Phương pháp GÂY ĐỘT BIẾN

và CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

Bài 19. TỔ 3 – LỚP 12 HÓA

NỘI DUNG
 Tạo giống bằng phương pháp
GÂY ĐỘT BIẾN
01 Đối tượng

1. Quy trình 2. Thành tựu

 Đối tượng

Vi sinh vật Thực vật Động vật

Tốc độ sinh sản nhanh Phổ biến Hạn chế, chỉ một số động vật
chóng bậc thấp
 Tạo giống bằng phương pháp
GÂY ĐỘT BIẾN
01 Đối tượng

1. Quy trình 2. Thành tựu

1. Quy trình

Hóa chất Vi khuẩn / Vi rút

Xử lý bằng tác nhân gây đột biến

Ví dụ: Kích thước

Chọn lọc các cá thể đột biến có → Đặc biệt có hiệu quả với vi sinh vật
kiểu hình mong muốn P: AA x AA
Tia phóng xạ
F1: 100% AA
Tạo dòng thuần chủng F2: 100% AA

…
 Tạo giống bằng phương pháp
GÂY ĐỘT BIẾN
01 Đối tượng

1. Quy trình 2. Thành tựu

 2. Thành tựu

 Tạo được nhiều chủng vi sinh vật,

giống lúa, đậu tương, … có nhiều
đặc điểm quý.

 Tạo được giống cây dâu tằm tứ bội

nhờ sử dụng Cônsixin.

 Táo má hồng cho năng suất cao,

phẩm chất tốt, 02 vụ/năm.
 Tạo giống bằng phương pháp
GÂY ĐỘT BIẾN
01 Đối tượng

1. Quy trình 2. Thành tựu

 Tạo giống bằng
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
02 1. Công nghệ tế bào
thực vật
2. Công nghệ tế
bào động vật
 1. Công nghệ tế bào thực vật

Nuôi cấy hạt phấn, noãn chưa thụ Lai tế bào sinh dưỡng Nuôi cấy mô, tế bào trong
tinh trong ống nghiệm (dung hợp tế bào trần) ống nghiệm
Nuôi cấy hạt phấn, noãn chưa thụ
tinh trong ống nghiệm

Tạo được giống cây đều thuần chủng với số lượng lớn, trong thời gian ngắn.
 1. Công nghệ tế bào thực vật

Nuôi cấy hạt phấn, noãn chưa thụ Lai tế bào sinh dưỡng Nuôi cấy mô, tế bào trong
tinh trong ống nghiệm (dung hợp tế bào trần) ống nghiệm
 Nuôi cấy mô, tế bào trong
ống nghiệm

Tạo được giống cây đều có kiểu

gen giống nhau với số lượng lớn,
trong thời gian ngắn.
 1. Công nghệ tế bào thực vật

Nuôi cấy hạt phấn, noãn chưa thụ Lai tế bào sinh dưỡng Nuôi cấy mô, tế bào trong
tinh trong ống nghiệm (dung hợp tế bào trần) ống nghiệm
 LAI TẾ BÀO SINH DƯỠNG
(dung hợp tế bào trần)

Nuôi cấy tế bào lai

Dung hợp tế bào
Cà chua chất, nhân
2n = 24
Loại bỏ thành
xenlulozo

Tế bào lai
72 NST (24+48) Cây lai Pomato
72 NST

Khoai tây
2n = 48 Tạo được giống cây mang bộ nhiễm sắc thể
lưỡng bội của 2 loài khác nhau.
 TỔNG QUAN CÁC PHƯƠNG PHÁP
Phương
pháp tạo Ưu điểm Nhược điểm
giống

Nuôi cấy - Khó thao tác do hạt phấn nhỏ.

hạt phấn / - Tạo cây hoàn chỉnh đồng hợp về tất cả kiểu gen - Hiệu suất thấp.
noãn chưa → tính trạng chọn lọc được ổn định. - Tỉ lệ tái sinh cây thấp.
thụ tinh - Kĩ thuật nuôi cấy phức tạp, phụ thuộc nhiều yếu tố.

