovasküler sistem;
 Kan basıncı yüksekliği
Vazokonstriksiyon

 Sempatik tonus artırıcı

 Pozitif kronotropik etki
 Renal kan akımını azaltıcı etki
 Hücreler arası porusları açarak permeabilite artışı
 Kalpte hipertrofi ve REMODELİNG
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
KLİNİK
 Sinir sistemi;
 Santral sempatik stimülasyon
 Vazomotor merkez etkisi ile dipsojenik etki tuz iştahı
 Hipofizden vazopressin ve ACTH salınımı
 Böbrekler;
 İdrar itrahında azalma
 Sempatik tonus artışına bağlı Renin salınımı
ANJİOTENSİN PEPTİDLER
KLİNİK
 Adrenal Korteks;
 Aldosteron salınımının en güçlü uyarıcısı
 Hücre proliferasyonu;
 Hücre proliferasyonu artırıcı etki ile hipertrofi ve fibrozis
 Proinflamatuvar etki;
 Monosit, makrofaj aktivasyonu ve doku geçişi
ANJİOTENSİN ve PATOLOJİK
ROLÜ
Esansiyel hipertansiyon
Gebelik esnasında plazma renin düzeyleri 2 kat
artar
Kronik böbrek yetmezliği hastalarında renin
yüksekliği
Tümör büyümesi ve metastaz
 ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ

1. ANJİOTENSİN DÖNÜŞTÜRÜCÜ ENZİM

İNHİBİTÖRLERİ

2. ANJİOTENSİN RESEPTÖR BLOKÖRLERİ

 ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
 ETKİ MEKANİZMALARI
 Arteriolleri ve daha az olarak da venülleri dilate ederler
 Bradikinini artırırlar
 Anjiotensinin Noradrenalin uyarıcı etkisini engellerler
 Sekonder aldosteronizm düzelterek diüretik ve natriüretik etki
 Kalp debisini artırırken taşikardi yapmazlar
 Diğer vazodilatörlere üstünlüğü böbrek kan akımını bozmazlar
 Hücre proliferasyonunu azaltırlar
 Antiinflamatuvar etki
 ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
 Belli başlı ACE inhibitörleri
 Kaptopril
 Enalapril
 Lizinopril
 Benazepril
 Silazapril
 Ramipril
 Trandolapril
ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
 KAPTOPRİL:
 İlk bulunan ACE inhibitörüdür
 Oral kullanılır
 MI sonrası ilk 24 saatte kullanımı komplikasyonları azaltır
 En sık yan etkileri: Ciltte makülopapüler döküntüler, tat duyu
kaybı
 ENALAPRİL MALEAT:
 Ön ilaçtır
 Kaptoprilden daha uzun etkilidir
 ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
ANJİOTENSİN RESEPTÖR BLOKÖRLERİ
AT1 reseptörleri üzerinden etki gösterirler
Öksürük ve anjiyoödem yapma potansiyelleri düşüktür
Losartan
Kandesartan
Valsartan
ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
 LOSARTAN:
 GİS’ten iyi absorbe edilir
 Plazma proteinlerine bağlanır % 99
 Eliminasyon yarılanma ömrü diğerlerine göre kısadır. 6-9 saat
 Böbrek ve Karaciğerden atılırlar
 Bradikinin yolağını etkilemezler
 Gebelikte ve renal arter stenozunda kontrendikedir
ANJİOTENSİN
ANTAGONİSTLERİ
RENİN İNHİBİTÖRLERİ

Renin üzerinden anjiotensini azaltırlar

Aliskiren:
Anjiotensin antagonistleri benzeri etki
KALLİKREİN-KİNİN SİSTEMİ
 Bradikininler ve taşikininler olmak üzere 2 çeşittir
 Etki hızlarına göre sınıflandırılırlar
 Yavaş etki hızı olanlara BRADİKİNİN
 Hızlı etki gösterenlere TAŞİKİNİN
 Güçlü vazodilatör maddelerdir
 İnflamasyon oluşumuna katkıda bulunurlar
 Ağrı oluşumunda rolleri vardır
 Kininojenlerden kalikrein enzimleri tarafından oluşturulurlar
 Aprotinin, kalikreinleri inhibe ederek etki gösterir, Fazla kan kaybının
olabileceği ameliyatlarda kan ihtiyacını azaltmak için kullanılır
KALLİKREİN-KİNİN
SİSTEMİ
 Bradikininler;
 Bradikinin