- Nhân nhanh giống cây trồng quý hiếm, có đặc

Nuôi cấy - Đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao.
tính sạch bệnh và sức sống chịu cao.
mô tế bào - Do đồng nhất về mặt di truyền nên khi điều kiện môi
- Nhân nhanh các giống cây trồng có năng suất
trong ống trường sống trở nên bất lợi có thể gây chết hàng loạt,
cao, chất lượng tốt, thích nghi tốt, duy trì ưu thế
nghiệm dẫn đến thiệt hại lớn về mặt kinh tế.
lai.

- Tạo nên giống lai khác loài nhanh chóng.

- Tạo cây lai khác loài mang vật chất di truyền và - Đắt, cần trình độ kỹ thuật cao để thực hiện
Lai tế bào
đặc điểm của cả 2 loài mà không phải trải qua - Kết quả thu được khó dự đoán trước, thành phẩm
sinh dưỡng
quá trình sinh sản hữu tính (tránh hiện tượng bất không được như mong đợi.
thụ con lai).
 Tạo giống bằng
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
02 1. Công nghệ tế bào
thực vật
2. Công nghệ tế
bào động vật
2. Công nghệ tế bào động vật

Nhân bản vô tính động vật Cấy truyền phôi

 Cừu cho tế bào
tuyến vú Nhân từ tế bào
tuyến vú
2 tế bào hợp nhất

NHÂN BẢN VÔ TÍNH Tế bào trứng

ĐỘNG VẬT
Loại bỏ nhân khỏi
tế bào trứng
Có ý nghĩa trong việc Cừu cho tế bào
nhân bản động vật biến trứng
đổi gen

Cấy phôi vào tử

cung của con cừu Phôi
DOLI Cừu con sinh ra có
kiểu hình giống thứ 3
cừu cho nhân tế
bào
CẤY TRUYỀN PHÔI

Mục đích: Tạo nhiều con vật có kiểu

gen giống nhau.

Ý nghĩa: Nhân nhanh đàn giống gia

súc từ những con có năng suất cao →
khai thác triệt để tiềm năng di truyền
của những cá thể cao sản.
ỨNG DỤNG

Công nghệ sử dụng tế

bào gốc được đánh giá
rất cao trong việc điều
trị cho người bệnh tim.
LUYỆN TẬP
01 Trong tạo giống, phương pháp gây đột biến nhân
tạo đặc biệt có hiệu quả với đổi tượng sinh vật
nào?
A. Vi sinh vật
B. Thực vật cho hạt
C. Động vật bậc cao.
D. Thực vật cho củ
02 Mục đích của của việc gây đột biến ở vật nuôi, cây
trồng là:
A. Tạo nguồn biến dị để chọn giống
B. Làm tăng khả năng sinh sản của sinh vật
C. Làm tăng năng suất vật nuôi, cây trồng
D. Cả A, B và C
03 Để tạo ra cơ thể mang bộ NST của 2 loài khác nhau
mà không qua sinh sản hữu tính, người ta sử dụng
phương pháp
A. Lai tế bào
B. Gây đột biến nhân tạo
C. Nhân bản vô tính
D. Cây truyền phôi
04 Trong công nghệ tế bào thực vật, phương pháp nào
có sử dụng hóa chất consixin?
A. Lai tế bào sinh dưỡng
B. Nuôi cấy mô tế bào
C. Nuôi cấy hạt phấn
D. Nuôi cấy mô tế bào và nuôi cấy hạt phấn
05 Từ một cơ thể có kiểu gen AabbDdEE, có thể tạo
ra cơ thể có kiểu gen nào sau đây bằng phương
pháp nuôi cấy hạt phấn và lưỡng bội hóa?
A. AAbbDdEE
B. AabbDdEE
C. aabbddEE
D. aaBBddEE
Xin cảm ơn!