 Kalidin

 Metionil-lizil-bradikinin

 Taşikininler
 Yumuşakça taşikinini Elodoizin
 Amfibi taşikinini Fizalemin, kasinin
 Memeli taşkinini P maddesi, nörokinin A, nörokinin B, hemokinin 1 vs
KALLİKREİN-KİNİN
SİSTEMİ
 KALLİKREİN KİNİN SİSTEMİ
 Kinin sistemi Plazma ve dokuda bulunan iki alt birimden oluşur
 Bradikinin

 Kalidin

 Kallikrein sistemi
 Böbrek kaynaklı kallikrein
 Plazma kallikreini
 Doku kallikreini
 Prostat spesifik antijen
KALLİKREİN-KİNİN
SİSTEMİ
 KİNİN RESEPTÖRLERİ
 İki reseptör alt tipi vardır
B1
 Düz kas kasılması
 Hücre proliferasyonu ve kollajen artışı
B2
 Sinir ucunda bulunur
 Ağrı yapıcı ve refleks uyarıcı etki
 Damar endotelinden NO ve EDHF salınımı
 KALLİKREİN-KİNİN

SİSTEMİ KLİNİK
Kardiyovasküler sistem
 Vazodilatör etki
 Kan basıncında belirgin düşme
 Kan-beyin bariyerini bozarlar
 Bronkokonstriksüyon
 Gastrointestinal sistem duedonum hariç kasılma
 Sinir sisteminde güçlü aljezik etki
 Böbrek kan akımı otoregülasyonu ve natriürezis
 İmmün sistemde proinflamatuvar etki
 Skatris gelişimi
KALLİKREİN-KİNİN
SİSTEMİ
PATOLOJİ
Hipertansiyon etyolojisi
Alerjik olaylar
İltihap artışı
İntrinsik koagülasyon
Herediter anjioödem
KALLİKREİN-KİNİN
SİSTEMİ
TEDAVİ
APROTİNİN
Proteaz ve kallikrein inhibitörü
Büyük ameliyatlarda kan kaybını engellemek
Akut pankreatit ve karsinoid sendrom tedavisinde
Hiperfibrinolize bağlı kanamayı engellemek
ENDOTELİN PEPTİDLER
Preproendotelinden endotelin dönüştürücü enzim
(EDE) aracılığı ile iri endotelin oluşur
EDE’nin üç ana formu – EDE1, EDE2, EDE3
Endotelinin 4 farklı formu vardır – ET1, ET2, ET3,
ET4
ENDOTELİN PEPTİDLER
 Endotelin reseptörleri iki tiptir, Eta ve Etb
G proteini aracılıklı reseptörlerdir
 ETKİLERİ
 Damarlarda yavaş gelişen ve uzun süren vazokonstriksiyon
 Pozitif (ETa) veya negatif (ETb) inotrop etki
 Bronkokostriksüyon – ET1
 Mitojenik etki – düz kas, myokard, böbrek
 VEGF, FGF, PDGF, TNF alfa artışı – ET1
ENDOTELİN PEPTİDLER
 PATOLOJİK
 Esansiyel hipertansiyon
 Kalp yetmezliği
 Preeklamsi
 Diyabet
 Doku reddi
 SLE
 DİK
ENDOTELİN PEPTİDLER
TEDAVİ
BOSENTAN
Seçici olmayan Endotelin reseptör
antagonisti
Pulmoner hipertansiyon tedavisi
NATRİÜRETİK PEPTİDLER
 Kalpte atriumlarda bulunur
 Böbreklerden sodyum atıcı ve diüretik etkileri vardır
 Damar ve bronşlarda dilatasyon yapar
 Beyin natriüretik peptid’in konjestif kalp yetmezliğinde
kullanılan nesiritid isimli preparatı mevcuttur
ÜROTENSİN
Preproürotensin 2’den sentezlenir
Sinir
sistemi, kalp, karaciğer, böbrek, monosit ve
makrofajlarda
Kardiyovasküler sistemin en güçlü kasıcısıdır
Endotelinden 8-110 kat fazla etki
Venlere etkisi yoktur
Kalpte hipertrofi oluşturabilir
KAYNAK: AKILCI TEDAVİ YÖNÜNDEN TIBBİ FARMAKOLOJİ, PROF. DR. OĞUZ KAYAALP, 2012